Ма?саты: 1.Ту?ан ?лке таби?аты, оны? т?рл і ?ойнауында кездесетін байлы?тары мен таби?ат ??ндылы?тарын ?астерлеу, ??рметтеу, білік-да?дыларын ?алыптастыру.
2.Ту?ан жерге деген с?йіспеншілігін арттыра отырып, ?лкені? таби?атын ?астерлеуге т?рбиелеу.
3.О?ушыларды? ?з бетімен ізденуіне, шы?армашылы?пен ж?мыс жасауына,болаша? к?сібін аны?тау?а, алдына ма?сат ?оя отырып, о?ан ?ол жеткізуіне баулу.
К?рнекілігі: слайд,видео,
Кіріспе : (м??алім с?зі) Таби?ат -дегеніміз бізді? ?мірімізге тірек болып т?р?ан болмыс, ?сем д?ние. ?аза? даласы д?нге де, мал?а да кенге де бай-дархан дала. Ендеше, сол ерекше даламызды? жон ортасы- ?ар?аралы. Біз ?шін ту?ан ?лке таби?аты,е? ?асиетті де ?астерлі ??ым. Жерді? ?асиетін са?тау жер жомартты?ын жойып алмау-?рпа? ?олыда. ?аза?- таби?атшыл халы?. Б?ла?ты? к?зін ашу, айналасына жасыл желек егу- ата- бабадан ?ал?ан м?раны? бірі. Ту?ан ?лке таби?атын ?ор?ау ж?не тиімді пайдалану, оны ластану мен б?лінуден ?ор?ау ?шін біз ат салысуымыз керек. Себебі ?ар?аралы ?лкесі - Орталы? ?аза?станны? алтын ?ясы, ??тты ?онысы, ?сіп-?нер мекені. Бізді? жер киелі жер.Бізді? жерден о?ымысты ?алымдар, а?ындар шы??ан. Осындай киелі жерді? таби?атын о?ын білуге оны ?ор?ау?а міндеттіміз.
1-ж?ргізуші: Армысыздар жа?сы ниетті келген ?она?тар.
?діл ?азылар ал?асын сайлап алайы?.
?ар?аралыны? географиялы? орнын сипаттау
1-ж?ргізуші: ?ар?аралыны? географиялы? орнын сипаттау.
?ар?аралы ауданыны? орталы?ы,?ара?анды обылысыны? шы?ысында 221 км те?із де?гейінен 815м биіктікте орналас?ан. Іргесі 1824жылы ?алан?ан.
2-ж?ргізуші: ?ар?аралыны? зерттелуі,?ар?аралы?а келген зерттеуші-?алымдар-
мен таныстыру. Г.Н.Потанин (1835-1920)орысты? Орталы? Азия мен Сібірді зерттеушісі, Ш.Ш.У?лихановты? досы. Г.Н.Потанин 1913жылы ?лімхан Ермековпен ?ар?аралы ?аласында, ?оянды ж?рме?кесінде кездеседі.
Шо?ан Шы??ыс?лы (1835-1865) ?аза? ойшылы,а?артушы, саяхатшы, зерттеуші,этногроф ?алым. 1855-63 жылдары ?ар?аралы?а келген. ?арак?л ма?ында болды,Орталы? ?аза?станны? біраз жерінде болды.
1-топ Б?л о?и?а Бетпа?далада болды. Мен Бал?аш те?ізінен ж?зіп келіп, жап-жасыл ш?бі ш?йгін ш?лге келдім,алдымнан жолбарыс шы?ты.Мен оны т?йемен ?уып едім, т?йем ысты??а,ш?лге шыдымай ??лап ?алды. ?ре? дегенде тасты, ?иыршы? ??мдармен ж?ріп таудан а??ан ?зенге жетіп ??ладым. Сексеуілден сал жасап келесі бетке ?ттім.
2-топ Сарыар?аны? ?ар бас?ан ?ар?аралы тауыны? баурайында дем алып жаттым. Тастан тас?а секірген ар?ар мен тау ешкілерді а?ды?ан барысты к?ріп ?алдым. Таудан ??ла?ан ?зеннен ?те алмай, барысты ?апы жібердім. Содан алмалы ба??а келіп алма жинадым. Шамалыдан кейін жер тербелісін сездім.
3-топ ?ар?аралы ?аласында келе жат?анда ?ара б?лт аспанды торлап, экваторлы? жауын ??йып кетті, ?айдан келгені белгісіз торнадо дауылы жолда?ыны? б?рін к?теріп жетті. Шамалыдан кейін к?н ашылып, тропиктік ауа массасы ?алыптасты.
1-ж?ргізуші: 9- сайыс К?рермендермен ойын
1.М?лгіген мидай дала. Жапан далада жал?ыз жолаушы. К?н батып, ?ас ?арая бастайды. Секем ал?ан жолаушы жан-жа?ынан отын жинап,от жа?ады. Т?нні? бір уа?ына дейін от жа?ын отыр?ан жолаушы а?ыры ?йы?а кетеді. Та?ерте? от?а т?скен ірілі-?са?ты кесектер ?ызырып с?нбеген. Оттан алыстау жат?анын алып ?араса, ?ап-?ара к?йе екен. Б?л жерді белгілеп кетейін деп,т?йеге те?делген т?зды? екі кесегін та?дап алып, бір-біріне с?йеп белгі ?ояды, Содан бері б?л жер ?алай аталады. (Екібаст?з)
2.?те ертеде ?аза?тар далада к?шіп -?онып ж?ргенде, тауды? бір шы?ында бір тау б?ркіт ?мір с?реді. Ол с?лтандарды? жа?ымсыз ?ылы?тарына ?ыра?ы к?збен ?арап отырады екен. С?лтандар осы б?ркітті ?лтірейін десе о?тары тимейді екен. Кейбіреулері ?ясына шы?айын десе шы?а алмапты. Б?л ж?мба? жер ?алай аталады.(К?кшетауды? О?жетпес шы?ы)
2-ж?ргізуші: 10-б?лім " ?з ?лкем -?андай к?ркем."
?р топ ?здері жаса?ан слайдтарын ?ор?айды.
?р топ?а 2-минут
Та?па? о?у 1. Б?ла? сыры
2.А?са? киік
3.?з ?иялымда?ы таби?ат
1-ж?ргізуші:
?ш?ыр ой?а серік болсын шеберлік
С?з кезегін ?азылар?а берейік
Арамызда тап?ыш достар к?п екен
Соларды? біз н?тижесін к?рейік- деп с?з кезегін ?азылар?а береміз.
Просмотр содержимого документа
«"О?т?стік Американы? физикалы?-географиялы? орны" Ашылуы»
Туған жер -алтын бесік.
"Атажұрт" этнографиялық ойыны
Мақсаты: 1.Туған өлке табиғаты , оның түрл і қойнауында кездесетін байлықтары мен табиғат құндылықтарын қастерлеу, құрметтеу, білік-дағдыларын қалыптастыру.
2.Туған жерге деген сүйіспеншілігін арттыра отырып , өлкенің табиғатын қастерлеуге тәрбиелеу.
3.Оқушылардың өз бетімен ізденуіне, шығармашылықпен жұмыс жасауына,болашақ кәсібін анықтауға , алдына мақсат қоя отырып, оған қол жеткізуіне баулу.
Көрнекілігі: слайд,видео,
Кіріспе : (мұғалім сөзі) Табиғат -дегеніміз біздің өмірімізге тірек болып тұрған болмыс, әсем дүние. Қазақ даласы дәнге де, малға да кенге де бай-дархан дала. Ендеше , сол ерекше даламыздың жон ортасы- Қарқаралы. Біз үшін туған өлке табиғаты ,ең қасиетті де қастерлі ұғым. Жердің қасиетін сақтау жер жомарттығын жойып алмау-ұрпақ қолыда . Қазақ- табиғатшыл халық. Бұлақтың көзін ашу, айналасына жасыл желек егу- ата- бабадан қалған мұраның бірі. Туған өлке табиғатын қорғау және тиімді пайдалану, оны ластану мен бүлінуден қорғау үшін біз ат салысуымыз керек. Себебі Қарқаралы өлкесі - Орталық Қазақстанның алтын ұясы, құтты қонысы, өсіп-өнер мекені. Біздің жер киелі жер.Біздің жерден оқымысты ғалымдар, ақындар шыққан. Осындай киелі жердің табиғатын оқын білуге оны қорғауға міндеттіміз.
1-жүргізуші: Армысыздар жақсы ниетті келген қонақтар.
Әділ қазылар алқасын сайлап алайық.
Қарқаралының географиялық орнын сипаттау
1-жүргізуші: Қарқаралының географиялық орнын сипаттау.
Қарқаралы ауданының орталығы,Қарағанды обылысының шығысында 221 км теңіз деңгейінен 815м биіктікте орналасқан. Іргесі 1824жылы қаланған.
2-жүргізуші: Қарқаралының зерттелуі,Қарқаралыға келген зерттеуші-ғалымдар-
мен таныстыру. Г.Н.Потанин (1835-1920)орыстың Орталық Азия мен Сібірді зерттеушісі, Ш.Ш.Уәлихановтың досы. Г.Н.Потанин 1913жылы Әлімхан Ермековпен Қарқаралы қаласында, Қоянды жәрмеңкесінде кездеседі.
Шоқан Шыңғысұлы (1835-1865) Қазақ ойшылы,ағартушы, саяхатшы, зерттеуші,этногроф ғалым. 1855-63 жылдары Қарқаралыға келген. Қаракөл маңында болды,Орталық Қазақстанның біраз жерінде болды.
Потанин,Шоқан,Абай тоқтаған үйлер Слайд
2-жүргізуші:1-бөлім : топқа сипаттама .Топтар өзін-өзі таныстыру
(эмблемасы, ұраны)
1-сайыс. Әр топ өзін таныстырады -5ұпай
2-бөлім
2-жүргізуші:
Білімдіден шығады, алғыр шешен,
Шешендіктен болған ғой барлық көсем,
Сайра шәкірт, суырып шарықташы,
Қалмасын бұл жарыста сенің есең,-
дей келе келесі сайысымызды бастайық
"Өткел"сайысы топтарға сұрақ бір-бір сұрақтан
сайыс ережесі: экрандағы ұяшықтарды таңдау арқылы сұрақтарға жауап беру
-10 ұпай
3-бөлім
ЕКСПО-2017 көрмесіне сенің үлесің.(топ бойынша)
4-бөлім" Асу "бөлім
2-жүргізуші:
"Асық ойнаған азар,
Доп ойнаған тозар,
Бәріненде мал бағып,
Білім қуған озар "демекші,мына менің қолымдағы оюлы дорбада асық бар,әр асықта сұрақ жасырылған. Әр топқа бір-бір сұрақтан,
1-жүргізуші:
5-бөлім " Десанттық көмек"
1-топ 50 ш.б. пен 40 с.е аралығында адасып кеттім. Қай жерде жүргенімді анықтауға көмек көрсет.
2-топ 70 - 80ш.б пен 49 - 50 с.е арасында тоқтап қалдым. Координатты анықтап, көмек жібер
3-топ 51с.е пен 71 ш.б аралығында адасып кеттім. Қай жерде жүргенімді анықтауға көмек көрсет.
2-жүргізуші: 6- бөлім
"Ең керемет нәрсе - ол адамның көп еңбектенгенен кейінгі демалысы "-дейді
Ендеше ойымызды жинақтап , кішкене серігіп алатын сәтте келген сияқты.
Кол көтерсем солтүстік
Топ-топ бассам оңтүстік
Қолды созсам жан-жаққа
Көрсетеді бағытты
Батыспен шығысты
Иіліп сәлем беретін
Экватор белде деп
Белді бұрай қозғасақ
Сағат тілін батысқа
Жер айналар шығысқа.
1-жүргізуші: 7-бөлім "Белес "
асық арқылы сұрақ беріледі, әр топқа 3 сұрақтан.
2-жүргізуші: 8- бөлім " Аңшының хаты"ойыны (хаттағы қатені табу)
1-топ Бұл оқиға Бетпақдалада болды. Мен Балқаш теңізінен жүзіп келіп, жап-жасыл шөбі шүйгін шөлге келдім,алдымнан жолбарыс шықты.Мен оны түйемен қуып едім, түйем ыстыққа ,шөлге шыдымай құлап қалды. Әрең дегенде тасты, қиыршық құмдармен жүріп таудан аққан өзенге жетіп құладым. Сексеуілден сал жасап келесі бетке өттім.
2-топ Сарыарқаның қар басқан Қарқаралы тауының баурайында дем алып жаттым. Тастан тасқа секірген арқар мен тау ешкілерді аңдыған барысты көріп қалдым. Таудан құлаған өзеннен өте алмай, барысты қапы жібердім. Содан алмалы баққа келіп алма жинадым. Шамалыдан кейін жер тербелісін сездім.
3-топ Қарқаралы қаласында келе жатқанда қара бұлт аспанды торлап, экваторлық жауын құйып кетті, Қайдан келгені белгісіз торнадо дауылы жолдағының бәрін көтеріп жетті. Шамалыдан кейін күн ашылып, тропиктік ауа массасы қалыптасты.
1-жүргізуші: 9- сайыс Көрермендермен ойын
1.Мүлгіген мидай дала. Жапан далада жалғыз жолаушы. Күн батып, қас қарая бастайды. Секем алған жолаушы жан-жағынан отын жинап ,от жағады. Түннің бір уағына дейін от жағын отырған жолаушы ақыры ұйыға кетеді. Таңертең отқа түскен ірілі-ұсақты кесектер қызырып сөнбеген. Оттан алыстау жатқанын алып қараса, қап-қара күйе екен. Бұл жерді белгілеп кетейін деп,түйеге теңделген тұздың екі кесегін таңдап алып, бір-біріне сүйеп белгі қояды, Содан бері бұл жер қалай аталады. (Екібастұз)
2.Өте ертеде қазақтар далада көшіп -қонып жүргенде, таудың бір шыңында бір тау бүркіт өмір сүреді. Ол сұлтандардың жағымсыз қылықтарына қырағы көзбен қарап отырады екен. Сұлтандар осы бүркітті өлтірейін десе оқтары тимейді екен. Кейбіреулері ұясына шығайын десе шыға алмапты. Бұл жұмбақ жер қалай аталады.(Көкшетаудың Оқжетпес шыңы)
2-жүргізуші: 10-бөлім " Өз өлкем -қандай көркем."
Әр топ өздері жасаған слайдтарын қорғайды.
Әр топқа 2-минут
Тақпақ оқу 1. Бұлақ сыры
2.Ақсақ киік
3.Өз қиялымдағы табиғат
1-жүргізуші:
Ұшқыр ойға серік болсын шеберлік
Сөз кезегін қазыларға берейік
Арамызда тапқыш достар көп екен
Солардың біз нәтижесін көрейік- деп сөз кезегін қазыларға береміз.
2-жүргізуші:
Ғылымның сырын ұғына
Шығыңдар білім шыңына
Дарындылық пен тапқырлық
Жеткізеді сіздерді
География сырына
Хор : Атамекен
Осымен жарысымыз аяқталды . Тыңдағандарыңызға көп рахмет.
