Атмосфералық жауын-шашын
Мақсат-міндеттер:
Білімділік мақсаты – оқушыларды жалпы географиялық заңдылықтар туралы өткен ұғымдары мен түсініктерін жинақтап, «Тұман және бұлт» тақырыбын қорытындылау негізінде білімді қалыптастыру, оқушыларға атмосфералық жауын- шашын түрлері мен олардың пайда болу жолдары туралы түсінік беру
Дамытушылық мақсаты – Оқушылардың географиялық ой-өрісін дамыту. Жалпы оқу, шығармашылық іскерліктерін үйрену, жалпы табиғат туралы оқушылардың көзқарастарын дамыту, пәнге деген қызығушылығын арттыру, танымдық қызығушылығын дамыту, географиялық ойлауын қалыптастыру.
Тәрбиелік мақсаты – Экологиялық тәрбие беру, еңбек тәрбиесін, патриоттық тәрбиесін беру, оқушылардың өз ойларын жеткізе білу, қарым-қатынас жасауды үйрету. Балаларды ұйымшылдыққа тәрбиелеу, адамгершілік қасиеті мен географиялық мәдениетін қалыптастыру.
Оқу құралдары: интерактивтік тақта, тест, кестелер
Сабақ түрі: Ашық сабақ
Оқыту әдістері: Сұрақ-жауап
Сабақтың жоспары:
І кезең – ұйымдастыру (2 мин) ІІ кезең – өткен тақырыпты сұрау (19 мин)
ІІІ кезең – жаңа тақырыпты түсіндіру, білім мен икемділіктерін бекіту (20 мин)
ІV кезең – бағалау кезеңі (2 мин) V кезең – қорытынды (2 мин)
Сабақ барысы:
Кезең
Мұғалім әрекеті
Оқушылар әрекеті
І
Мұғалім оқушылармен амандасып, тыныштыққа орнатады. Сосын балалармен танысып, өзінің жұмыс тәртібін орнатады. Балалардың кім-жоғын сынып әкіміне сабақ соңында параққа түсіріп жазып беруін сұрайды.
Сосын оқушылардың сабаққа дайындығын тексереді.
Сәлемдеседі, тәртіпке келеді де, сабаққа даяр отырады. Сосын мұғаліммен танысады.
ІІ
Ең алдымен мұғалім оқулықпен жұмыс істеу тәртібімен таныстырады. Содан кейін үй тапсырмасын сұрайды. Үй тапсырмасы сұрақ-жауап түрінде болады.
Миға шабуыл стратегиясы.
Үй тапсырмасын тексеру
1.Тұман дегеніміз не? Олар қалай пайда болады?
2..Бұлт қандай түрлерге бөлінеді?
3. Будақ бұлт жайлы мәлімет
4.Қабат бұлт қандай болады?
5. Шарбы бұлт қандай болады?
6.Күн мен Ай қандай жағдайда қораланады?
7. Бұлттылық деген не?
8. Бұлттылық неше баллмен өлшенеді?
9.Біздің жерімізде бұлттың қандай түрі болады?
Тамшылар бір-біріне қосылу немесе төңірегіндегі су буының суға айналып қонуының нәтижесінде іріленеді. Сөйтіп олар ауада қалықтап жүре алмайтын халге келеді де, салмағымен құлдилап құлайды,
яғни ЖАҢБЫР жауады
Жаңбыр бұлты жоғары өрлеген жерге тап келсе, ондағы су тамшылары өте үлкен биікке көтеріліп кетеді де, қатып мұз түйіршіктеріне айналады. Мұндайда салмағымен құлап келе жатқан мұз түйіршіктері салқындаған су тамшыларына қосылып жұмырланады әрі үлкейе түседі. Соның нәтижесінде
жерге БҰРШАҚ жауады.
Қыста үлкен биіктікте бұлттағы су тамшылары қатып, әуелі ине сияқты мұз түйіршіктерін түзеді. Кейін олар бір-бірімен жабысып ҚАРҒА айналады
Күзде, қыста және көктемде жылы қалпын сақтаған ауа жер бетіндегі салқындаған заттармен жанасқанда бойындағы су тамшылары мұз қатып, шөп, бұта т.б. байланысқанда ҚЫРАУ пайда болады
Қалың түманда немесе қатты аязда ауаның жер бетіне жақын қабатындағы су буы мұз түйіршіктеріне айналып, ұсақ қиыршық мұз сымғағ ағаштың қылқанына, үйлердің желдің өтіндегі қабырғасына ақ борпылдақ зат түрінде ілігіп тұрып қалады. Оны қылау деп атайды.
Жаз күндері күндіз булану күшті жүретіндіктен ауаға су булары көп жинақталады. Жылы қалпын сақтаған ауа жер бетіндегі салқындаған заттармен (шөп, бұта, т.б.) жанасқанда бойындағы су тамшыларын бөліп шығарады, яғни шық түседі
ТЕСТ
1.Өте биікте, жауын-шашын жаумайтын бұлт:
A) Будақ
B) Қабат
C) Шарбы
2.Ауаның жер бетіне түсіретін салмағы
А) Ауа температурасы.
В) Атмосфералық жауын-шашын.
С) Атмосфералық қысым.
3. Атмосфераның төменгі қабаты
А) Тропосфера.
В) Стратосфера.
С) Мезосфера.
4. Тәулік ішіндегі ең жоғарғы және ең төменгі температура арасындағы айырмашылық
А) Тәуліктік орташа температура.
В) Температураның тәуліктік амплитудасы.
С) Ауа-райыныз өзгерісі.
5. Ауаның құрамындағы ең көп кездесетін газ.:
A) оттегі
B) азот
C) көмір қышқыл газ.
6.Белгілі бір жағдайда су буларының сұйық күйге айналуы:
A) Ылғадылық
B) Конденсация
C) Амплитуда
Оқушылар мұғалімді тыңдап, сұрақтарға жауап береді.
Оқушылар атмосфералық жауын- шашын түрлері мен олардың пайда болу жолдары туралы түсінік алады.
ІІІ
Тақырыпты бекіту үшін мұғалім балаларға «жауын-шашын», оның түрлерін жазыңдар деген тапсырманы береді.
Балалар тапсырманы орындайды.
ІV
Мұғалім оқушыларды жауап беру деңгейлері бойынша бағалайды және неге солай бағалағанын айтады.
Мұғалімді тыңдап, бағаланады.
V
Жалпы сабақтың кемшіліктері мен жетістіктерін айтады. Оқушыларды үзіліске жібереді.
Үзіліске шығады.
