Биосфера туралы т?сінік, оны? ??рамы, ??рылымы, ноосфера ??ымы.

І кезең.Ұйымдастыру кезеңі

«Көпір» тапсырмалары (Жаңа тақырыпқа қажет болатын өткен материалды қайталау тапсырмаларын үйден орындап кел)

Сұрақтарға жауап бер?

1 Дуниежузілік мұхит суы мен көлемі канша? Гидросфераның канша бөлігін құрайды?

Жауабы:

2.Мұхит суының орташа тұздылығы қанша?

Жауабы:

3. Мұхитте қандай қозғалыстар бар?

Жауабы:

4 .Құрлық суларынын қандай түрлері бар?

Жауабы:

5. Өзендер климаттын өнімі дегенді қалай түсінесін?

Жауабы:

ІІ кезең. Жаңа тақырыпты өз бетіңмен меңгеріп көр.

(Төмендегі жетелеуші тапсырмалар арқылы)

Теориясы:

«Білу»

(Кім? Не? Қашан? Қайда? Не істеді?)

Бос орынға қажетті сөздерді жазып, сөйлемді толықтыр.

1.Биосфера Жердін ______________ қабығы В.И.Вернадский бойынша биосфера __________________ барлық______________ дүниесі мен олардың ________________өзара_________ және __________________айналымы тұрақты _____________ асатын Жердің __________________ қабығын айтады.

2.Биосфераның ________________ сутек, ________________, оттек, _______, фосфор, ______________ элементері бар.

3.. Биосфераны құрайтын __________организмдер ____________ түрде _____ үлкен __________ біріктіріледі __________ және ________________.

.4..Жер шары биомассаның жалпы ________________ Жерлің __________ массасымен _______________________ (6.10,17 т. аз

Теориясы:

«Түсіну» (Неліктен? Себебі? Не үшін? Неге?)

1.Неліктен биомасса материктер мен мұхиттарды біркелкі таралмаған ? Себебі материктерде ______________өсімдіктердің ______________ болуы _________________ өсіп –өніуіне мүмкіндік ______________.

2.Неге мұхитта жануарлар салмағы басым, өйткені ______________ киттер ____________ тіршілік ________________ .

3. Неге материктегі тіршілік дүниесінің көпшілігі (90%) тропиктік ормандарда? Себебі:құрлықтағы тіршілік ______________ таралуы __________________ мен _________________ түсу мөлшеріне байланысты.

Теориясы «Талдау» (Салыстыр, ерекшелігі неде? т.б. және ең бастысын бөліп шығар)

Тіршілік ортасы

_________________

_______________

Жануарлар мен ____________________

_________өсімдіктер

____________ мен микроорганизмдер

Жасыл ____________________

_________

_________

_________

_________

Теориясы:

«Жинақтау» (Қорытынды шығар, анықтама бер, мазмұнды жүйеле, кесте, сызба, т.б құрас

тыр)

Қалыптасқан _______________және ___________________ыдырататын ___________________________

_______________затпен _______________жануарлармен ________________

Фотосинтез арқылы __________________-заттардан ______________________________________

Тірі организмдер биологиялық зат және энергия айналымын жүзеге асырады.

Практикасы: «Қолдану» (Қарапайым тапсырмалар)

Мұхиттағы тіршілік

«Баға беру»(Сен қалай ойлайсың? Не істер едің?)

Жер табиғатын қалыптастыруда тірі организмдердің маңызы зор.. Не істер едің? Қандай үлес қосасың?

ІІІ кезең. Деңгейлік тапсырмаларды біртіндеп орындап, балл жинаңдар.

І деңгей (5 балл)

Теориясы: «Білу»

(Кім? Қашан? Қайда? Не істеді?)

Сұрақтарға жауап бер.

1.Биосфера деп нені айтады ?

Жауабы :Биосфера деп тіршілік дүниесі мен олардың арасындағы өзара зат және энергия айналымы жүретін жердің ерекше қабығы.

2.Биосфераның таралу аймағын айт.? Жауабы Биосфераның жоғарғы шекарасы озон қабаты (25-30км) төменгі шекарасы дүниежүзілік мұхиттағы ең терең мұхит шұңғымаларының табаны.

3.Биосфераның құрамына нелер кіреді? Жауабы: Тіршілік дүниесінің құрамына сутек, көміртек, оттекғ азот, фосфор, кремний.

4.Биосфераны құрайтын тірі организмдер қандай топқа бөлінеді .?

Жауабы: Биосфераны құрайтын тірі организмдер екі үлкен топқа бөлінеді флора және фауна..

Практикасы: «Қолдану»

(ІІ кезеңдегі қолдану үлгісі бойынша)

.Материктегі тіршілік дүниесі басым аймақтар_____________________-________________________________________________________________

тіршілік дүниесі төменгі көрсеткішті аймақтар ___________________________________________________________________

ІІ деңгей. (5 балл + 4 балл = 9 балл)

Теориясы: «Түсіну» (Неліктен, Себебі? Не үшін? Неге?)

1. Неліктен? Тірі организмдерді тіршіліктің қозғаушы күші деп атайды? Өйткені тірі организмдер биологиялық зат пен энергия айналымын жүзеге асырады..

2. Неліктен қозғаушы күштің бастапқысы фотосинтез? Себебі: Фотосинтез күн энергиясының қатысуымен жүретін фотосинтез процесі

Теориясы: «Талдау» (салыстдіңыру ерекшелігі неде?)

Ноосфера ұғымы.

Тірі ______________ мұхит суына әсер етеді.

__________түзілді.

_____________шөгінді жыныстар пайдалы қазбалар п.б..

_____________әсер етті үгілу процесі

Тіеі ____________саны артты.

Ноосфера ұғымы

Тірі ____________ ______________ шықты

________________құрамы өзгерді.

Оттек көбейіп, ________________төмендеді.

Практикасы: «Қолдану» (өзгертілген жағдайда)

Биосфераны қорғау..

1948ж-------------------------------------------------------------------------------------- 1971ж.-------------------------------------------------------------------------------------

70 --------------------------------------------------------------------------------------

300 -------------------------------------------------------------------------------------- 4млн.км.2 ----------------------------------------------------------------------------------1872ж. ---------------------------------------------------------------------------------2400--------------------------------------------------------------------------------------

ІІІ деңгей. (5 балл + 4 балл + 3 балл = 12 балл)

Теориясы: «Жинақтау» (Қорытынды шығар, анықтама бер. Мазмұнды жүйеле, кесте, сызба, ребус т.б. түрінде)

1. Сөзжұмбақ

1.Мұхиттағы жақсы қимыл жасайтын организмдер

2. Үлкен шексіз су айдыны

3.Фотосинтез процесі нәтижесінде бөлініп шығатын өнім.

4.Мұхиттың терең тұңғиық қабатында тіршілік ететін организмдер

.5 Жер бетіндегі барлық өсімдіктер.

6.Тірі организмдердің тұрақты дамуы мен өзгерісі оның жаңа сапалы сатыға көтерілу қабығы қалай аталады?

7.Ерекше қорғауға алатын аймақ.

8. Жануарлар дүниесі қалай аталадыЮ.

Практикасы: «Баға беру» (сен қалай ойлайсың? Не істер едің?)

Табиғаттын көркем де нәзік, әсем де тылсым табиғаттын болашақ ұрпаққа тапсыруымыз керек. Бірақ бүгінгі тіршілік аяусыз өзгертіп жатыр. Егерде сен табиғатты және табиғи қорларды қорғау одағының басшысы болсаң не істер едің? ________________________________________________

_________________________________________________________