Еуразия материгіні? таби?ат зоналары.

Еуразия материгіні? таби?ат зоналары

Саба?ты? ма?саттары:

1. Білімділік О?ушыларды Еуразия материгіні? таби?ат зоналарымен таныстыру, оларды? ерекшеліктері мен ма?ыздыларына то?талу.

2.Дамытушылы? О?ушыларды? ойлау ?абілеттерін, шы?армашылы?пен ж?мыс істеуге, картамен ж?мысты жандандыру?а есте са?тау ?абілеттерін жандандыру.

3. Т?рбиелік: Бас?а елді? таби?атымен таныса отырып, ?з еліні?, жеріні? таби?атын с?юге, аялау?а т?рбиелеу.

Саба?ты? т?рі: Жа?а саба?

О?ыту ?дісі: Схема ар?ылы

Саба?ты? ?дістемелік жабды?талынуы: Атлас карталар, о?улы?, кескін карталар, каточкалар, суреттер.

Саба?ты? барысы: ?йымдастыру кезе?і. О?ушылармен амандасып, о?ушыларды т?гендеп, зейіндерін т?ра?тандыру.

Жа?а саба?:

Еуразия солт?стік жарты шарды? барлы? климат белдеулерін алып жат?анды?тан, м?нда солт?стік жарты шар?а т?н барлы? таби?ат зоналарыны? жиынты?ы кездеседі. Олар материкті? к?п б?лігінде ендік ба?ыт?а с?йкес, батыстан шы?ыс?а ?арай созылып жатыр.

Солт?стіктегі арктикалы? аралдардан бастап, тайга зоналарына дейін таби?ат зоналары ендік ба?ытта т?тас алап болып созылып жатыр. Ал одан о?т?стікке ?арай зоналар батыстан шы?ыс?а ?арай жі?ішке жола?тар т?рінде таралады.

Еуразия материгіні? таби?ат зонасы ?р т?рлілігімен ерекшеленеді. Онда таби?ат зоналарыны? барлы? белгілері бар: экваторлы?, тропиктік, ?о?ыржай, субтроиктік, субарктикалы?, арктикалы?.

Таби?ат зонасы

Таби?ат жа?дайы

Жануарлары мен ?сімдіктері

Арктикалы? ш?л

Жазы ?те суы? ?рі ?ыс?а. ?ысы -40ºС

М?к, ?ына, балдыр, а? аю, а? т?лкі

Тундра мен орманды тундра

Жауын-шашын аз, температура т?мен, климаты ?атал, к?шті жел, ?арлы боран жиі болады.

М?к, ?ына, б?талар, б??ы, б?лан, ?о?ыр аю, кеген, ??р.

Тайга

Жазы біршама жылы ?рі ?за?. тек ?ана ?ыл?ан жапыра?ты а?аштар ?седі, топыра?ы к?лгін батпа?ты.

А?аш текті ?сімдіктер, ?ыл?анжапыра?тылар, ?ара?ай, шырша, май ?ара?ай, самырсын, бал?ара?ай, зубр, б?лан, марал, елік, ?о?ыр аю, ?абан.

Аралас ж?не жалпа? жапыра?ты ормандар

Таига мен жалпа? жапыра?ты ормандары арасында жатыр.

?ыл?анды, ?за? ж?не жалпа? жапырпа?ты орман, емен ж?не амур бар?ыт а?ашы, лианалар, корей самырсыны. Зубр, аю, кедра.

Орманды дала ж?не дала

Шы?ыс Еуропа мен Батыс Сібір жазы?ыны? о?т?стігінде Алтай?а дейін

Жалпа? жапыра?ты а?аштар, емен, ?йе?кі, ?айы?, к?ктерек, селеу. ?ас?ыр, ?арса?, т?лкі, тыш?андар.

Ш?лейт ж?не ш?л, ш?лейтті

Каспий ма?ы ойпатынан басталады. ?ыста мин.-40ºС, жазда мак.+50ºС.

Жусан, селеу, бетеге, б?йыр?ан сексеуіл, ?ыз?алда?, ?а?ба?. Жабайы т?йе, ??лан, а?б?кен.

?атты жапыра?ты м??і жасыл ормандар

Жазы ысты?, ???а?, ?ысы жылы, жа?бырлы.

Емен, ты?ын емені, ?ара?ай, лавр, грек жа??а?ы, з?йт?н.

Субтропикті дала

Жазы ?те ысты?

Цитрус, анар, ж?зім, жер жа??а?ы.

Субтропикті ыл?алды, муссонды? ормандар.

Жазы ыл?алды, ?ысы біршама ??р?а?.

Магнолия, камелия, камфора, лавр, бамбук, емен, шамшат, шегіршін. Жолбарыс, ?абылан, Гималай аюы, бамбук аюы-панда, маккака, гиббон, тоты ??стар, ?йректер.

Тропиктік ш?лдер

Е? ысты?, е? ??р?а? климат.

??рма пальмасы, б?кендер, онагр, таргыл ?ор?ау ?ас?ыр, шиеб?рілер.

Саванналар, сирек ормандар

Жауын-шашынны? т?суі мен м?лшеріні? мезгілдері бойынша белдеу ішінде ?ркелкі болады.

Пальмира пальмасы,сандал а?ашы, тик, майлы а?аш.

Субэкваторлы? ауыспалы ыл?алды ормандар

Аса ??р?а? емес, жа?бырлар саваннадан к?бірек жауады

Жабайы, пілдер, маймылдар.

Экваторлы? белдеудегі ыл?алды ормандар

Жауын-шашын мол, температура т?ра?ты жо?ары.

Ротанг пальмасы, лианалар, орхидеялр. М?йізт?мсы?тар, б??алар, макакалар, ит басты маймылдар, ірі орангутандар, жолбарыс, ?абылан, тауыс.

Биіктік белдеулер

Биіктеген сайын ыл?алды? артуына ?арамастан, ауа температурасы т?мендейді

?одас, ?ар барысы, ?лар, аюлар, ар?арлар, буволдар, жабайы пілдер, ?абылан, жолбарыс.

Жа?а саба?ты бекіту:

Тест

1. ?о?ыржай белдеудегі е? ірі таби?ат зонасы –

А) тундра;

В) тайга;

С) ш?л;

Д) орманды тундра;

2. Тайга мен жалпа? жапыра?ты ормандар аралы?ында орналас?ан -

А) ш?лейт;

В) арктикалы? ш?л;

С) аралас орман;

Д) ш?раттар;

3. ?о?ыржай белдеуіні? таби?ат зоналары –

А) арктикалы? ш?лдер;

В) ?атты жапыра?ты м??гі жасыл ормандар;

С) саванналар;

Д) орманды дала ж?не дала;

4. Жер асты сулары жа?ын жат?ан ш?раттарда не ?седі?

А) панда;

В) грек жа??а?ы;

С) ??рма пальмасы;

Д) лавр а?ашы;

5. Экваторлы? белдеуді? ыл?алды ормандарында кездесетін ?демі ??сты ата?

А) попугай;

В) тауыс;

С) тауы?;

Д) т?йе??с;

6. Еуразияны? о?т?стігіндегі аралдарына ?андай белдеу т?н?

А) ?о?ыржай;

В) тропиктік;

С) субтропиктік;

Д) экваторлы? белдеуді? ыл?алды ормандары;

7. Ш?л зонасыны? ортасында орналас?ан ата?ты ш?л –

А) Такла-Макан;

В) Сахара;

С) Сарыар?а;

Д) ?ызыл??м;

8. Бамбук аюы –

А) Гималай аюы;

В) Гризли;

С) ?о?ыр аю;

Д) панда;

9. Орманды даланы? негізгі жануары –

А) кірпі;

В) жираф;

С) піл;

Д) ?ас?ыр;

10. Ш?лдердегі температура –

А) 30ºС- 40ºС;

В) 40º-?а дейін;

С) 50º-?а дейін;

Д) 40º-тан жо?ары;

?орытынды: ?орытындылай келе, б?гінгі саба?та Еуразия материгіні? таби?ат зоналарыны? т?рлерімен таныстырдым. Жа?а саба?ты бекіту ?шін о?ушыларды? білімдерін тест ар?ала тексердім.

?йге тапсырма: §22 о?у. Кескін карта?а таби?ат зоналарын т?сіру. ?осымша материалдар, суреттер ?орын жинап ?келу

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Еуразия материгіні? таби?ат зоналары.»

Еуразия материгінің табиғат зоналары

Сабақтың мақсаттары:

1. Білімділік Оқушыларды Еуразия материгінің табиғат зоналарымен таныстыру, олардың ерекшеліктері мен маңыздыларына тоқталу.

2.Дамытушылық Оқушылардың ойлау қабілеттерін, шығармашылықпен жұмыс істеуге, картамен жұмысты жандандыруға есте сақтау қабілеттерін жандандыру.

3. Тәрбиелік: Басқа елдің табиғатымен таныса отырып, өз елінің, жерінің табиғатын сүюге, аялауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Жаңа сабақ

Оқыту әдісі: Схема арқылы

Сабақтың әдістемелік жабдықталынуы: Атлас карталар, оқулық, кескін карталар, каточкалар, суреттер.

Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасып, оқушыларды түгендеп, зейіндерін тұрақтандыру.

Жаңа сабақ:

Еуразия солтұстік жарты шардың барлық климат белдеулерін алып жатқандықтан, мұнда солтүстік жарты шарға тән барлық табиғат зоналарының жиынтығы кездеседі. Олар материктің көп бөлігінде ендік бағытқа сәйкес, батыстан шығысқа қарай созылып жатыр.

Солтүстіктегі арктикалық аралдардан бастап, тайга зоналарына дейін табиғат зоналары ендік бағытта тұтас алап болып созылып жатыр. Ал одан оңтүстікке қарай зоналар батыстан шығысқа қарай жіңішке жолақтар түрінде таралады.

Еуразия материгінің табиғат зонасы әр түрлілігімен ерекшеленеді. Онда табиғат зоналарының барлық белгілері бар: экваторлық, тропиктік, қоңыржай, субтроиктік, субарктикалық, арктикалық.

	Табиғат зонасы	Табиғат жағдайы	Жануарлары мен өсімдіктері
1	Арктикалық шөл	Жазы өте суық әрі қысқа. Қысы -40ºС	Мүк, қына, балдыр, ақ аю, ақ түлкі
2	Тундра мен орманды тундра	Жауын-шашын аз, температура төмен, климаты қатал, күшті жел, қарлы боран жиі болады.	Мүк, қына, бұталар, бұғы, бұлан, қоңыр аю, кеген, құр.
3	Тайга	Жазы біршама жылы әрі ұзақ. тек қана қылқан жапырақты ағаштар өседі, топырағы күлгін батпақты.	Ағаш текті өсімдіктер, қылқанжапырақтылар, қарағай, шырша, май қарағай, самырсын, балқарағай, зубр, бұлан, марал, елік, қоңыр аю, қабан.
4	Аралас және жалпақ жапырақты ормандар	Таига мен жалпақ жапырақты ормандары арасында жатыр.	Қылқанды, ұзақ және жалпақ жапырпақты орман, емен және амур барқыт ағашы, лианалар, корей самырсыны. Зубр, аю, кедра.
5	Орманды дала және дала	Шығыс Еуропа мен Батыс Сібір жазығының оңтүстігінде Алтайға дейін	Жалпақ жапырақты ағаштар, емен, үйеңкі, қайың, көктерек, селеу. Қасқыр, қарсақ, түлкі, тышқандар.
6	Шөлейт және шөл, шөлейтті	Каспий маңы ойпатынан басталады. Қыста мин.-40ºС, жазда мак.+50ºС.	Жусан, селеу, бетеге, бұйырған сексеуіл, қызғалдақ, қаңбақ. Жабайы түйе, құлан, ақбөкен.
7	Қатты жапырақты мәңі жасыл ормандар	Жазы ыстық, құғақ, қысы жылы , жаңбырлы.	Емен, тығын емені, қарағай, лавр, грек жаңғағы, зәйтүн.
8	Субтропикті дала	Жазы өте ыстық	Цитрус, анар, жүзім, жер жаңғағы.
9	Субтропикті ылғалды, муссондық ормандар.	Жазы ылғалды, қысы біршама құрғақ.	Магнолия, камелия, камфора, лавр, бамбук, емен, шамшат, шегіршін. Жолбарыс, қабылан, Гималай аюы, бамбук аюы-панда, маккака, гиббон, тоты құстар, үйректер.
10	Тропиктік шөлдер	Ең ыстық, ең құрғақ климат.	Құрма пальмасы, бөкендер, онагр, таргыл қорқау қасқыр, шиебөрілер.
11	Саванналар, сирек ормандар	Жауын-шашынның түсуі мен мөлшерінің мезгілдері бойынша белдеу ішінде әркелкі болады.	Пальмира пальмасы,сандал ағашы, тик, майлы ағаш.
12	Субэкваторлық ауыспалы ылғалды ормандар	Аса құрғақ емес, жаңбырлар саваннадан көбірек жауады	Жабайы, пілдер, маймылдар.
13	Экваторлық белдеудегі ылғалды ормандар	Жауын-шашын мол, температура тұрақты жоғары.	Ротанг пальмасы, лианалар, орхидеялр. Мүйізтұмсықтар, бұқалар, макакалар, ит басты маймылдар, ірі орангутандар, жолбарыс, қабылан, тауыс.
14	Биіктік белдеулер	Биіктеген сайын ылғалдың артуына қарамастан, ауа температурасы төмендейді	Қодас, қар барысы, ұлар, аюлар, арқарлар, буволдар, жабайы пілдер, қабылан, жолбарыс.

Жаңа сабақты бекіту:

Тест

1. Қоңыржай белдеудегі ең ірі табиғат зонасы –

А) тундра;

В) тайга;

С) шөл;

Д) орманды тундра;

2. Тайга мен жалпақ жапырақты ормандар аралығында орналасқан -

А) шөлейт;

В) арктикалық шөл;

С) аралас орман;

Д) шұраттар;

3. Қоңыржай белдеуінің табиғат зоналары –

А) арктикалық шөлдер;

В) қатты жапырақты мәңгі жасыл ормандар;

С) саванналар;

Д) орманды дала және дала;

4. Жер асты сулары жақын жатқан шұраттарда не өседі?

А) панда;

В) грек жаңғағы;

С) құрма пальмасы;

Д) лавр ағашы;

5. Экваторлық белдеудің ылғалды ормандарында кездесетін әдемі құсты ата?

А) попугай;

В) тауыс;

С) тауық;

Д) түйеқұс;

6. Еуразияның оңтүстігіндегі аралдарына қандай белдеу тән?

А) қоңыржай;

В) тропиктік;

С) субтропиктік;

Д) экваторлық белдеудің ылғалды ормандары;

7. Шөл зонасының ортасында орналасқан атақты шөл –

А) Такла-Макан;

В) Сахара;

С) Сарыарқа;

Д) Қызылқұм;

8. Бамбук аюы –

А) Гималай аюы;

В) Гризли;

С) қоңыр аю;

Д) панда;

9. Орманды даланың негізгі жануары –

А) кірпі;

В) жираф;

С) піл;

Д) қасқыр;

10. Шөлдердегі температура –

А) 30ºС- 40ºС;

В) 40º-қа дейін;

С) 50º-қа дейін;

Д) 40º-тан жоғары;

Қорытынды: Қорытындылай келе, бүгінгі сабақта Еуразия материгінің табиғат зоналарының түрлерімен таныстырдым. Жаңа сабақты бекіту үшін оқушылардың білімдерін тест арқала тексердім.

Үйге тапсырма: §22 оқу. Кескін картаға табиғат зоналарын түсіру. Қосымша материалдар, суреттер қорын жинап әкелу