Ашы? саба? К?лдер

Кулагино орта мектебі

Та?ырыбы:  «К?лдер»

Сыныбы:  6

?ткізген:география п?ні м??алімі З.Набиева

2015 - 2016 о?у жылы

Сынып: 6

П?ні: физикалы? география

Та?ырыбы:  К?лдер

Ма?саты:

Білімділік: О?ушылар?а  ?аза?стан аума?ында орналас?ан к?лдер ж?нінде ма?л?мат беру.?зіндік ой пікірлерін ?алыптастыру, д?ниетанымдарын ке?ейту ?аза?станда?ы к?лдер мен б?гендерді? республика аума?ында орналасуы ж?не пайда болуы ж?нінде о?ушыларды? білімін ке?ейту. Арал те?ізі ж?не оны? алабына жататын ?зендермен таныстыру. Арал те?ізі б?рын ?андай еді, ?азір ?андай? Бал?аш к?лі ж?не о?ан ??ятын ?зендермен таныстыру. Бал?ашты? таби?ат байлы?тарына сипаттама беру.

Дамытушылы?: ?аза?стан аума?ында?ы к?лдерді? таралуын физикалы?, тектоникалы? карта бойынша сипаттау ар?ылы та?ырыпты? картамен, кескін картамен ж?мыс істеу икемділіктері мен да?дыларын дамыту. О?ушыларды? ?з бетінше жа?а а?паратты? технологияны пайдаланып интернетпен ж?мыс істейбілу да?дыларын ?алыптастыру.

Т?рбиелік: ?з отаны туралы білімдерін тере?дету ар?ылы отанс?йгіштік ?асиетін арттыру. ?орша?ан ортаны ?ор?ау?а т?рбиелеу. Каспий, Арал, Бал?аш к?лдеріні? экологиялы? жа?дайларына то?талу.

Саба?ты? т?рі: аралас саба?

К?рнекілік: ?аза?станны? физикалы? картасы, глобус, атлас

Саба?ты? кезе?дері:  

?йымдастыру кезе?і                                                                    

?й тапсырмасын тексеру кезе?і                                                      

Та?ырыпты ме?геру кезе?і                                                             

Та?ырыпты бекіту кезе?і              

Саба?ты ?орытындылау кезе?і

Ба?алау кезе?і

?й тапсырмасын беру кезе?і

Саба?ты? барысы

?й тапсырмасын «?ызы?ты хат» тапсырмаларымен с?раймын.

І –топ

1.?аза?станды? ірі ?зендерді  ата?дар, оларды? ?зынды?ы ?анша км-ден асады?

Жауабы: ?аза?станда ?зынды?ы 1000 км-ден асатын 7 ?зен бар: Ертіс, Тобыл, Есіл, Жайы?, Іле, Сырдария, Шу.

2. ?аза?стан  ?зендеріні?  ?оректену  типіне сипатта.

Жауабы: ?аза?стан ?зендері жа?быр ж?не ?армен ?оректенеді, жер асты суымен,  м?зды?тармен ?оректенетін ?зендер да бар, олар к?бінесе басын таудан алатын ?зендер. ?зендерді? к?бі к?ктемде ?ар еріген кезде тасып, жазда кейін ?айтады.

3.Су туралы ж?мба?.

1.Жылт-жылт етеді

Жыл?адан ?теді. (су)

2.Сыл?-сыл? к?леді

Ая?ы жо? ж?реді (су)

3.Еш тесікке т?рмайды

Ол жо?та жер ??р?айды. (су)

4.Ая?ы жо?, ?олы жо?

Біра? тыныш т?рмайды

Са?тамаса? ?орын тек

Барша тірлік ??р?айды (су)

ІІ топ

1.?зен ж?йесі дегеніміз не?

Жауабы: ?зенні? бастауынан са?асына дейінгі  аралы?ты айтамыз.

2. К?шпелі ?аза? хал?ы ?ай ?зенні? бойында мекен еткен?               (   Сырдария)

3. ?аза?станны? ?зендері ?андай алаптар?а жатады?  Оларды картадан к?рсет.

Жауабы: ?аза?стан ?зендері негізгі 2 алап?а жатады: Солт?стік М?зды м?хит алабы: Ертіс, Есіл, Тобыл ?зендері ж?не ішкі т?йы? алап: Каспий те?ізі алабы, Арал те?ізі алабы, Бал?аш-Алак?л алабы.

1. ?зенні? су шы?ыны, жылды? а?ыны деген не?

 Жауабы: ?зенні? су ?имасынан 1 секунд ішінде а?ып ?тетін су м?лшерін ?зенні? су шы?ыны деп аталады. ?зенні? бір жыл ішінде а?ып шы??ан су шы?ынын жылды? а?ын деп атайды.

2.Сар?ырама  дегеніміз не?

Жауабы: Егер жартас ?зен арнасынан кесе-к?лдене? алып жатса, су одан т?мен ?арай ??лап а?ып сар?ырама жасауы.

3. Жер шарында?ы е? биік сар?ырама?            Жауабы:  Анхель

III.?й тапсырмасын ?орыту

?зенні? аты

      ?зынды?ы

             (км)

   ?ай материкте  

       орналас?ан

Ніл

Амазонка

Янцзы

Миссисипи

Хуанхэ

Жа?а та?ырып ?тпес б?рын  та?тадан видео ролик ты?дайы?.

Жа?а саба? та?ырыбы: К?лдер

К?л дегеніміз - Жер бетіндегі су?а тол?ан таби?и ойыстарды  айтамыз.

М?хит, ?зен, к?л, жер асты, батпа? сулары ж?не м?зды?тар мен атмосферада?ы су булары – жерді? су ?абы?ы гидросфераны ??райды.(грек тілінен аударса? гидро-су) деген ??ымды білдіреді.Те?ізбен салыстыр?анда к?лдер м?хит суларымен тікелей байланыспайды. Сол себепті де Каспий ж?не Арал те?іздерін шы?у тегіне ж?не орналасуына ?арай к?л деп атау?а болады. К?лдер ауданына, шы?у тегіне, су айналымына ?арай бір-бірінен айырмашылы? жасайды.Адам ?шін к?лдер мен те?іздерді? пайдасы к?п. Олар балы? аулау к?сіпшілігін, балы? шаруашылы?ын, су к?лігін, туризмді ж?не спортты дамыту ?шін ?ажет.

?ш топ осы к?л туралы постер ?ор?аймыз.

К?лдерді? орналасуы ж?нінде ма?л?мат беру.

?зіндік ойларын айту. Проблемалы? с?ра?.

??рып бара жат?ан, экологиялы? себептерге байланысты тартылып ?ал?ан к?лдер барма?

Оларды? ластануы, адам ?мірінде ?андай зиян шектіру себептерін айту.

Шы?армашылы? тапсырма
(картамен ж?мыс):

№

К?лдер

Орналс?ан материгі

1 Каспий

2Бал?аш

3Арал

4Байкал

5Ысты?к?л

6Мичиган

2.Келесі тапсырма «Адас?ан ?ріптерді тауып, с?йкестендіру»

1.ТАТНЛА                                     к?л

2.ЙКСАПИ                                   м?хит

3.ЖРЕРОАТ                                 б??аз

4.Ы?ЖЙА                                    те?із                       

5.ИГБАРЛТАР                             ?зен

3.Географиялы? диктант

1. Жер бетіндегі су?а тол?ан таби?и ойыстарды.к?л... атаймыз.

2. Ешбір ?зен а?ып шы?пайтын к?лдерді.а?ынсыз...к?лдер деп атаймыз.

3. Ежелгі те?ізді? орнында ?ал?андарын.?алды?...к?лдер дейміз.

4. Жа?алауында ж?не солт?стік-шы?ысында м?най мен газды? мол ?оры бар к?л...Каспий...к?лі.

4. Семантикалы? карта

Атауы

?зен

К?л

Каспий

Ертіс

Зайсан

Бал?аш

Жайы?

Жа?а саба?ты бекіту.

1. К?л дегеніміз не?

2. К?л ?азан ш???ыры ?айдан пайда болады? Оны? т?рлері.

3. А?ынды ж?не а?ынсыз к?лдер?

4. К?лдерді? шаруашылы?та?ы ма?ызы?

5. Мына кескіндерді? ?ай к?л екенін аны?та

?йге тапсырма:

1.К?лдер

2.Каспий, Арал, Бал?аш к?лдеріні? экологиялы? жа?дайы.( М?нжазба жазу)

3. Д?ниеж?зіндегі ірі к?лдерді кескін  карта?а т?сіру.