А?т?бе олысы, М?рт?к ауданы, А??айы? орта мектебі география п?ніні? м??алімі Мешитхан Саулегул
Саба?ты? та?ырыбы: Топыра?. Топыра?ты? ??рамы мен ерекшеліктері
Саба?ты? ма?саты: 1. Топыра?, топыра?ты? ??рамы мен оларды? тау
жыныстардан ерекшелігі туралы ма?л?мат беру;
2. О?ушыларды? с?здік ?орын ке?ейту, байланыстырып с?йлеуге жатты?тыру, белсенділігін арттырып, ой ?рісін дамыту;
3.Таби?атты ?ор?ау?а, аялай білуге баулу.
Саба?ты? к?рнекіліктері: Интерактивті та?та, топыра?, ??м.
Саба?ты? т?рі: Жа?а саба?
Саба?ты? ?діс т?сілі: Сыный т?р?ыдан ойлау ?дісі, сура? –жауап, т?жірибе.
Саба?ты? барысы: І. Ал?аш?ы ?йымдастыру
1.1. психологиялы? дайынды?
ІІ. ?ткенді ?ортындылау.
2.1. Тарауды бекіту
2.2. Тапсымалар
ІІІ. Ой ашар/ма?ынаны тану/
3.1. Жа?асаба?
3.2. Т?жірибе
IV. Ой ?оз?ау.
4.1. О?улы?пен ж?мыс
4.2. Т?ртіп алу ж?йесі
V. Ой тол?аныс
5.1. Венн диаграммасы
5.2. Саба?ты ?ортындылау
5.3. ?й тапсырмасы
VІ. ба?алау
І. Психологиялы? дайынды? (1 мин )
- К?не, балалар ше?бер болып т?рып ?алып, ?зімізді ?орша?ан денелер деп
есептеп бір — бірімізге тілек айтайы?.
ІІ. ?ткенде тарауды еске т?сіру (10 мин)
Атмосфера» та?ырыбы бойынша тапсырмалар жина?ы
1-тапсырма. «Атмосфераны? ??рамы» атты сызба жаса.
2-тапсырма. С?йкестігін тап.
- ?те жо?ар?ы ?ысым А. 760 мм
- Жо?ары ?ысым В. 740 мм
- ?алыпты ?ысым С. 770 мм
- Т?менгі ?ысым Д. 790 мм
Жауабы: 1Д; 2С; 3А; 4В.
3-тапсырма. Те?із де?гейіндегі ауа температурасы +30с болса,2км биіктіктегі ауа температурасын есепте.
Шешуі:
- 2 км = 2000 м
- 2000 м : 100м = 20 рет
- 20 х 0,6с = 12с
- + 30с – 12с = +18С
Жауабы: 2 км биіктіктегі ауа температурасы +18 С.
4-тапсырма. Ауаны? температурасы +30С, абсолют ыл?алдылы? 20г Салыстырмалы ыл?алдылы?ты табы?дар.
Шешуі: о?улы?ты? 84- бетіндегі кесте деректерін пайдалану ?ажет. Содан кейін пропорция ??ру ар?ылы шешу ы??айлы болады.
30г су буы = 100%
20г су буы = х%
Х= (20 х 100) : 30 = 67%
Жауабы: салыстырмалы ыл?алдылы? 67%
5-тапсырма.?лшеуіш ??ралдарды с?йкестендір.
1. Барометр А. Температураны ?лшейді.
2. Флюгер В. ?ысымды ?лшейді.
3. Термометр С. Ыл?алды ?лшейді.
4. Гигрометр Д. Желді? ба?ытын ?лшейді
6-тапсырма.К?ндізгі ж?не т?нгі бризді? ?алыптасуын сызба т?рінде бейнеле.
ІІІ. Ой ашар. /ма?ынаны тану/
а) Жа?а саба?. Жер десек ?аламшар, топыра?, ??рлы? беті, ?зен, к?л т.б есімізге т?седі. Сол жерді? беткі ?абаты топыра? туралы айтамыз.
- Біз ?ай жерде т?рамыз?
- Ауылда.
- ?алалы жерде топыра?ты к?п кездестіре бермейміз.
- Себебі, ?алалы жердегі жолдарды? к?бі тас жолдар.
Топыра? дегеніміз не?
- Топыра? — ?сімдік ?сетін жер, ?ара жер, жер бетіндегі ша? т.б деп жауап беруі м?мкін.
- Топыра?ты? на?ыз т?рін к?руге, оны? ??рамы мен ерекшелігін білу ?шін ауылымызды? топыра?ымен танысамыз. Ауыл сыртында?ы то?анны? жа?асына ойша саяхат жасайы?.
- То?ан жа?асы ??м. Су?а жа?ынара? барса? ??м?а аралас?ан саз к?рінеді. Жазда су?а шомылып бол?асын жа?ажайда?ы ??м?а ?ыздырыну ?шін жатасы?. Сол ??мда ?сіп т?р?ан ?сімдіті к?ресі? бе?
Т?жырым: Таза тау жыныстарында еш?андай ?сімдік ?спейді.
Т?сінейік, бай?айы?, д?лелдейік.
Сараманды? ж?мыс.
Топыра?ты а? ?а?азды? бетіне салып, аны?тап ?ара
- ?сімдікті? ?са? ?алды?тары, шіріген ж?ндікті? ?алды?тары бай?алады. Одан ?рі аны?тай т?су ?шін т?жірибе жасайы?.
1 - т?жірибе.
2 — т?жірибе.
3 — т?жірибе
4 — т?жірибе
Т?жірибені ?ортындылау: Топыра?та ?арашірік к?п болса, со??рлым топыра? ??нарлы болады. ?арашірік топыра??а ?ара, ?о?ыр т?с береді.
IV. Ой ?оз?ау
а) О?улы?пен ж?мыс
?) т?ртіп алу ж?йесі
V. Ой тол?аныс.
а) Венн диаграммасы
??м Топыра?
?) Саба?ты ?ортындылау
с?ра? жауап ар?ылы бекіту
б) ?йге тапсырма:Топыра?. Топыра?ты? ??рамы ж?не ерекшелігі (148 бет)
