Географиялы? бойлы?, географиялы? координаталар ??ымы ж?не координатаны аны?тау.

Саба?ты? та?ырыбы: Географиялы? бойлы?, географиялы? координаталар ??ымы ж?не координатаны аны?тау.
Ма?саты:
Білімділік: т?рлі карталарда меридиандар мен параллельдерді? сызы?тары, градус торы, географиялы? координаталар туралы т?сінік ?алыптастыру.
Дамытушылы? :географиялы? координаталарды аны?тай білу, о?ушыларды? географиялы? ой-?рісін дамыту,п?нге деген танымды? ?ызы?ушылы?ын дамыту, географиялы? ойлауын ?алыптастыру.
Т?рбиелік : О?ушыларды? ?з ойларын жеткізе білуге, ?арым-?атынас жасай білуге,адамгершілік ?асиет пен географиялы? м?дениетке т?рбиелеу.

Саба?ты? т?рі: Аралас саба?

Саба?ты? ?діс –т?сілі:с?ра?-жауап,т?сіндіру,картадан кооординатаны аны?тау.

Саба?ты? к?рнекілігі:слайд,о?улы?, д?ниеж?зілік карта, атлас
І.?йымдастыру кезе?і

О?ушылармен амандасу,о?у ??ралдарын т?гендеу,зейіндерін саба??а аудару.
ІІ.?й тапсырмасын с?рау
1.Градус торы дегеніміз не?
2.Градус торыны? ма?ызы неде?
3.Меридиандар дегеніміз не,бастап?ы я?ни н?лдік меридиан ?ай жерден ?теді,градуспен ал?анда?ы ?зынды?ы неше градус?
4.Параллельдер дегеніміз не,градуспен ал?анда?ы ?зынды?ы неше градус?
Е? ?зын параллель ?алай аталады,?зынды?ы неше километр?
5.Географиялы? ендік дегеніміз не??анша градус аралы?ында есептеледі?
6.Лондон,Сидней,Сантьяго,Атырау ?алаларыны? ендігі неше градус?

III.Білімді тексеру кезе?і

С?зж?мба? : «Координата»

1.Масштаб ж?не т?рлі проекция бойынша математикалы? за?дар?а негізделе отырып,?рі жина?талып,шартты белгілермен бейнеленген жер бетіні? к?рінісі ?алай аталады?

2.Кортографиялы? бейнелер т?сірілген,кескіндерді? геометриялы? ??састы?ы мен аудандарды? ара?атынасы са?тал?ан Жерді? шар т?різді ?лгісі ?алай аталады?

3.Биіктіктері бірдей н?ктелерді ?осатын ?исы? сызы? ?алай аталады?

4.Е? ал?аш ?арапайым картаны жаса?ан кім?

5.Д?ниеж?зіндегі е? биік шы??

6.Бастап?ы меридиан ?тетін Лондон ?аласында?ы обсерваторияны? атауы

7.Экватордан жер бетіндегі кез келген бір н?ктені? градус есебімен алын?ан ?ашы?ты?ы ?алай аталады?

8.Жер бетіндігі ?ашы?ты?ты? ?а?аз бетіне неше есе кішірейтілгендігін к?рсететін б?лшек сан.

9.Масштабы 1:10 000- 1: 100 000 болатын карта ?алай аталады?

10.Экватор?а параллель немесе меридиан?а кесе-к?лдене? ж?ргізілген сызы?

IV.Ма?сат ?ою кезе?і.Жа?а саба?ты? та?ырыбын с?зж?мба?та?ы с?збен байланыстыра отырып та?ырыбын,ма?сатын хабарлау.

V.Жа?а саба?

Глобус пен географиялы? карталар ?зіндік торлармен,?зара ?иылысатын сызы?тармен торлан?ан.

Географиялы? бойлы?-параллель до?асынан бастап?ы бастап?ы меридианынан берілген орнына дейінгі градуспен алын?ан ?лшем шамасы.Бастап?ы меридианнан 180º шы?ыс?а ?арай шы?ыс бойлы? (ш.б), ал бастап?ы меридианнан 180º батыс?а ?арай батыс бойлы? (б.б) деп аталады.

Бізді? еліміз Шы?ыс жарты шарда орналас?ан.Сонды?тан Астана ?аласыны? географиялы? бойлы?ы 71º ш.б.

Меридиандар картаны? жо?ары жа?ына ?арай бір-біріне жа?ындай т?сетін до?а сызы?тарды ??райды.

Картаны? меридиан сызы?тарыны? бойына бойлы?ты?,ал параллель сызы?тарды? бойына ендікті? градустары жазылады. Жарты шарлар картасында бойлы?ты? градусы меридиандарды? экватормен ?иылыс?ан жерінде жазыл?ан.

Географиялы? координаталар.Картада?ы ?лкен жетістікті? бірі-координаталар ж?йесі бойынша кез келген нысанны? географиялы? орнын карта бетінен аны?тау?а болатынды?ы.

Географиялы? координаталар-н?ктені? жер бетіндегі орнын белгілейтін шамалар.Географиялы? координата ендік пен бойлы?ты? т?йісуінен т?зіледі.Географиялы? координата ??ымын ?ылым?а ал?аш енгізген грек ?алымы –Гиппарх (б.з.б 190-125жж).

Д?ниеж?зіні?,материктерді?,жеке елдерді? саяси ж?не физикалы? карталарын пайдаланып,жер бетіндегі кез келген нысандарды? мекен-жайын аны?тау?а болады.Географиялы? координатасын білу ?шін нысанды картадан тауып,?андай меридиан меен пареллельді? ?иылыс?ан жеріндегі градус торында жат?анын аны?тайды,?лшем бірлігі градуспен беріледі.Экватордан солт?стік полюс аралы?ында орналас?ан нысандарды? ендігі солт?стік ендік (с.е), ал барлы? нысандарды? бойлы?ы шы?ыс бойлы??а (ш.б) кіреді. Ол О?т?стік немесе Солт?стік жарты шарда орналасады.

VI.Жа?а саба?ты т?сінгендерін тексеру.

1.Географиялы? бойлы? деген не,?ай градус?а дейін есептелінеді?
2.Географиялы? координата деген не?
3.Географиялы? координатаны е? ал?аш енгізген грек ?алымы кім?
4.Жер бетіндегі н?ктелерді? ендігі мен бойлы?ы ар?ылы нені аны?тау?а болады?

Лондон ?.52º с.е бойлы?ы ?анша градус?
Сидней ? 34º о.е бойлы?ы ?анша градус?
Саньтяго ? 33º о.е бойлы?ы ?анша градус?
Атырау ?аласы 47º с.е бойлы?ы ?анша градус?

VII.Бекіту
Тест тапсырмасы:

1. Н?ктені? географиялы? ендігін аны?тайды:
А) меридиан бойынша
?)параллель бойынша
Б)Масштаб бойынша
2.Те?із де?гейінен бірдей биіктіктерді ?осатын картада?ы сызы?тарды не деп атайды
А)бергштрих
?)горизонталь
Б) пунктир
3. Географиялы? ендік ?лшенеді
А)90° дейін
?)180 ° дейін
Б) 360° дейін
4. Жерді? ?ай н?ктесі 0° ендік, 0° бойлы? координаталарын кесіп ?теді
А)180° меридиан ж?не экватор ?иылыс?ан н?ктесі
?) 0º меридианмен экватор ?иылыс?ан н?кте
Б)Д?рыс жауап жо?
5. Солт?стік полюсты? ендігі ?андай?
А)90° с.е.
?)0° с.е.
Б)90° о.е.
6. Глобусты? картадан ?андай айырмашылы?ы бар
А)Глобуста меридиандар бірдей жарты ше?бер.
?) биіктік шкаласында
Б) Глобуста меридиандар мен параллельдер бірдей

7. Гринвич (нольдік) меридианын кесіп ?тетін астана
А) Париж
?)Мадрид
Б)Лондон
8. Глобус пен карта бетіндегі экватор?а параллель ж?ргізілген сызы?тар.
А) Азимут.
?) Радиус.
Б) Параллельдер.
9. ?аза?стан ?андай бойлы?тарда жатыр?
А) шы?ыс
?)батыс
Б)о?т?стік

10.Т?мендегі ?алаларды? ?айсысы солт?стік полюске жа?ын орналас?ан?
А)Магадан 60º с.е

?) Якутс 62º с.е

Б) Мурманск 69º с.е

Д?рыс жауаптар:
1.?2.?3.А4.?5.А6.А7.Б8.Б 9.А10.Б

Ба?алау:

10- “5”

9-7- “4”

6-3- “3”

2-0- “0”

Ба?алау
VIII.?йге тапсырма : § 14 о?у

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Географиялы? бойлы?, географиялы? координаталар ??ымы ж?не координатаны аны?тау.»

Сабақтың тақырыбы: Географиялық бойлық, географиялық координаталар ұғымы және координатаны анықтау.
Мақсаты:
Білімділік: түрлі карталарда меридиандар мен параллельдердің сызықтары, градус торы, географиялық координаталар туралы түсінік қалыптастыру.
Дамытушылық :географиялық координаталарды анықтай білу, оқушылардың географиялық ой-өрісін дамыту,пәнге деген танымдық қызығушылығын дамыту, географиялық ойлауын қалыптастыру.
Тәрбиелік : Оқушылардың өз ойларын жеткізе білуге , қарым-қатынас жасай білуге ,адамгершілік қасиет пен географиялық мәдениетке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдіс –тәсілі:сұрақ-жауап ,түсіндіру,картадан кооординатаны анықтау.

Сабақтың көрнекілігі:слайд,оқулық, дүниежүзілік карта, атлас
І.Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу,оқу құралдарын түгендеу,зейіндерін сабаққа аудару.
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау
1.Градус торы дегеніміз не?
2.Градус торының маңызы неде?
3.Меридиандар дегеніміз не,бастапқы яғни нөлдік меридиан қай жерден өтеді,градуспен алғандағы ұзындығы неше градус?
4.Параллельдер дегеніміз не,градуспен алғандағы ұзындығы неше градус?
Ең ұзын параллель қалай аталады,ұзындығы неше километр?
5.Географиялық ендік дегеніміз не?Қанша градус аралығында есептеледі?
6.Лондон,Сидней,Сантьяго,Атырау қалаларының ендігі неше градус?

III.Білімді тексеру кезеңі

Сөзжұмбақ : «Координата»

1.Масштаб және түрлі проекция бойынша математикалық заңдарға негізделе отырып,әрі жинақталып,шартты белгілермен бейнеленген жер бетінің көрінісі қалай аталады?

2.Кортографиялық бейнелер түсірілген,кескіндердің геометриялық ұқсастығы мен аудандардың арақатынасы сақталған Жердің шар тәрізді үлгісі қалай аталады?

3.Биіктіктері бірдей нүктелерді қосатын қисық сызық қалай аталады?

4.Ең алғаш қарапайым картаны жасаған кім?

5.Дүниежүзіндегі ең биік шың?

6.Бастапқы меридиан өтетін Лондон қаласындағы обсерваторияның атауы

7.Экватордан жер бетіндегі кез келген бір нүктенің градус есебімен алынған қашықтығы қалай аталады?

8.Жер бетіндігі қашықтықтың қағаз бетіне неше есе кішірейтілгендігін көрсететін бөлшек сан.

9.Масштабы 1:10 000- 1: 100 000 болатын карта қалай аталады?

10.Экваторға параллель немесе меридианға кесе-көлденең жүргізілген сызық

IV.Мақсат қою кезеңі.Жаңа сабақтың тақырыбын сөзжұмбақтағы сөзбен байланыстыра отырып тақырыбын,мақсатын хабарлау.

V.Жаңа сабақ

Глобус пен географиялық карталар өзіндік торлармен,өзара қиылысатын сызықтармен торланған.

Географиялық бойлық-параллель доғасынан бастапқы бастапқы меридианынан берілген орнына дейінгі градуспен алынған өлшем шамасы.Бастапқы меридианнан 180º шығысқа қарай шығыс бойлық (ш.б), ал бастапқы меридианнан 180º батысқа қарай батыс бойлық (б.б) деп аталады.

Біздің еліміз Шығыс жарты шарда орналасқан.Сондықтан Астана қаласының географиялық бойлығы 71º ш.б.

Меридиандар картаның жоғары жағына қарай бір-біріне жақындай түсетін доға сызықтарды құрайды.

Картаның меридиан сызықтарының бойына бойлықтың ,ал параллель сызықтардың бойына ендіктің градустары жазылады. Жарты шарлар картасында бойлықтың градусы меридиандардың экватормен қиылысқан жерінде жазылған.

Географиялық координаталар.Картадағы үлкен жетістіктің бірі-координаталар жүйесі бойынша кез келген нысанның географиялық орнын карта бетінен анықтауға болатындығы.

Географиялық координаталар-нүктенің жер бетіндегі орнын белгілейтін шамалар.Географиялық координата ендік пен бойлықтың түйісуінен түзіледі.Географиялық координата ұғымын ғылымға алғаш енгізген грек ғалымы –Гиппарх (б.з.б 190-125жж).

Дүниежүзінің,материктердің,жеке елдердің саяси және физикалық карталарын пайдаланып,жер бетіндегі кез келген нысандардың мекен-жайын анықтауға болады.Географиялық координатасын білу үшін нысанды картадан тауып,қандай меридиан меен пареллельдің қиылысқан жеріндегі градус торында жатқанын анықтайды,өлшем бірлігі градуспен беріледі.Экватордан солтүстік полюс аралығында орналасқан нысандардың ендігі солтүстік ендік (с.е), ал барлық нысандардың бойлығы шығыс бойлыққа (ш.б) кіреді. Ол Оңтүстік немесе Солтүстік жарты шарда орналасады.

VI.Жаңа сабақты түсінгендерін тексеру.

1.Географиялық бойлық деген не,қай градусқа дейін есептелінеді?
2.Географиялық координата деген не?
3.Географиялық координатаны ең алғаш енгізген грек ғалымы кім?
4.Жер бетіндегі нүктелердің ендігі мен бойлығы арқылы нені анықтауға болады?

Лондон қ.52º с.е бойлығы қанша градус?
Сидней қ 34º о.е бойлығы қанша градус?
Саньтяго қ 33º о.е бойлығы қанша градус?
Атырау қаласы 47º с.е бойлығы қанша градус?

VII.Бекіту
Тест тапсырмасы:

1. Нүктенің географиялық ендігін анықтайды:
А) меридиан бойынша
Ә)параллель бойынша
Б)Масштаб бойынша
2.Теңіз деңгейінен бірдей биіктіктерді қосатын картадағы сызықтарды не деп атайды
А)бергштрих
Ә)горизонталь
Б) пунктир
3. Географиялық ендік өлшенеді
А)90° дейін
Ә)180 ° дейін
Б) 360° дейін
4. Жердің қай нүктесі 0° ендік, 0° бойлық координаталарын кесіп өтеді
А)180° меридиан және экватор қиылысқан нүктесі
Ә) 0º меридианмен экватор қиылысқан нүкте
Б)Дұрыс жауап жоқ
5. Солтүстік полюстың ендігі қандай?
А)90° с.е.
Ә)0° с.е.
Б)90° о.е.
6. Глобустың картадан қандай айырмашылығы бар
А)Глобуста меридиандар бірдей жарты шеңбер.
Ә) биіктік шкаласында
Б) Глобуста меридиандар мен параллельдер бірдей

7. Гринвич (нольдік) меридианын кесіп өтетін астана
А) Париж
Ә)Мадрид
Б)Лондон
8. Глобус пен карта бетіндегі экваторға параллель жүргізілген сызықтар.
А) Азимут.
Ә) Радиус.
Б) Параллельдер.
9. Қазақстан қандай бойлықтарда жатыр?
А) шығыс
Ә)батыс
Б)оңтүстік