?аза?станны? топыра? жамыл?ысы

Сынып: 8

П?н: География

М??алім: Калиева Маржан Темерхан?ызы

Та?ырыбы: ?аза?станны? топыра? жамыл?ысы

Ма?саттары:

*О?ушылар?а топыра?ты? туралы т?сінік беру.

*Топыра? ?абаттарыны? т?зілу себептерін т?сіндіру.

*Топыра? жамыл?ысын ??райтын факторлар туралы айту.

*Адам баласыны? топыра?ты? т?зілуіне тигізетін ?сері туралы баяндау.

?діс т?сілдер: ??гіме, с?ра?-жауап, топпен ж?мыс, тапсырма орындау

К?рнекі-??ралдар: ?аза?станны? физикалы? картасы, геохронологиялы? кесте, топыра? картасы.

Саба? барысы:

І.?й тапсырмасын тексеру:

Викторина с?рактары:

1.?аза?станда ?зынды?ы 1000км-ден асатын неше ?зен бар?(7)

2.Каспий те?ізі алабына жататын ?зендерді ата. (Жайы?, Жем, Са?ыз)

3.Жер асты сулары ?андай типтерге б?лінеді.( Жары?ша?ты-?ат-?абатты, жары?ша?ты?, ?ат-?абатты )

4.Грунт суы жерді? ?андай ?абатында орналас?ан?(жер бетіне таяу орналас?ан)

5.Еспе суы жерді? тере?дігінде орналас?ан? (3-30 м.тере?дікте)

6.Минералды? сулар деп ?андай суларды атайды? (?р т?рлі минералдар?а бай су б?ла?тары)

ІІ. Жа?а саба?ты т?сіндіру:

1.Баяндау:Топыра? картасы мен геохронологиялы? кестені пайдалана отырып, ?аза?станны? топыра?ына жалпы сипаттама беру.

?сімдіктерді?, жануарларды? (?сіресе микроорганизмдерді?), климат жа?дайларыны? ж?не адамдарды? ?серімен ?згерген жер бетіні? ?сті?гі борпылда? ?абаты.

Топыра? бойында ??нарлылы? ?асиеті, я?ни ?сімдіктерді сумен, бас?а да ?оректік элементтермен ?амтамасыз ететін ?абілеті болады. Механикалы? ??рамы (топыра? т?йіршіктеріні? м?лшері) бойынша топыра? ??мды, ??мда? сазды ж?не саз топыра? болып б?лінеді. Топыра? - литосфераны? жо?ар?ы ?уе ?абатымен байланысатын ?абат, б?кіл биосферада?ы тіршілікті? тірегі. Топыра? ?асырлар бойы топыра? т?зуші факторларды? ?здіксіз ?рекетінен пайда бол?ан таби?атты? ерекше таби?и, ?рі тарихи денесі.

Топыра?тану ?ылымыны? негізін орыс ?алымы В.В.Докучаев ?алады. В.В.Докучаев топыра? т?зілу процесіні? бес фактор?а байланысты екенін аны?тады. Олар?а: бастап?ы аналы? жыныстар, ауа райы, жер бедері, уа?ыт ж?не ?сімдіктер мен жануарлар жатады. Кейін ?ылыми зерттеулерді? н?тижесіне байланысты б?лар?а су (топыра? суы, жерасты суы) ж?не адамны? шаруашылы? ?рекеті ?осылды. Топыра? жеке ?рт?рлі ?лшемдегі ?атты б?лшектерден т?рады. ?атты б?лшектер сумен ж?не ауамен ?оршал?ан. Сонды?тан топыра?ты ?ш фазалы ж?йе ретінде ?арастырады. Топыра?ты? жо?ар?ы беті борпылда?. М?ны? ??рамында к?птеген ?лі органикалы? заттар бар (?сімдіктер ?алды?ы,?арашірік).

2.Кесте толтыру: ?р экономикалы? аудан?а топыра? жамыл?ысын солт?стіктен о?тістігіне ?арай атап жаз.

Батыс ?аза?стан

Солт?стік ?аза?стан

Орталы? ?аза?стан

Шы?ыс ?аза?стан

О?т?стік ?аза?стан

3.Топыра? т?зуге негізгі алты фактор ?ажет, оларды белгіле:

ауа райы;
тау жынысы;
жо?ар?ы ж?не т?менгі сатыда?ы ?сімдік пен жануарлар д?ниесі;
жер бедері;
айма?ты? геологиялы? жасы;
?о?амыны? ?ндіргіш к?ші.

?орытынды:

Постер ??ру. Жер бетінде топыра? эрозиясынан ?ор?ану.

?й тапсырмасы: § 35, 142 бет с?ра?тар?а жауап беру.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«?аза?станны? топыра? жамыл?ысы »

Сынып: 8

Пән: География

Мұғалім: Калиева Маржан Темерханқызы

Тақырыбы: Қазақстанның топырақ жамылғысы

Мақсаттары:

*Оқушыларға топырақтың туралы түсінік беру.

*Топырақ қабаттарының түзілу себептерін түсіндіру.

*Топырақ жамылғысын құрайтын факторлар туралы айту.

*Адам баласының топырақтың түзілуіне тигізетін әсері туралы баяндау.

Әдіс тәсілдер: әңгіме, сұрақ-жауап, топпен жұмыс, тапсырма орындау

Көрнекі-құралдар: Қазақстанның физикалық картасы, геохронологиялық кесте, топырақ картасы.

Сабақ барысы:

І.Үй тапсырмасын тексеру:

Викторина сұрактары:

1.Қазақстанда ұзындығы 1000км-ден асатын неше өзен бар?(7)

2.Каспий теңізі алабына жататын өзендерді ата. (Жайық, Жем, Сағыз)

3.Жер асты сулары қандай типтерге бөлінеді.( Жарықшақты-қат-қабатты, жарықшақтық, қат-қабатты )

4.Грунт суы жердің қандай қабатында орналасқан?(жер бетіне таяу орналасқан)

5.Еспе суы жердің тереңдігінде орналасқан? (3-30 м.тереңдікте)

6.Минералдық сулар деп қандай суларды атайды? (әр түрлі минералдарға бай су бұлақтары)

ІІ. Жаңа сабақты түсіндіру:

1.Баяндау:Топырақ картасы мен геохронологиялық кестені пайдалана отырып, Қазақстанның топырағына жалпы сипаттама беру.

Өсімдіктердің, жануарлардың (әсіресе микроорганизмдердің), климат жағдайларының және адамдардың әсерімен өзгерген жер бетінің үстіңгі борпылдақ қабаты.

Топырақ бойында құнарлылық қасиеті, яғни өсімдіктерді сумен, басқа да қоректік элементтермен қамтамасыз ететін қабілеті болады. Механикалық құрамы (топырақ түйіршіктерінің мөлшері) бойынша топырақ құмды, құмдақ сазды және саз топырақ болып бөлінеді. Топырақ - литосфераның жоғарғы әуе қабатымен байланысатын қабат, бүкіл биосферадағы тіршіліктің тірегі. Топырақ ғасырлар бойы топырақ түзуші факторлардың үздіксіз әрекетінен пайда болған табиғаттың ерекше табиғи, әрі тарихи денесі.

Топырақтану ғылымының негізін орыс ғалымы В.В.Докучаев қалады. В.В.Докучаев топырақ түзілу процесінің бес факторға байланысты екенін анықтады. Оларға: бастапқы аналық жыныстар, ауа райы, жер бедері, уақыт және өсімдіктер мен жануарлар жатады. Кейін ғылыми зерттеулердің нәтижесіне байланысты бұларға су (топырақ суы, жерасты суы) және адамның шаруашылық әрекеті қосылды. Топырақ жеке әртүрлі өлшемдегі қатты бөлшектерден түрады. Қатты бөлшектер сумен және ауамен қоршалған. Сондықтан топырақты үш фазалы жүйе ретінде қарастырады. Топырақтың жоғарғы беті борпылдақ. Мүның қүрамында көптеген өлі органикалық заттар бар (өсімдіктер қалдығы,қарашірік).

2.Кесте толтыру: Әр экономикалық ауданға топырақ жамылғысын солтүстіктен оңтістігіне қарай атап жаз.

Батыс Қазақстан	Солтүстік Қазақстан	Орталық Қазақстан	Шығыс Қазақстан	Оңтүстік Қазақстан