К?лдер.К?лдерді?к?лемі?рт?рліболады.Ша?ынк?лдерді?ені мен ?зынды?ыбірнешеонда?анметрденаспайды.Ірік?лдерді?біршетіненекіншішетінек?зжетпейді.Ірік?лдердете?іздегісия?ты?лкенкемелерж?зеді.
К?лдерт?щынемесет?здыболуым?мкін.
?аза?стандат?здык?лдер:
Каспий, Арал, Бал?аш-жартылайт?щы, жартылайт?зды.
Т?здык?лдердент?з?ндіріледі.
?аза?станны?су ?орлары
Бал?аш к?лі
Бал?аш – ?аза?станны? о?т?стік-шы?ысында?ыт?йы?к?л. Аума?ыж?нінен Каспий, Арал те?іздеріненкейінгі?шіншіорында.Алматы, Жамбыл, ?ара?анды облыстарыны?шегінде, Бал?аш-Алак?лойысында, те?ізде?гейінен 340 м биіктіктежатыр. Ауданы??былмалы: 17 – 22 мы? км2, ?зынды?ы 600 км-денастам, енішы?ысб?лігінде 9 – 19 км, батысб?лігінде 74 км-гежетеді. Суыны?к?лемішамамен 100 – 110 км3. Су жиналатыналабы 500 мы? км2-ге жуы?. Орташатере?дігі 6 м, е?тере?жері 26 м. Бал?ашты?батысб?лігінеІле (жербетіменкелетінсуды? 78,2%-ынбереді), шы?ысб?лігіне?аратал (15,1%), Лепсі (5,4%), А?су (0,43%) ?зендері??яды.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Көлдер.Көлдердіңкөлеміәртүрліболады.Шағынкөлдердіңені мен ұзындығыбірнешеондағанметрденаспайды.Ірікөлдердіңбіршетіненекіншішетінекөзжетпейді.Ірікөлдердетеңіздегісияқтыүлкенкемелержүзеді.
Көлдертұщынемесетұздыболуымүмкін.
Қазақстандатұздыкөлдер:
Каспий, Арал, Балқаш-жартылайтұщы, жартылайтұзды.
Тұздыкөлдердентұзөндіріледі.
Қазақстанныңсу қорлары
Балқаш көлі
Балқаш – Қазақстанның оңтүстік-шығысындағытұйықкөл. Аумағыжөнінен Каспий, Арал теңіздеріненкейінгіүшіншіорында.Алматы, Жамбыл, Қарағанды облыстарыныңшегінде, Балқаш-Алакөлойысында, теңіздеңгейінен 340 м биіктіктежатыр. Ауданықұбылмалы: 17 – 22 мың км2, ұзындығы 600 км-денастам, енішығысбөлігінде 9 – 19 км, батысбөлігінде 74 км-гежетеді. Суыныңкөлемішамамен 100 – 110 км3. Су жиналатыналабы 500 мың км2-ге жуық. Орташатереңдігі 6 м, еңтереңжері 26 м. БалқаштыңбатысбөлігінеІле (жербетіменкелетінсудың 78,2%-ынбереді), шығысбөлігінеҚаратал (15,1%), Лепсі (5,4%), Ақсу (0,43%) өзендеріқұяды.
V. Картаменжұмыс
Мақсаты: Өзен мен көлтуралыалғанбілімдерінөзіндікбілімдеріменұштастыраотырып практика жүзіндекөрсетугемүмкіндікжасау
Балқашкөлініңерекшелігі жәнеэкологиялықжағдайы
Балқашкөлініңерекшелігі – оныңжіңішкебұғазбенжалғасыпжатқанбатыс пен шығысбөліктерініңминералдауыныңтүрліболыпкелетіндігінде. Бұрыннансуы мол Іледентолатындықтанбатысбассейнініңсуытұщы да, шығысбөлігі – ащыболыпкеледі. Балқаштыңтабиғатыөтетаңғаларлықжәнеқарама-қайшылықтарға толы. ҚазақстандаертезаманнанберіБалқашкөлітуралыөлеңдержазылып, әндер, аңыздарайтылыпжүр.
Балқашөңірінәртүрліқұстармекендейді. Көлдіңшеткерітүпкірлеріндеқызғылтжәнебұйрабірқазанқұстарұясалыпбакландарменбіргеүлкен сап түзепкөлдежүзіпжүреді. Бұлаймақтыңөсімдіктеріәсіресеелсіздаладағышабындықтар мен батпақтыжерлердегіөсімдіктерөзараүйлесімдіктауыпдалағаерекшенәрберіптұрады. Олар: сексеуіл, жыңғыл, жусан, қарандыз, мия, түйетікенжәнесасыр. Соныменқатарталдыормандарытораңғыжәнежыңғылдышағынтоғайларменұштасыпжатады. Сулыжерлердіңбәрінде де қамыс, жөке, құрақтарөседі. Осы ну тоғайлы, қоғалыжерлеркөптегенсүтқоректілердің, құстардың, балықтардыңтіршілікалаңысияқты. Балқашөңіріндесасыр, жусандар мен араласаөскенқызғалдақ пен бәйшешектедаланыерекшесәнгебөлептұрады. Осы көріністергеасқақтықпен 1000 метрлікбиіктіктенқарап Бектауата тау алабысозылыпжатыр.
Балқашөңірі - әріжылы, әрікүнсәулесікөптүсетінтабиғатыжағынанҚазақстандағытартымдыжерлердіңбірі. Шөлдіболыпкелетінқуаң дала Балқашкөліненнәралады. Бұлаймақөзініңәсемкөрінісімен, ерекшеөсімдіктержәнежануарлардүниесіменбелгілі.
Халықаралыққауымдастық Аралтеңізінің құрғапкетуінғаламдықдеңгейіндегіэкологиялық апатдеп таниды. Сол апатқоршағанортағаедәуіртүрде залал келтіріп, жергіліктіхалықтыңденсаулығының нашарлауына себепші болды.
БүгінҚазақстан ғалымдары тағыбір экологиялық апатқаупінболжамдайды. Олардың айтуынша, Балқашкөлінің құрғап кету қаупі бар.
Балқаш көлемібойынша Орталық Азиядатөртіншікөл болып табылады. Көлдің 3 миллион жергіліктіхалқыныңтұрмысы жәнеаймақтағы экономикасы үшінорасанзор мәні бар.
Балқаш көлінің субассейні мен экожүйесініңтұрақтылығына көлге келіп түсетін су сапасы мен су көлеміәсерететіні белгілі. Қазіргі кезде мамандардың тұжырымынша, Балқашқа су әкелетінІле өзенінің 4,42 текше метрі Қытай жағынаағыпжатыр. Ал 2000 жылғы көрсеткіш бойынша, Қазақстанға бұл өзеннен 4,48 текше метр су ағатынболса, Қытай жағына бес жыл бұрын өзеннің 15,09 текше метр суыннемесе 77 пайызыағыпкететін. Көрші мемлекетшекарасымаңындағы гидро-бекеттіңмәліметті бойынша, қазіргі кезде Қытайданкелетін судын сапасынашар, себебі су құрамындаөндірістікжәнемұнайөнімдерініңқалдықтары бар. Соныменқатар, қазақстандықэкологтар «Іле-Балқашбассейнініңэкожүйесінежергіліктітұрғындардың да әсері мол» дегендіайтады.
Балқаш – іріжолторабы. Әуе, теміржәнеавтожолдарқаланы Астана, Алматы, Қарағанды, Тараз, Шымкент қалаларымен, Мәскеужәне Орталық Азия республикаларыменбайланыстырады.
БалқашкөлініңсуыІленіңқұйғанжерінде 0.2-0.4 метрге, ал шығысында 10-12 метргедейінмөлдір. Жазғақарағандақыстаанағұрлыммөлдірболады. Көлсуыоңтүстік-батысжағындаылайлысарғыш, шығысқақарайкөк-жасылтүскеенеді. Көлсуыныңтемпературасыбатысында 9.9 градус, шығысында 8.5 градус болады, ал қысайларындакерісінше. Судыңеңжоғарытемпературасышілдеайындабатысында 23.8 градус, ал шығысында 20.1 градусқажетеді.
Балқаштыңбатысбөлігіқарашаайыныңекіншіжартысында, ал шығысыжелтоқсанайыныңаяғындақатады.
