М?нда?ы бізді? ма?сатымыз баламалы энергия к?здерімен танысу ж?не ЭКСПО 2017 халы?аралы? к?рмесіні? ма?саты мен экономика?а тигізер ?сері мен танысу.
Климатты? ресурстар ( к?н, су, жел ?уаты) сар?ылмайтын таби?ат ресурстары, олар бастап?ы энергетикалы? ресурстарды? ?згеше дербес тарма?тары болып табылуымен ?атар, бас?адай д?ст?рлі емес ?уат к?зерімен біріктіріліп баламалы энергия ресурстары деп аталды. Баламалы энергия к?здерін пайдалану д?ниеж?зілік экономиканы? энергетика?а деген ?ажеттілігінен, экономикалы? да?дарыс?а байланысты д?ниеж?зілік нары?та?ы энергетикалы? тапшылы?тан ж?не оны ?орша?ан орта?а экологиялы? ж?ктемені? артуынан туындап отыр.
Баламалы ?уат к?здері к?н, жел ?уаты, биоотын, су ж?не геотермальды энергетика?а б?лінеді.
К?н энергетикасы дегеніміз – д?ст?рлі емес энергетика ба?ыттарыны? бірі. Ол к?нні? с?улеленуін пайдаланып ?андай да бір т?рдегі энергияны алу?а негізделген. К?н энергетикасы энергия к?зіні? сар?ылмайтын т?рі болып табылады, ?рі экологиялы? жа?ынан да еш зияны жо?. К?нні? с?улеленуі – Жердегі энергия к?зіні? негізгі т?рі. Оны? ?уаттылы?ы К?н т?ра?тысымен аны?талатынды?ы белгілі. К?н т?ра?тысы – к?н с?улесіне перпендикуляр болатын, бірлік ауданнан бірлік уа?ыт ішінде ?тетін к?нні? с?уле шы?ару а?ыны. Бір астрономиялы? бірлік ?ашы?ты?ында (Жер орбитасында) к?н т?ра?тысы шамамен 1370 Вт/м²-?а те?. Жер атмосферасынан ?ткен кезде К?н с?улеленуі шамамен 370 Вт/м² энергияны жо?алтады. Осыдан Жерге тек 1000 Вт/м²-?а те? энергия ?ана келіп т?седі. Б?л келіп т?скен энергия ?р т?рлі таби?и ж?не жасанды процесстерде ?олданылады. К?н с?улесі ар?ылы тікелей жылыту?а немесе фотоэлементтер к?мегімен энергияны ?айта ??деу ар?ылы электр энергиясын алу?а не бас?а да пайдалы ж?мыстарды ат?ару?а болады.
Шынды?ында, ?азіргі заманды электр энергиясынсыз м?лдем елестету м?мкін емес. Сол себепті де, электр энергияны алуды? шы?ыны аз, экологиялы? таза к?здерін табу б?гінгі к?нні? негізгі м?селесіне айналып отыр. ?лем бойынша электр энергиясын е? к?п ??діретін елдерге А?Ш, ?ытай жатады. Б?л елдерде электр энергиясыны? ?ндірісі ?лемдік ?ндірісті? 20%-ын ??райды. Со??ы кездері экологиялы? проблемалар, пайдалы ?азбаларды? жетіспеушілігі ж?не оны? географиялы? біркелкі емес таралуы салдарынан электр энергиясын ?ндіру жел энергетикалы? ??рыл?ыларды, К?н батареяларын, газ генераторларын пайдалану ар?ылы ж?зеге аса бастады.
К?н энергиясын электр энергиясына айналдыратын ?ондыр?ыларды? бірі – К?н батареялары. К?н батареясы немесе фотоэлектрлік генератор – К?н с?улесіні? энергиясын электр энергиясына айналдыратын шала ?ткізгішті фотоэлектрлік т?рлендіргіштен (ФЭТ) т?ратын ток к?зі. К?птеген тізбектей-параллель ?осыл?ан ФЭТ-тер К?н батареясын ?ажетті кернеу ж?не ток к?шімен ?амтамасыз етеді. Жеке ФЭТ-ті? электр ?оз?аушы к?ші 0,5-0,55 В-?а те? ж?не ол оны? ауданына т?уелсіз (1 см² аудан?а келетін ?ыс?а т?йы?талу тогыны? шамасы – 35-40 мА). К?н батареясында?ы ток шамасы оны? жары?тану жа?дайына байланысты. Я?ни к?н с?улелері К?н батареясы бетіне перпендикуляр т?скенде, ол е? ?лкен м?ніне жетеді. ?азіргі К?н батареяларыны? пайдалы ?сер коэффициенті – 8-10%, олай болса 1 м² аудан?а те? келетін ?уат шамамен 130 Вт-?а те?. Температура жо?арыла?ан сайын (25ºС-тан жо?ары) ФЭТ-тегі кернеуді? т?мендеуіне байланысты К?н батареясыны? пайдалы ?сер коэффициенті кеміп, К?н батареяларыны? жиынты? ?уаты онда?ан, тіпті ж?здеген кВт-?а жетеді. К?н батареяларыны? ?лшемдері ?р т?рлі болады. Мысалы: микрокалькуляторда орнатыл?андарынан бастап, ?имараттар шатырлары мен авток?ліктер т?белеріне орнатылатындарына дейінгі ?лшемдерде. Сондай-а? К?н батареялары ?арыш кемелері мен аппараттарында энергиямен жабды?тау ж?йесіндегі негізгі электр энергиясыны? к?зі ретінде ?олданылады. Ал т?рмыс пен техникада ?олданылатын к?птеген б?йымдарды – калькулятор, ?ол са?аты, плеер, фонарь, т.б. токпен ?оректендіру к?зі де К?н батареялары болып табылатынды?ы б?рімізге белгілі.
Жел энергиясы атмосферада?ы ауамассаларыны? кинетикалы? энергиясын электр энергиясы, жылу немесе бас?а да энергия т?рлеріне айналдыру ?шін ?олданылады. Энергияны? бір т?рден екінші т?рге ?згеруі жел генераторлары (электр то?ын алу ?шін), жел диірмендері (механикалы? энергия ?шін) ж?небас?а да агрегаттар к?мегімен ж?зеге асады.
Жел генераторларыны? ?уаттылы?ы генератор ?ала?тарыны? ауданына т?уелді. Мысалы, даниялы? компания Vestas шы?ар?ан ?уаттылы?ы 3 МВт (V90) турбинаны? жалпы биіктігі 115 метр болса, м?нара биіктігі 70 метр ж?не ?ала? диаметрі 90 метрді ??райды.
Жел энергиясын ?ндіруді? е? тиімді жерлері ретіндежа?алау айма?тары ж?не биік тау шы?дары ?арастырылады. Те?ізде, жа?адан 10-12 км
?ашы?ты?та офшорлы? жел электр фермалары салынады. Желгенераторларыны?м?нараларытере?дігі 30 метргедейін?а?ыл?ан?адалыіргетастартар?а?ондырады.
Жел генераторлары ісж?зінде ?азбалы жанар-жа?ар май ?олданбайды. ?уаттылы?ы 1 МВт жел генераторы 20 жыл бой?ы ?олданысымен 29 мы? тонна к?мір, 92 баррель м?най ?немдеуге м?мкіндік береді.
Геотермалды? энергетика — энергияны Жерді? ішкі жылуынан алу. Геотермалды энергетика таби?и ж?не жасанды болып б?лінеді. Ал?аш?ысы таби?и жылы к?здерден алынса, екіншісі жер ?абатына суды ж?не бас?а с?йы? с?йы?тарды ж?не газ т?різді заттарды айдап сі?іруден алынады. Геотермалды энергетика т?рмысты? ?ажетте ж?не жылыту ?ондыр?ыларында ке? ?олданьлады.
Астанада?ы ЭКСПО-2017 баламалы энергия к?здері саласында адамзатты? ?здік жетістіктерін к?рсету ?шін ма?ызды ала? болма?.
"К?рмені? ерекшелігі та?ырыбында жатыр, я?ни б?л ма?ызды шара "Болаша? энергиясы" атауына ие болып отыр. Б?гінде б?л та?ырып айры?ша ?зекті, себебі, д?ст?рлі энергия к?здеріні? ?айта ?алпына келуіне ?ау?арсыз болуына ж?не ?орды? таусылу ?аупіне байланысты сенімсіздік пен ала?даушылы? тудыруда»
Сонымен ?атар ол жа?анды? экологиялы? ?атерлер ?лемді таза технологияларды дамыту?а ж?не ?за? мерзімді энергиялы? ?амтамасыз етуді іздестіруге итермелеп отыр?анды?ын атап ?тті.
"ЭКСПО-2017" ?айта жа?аратын баламалы энергия к?здері саласында адамзатты? ?здік жетістіктерін к?рсету ?шін ма?ызды ала? болма?, сондай-а? энергиялы? ресурстарды тиімді пайдалануды? ?зекті проблемаларын шешуге негізделген. Осы орайда ?аза?стан "жасыл" экономиканы енгізуде белсенділік танытуда"
Негізгі б?лімде: Балалар ?здеріне берілген тапсырмалары бойынша тапсырмаларын орындайды.
Баламалы энергия к?здері.
К?н энергиясы.
Жел энергиясы.
Су энергетикасы
Биологиялы? отынды ?олдану.
Экспо – 2017
Саба?ты ?орытындылау:
Баламалы энергия к?зіне ?андай таби?ат ресурстары жатады ?
ЭКСПО – 2017 – ні ?ткізуді? біздер ?шін ма?ызы бар ма ?
?орытындылау:
?рине балалар « Баламалы энергия к?здері» ЭКСПО -2017 халы?аралы? к?рмені? ма?ыз ?те зор. Себебі ЭКСПО 2017 к?рмесіні? ма?сты ?аза? еліні? экономикалы? ?л ау?атын б?кіл ?лемге паш ету. Б?л к?рмеде б?кіл д?ниеж?зі халы?тары келіп ?атынасып ?аза? хал?ыны? экономикасына ба?а береді. Сонды?тан да « ЭКСПО – 2017» к?рмесіне « Болаша?ты? ?уаты» ?раны берілді.
Болаша?ты? иесі ?скеле? ?рпа? кімдер ?рине сендер демек болаша?ымызды? жар?ын болу сендерді? ?олдары?да, олай болса сауатты, білімді, к?кірегі ояу азамат болып ?сулері?е тілектеспін!
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Баламалы энергия к?здері »
Тақырыбы: Баламалы энергия көздері. ЭКСПО – 2017
Мақсаты: 1) Оқушыларды баламалы энергия көздерімен таныстырып,
ЭКСПО – 2017 Қазақстанның ең ірі жобасы туралы бағыт – бағдар беру.
Балаларды баламалы энергия көздерінің түрлері, күн, жел, су,
биоотын, геотермальды энергетика түрлерінің ерекшеліктері,
Экспо – 2017 дүниежүзілік халықаралық көрмесінің мақсаты және
Қазақстан экономикасына әсері жайында мағұлмат беру.
Өз отанын, елін – жерін сүюге,құрметтеуге тәрбиелеу.
Экономикалық тәрбие қалыптастыру.
Сабақ түрі: аралас
Сабан көрнекілігі: Интер белсенді тақта, слайдтар.
Әдісі: Түсіндірмелі, сұрақ – жауап
Барысы: 1) Ұйымдастыру; а) сәлемдесу, түгендеу
б) бала назарын сабаққа аудару.
Кіріспе сөз:
Құрметті оқушылар сендермен біріге өткізгелі отырған тәрбие сағатымыздың тақырыбы « Баламалы энергия көздері ЭКСПО – 2017»
Мұндағы біздің мақсатымыз баламалы энергия көздерімен танысу және ЭКСПО 2017 халықаралық көрмесінің мақсаты мен экономикаға тигізер әсері мен танысу.
Климаттық ресурстар ( күн, су, жел қуаты) сарқылмайтын табиғат ресурстары, олар бастапқы энергетикалық ресурстардың өзгеше дербес тармақтары болып табылуымен қатар, басқадай дәстүрлі емес қуат көзерімен біріктіріліп баламалы энергия ресурстары деп аталды. Баламалы энергия көздерін пайдалану дүниежүзілік экономиканың энергетикаға деген қажеттілігінен, экономикалық дағдарысқа байланысты дүниежүзілік нарықтағы энергетикалық тапшылықтан және оны қоршаған ортаға экологиялық жүктеменің артуынан туындап отыр.
Баламалы қуат көздері күн, жел қуаты, биоотын, су және геотермальды энергетикаға бөлінеді.
Күн энергетикасы дегеніміз – дәстүрлі емес энергетика бағыттарының бірі. Ол күннің сәулеленуін пайдаланып қандай да бір түрдегі энергияны алуға негізделген. Күн энергетикасы энергия көзінің сарқылмайтын түрі болып табылады, әрі экологиялық жағынан да еш зияны жоқ. Күннің сәулеленуі – Жердегі энергия көзінің негізгі түрі. Оның қуаттылығы Күн тұрақтысымен анықталатындығы белгілі. Күн тұрақтысы – күн сәулесіне перпендикуляр болатын, бірлік ауданнан бірлік уақыт ішінде өтетін күннің сәуле шығару ағыны. Бір астрономиялық бірлік қашықтығында (Жер орбитасында) күн тұрақтысы шамамен 1370 Вт/м²-қа тең. Жер атмосферасынан өткен кезде Күн сәулеленуі шамамен 370 Вт/м² энергияны жоғалтады. Осыдан Жерге тек 1000 Вт/м²-қа тең энергия ғана келіп түседі. Бұл келіп түскен энергия әр түрлі табиғи және жасанды процесстерде қолданылады. Күн сәулесі арқылы тікелей жылытуға немесе фотоэлементтер көмегімен энергияны қайта өңдеу арқылы электр энергиясын алуға не басқа да пайдалы жұмыстарды атқаруға болады.
Шындығында, қазіргі заманды электр энергиясынсыз мүлдем елестету мүмкін емес. Сол себепті де, электр энергияны алудың шығыны аз, экологиялық таза көздерін табу бүгінгі күннің негізгі мәселесіне айналып отыр. Әлем бойынша электр энергиясын ең көп өңдіретін елдерге АҚШ, Қытай жатады. Бұл елдерде электр энергиясының өндірісі әлемдік өндірістің 20%-ын құрайды. Соңғы кездері экологиялық проблемалар, пайдалы қазбалардың жетіспеушілігі және оның географиялық біркелкі емес таралуы салдарынан электр энергиясын өндіру жел энергетикалық құрылғыларды, Күн батареяларын, газ генераторларын пайдалану арқылы жүзеге аса бастады.
Күн энергиясын электр энергиясына айналдыратын қондырғылардың бірі – Күн батареялары. Күн батареясы немесе фотоэлектрлік генератор – Күн сәулесінің энергиясын электр энергиясына айналдыратын шала өткізгішті фотоэлектрлік түрлендіргіштен (ФЭТ) тұратын ток көзі. Көптеген тізбектей-параллель қосылған ФЭТ-тер Күн батареясын қажетті кернеу және ток күшімен қамтамасыз етеді. Жеке ФЭТ-тің электр қозғаушы күші 0,5-0,55 В-қа тең және ол оның ауданына тәуелсіз (1 см² ауданға келетін қысқа тұйықталу тогының шамасы – 35-40 мА). Күн батареясындағы ток шамасы оның жарықтану жағдайына байланысты. Яғни күн сәулелері Күн батареясы бетіне перпендикуляр түскенде, ол ең үлкен мәніне жетеді. Қазіргі Күн батареяларының пайдалы әсер коэффициенті – 8-10%, олай болса 1 м² ауданға тең келетін қуат шамамен 130 Вт-қа тең. Температура жоғарылаған сайын (25ºС-тан жоғары) ФЭТ-тегі кернеудің төмендеуіне байланысты Күн батареясының пайдалы әсер коэффициенті кеміп, Күн батареяларының жиынтық қуаты ондаған, тіпті жүздеген кВт-қа жетеді. Күн батареяларының өлшемдері әр түрлі болады. Мысалы: микрокалькуляторда орнатылғандарынан бастап, ғимараттар шатырлары мен автокөліктер төбелеріне орнатылатындарына дейінгі өлшемдерде. Сондай-ақ Күн батареялары ғарыш кемелері мен аппараттарында энергиямен жабдықтау жүйесіндегі негізгі электр энергиясының көзі ретінде қолданылады. Ал тұрмыс пен техникада қолданылатын көптеген бұйымдарды – калькулятор, қол сағаты, плеер, фонарь, т.б. токпен қоректендіру көзі де Күн батареялары болып табылатындығы бәрімізге белгілі.
Жел энергиясы атмосферадағы ауамассаларының кинетикалық энергиясын электр энергиясы, жылу немесе басқа да энергия түрлеріне айналдыру үшін қолданылады. Энергияның бір түрден екінші түрге өзгеруі жел генераторлары (электр тоғын алу үшін), жел диірмендері (механикалық энергия үшін) жәнебасқа да агрегаттар көмегімен жүзеге асады.
Жел генераторларының қуаттылығы генератор қалақтарының ауданына тәуелді. Мысалы, даниялық компания Vestas шығарған қуаттылығы 3 МВт (V90) турбинаның жалпы биіктігі 115 метр болса, мұнара биіктігі 70 метр және қалақ диаметрі 90 метрді құрайды.
Жел энергиясын өндірудің ең тиімді жерлері ретіндежағалау аймақтары және биік тау шыңдары қарастырылады. Теңізде, жағадан 10-12 км
қашықтықта офшорлық жел электр фермалары салынады. Желгенераторларыныңмұнараларытереңдігі 30 метргедейінқағылғанқадалыіргетастартарғақондырады.
Жел генераторлары ісжүзінде қазбалы жанар-жағар май қолданбайды. Қуаттылығы 1 МВт жел генераторы 20 жыл бойғы қолданысымен 29 мың тонна көмір, 92 баррель мұнай үнемдеуге мүмкіндік береді.
Геотермалдық энергетика — энергияны Жердің ішкі жылуынан алу. Геотермалды энергетика табиғи және жасанды болып бөлінеді. Алғашқысы табиғи жылы көздерден алынса, екіншісі жер қабатына суды және басқа сұйық сұйықтарды және газ тәрізді заттарды айдап сіңіруден алынады. Геотермалды энергетика тұрмыстық қажетте жөне жылыту қондырғыларында кең қолданьлады.
Астанадағы ЭКСПО-2017 баламалы энергия көздері саласында адамзаттың үздік жетістіктерін көрсету үшін маңызды алаң болмақ.
"Көрменің ерекшелігі тақырыбында жатыр, яғни бұл маңызды шара "Болашақ энергиясы" атауына ие болып отыр. Бүгінде бұл тақырып айрықша өзекті, себебі, дәстүрлі энергия көздерінің қайта қалпына келуіне қауқарсыз болуына және қордың таусылу қаупіне байланысты сенімсіздік пен алаңдаушылық тудыруда»
Сонымен қатар ол жаһандық экологиялық қатерлер әлемді таза технологияларды дамытуға және ұзақ мерзімді энергиялық қамтамасыз етуді іздестіруге итермелеп отырғандығын атап өтті.
"ЭКСПО-2017" қайта жаңаратын баламалы энергия көздері саласында адамзаттың үздік жетістіктерін көрсету үшін маңызды алаң болмақ, сондай-ақ энергиялық ресурстарды тиімді пайдаланудың өзекті проблемаларын шешуге негізделген. Осы орайда Қазақстан "жасыл" экономиканы енгізуде белсенділік танытуда"
Негізгі бөлімде: Балалар өздеріне берілген тапсырмалары бойынша тапсырмаларын орындайды.
Баламалы энергия көздері.
Күн энергиясы.
Жел энергиясы.
Су энергетикасы
Биологиялық отынды қолдану.
Экспо – 2017
Сабақты қорытындылау:
Баламалы энергия көзіне қандай табиғат ресурстары жатады ?
Баламалы энергияны өндіру қандай қажеттіліктен туындап отыр ?
Баламалы энергияны өндіруде елімізде қандай бастамалар қолға алынуда ?
ЭКСПО – 2017 – ні өткізудің біздер үшін маңызы бар ма ?
Қорытындылау:
Әрине балалар « Баламалы энергия көздері» ЭКСПО -2017 халықаралық көрменің маңыз өте зор. Себебі ЭКСПО 2017 көрмесінің мақсты Қазақ елінің экономикалық әл ауқатын бүкіл әлемге паш ету. Бұл көрмеде бүкіл дүниежүзі халықтары келіп қатынасып қазақ халқының экономикасына баға береді. Сондықтан да « ЭКСПО – 2017» көрмесіне « Болашақтың қуаты» ұраны берілді.
Болашақтың иесі өскелең ұрпақ кімдер әрине сендер демек болашағымыздың жарқын болу сендердің қолдарыңда, олай болса сауатты, білімді, көкірегі ояу азамат болып өсулеріңе тілектеспін!
