?аза?станны? топыра?ы

Сабакты? та?ырыбы: ?аза?станны? топыра?ы

Саба?ты? ма?саты:Топыра? ж?не оны? пайда болуы. О?ушылар?а топыра? ?абаттарыны? т?зілу себептерін т?сіндіру. Топыра? т?зуші факторлар?а сипаттама беру. Топыра?ты? механикалы? ??рамына то?талу.

Білімділік: топыра?ты т?зілуіне ?сер ететін факторлар туралы жан-жа?ты т?сінік беру.

Дамытушылы?: таби?атты ?ор?ау шараларын таныстыра отырып экологиялы? т?рбие беру.

Т?рбиелік: о?ушыны? берілген атласпен, кескін картамен ж?мыс жасай отырып,кору ар?ылы есте са?тау.

Саба?ты? тегі: Жа?а саба?.

Саба?ты? т?рі: Аралас саба?.

Саба?ты? ?дісі: кесте,тірек сызба,к?рнекілік, с?ра?- жауап, баяндау.

Саба?ты? т?сілі: жеке о?ушымен, жалпы класпен.

К?рнекілігі: ?аза?станны? физикалы? географиясы,кеспе ?а?аз, тірек сызба, ?аза?станны? топыра? картасы.

П?н аралы? байланыс: экология, биология.

Саба?ты? барысы

І. ?йымдастыру

1.С?лемдесу

2.Т?гелдеу

3.О?ушылар зейіні? саба??а аудару.

ІІ. ?й тапсырмасын тексеру

?аза?станны? ішкі сулары.

1.?аза?стан ?зендері ?андай ішкі алаптар?а б?лінеді.

2.?аза?стан ?зендеріні? ?оректенуі ?андай типке б?лінеді.

3.?андай ?зендер кеме журуге,электро ?уатын ?ндіруге ?олайлы.

4.Арал те?ізі проблемасын ?алай т?сінесіз.

5.Жер асты суларыны? ?андай типтерін білесі?

6.М?зды?тар ?алай пайда болады.

7.М?зды?тар тарал?ан аудандарды ата.

8.М?зды?тарды? ?андай типін білесі?.

Жа?а саба?ты т?сіндіру.

1. Топыра? дегеніміз не? Ол неден ж?не ?алай т?зіледі?

2. Материктер мен м?хиттар географиясынан ?андай топыра? т?рлерін білді?дер?

3. Д?ниеж?зітопыра?тары неге ?рт?рлі, не себептен?

Геохронологиялы? кесте бойынша эралар мен д?уірледі еске т?сіріп жерді? геологиялы? тарихында алдымен пайда бол?ан топыра? екенін айтады. Ал?аш?ы ж??а топыра? ?абаты 500 млн жыл б?рын кембрий д?уірінде пайда бол?анын баяндайды. Топыра?ты зерттеген ?алым – В.В. Докучаев. Топыра?ты? т?зілуіне, оны? ?асиетіне т?рлі факторлар ?сер ететінін айтады. Олар: тау жынысы, ?сімдік ж?не жануарлар д?ниесі, жер бедері, уа?ыт, адамны? шаруашылы? ?рекеті.

Топыра? дегеніміз таби?ат компоненттеріні? бірі, ерекше таби?и ??рылым.

Топыра? т?зуші факторлар:

1) тау жынысы,

2) ?сімдік ж?не жануарлар д?ниесі,

3) жер бедері,

4) уа?ыт,

5) адамны? шаруашылы? ?рекеті.

Топыра?ты? пайда болуыны? дамуыны? ?зінше бір за?дылы?тары бар.Таби?атта топыра?ты? т?зілуі ?те ?за??а созылатын ??былыс. ?за? геологиялы? мерзімде таулар ?гітіліп, м?жіліп, шы?дар аласарады. ??м мен саздар су?а шайылып, желді? к?шімен ауа?а ?шады, ша?далады. Б?л процестер ?асырлар бойы жал?асады.Жа?быр, жел ?атты болса жер беті ?згеріп т?рады. Топыра?ты? е?негізгі ?асиеті таби?и ??нарлы?ы, я?ни ??рамында ?сімдікті? тез ?рі жа?сы ?суіне жа?дай жасайтын ?оректік заттарды? мол болуы.

Аналы? тау жыныстарынан кейін топыра? ??рушы жетекші факторлар а?заларды? тіршілік ?рекетіні? н?тижесінде шы?атын тасты б?затын ?ыш?ылдар тау жыныстарын ерітуінен шірінді (гуммус) пайда болады.

Топыра?ты? механикалы? ??рылымы.

??рылымы кесек топыра?тарды ??рылымды топыра? деп атаймыз. Топыра?ы ??нарлы болып келеді.

??рылымы т?йіршікті ?са? топыра? ??рылымы жо? топыра? деп аталады.

Топыра?ы ??нарсыз болып келеді.

Саба?ты пысы?тау:

1) Топыра? дегеніміз не?

2) Топыра? ??рушы факторларды ата?дар.

3) Топыра?ты? ?ара шірігі ?алай пайда болады?

4) Топыра?ты? механикалы? ??рамына нелер жатады?

5) ??рылымдытопыра??андайтопыра??

6) ?з?лке?ні?топыра?ытуралыне білесі??

Ба?алау.

О?ушыларды саба?та?ы белсенділігіне ?арай ба?алайды. К?нделіктеріне ба?аларын ?ояды.

Саба?ты ?орытындылау.

?йге тапсырма. ?аза?стан топыра?ыны? типтері.

Показать полностью

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«?аза?станны? топыра?ы »

Класы8б Пәні: Қазақстанның физикалық географиясы

Сабактың тақырыбы: Қазақстанның топырағы

Сабақтың мақсаты: Топырақ және оның пайда болуы. Оқушыларға топырақ қабаттарының түзілу себептерін түсіндіру. Топырақ түзуші факторларға сипаттама беру. Топырақтың механикалық құрамына тоқталу.

Білімділік: топырақты түзілуіне әсер ететін факторлар туралы жан-жақты түсінік беру.

Дамытушылық: табиғатты қорғау шараларын таныстыра отырып экологиялық тәрбие беру.

Тәрбиелік: оқушының берілген атласпен, кескін картамен жұмыс жасай отырып,кору арқылы есте сақтау.

Сабақтың тегі: Жаңа сабақ.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақтың әдісі: кесте,тірек сызба,көрнекілік, сұрақ- жауап, баяндау.

Сабақтың тәсілі: жеке оқушымен, жалпы класпен.

Көрнекілігі: Қазақстанның физикалық географиясы,кеспе қағаз, тірек сызба, қазақстанның топырақ картасы.

Пән аралық байланыс: экология, биология.

Сабақтың барысы

І. Ұйымдастыру

1.Сәлемдесу

2.Түгелдеу

3.Оқушылар зейінің сабаққа аудару.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

Қазақстанның ішкі сулары.

1.Қазақстан өзендері қандай ішкі алаптарға бөлінеді.

2.Қазақстан өзендерінің қоректенуі қандай типке бөлінеді.

3.Қандай өзендер кеме журуге ,электро қуатын өндіруге қолайлы.

4.Арал теңізі проблемасын қалай түсінесіз.

5.Жер асты суларының қандай типтерін білесің

6.Мұздықтар қалай пайда болады.

7.Мұздықтар таралған аудандарды ата.

8.Мұздықтардың қандай типін білесің.

Жаңа сабақты түсіндіру.

1. Топырақ дегеніміз не? Ол неден және қалай түзіледі?

2. Материктер мен мұхиттар географиясынан қандай топырақ түрлерін білдіңдер?

3. Дүние жүзі топырақтары неге әр түрлі, не себептен?

Геохронологиялық кесте бойынша эралар мен дәуірледі еске түсіріп жердің геологиялық тарихында алдымен пайда болған топырақ екенін айтады. Алғашқы жұқа топырақ қабаты 500 млн жыл бұрын кембрий дәуірінде пайда болғанын баяндайды. Топырақты зерттеген ғалым – В.В. Докучаев. Топырақтың түзілуіне, оның қасиетіне түрлі факторлар әсер ететінін айтады. Олар: тау жынысы, өсімдік және жануарлар дүниесі, жер бедері, уақыт, адамның шаруашылық әрекеті.

Топырақ дегеніміз табиғат компоненттерінің бірі, ерекше табиғи құрылым.

Топырақ түзуші факторлар:

1) тау жынысы,

2) өсімдік және жануарлар дүниесі,

3) жер бедері,

4) уақыт,

5) адамның шаруашылық әрекеті.

Топырақтың пайда болуының дамуының өзінше бір заңдылықтары бар.Табиғатта топырақтың түзілуі өте ұзаққа созылатын құбылыс. Ұзақ геологиялық мерзімде таулар үгітіліп, мүжіліп, шыңдар аласарады. Құм мен саздар суға шайылып, желдің күшімен ауаға ұшады, шаңдалады. Бұл процестер ғасырлар бойы жалғасады.Жаңбыр, жел қатты болса жер беті өзгеріп тұрады. Топырақтың еңнегізгі қасиеті табиғи құнарлығы, яғни құрамында өсімдіктің тез әрі жақсы өсуіне жағдай жасайтын қоректік заттардың мол болуы.

Аналық тау жыныстарынан кейін топырақ құрушы жетекші факторлар ағзалардың тіршілік әрекетінің нәтижесінде шығатын тасты бұзатын қышқылдар тау жыныстарын ерітуінен шірінді (гуммус) пайда болады.

Топырақтың механикалық құрылымы.