Жаратылыстану п?нін ?йретуде жа?а о?ыту технологиясын ?олдану мен келелі м?селелері
Жаратылыстану п?нін ?йретуде жа?а о?ыту технологиясын ?олдану мен келелі м?селелері
Жаратылыстану п?нін ?йретуде жа?а о?ыту технологиясын ?олдану мен келелі м?селелері
?аза?стан Республикасыны? Президенті Н.?. Назарбаев ?аза?стан хал?ына арна?ан Жолдауында: «Б?секеге ?абілетті дамы?ан мемлекет болу ?шін біз сауаттылы?ы жо?ары елге айналуымыз керек.?азіргі ?лемде жай ?ана жаппай сауаттылы? жеткіліксіз болып ?ал?алы ?ашан. Бізді? азаматтарымыз ?немі е? озы? жабды?тармен ж?не е? заманауи ?ндірістерде ж?мыс жасу машы?ын ме?геруге дайын болу?а тиіс»-деген болатын.
Олай болса ?лемдік б?секелестік заманда ?рбір адамны? білім санасын,
?абілеттік де?гейін,іскерлік м?мкіндігін аны?тайтын адам ресурстарын дамыту к?н т?ртібіне ?ткір ?ойып отыр.
Шебер педагог білімді, т?жірибесі мол, жан-жа?ты бола отырып, о?ушыларды жеке т?л?а етіп ?алыптастыру ма?сатында білім мен т?рбиені ?штастыра алуы ?ажет.
?азіргі «а?параттар заманы» т?сында ?сіп келе жат?ан бала жан-жа?ты
білімді, ?мір с?руге бейім, іскер, ?зіндік ой-тал?амы бар, адамгершілігі жо?ары ?абілетті т?л?а болу ?шін, біз жа?а технологияларды о?ып ?йреніп, баланы? ашылма?ан ?абілетін ашып, ?зіне деген сенімін арттырып, к?п ізденуіне ы?пал етуіміз керек.?йткені, б?л бізді? білім берудегі негізгі ма?сатымыз.
К?нделікті саба?ты ?йымдастыр?ан кезде тек о?улы?та?ы материалдармен шектелмей, интернет ж?йесінен керекті м?ліметтер алып, ?лтты? энциклопедия, ?о?ам м?дениеті мен ?дебиетін о?ытатын ?осымша материалдармен толы? м?лімет берумен ш??ылдан?анда ?ана о?ушыны? т?л?а ретінде жетілетіні с?зсіз. Баланы? о?ы?ан д?ниесіні? 10?-ы, естігеніні? 20?-ы, к?ргеніні? 30?-ы, ал ойлап, ой ?орытып, ?зі жасау?а тырыс?ан д?ниесін 90?-ы есінде ?алатыны на?ты д?лелденген. Олай болса, «на?ыз білім – ?з бетінше о?ып ал?ан білімде» екенінде с?з жо?.
Жаратылыстану- таби?ат туралы ?ылымны? жиынты?ы,таби?ат ??былыстары мен оларды? дамуыны? жалпы за?дылы?тарын танумен ш??ылданатын ?ылымдар ж?йесі.
Таби?ат пен адам ?атар ?мір с?ріп келеді. Адамзатты? таби?ат?а,жаратылыс
?леміне ?аншалы?ты байлан?анды?ы»,т?уелділігі,?арыздар екендігін жас ?рпа??а ??ындыру парыз.
География, биологияны, физиканы, химияны, астрономияны, картогрофияны,математиканы байланыстырып философиямен ?йлестіру н?тижесінде «Жаратылыстану» ?ылымыны? пайда болуына м?мкіндік жасады.
Жаратылыстану ?ылымдарыны? ішінде географиялы? білім таби?ат пен
?о?амда болып жат?ан процестер мен ??былыстарды т?сіндіріп, ?о?амды?
Сын т?р?ысынан ойлау ба?дарламасында к?птеген стратегиялар бар. ?азіргі кезде мен ?олданып ж?рген стратегиялар Венн диаграммасы, «Т» кестесі,эссе.ой ?оз?ау,инсерт,джигсо,кубизм,синквей,т,б.
«Сын т?р?ысынан ойлау» саба?тарыны? ал?аш?ы б?лігі міндетті т?рде
?ызы?ушылы?ты ояту?а арналады.(с?ра? ?ою), екінші «ма?ынаны тану» кезі?інде (жауаптар іздеу, м?селені зерттеу) м?тінді жан-жа?ты ж?не ?р т?р?ыдан талдау ж?мысы ж?реді.?шінші, білім «ой тол?аныс» ар?ылы жалпылама ж?йеленеді.
-?р баладан еркін жауап алу?а жа?дай жасау.
-Сенімділікке т?рбиелеу,
-?иялын дамыту, «мені? ойымша ......» дегенге жауап алу?а жа?дай жасау.
-?р т?рлі жауапты со?ына дейін ты?дау, д?рыс жауапты саралау.
-Жауап беруге тілек білдірмеген баланы ?инап саба? с?рамау,біра? де?гейлік
тапсырмадада ?ызы?ушылы?ын ояту.
-Рухани ?суіне ?р саба?та жа?дай жасау.
- жеке т?л?а ретінде «мен» деген р?лін к?теру,?з пікірін ?алыптастыру.Осы «Сын т?р?ысынан ойлау» саба?тарында ?андай н?тижеге ?ол жеткізе
орындатып, ?мірлік т?жырымдар?а с?йене отырып, ойлау ж?йесіне ?оз?ау салса, о?ушы алдына шешімін табатын проблемалы? с?ра?тар ?ойса, сауалнама беріп ынталандырса, м?ны білім мазм?ныны? жа?артыл?ан жобасы деп ?абылдауымыз керек. О?ушы ойын сауалнама беріп ай?ында?ан кезде, ?ш?ыр ?иялдан туында?ан пікірлерді о?ып саралайсы?, ш?кірттерді? ынтасы мен ?абілетін к?ріп шаттанасы?.
С?з со?ында айтарым, ?ылымды к?шті ме?герген ж?не оны с?йетін м??алім
?ана ?з ш?кірттеріні? б?ріне жемісті ы?пал жасайтын болады. Ел баласын о?ытуда ?лкен ж?кті ар?алап келе жат?ан ?стаздарды? ?лі де жетер жетістігі, алар асуы, ба?ындырар белесі к?п бол?ай!
?орыта келе,?азіргі кездегі барлы? білім беру технологияларыны? алдына
?оятын ма?саты-білім алушыны? жеке басыны? дара ж?не дербес ерекшеліктерін ескеріп, оларды ?з бетінше ізденуін арттырып, шы?армашылы?ын ?алыптастыру болып табылады.Ш?кіртті? жан д?ниесіні? ізгілікті жа?ын дамыту?а ба?ыттайды.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Жаратылыстану п?нін ?йретуде жа?а о?ыту технологиясын ?олдану мен келелі м?селелері »
Солтүстік Қазақстан облысы Ғ.Мүсірепов атындағы ауданы Новоишим қазақ орта мектебінің география және өзін-өзі тану мұғалімі
Карабаева Карашаш Мурзахметқызы
Мамандығы:Тарих, география және өзін-өзі тану пәнінің мұғалімі
Жаратылыстану пәнін үйретуде жаңа оқыту технологиясын қолдану мен келелі мәселелері
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаев Қазақстан халқына арнаған Жолдауында: «Бәсекеге қабілетті дамыған мемлекет болу үшін біз сауаттылығы жоғары елге айналуымыз керек.Қазіргі әлемде жай ғана жаппай сауаттылық жеткіліксіз болып қалғалы қашан. Біздің азаматтарымыз үнемі ең озық жабдықтармен және ең заманауи өндірістерде жұмыс жасу машығын меңгеруге дайын болуға тиіс»-деген болатын.
Олай болса әлемдік бәсекелестік заманда әрбір адамның білім санасын,
қабілеттік деңгейін,іскерлік мүмкіндігін анықтайтын адам ресурстарын дамыту күн тәртібіне өткір қойып отыр.
Шебер педагог білімді, тәжірибесі мол, жан-жақты бола отырып, оқушыларды жеке тұлға етіп қалыптастыру мақсатында білім мен тәрбиені ұштастыра алуы қажет.
Қазіргі «ақпараттар заманы» тұсында өсіп келе жатқан бала жан-жақты
білімді, өмір сүруге бейім, іскер, өзіндік ой-талғамы бар, адамгершілігі жоғары қабілетті тұлға болу үшін, біз жаңа технологияларды оқып үйреніп, баланың ашылмаған қабілетін ашып, өзіне деген сенімін арттырып, көп ізденуіне ықпал етуіміз керек.Өйткені, бұл біздің білім берудегі негізгі мақсатымыз.
Күнделікті сабақты ұйымдастырған кезде тек оқулықтағы материалдармен шектелмей, интернет жүйесінен керекті мәліметтер алып, ұлттық энциклопедия, қоғам мәдениеті мен әдебиетін оқытатын қосымша материалдармен толық мәлімет берумен шұғылданғанда ғана оқушының тұлға ретінде жетілетіні сөзсіз. Баланың оқыған дүниесінің 10℅-ы, естігенінің 20℅-ы, көргенінің 30℅-ы, ал ойлап, ой қорытып, өзі жасауға тырысқан дүниесін 90℅-ы есінде қалатыны нақты дәлелденген. Олай болса, «нағыз білім – өз бетінше оқып алған білімде» екенінде сөз жоқ.
Жаратылыстану- табиғат туралы ғылымның жиынтығы,табиғат құбылыстары мен олардың дамуының жалпы заңдылықтарын танумен шұғылданатын ғылымдар жүйесі.
Табиғат пен адам қатар өмір сүріп келеді. Адамзаттың табиғатқа,жаратылыс
әлеміне қаншалықты байланғандығы»,тәуелділігі,қарыздар екендігін жас ұрпаққа ұғындыру парыз.
География, биологияны, физиканы, химияны, астрономияны, картогрофияны,математиканы байланыстырып философиямен үйлестіру нәтижесінде «Жаратылыстану» ғылымының пайда болуына мүмкіндік жасады.
Жаратылыстану ғылымдарының ішінде географиялық білім табиғат пен
қоғамда болып жатқан процестер мен құбылыстарды түсіндіріп, қоғамдық
өндірістің табиғи және әлеуметтік-экономикалық негіздерімен
таныстырып,қоршаған ортадағы адамдардың саналы және ар-ождандық
қылықтарын бағыттайтын,өмірге,айналадағы ортаға құштарлығын арттыратын бірден-бір пән.
Оқу процесін ұйымдастыруда оқушылардың өз бетінше танымдық әрекетін көрсететін технологияларын қолдану неғұрлым тиімді.
Оқытудың әдістеріне;
1.Дамыта оқыту.
2.Модульдік оқыту.
3.Саралап деңгейлік оқыту.
4.Тірек сигналдары арқылы оқыту
5.Кіріктіре оқыту.
6 «Сын тұрғысынан ойлауды дамыту»
7.Проблемалық оқыту.
Саралап деңгейлеп оқыту бұл жағдайда;
1.Оқушының оқу материалын жеңілден күрделіге қарай жүйелі меңгеруі.
2.Алынған нәтижені өлшеуге болатындығы.
3.Оқу процесін жарыс түрінде ұйымдастырылуы.
4.Бағалаудың жетелеушілік қасиеті.
5.дамыта оқытудың әдіс-тәсілдерін қолдануға ыңғайы.
1 деңгейдегі тапсырмаларға: алдыңғы сабақта жаңадан меңгерілген білімнің
өңін өзгертпей қайталап пысықтауына мүмкіндік берілуі тиіс.
2 деңгейдегі тапсырмаларға;ойлау қабілетін жетілдіруге
байланысты,логикалық есептер, ребустар мен сөз жұмбақтар, номенклатураларды шешу.
3 деңгейдегі тапсырмалар танымдық –іздену (эвристикалық ) түріндегі
тапсырмалар,білімдерін тереңдетіп, жетілдірумен қатар,өзі үшін жаңалық ашуы тиіс, өмірден алынған мәліметтер негізінде диаграмма, графиктер салу жергілікті жағдайда өлшеу жұмыстарын жүргізу.
Көрнекі құралдар дайындау.
Кіріктіре оқыту кезінде оқушы жеке құбылыстың тек бір ғана ғылымның
нысаны еместігін оны жан-жақты зерттеу үшін,әр ғылым саласының негіздеріне деген қызығушылығы қалыптасады.
Проблема (түпнұсқасы грек, латын тілінен аударғанда «тапсырма»-ізденіс,
зерттеулер жүргізу арқылы шешімін табатын күрделі теориялық сұрақтар мен практикалық тапсырмаларды айтады. Проблемалық сабақта оқушылар
төмендегідей іс-әрекет орындайды:
-проблеманың мәнін ашу;
-проблеманың себебін іздеу.
-проблеманың шешу жолдарын анықтау.
-өз ойын шығармашылықпен жеткізе білу.
Компьютерлік технологияларды оқу үрдісінде пайдалануда слайдтар,
бейнеүзіктер.оқу фильмдері, диаграммалар, кестелер сияқты әртүрлі дәрежедегі медианысандарды сабақты түсіндіру, бекіту және оқушылардың алған білімдерімен іскерлік дағдыларын тексеру, өз беттерімен үй жұмыстарын орындау, жинақтап қайталау кезеңдерінде қолданамын.
Жаңа ақпараттық технологияны пайдалана отырып,электронды оқулықпен
білім беру ерекшеліктері мыналар болмақ.
-түрлі анықтамалық ақпарат алады.
-оқушылар өздігінен білім алады.
-пәнге қызығушылығы артады.
-шығармашылық ізденісі жоғарлайды.
-қосымша терең білім алады.
-Өзі-өзі тексереді
-Бейне көріністі тамашалап талдайды.
-Дидактикалық материалды қолдану тиімділігі артады.
Сын тұрғысынан ойлау бағдарламасында көптеген стратегиялар бар. Қазіргі кезде мен қолданып жүрген стратегиялар Венн диаграммасы, «Т» кестесі,эссе.ой қозғау,инсерт,джигсо,кубизм,синквей,т,б.
«Сын тұрғысынан ойлау» сабақтарының алғашқы бөлігі міндетті түрде
қызығушылықты оятуға арналады.(сұрақ қою), екінші «мағынаны тану» кезіңінде (жауаптар іздеу, мәселені зерттеу) мәтінді жан-жақты және әр тұрғыдан талдау жұмысы жүреді.Үшінші, білім «ой толғаныс» арқылы жалпылама жүйеленеді.
-Әр баладан еркін жауап алуға жағдай жасау.
-Сенімділікке тәрбиелеу,
-қиялын дамыту, «менің ойымша ......» дегенге жауап алуға жағдай жасау.
-Әр түрлі жауапты соңына дейін тыңдау, дұрыс жауапты саралау.
-Жауап беруге тілек білдірмеген баланы қинап сабақ сұрамау,бірақ деңгейлік
тапсырмадада қызығушылығын ояту.
-Рухани өсуіне әр сабақта жағдай жасау.
- жеке тұлға ретінде «мен» деген рөлін көтеру,өз пікірін қалыптастыру.Осы «Сын тұрғысынан ойлау» сабақтарында қандай нәтижеге қол жеткізе
алдық.
Мұғалімнің іс-әрекеті
Оқушының іс-әрекеті
Ақпарат беруші
Мәселені анықтаушы
Бағыт-бағдар беруші
Міндетті орындаушы
Идея ұсынушы.
Зерттеуші,іздеуші
Бақылаушы
Жоба қорғаушы
Кеңес беруші
Сұхбат алушы.
Мұғалім оқушыға жеке, жұптық және топтық жұмыс түрлерін
орындатып, өмірлік тұжырымдарға сүйене отырып, ойлау жүйесіне қозғау салса, оқушы алдына шешімін табатын проблемалық сұрақтар қойса, сауалнама беріп ынталандырса, мұны білім мазмұнының жаңартылған жобасы деп қабылдауымыз керек. Оқушы ойын сауалнама беріп айқындаған кезде, ұшқыр қиялдан туындаған пікірлерді оқып саралайсың, шәкірттердің ынтасы мен қабілетін көріп шаттанасың.
Сөз соңында айтарым, ғылымды күшті меңгерген және оны сүйетін мұғалім
ғана өз шәкірттерінің бәріне жемісті ықпал жасайтын болады. Ел баласын оқытуда үлкен жүкті арқалап келе жатқан ұстаздардың әлі де жетер жетістігі, алар асуы, бағындырар белесі көп болғай!
Қорыта келе,қазіргі кездегі барлық білім беру технологияларының алдына
қоятын мақсаты-білім алушының жеке басының дара және дербес ерекшеліктерін ескеріп, оларды өз бетінше ізденуін арттырып, шығармашылығын қалыптастыру болып табылады.Шәкірттің жан дүниесінің ізгілікті жағын дамытуға бағыттайды.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1.Қазақстан Республикасының Президенті – Елбасы Н.Ә Назарбаевтың
Қазақстан халқына жолдауы.
«Қазақстан-2050» стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси
бағыты.2012 жыл
2.С.Мирсеитова.Оқыту ізденіс ретінде және ізденіс оқыту ретінде.
Қарағанды,2011.
3. «География және табиғат» журналы.№4-5,2011,№1,2013.
Новоишим қазақ орта мектебі
Жаратылыстану пәнін үйретуде жаңа оқыту технологиясын қолдану мен келелі мәселелері
