«Әлемді танып білудегі географияның ролі» элективті курс бағдарламасы жалпы білім беретін 10-11 сыныптың оқушыларына арналған. Элективті курс бағдарламасы 34 сағатқа арналған.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
«Әлемді танып білудегі географияның ролі» элективті курс бағдарламасы жалпы білім беретін 10-11 сыныптың оқушыларына арналған. Элективті курс бағдарламасы 34 сағатқа арналған.
Бұл курсты оқып үйренудің мақсаты географиялық ғылымдар кешені туралы және олардың басқа ғылымдармен тығыз байланысы туралы түсінік қалыптастыру, қазіргі әлемдегі географияның «табиғат – адам - шаруашылық» синтетикалық ғылымы ретіндегі рөлін айқындау. Курстың бір ерекшелігі – оқушылардың назарын мектеп курсының басқа ғылымдары тұрғысынан географиялық құбылыстар мен үрдістердің мәні мен табиғатын ашуға шоғырландыру.
Берілген мақсатқа жету үшін келесі міндеттерді шешу қажет:
1.Географияны зерттеу – іс жүзінде ғылым және Жер туралы географиялық ғылымдар кешені;
2.Географияның басқа ғылымдармен тығыз байланысын қарастыру;
3.басқа ғылымдардың – физика, химия, мәдениет, экономика және т.б. «қырлары» арқылы географиялық құбылыстар мен объектілер туралы идеяларды кеңейту;
4.Географиялық ойлаудың қалыптасуы және географиялық көкжиектің кеңеюі; 5.Географиялық мәдениетке тәрбиелеу;
6.Оқушылардың өзіндік іс –әрекеті мен танымдық белсенділігінің дамуы, шешім қабылдау қабілеті, оқушылардың географияны неғұрлым толық оқуға деген жеке қызығушылығы.
Осы элективті курсты оқу нәтижесінде оқушылар білуі керек:
1.Жер туралы жалпы географиялық мәліметтер: ғаламшар ретінде, ең үлкен табиғи аумақтық кешен ретінде, адамзат өмір сүретін мекен ретінде;
2.Географияның картографиялық негізі: «географиялық карта», «картографиялық проекция», «масштаб», т.б туралы түсінік, карталарды құру әдістері және оларды ғылыми, кәсіби, тұрмыстық өмірде қолдану;
3.Географиялық құбылыстар мен үрдістердің физикалық – химиялық «негіздемесі»;
4.География ғылымы дамуының негізгі кезеңдері;
5.Жердің негізгі экологиялық мәселелері;
6. «Геоақпараттық жүйе», қазіргі географиялағы ақпараттық технологияның ролі туралы түсінік;
7. «Табиғат – адам - шаруашылық» жүйесіндеге өзара байланыс, географияның экономикалық негіздері;
8.Елдердің әлеуметтік – экономикалық даму деңгейі, негізгі аймақтық ұйымдар, басқару нысандары мен әкімшілік – аумақтық құрылым типологиясы;
9.Экономика түрлері, экономиканың құрылымы, экономика салаларының бөліну факторлары және өндірісті аумақтық бөлу принциптері.
Осы элективті курсты оқып үйрену нәтижесінде оқушылар білуі тиіс:
1.«География» ұғымына анықтама беру, географияның басқа ғылымдар
Түсіну: астрономиялық бақылаулардың географиялық процестерді білудегі маңызы: Жердің айналуы, толқындар және т.б.
«Маос шкаласы», «Жердің ерекше нысандары» тақырыбында материалдар дайындау.
Сабақтың қысқаша мазмұны, таныстырылым дайындау, реферат, баяндама
4
География, геология және геоморфо-логия
2
Дәріс/ аралас сабақ
Фронталды сауалнама, тест
«Геоморфология» және «геология» туралы түсінік, үш ғылымның өзара байланысы. Жердің ішкі процестері – жанартаудың атқылауы, жер сілкінісі. А.Вегенердің литосфералық плиталар теориясы. Стратиграфия и петрология. Бірегей жер бедері. Жер бедері қалыптасуының сыртқы үрдістері (үгілу)
«Географиялық карта» - тарихы, маңызы, түрлері. Картаның проекциялары (конустық, цилиндрлік, азимуттық,Меркатор проекциясы). Картаның мазмұны: шартты белгі, масштаб, координата торы. Карта мен топографиялық планның негізгі айырмашылықтары. Глобус. Топография. Геодезия. Топограф, картограф және геодезист мамандықтары.
Білу: «карта», карталардың түрлері мен маңызы, «нивелир», «теодолит», «кадастр» түсініктері. Карта және картографиялық проекциялардың түрлерін ажырата білу, географияның картография және геодезиямен байланысын анықтау.
«Орал атауының шығу тарихы, «Топонимнің шығу тарихы» (оқушының таңдауы бойынша) тақырыбында материалдар дайындау.
Сабақтың қысқаша мазмұны, масштаб бойынша есептер шығару, координата анықтау, рефераттар, баяндамалар.
6
География және топонимика
2
Аралас сабақ/семинар
Тест жұмысы
«Топонимика», «топоним», топонимдердің түрлері терминдерінің түсінігі. Топонимдерді зерттеу (оқушының қалауы бойынша).
Білу: понятия «топонимика», «топоним», топонимдердің түрлері, «Орал», «Жайық», «Казахстан» және т.б. топонимдердің шығу тегі.
«Ч.Дарвин
теориясы»,
«Ч.Дарвиннің тұлғасы», «К.Линней», «Мәдени өсімдіктердің отаны» тақырыбында материалдар дайындау
Сабақтың қысқаша мазмұны, таныстырылым дайындау, рефераттар, баяндама, карта бойынша топонимдерді зерттеу.
7
География және биология (биогеография)
2
Дәріс/ Аралас сабақ
Жеке сауалнама, жазбаша тапсырмалар
«Биогеография», «биоценоз»,
«ортаның биотикалық және абиотикалық факторлары». Жердегі тіршіліктің пайда болуы теориясы. Жер бетіндегі тіршілік эволюциясы Географиялық орта факторларының организмдердің жер бетіне таралуына әсері. Генетика. Клондау: жағымды және жағымсыз жақтары.
Білу: «Биогеография», «биогеоценоз», «эволюция», мәдени өсімдіктердің отаны. Түсіну: тірі ағзалардың таралуына қоршаған орта факторларының әсері.
«Әлем діндері», «Адамзаттың ерекше өкілдері», «демография-лық проблемалар» тақырыбында материалдар дайындау .
Сабақтың қысқаша мазмұны, таныстырылым дайындау, баяндамалар, рефераттар, «Жердегі тіршіліктің пайда болуы» сызбасын құру. Негізгі мәдени өсімдіктердің таралу орындарын кескін картаға түсіру .
8
География және демография
2
Аралас сабақ/ семинар
Тест жұмысы, ауызша сауалнама
«Демография», «популяция», «көбею», «миграция» терминдерінің түсінігі. Жердегі халық саны: саны, көбеюдің түрлері мен кезеңдері», жастық – жыныстық құрамы, ұлттық жіне діни құрамы, миграция, ғаламшардың «ыстық нүктелері». Елді мекендер. Дүниежүзі халқының орналасуы. Демографиялық проблемалар. Демографиялық саясат.
Білу: «демография», «популяция», «көбею», «демографиялық саясат», «миграция», көбеюдің түрлері мен кезеңдері терминдері, халық саны және миллионер қалалар бойынша жетекші елдерді картадан көрсету.
«Географиялық құралдарды ойлап табу»,
«Х.Колумбтың Жаңа дүниені ашудың маңызы», «М.Ломоносов» тақырыбында материалдар дайындау.
Сабақтың қысқаша мазмұны, баяндамалар, рефераттар, таныстырылым дайындау, жастық –жыныстық пирамида құру, ұлттар мен діңдердің таралуын кескін картаға түсіру.
9
География жәнетарих
2
Дәріс/ семинар
Ауызша және жазбаша сауалнама
Географияның тарихы. Тарихи география. Әр түрлі дәуірлердегі география тарихы – эллинизм, орта ғасыр, Қайта өрлеу, 19 ғ. аяғы мен 20 ғ.басы Танымал географтар: Аристотель, Эратосфен, К.Птолемей, Н.Коперник, М.Поло, А.Никитин, Дж. Кук, Х.Колумб, Ф.Магеллан, М.Ломоносов, А.Гумбольдт, Н.Вавилов и др.
Білу: география ғылымы дамуының негізгі кезеңдері. Географтар мен ғалымдардың есімдері, ғылымның дамуына қосқан үлесі.
«Жер полюстері – магниттік және географиялық», «Компасты ойлап табу», «Жердегі оптикалық құбылыстар»
тақырыбында материалдар дайындау.
Сабақтың қысқаша мазмұны, «География эволюциясының негізгі кезеңдері» кестелерін толтыру, баяндамалар,
Рефераттар.
10
География және физика
2
Әңгіме/аралас сабак
Тест жұмысы, жеке сауалнама
Геофизика. Географиядағы физикалық процестер: Жердің магнит өрісі, атмосфералық қысым, ауа ылғалдылығы, метаморфтық процестер, солтүстік шұғыла, кемпірқосақ, конденсация, булану, мұхит суларының қасиеттері, озон және озон қабаты, Кориолис күші. Жердің ішкі құрылысын және мұхиттардың тереңдігін зерттеу. Сейсмикалық барлау. Компас. Барометр. Гигрометр.
Түсіну: Жердегі физикалық процестердің мәнін білу.
«Жердегі сирек және бағалы металдар»,
«Антарктида», «Жасанды каучук», «ГМО-ның қоршаған ортаға әсері» тақырыбында материалдар дайындау
.
Сабақтың қысқаша мазмұны, таныстырылым дайындау, рефераттар, баяндамалар. Температура мен қысымды анықтауға есептер шығару.
11
География және химия
2
Дәріс/ аралас сабақ
Жазбаша тапсырма, сауалнама
Жер бетіндегі химиялық элементтер. Д.И. Менделеев кестесі. Жердегі сирек кездесетін және бағалы металдар. Негізгі пайдалы қазбалардың кен орындары. Пайдалы қазбалардың пайда болуы. Жылу эффектісі. Ауыз суды тазарту. Жасанды заттар: каучук, целлюлоза, полимерлер және олардың маңызы. ГМО, ДДТ, улы химикаттардың қоршаған ортаға әсері. Химиялық үгілу – карст. Химия өнеркәсібі: салалар, таралуы, маңызы.
Білу: Жердегі кең таралған элементтер, металдар классификациясы,
химия өнеркәсібінің мәні мен маңызы. Жердегі химиялық процестер – еру, жану.
Түсіну: Жердегі жылу эффектісінің мәні мен маңызы, жасанды заттардың қоршаған ортаға әсері.
«Адамзаттың ең қауіпті аурулары», «Дамыған және дамушы елдердегі өмір сүру жағдайлары», «Жер бетіндегі аурулың негізгі ошақтары» тақырыбында материалдар дайындау
. .
Сабақтың қысқаша мазмұны, таныстырылым дайындау, рефераттар, баяндамалар.
12
География және медицина.
2
Дәріс/ Әңгіме
Тест жұмысы, ауызша сауалнама
Медициналық география. Табиғи жағдайлардың адам өмірі мен денсаулығына әсері. Антропоклиматтық аудаедастыру. Адаптация. Эпидемия. Адамзат ауруларының ошақтары: «тырысқақ», «безгек», «күйдіргі». Медициналық карталардың жасалуы мен маңызы.
Білу: «Медициналық география», «Антропоклиматтық аудандастыру», аурулардың негізгі көздері мен ошақтары ұғымдары.
Түсіну: медициналық-географиялық карталар.
«GPS Глонасс»-тан айырмашылығы«ГАЖ-дың өмірдегі қолданылуы» тақырыбында материалдар дайындау
.
Сабақтың қысқаша мазмұны, таныстырылым дайындау, рефераттар, баяндамалар.
13
География және информатика
2
Жаңа білім қалыптастыру/ Аралас сабақ
Жеке сауалнама, тест жұмысы
Геоинформатика.
Геоақпараттық жүйе. 3d-модельдері. Спутниктік бақылау: GPR, Глонасс. Географиялық ақпаратты өңдеу және сақтау.
Білу: «Геоинформатика», «геоақпараттық жүйе». Жердің жасанды серіктері ұғымдары.
«Жердің экологиялық мәселелері», «Демография-лық мәселе», «Қарусыздану мәселесі», «Азық – түлік мәселесі» тақырыбында материалдар дайындау
Сабақтың қысқаша мазмұны, география сабақтарында – GIS-технологиясы-мен танысу, рефераттар, баяндамалар
14
География және экология
2
Дәріс/ Семинар
Жазбаша тапсырма/
ауызша сауалнама
Экология. «Геоэкология»
термині түсінігі, пайда болу тарихы, негізін салушылар. Геожүйелердің өзара әрекеттесуі. Жердің экологиялық факторлары: биотикалық және абиотикалық. Геоэкологиялық бағыттың негізгі бағыттары. Жердегі экологиялық мәселелер.
Білу: «геоэкология», «экологиялық мәселелер», «биотикалық және абиотикалық факторлар» түсініктері.
«Музыка», «Кескіндеме», «Архитектура» (оқушы қалауы бойынша кез – келген мемлекет) тақырыбында материалдар дайындау
Сабақтың қысқаша мазмұны, «Жердегі экологиялық мәселелер» тірек сызба , таныстырылым дайындау
15
География және мәдениет
2
Әңгіме/
Аралас сабақ
Ауызша сауалнама, тест жұмысы
«Мәдениет» туралы түсінік. «Мәдени ландшафт». Жердің ландшафтарын эстетикалық қабылдау. Рекреация және демалыс. Әртүрлі елдердің өмірі мен мәдениетімен таныстыру: поэзия, әдебиет, музыка, сурет. Географиялық жағдайлардың әртүрлі халықтардың мәдениетіне әсері. Жерлің ежелгі өркениеті.
Білу: «мәдениет», «мәдени ландшафт» түсініктері, әлемнің әртүрлі халықтары мәдениетінің өзіндік ерекшеліктері .
«НАТО», «Әлемдегі монархиялар», «Әлемнің ыстық нүктелері» тақырыбында материалдар дайындау
..
Сабақтың қысқаша мазмұны, таныстырылым дайындау, рефераттар, баяндамалар.
16
География жәнесаясат(саяси география)
2
Дәріс/ Семинар
Ауызша сауалнама, тест жұмысы
«Саяси география». «Геосаясат». Дүниежүзі саяси картасының қалыптасуы. Әлем елдерінің саяси құрылымы. Әлем елдерінің саяси режимі. Халықаралық қатынастар. Интеграция. Халықаралық ұйымдар – әскери, саяси, экономикалық.Ғаламшардың «ыстық нүктелері».
Білу:«геосаясат», «республика», «монархия», «унитарлық мемлекеттер», «федерация», «доминион», «метрополия», «протекторат», «анклав» түсініктері. Елдердің аймақтық топтары.
«Қазіргі елдердегі шаруашылық түрлері», «Казахстан транспортының ерекшеліктері» тақырыбында материалдар дайындау
.
Сабақтың қысқаша мазмұны, таныстырылым дайындау, рефераттар, БҰҰ типологиясы бойынша елдер типтерін кескін картаға түсіру.
17
География және экономика (экономикалық география)
2
Әңгіме/ аралас сабақ
Ауызша сауалнама, жазбаша жұмыс
Экономикалық география: тұжырымдама, қалыптасу тарихы, ғылым негізін қалаушылар. «Табиғат-адам-экономика» жүйесі. Елдердің шаруашылық түрлері.
Өнеркәсіп географиясы. Өнеркәсіпті аумақтық ұйымдастырылуы. Экономикалық құрылым: өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы, транспорт. Казахстан шаруашылығы
Білу: «экономикалық география» ұғымының мәні, елдердің экономикасының түрлері, экономика құрылымы, Казахстанның ресурстарын өндірудің және өңдеудің негізгі өнеркәсіптік орталықтары, теміржол желілері, Казахстанның теңіз және өзен порттары ұғымдарының мәні.
Казахстанның негізгі теміржол желілерін, өзен және теңіз порттарын кескін картаға түсіру
«Күн жүйесі құрылымының гео және гелиоцентрлік теориясы»
«Зодиак шоқжұлдыздары»
«Әлем халықтарының астрономиясы»
«Күн жүйесінің құрылысы»
«А. Вегенер теориясы»
«Жердің ішкі процетері»
«Жер бедері пішіндері және үгілу түрлері»
« Моос шкаласы»
«Жердің бірегей пішіндері»
« Ч.Дарвиннің «Түрлердің пайда болуы..» теориясы
« Ч.Дарвин тұлғасы»
«Әлем діндері»
«Әлемнің ұлы халықтары»
«Мәдени өсімдіктердің отаны»
«Клондау: жағымды және жағымсыз жақтары»
«Карталар жасау тарихы»
« Географиялық ақпарат көздері»
«Адамзаттың ерекше өкілдері»
«Әлем халықтарының діни құрамы»
«Әлем халықтарының ұлттық құрамы»
«Халықтың демографиялық мәселелері»
«Урбандалу: мәселелері және болашағы»
«Әлем халықтарының демографиялық саясаты»
Ғаламшардың «ыстық нүктелері»
«Географиялық құралдарды ойлап табу»
«Х. Колумбтың Үндістанды ашу мәні»
«М.Ломоносов – Ресейдің ұлы ғалымы»
«А. Гумбольдт»
«Жер полюстері: магниттік және географиялық»
«Жердегі оптикалық құбылыстар»
«Компас - жасалу тарихы, жұмыс жасау принципі»
«Жердің ішкі құрылысын ашу және мұхит тереңдігін зерттеу»
«Кориолис күші»
«Жердегі химиялық элементтер»
«Негізгі пайдалы қазбалардың кен орындары»
«Жылу эффектісі: мәні мен маңызы»
«Жердегі қышқыл жаңбырлар»
«Ауыл шаруашылығында улы химикттарды қолдану: жағымды және жағымсыз»
«Химиялық үгілу»
«Химия өнеркәсібі»
«Жердегі аурудың негізгі ошақтары»
«Дамыған және дамушы елдердің өмір сүру жағдайлары»
«Жер бетіндегі ең қауіпті індет»
«Географиядағы қазіргі ақпараттық технологиялар»
«Жердің жасанды серіктері және олардың маңызы»
«GPS и Глонасс: мәселелері және болашағы»
«Географиядағы 3d-моделдері»
«Геоақпараттық жүйе»
«Жердегіэкологиялық мәселелер»
«Жердегі демографиялық мәселелер»
«Қарусыздану мәселесі»
«Жердегі азық – түлік мәселелері»
«Жердің энергетикалық мәселелері»
«Музыка», «Сәулет өнері..», «Сурет..» ел түрлері (қалауы бойынша)
«Рекреация және демалыс»
«Жер нысандарының бірегейлері»
«Жердегі ежелгі өркениеттің тұрмысы, ғылым және мәдениеті.»
«Әлем елдерінің саяси құрылымы»
«Әлемнің ұлы метрополиялары»
«Пазл - «Африка»: саяси картасын қалыптастыру.
«Елдердің аймақаралық және аймақтық экономикалық топтары».
«Әлем монархиялары»
«Халықаралық қатынастар»
«Казахстан халықаралық қатынастар жүйесінде.
Әдебиеттер тізімі:
Лавров С. Б., Гладкий Ю. Н. Глобальная география: Элективный курс. М.: Дрофа, 2008.
Розанов Л.Л. Геоэкология: элективный курс. М.: Дрофа, 2005 ж.- 204 б.
Дронов В.П. Программы элективных курсов. М.: Дрофа, 2006 ж.- 191 б.
Максаковский В. П.Дүние жүзінің әлеуметтік – экономикалық географиясы: 10 ксыныпқа арналған оқулық. .М.: Просвещение, 2008 ж. – 398 б.
Максаковский В.П. Д. М.: Дрофа, 2008 ж. – 498 б.
Все столицы мира. Энциклопедический справочник. М. Вече, 2006 г. – 130 б.
Әлем қалалары. Энциклопедиялық анықтамалық «Бүкіл әлем». Минск; М.: Харвест: АСТ, 2000 ж. – 204 б.
Қалалар мен астаналар. Энциклопедиялық анықтамалық «Бүкіл әлем». Минск; М.: Харвест, 1999 ж., - 193 б.
Довгань Г.Д. Дүниежүзі әлеуметтік – экономикалық географиясы 10 сынып: Анықтамалық. — К.; Х.:Веста, 2007. — 144 б.
Чернова В.Г.География в таблицах и схемах. СПб.: ООО «Виктория плюс», 2011 .-96 б.
Андреева В.Н. Предметная география в школе. Ростов-на-Дону: Феникс, 2008 ж. – 220 б.
Максаковский В.П. Новое в мире: цифры и факты. Доп.главы к учебнику «Экономическая и социальная география мира. 10 кл.». М.: Дрофа, 1999 ж. – 192 б.
Левашов Е.А. Географические имена. Словарь-справочник. М.: ООО «Издательство Астрель», 2003 ж. – 575 б.
Малов В. Географические карты. М.: Слово, 2001 г. – 48 б.
География. Современная иллюстрированная энциклопедия. М.: Росмэн-Пресс, 2006 ж. – 265 б.
Әдістемелік нұсқаулық
Кіріспе
Сабақ түрі: әңгіме
Сабақ мақсаты: жаңа курс туралы білім қалыптастыруды бастау, «география» және география ғылымдарының кешенділігі ұғымымен, ғылым негізін салушылардың есімдерімен таныстыру, географияның жер туралы ғылым ретіндегі маңыздылығын ашу.
Әңгіме жоспары:
«География» терминінің анықтамасы
Географияның нысандары
Эратосфен, Аристотель, К.Птолемей, А.Гумбольдт және т.б.
Ғылымдар жүйесіндегі географияның ролі
Келесі сабаққа реферат, баяндама және презентация дайындауға арналған сұрақтар:
«Жердің пайда болуы туралы теориялар»
«Жердің ғаламшар ретіндегі бірегейлігі»
«Күн жүйесі құрылысының гео және гелиоцентрлік теориясы»
Тақырып № 1. География және жер тану ( 2 с.)
Сабақ түрі: аралас сабақ
Сабақ мақсаты: Жерді танудың негізі – Жердің пайда болу теориясы, Күн жүйесінің құрылысы, Жердің құрылысымен, «табиғи – аумақтық кешен», «географиялық қабық», «ландшафт», «фация» ұғымдарымен таныстыру, ғаламшар ретінде Жер туралы түсініктерін кеңейту, географилық қабықтың күрделігін , табиғи – аумақтық кешендердің дәрежелік деңгейлерін талдау.
Оқушылар мен мұғалімдердің қызметі:
Дәріс жоспары:
Жердің пайда болу теориясы (Канта-Лаплас, О.Ю. Шмидт)
Күн жүйесінің құрылысы
Күн жүйесі құрылысының гео және гелиоцентс Чрлік теориясы
Алдын ала анықталған тақырыптар бойынша реферат, баяндама тыңдау немесе презентация көрсету
Сабақ жоспары:
Ауызша сауалнама, өткен материал бойынша жазбаша тапсырма
Жердің құрылысы және Жер туралы статистикалық мәліметтер
«Географиялық қабық», Жердің табиғи – аумақтық кешендері, ТАК деңгейлері туралы түсініктерді зерттеу.
Алдын ала анықталған тақырыптар бойынша реферат, баяндама тыңдау немесе
презентация көрсету
Келесі сабаққа реферат, баяндама және презентация дайындауға арналған сұрақтар:
«Зодиак шоқжұлдыздары»
«Әлем халықтары арасындағы астрономия»
«Күн жүйесінің құрылысы»
Семинарға арналған сұрақтар:
Айдың Жердегі процестерге әсері
Жердің өз осінен және Күнді айнала қозғалысы (күннің теңелуі және күн тоқырауы)
Әр түрлі халықтардағы астрономиялық бақылаулар.
Тақырып № 2. География және астрономия (2 с.)
Сабақ түрі: әңгіме, семинар
Сабақ мақсаты: «Ғалам», «ғарыш», «галактика», «құс жолы», «Күн жүйесі», «ғаламшар», «астероид», «комета», «қара ноқат», «зодиак шоқжұлдыздары», «күннің теңелуі», «күннің тоқырауы» ұғымдарымен таныстыру; Жердің өз осі мен Күнді айнала қозғалу сипаты мен нәтижесі, ғарыш пен жер процестерінің байланысын талдау, әлемдегі әр түрлі халықтардағы астрономиялық бақылаулардың ғылымдағы, күнделікті өмірдегі ролін көрсету, географиялық дүние танымын кеңейту.
Оқушылар мен мұғалімдердің қызметі:
Сабақ жоспары:
«Ғалам», «ғарыш», «галактика», «құс жолы», «Күн жүйесі», «ғаламшар», «астерод», «комета», «қара тесік» үғымдарының мағынасын анықтау
Күн жүйесіндегі жұлдыздар: шығу тегі, ерекшеліктері, құрылымы
Ғаламшар және олардың серіктері
Ғаламдағы «қара ноқаттар»
Материалды бекіту
Семинар жоспары:
Айдың Жердегі процестерге әсері
Жердің өз осінен және Күнді айнала қозғалысы (күннің теңелуі және күн тоқырауы)
Әр түрлі халықтардағы астрономиялық бақылаулар
Нәтижелерді қорытындылау
Келесі сабаққа реферат, баяндама және презентация дайындауға арналған сұрақтар:
«А. Вегенер теориясы»
«Жердің ішкі процестері»
«Жер бедері пішіндері және үгілу түрлері»
«Моос шкаласы»
«Жер бедерінің ерекше пішіндері»
Тақырып № 3. География, геология және геоморфология (2 с.)
Сабақ түрі: дәріс және аралас сабақ
Сабақ мақсаты: «геология» және «геоморфология» ұғымдарын таныстыру, осы ғылымдардың өзара байланысын ашу, Жердің сыртқы келбетін қалыптастырудағы сыртқы және ішкі процестердің ролін көрсету, жер бедері – жер сілкінісі, вулканизм, физикалық, химиялық және биологиялық үгілудің мәнін ашу, Жердің ерекше нысандары - таулар, жазықтар, жанартаулар, сейсмикалық белдеулерді картадан көрсетуге үйрету.
Келесі сабаққа реферат, баяндама және презентация дайындауға арналған сұрақтар:
«Карталарды жасау тарихы»
«Географиялық ақпарат көздері»
Тақырып № 4. География және картография (2 с.)
Сабақ түрі: дәріс, аралас сабақ
Сабақ мақсаты: географиялық ақпараттың негізгі қайнар көзі ретінде картаның маңыздылығын анықтау, карталар мен Жер шарының құрылу тарихымен таныстыру, «проекция», «масштаб», «шартты белгі» ұғымдарының мағынасын түсіндіру, проекциялар, масштаб түрлерін енгізу, «топограф», «картограф», «геодезист» географиялық мамандықтармен таныстыру.
Алдын ала анықталған тақырыптар бойынша реферат, баяндама тыңдау немесе
презентация көрсету
Келесі сабаққа реферат, баяндама және презентация дайындауға арналған сұрақтар:
Өзіңіз таңдаған топонимге тәуелсіз зерттеу дайындау.
Тақырып № 5. География және топонимика (2 с.)
Сабақ түрі: аралас сабақ, семинар
Сабақ мақсаты: «топонимика», «топоним» ұғымдарымен, топонимдердің түрлерімен таныстыру, география үшін топонимика мен топонимдердің маңыздылығын ашу, географиялық картадағы топонимдерді ашып көрсету, географиялық қызығушылық пен мәдениетті дамыту.
Оқушылар мен мұғалімдердің қызметі:
Сабақ жоспары:
Өткен тақырып бойынша тест жұмысы
топонимика ғылым ретінде
топонимдер, олардың пайда болуы, түрлері
Семинар жоспары:
тәуелсіз зерттеу үшін таңдалған жер атауларын талқылау
топонимикалық шартты белгілер
Келесі сабаққа реферат, баяндама және презентация дайындауға арналған сұрақтар:
«Ч.Дарвиннің «Түрлердің пайда болуы..» теориясы
«Ч.Дарвин тұлғасы»
«Әлем діндері»
«Әлемнің ұлы халықтары»
«Мәдени өсімдіктердің отаны»
Тақырып № 6. География және биология (биогеография)
Сабақ түрі: дәріс, аралас сабақ
Сабақ мақсаты: Жер бетіндегі тірі материяның әртүрлілігімен «биогеография», «биогеоценоз», «биотикалық және абиотикалық факторлар», «генетика» туралы түсініктерді енгізу. Жердегі тіршіліктің пайда болуы туралы теорияларды талқылау, тірі заттардың таралуы мен әртүлілігіне қоршаған орта факторларының әсерін анықтау, мәдени өсімдіктердің таралу аймағын картадан көрсетуге үйрету.
Оқушылар мен мұғалімдердің қызметі:
Дәріс жоспары:
Жердегі тіршіліктің қалыптасуы
Қоршаған орта факторларының жердегі организмдердің таралуы мен әртүлілігіне әсері
Жердегі тіршілік эволюциясы
Алдын ала анықталған тақырыптар бойынша реферат, баяндама тыңдау немесе
презентация көрсету.
Сабақ жоспары:
Ауызша сауалнама, жазбаша тапсырма
Генетика – ұғымы, ғылымның маңызы.
Клондау: жағымды және жағымсыз жақтары
4. Нәтижені қорытындылау
Келесі сабаққа реферат, баяндама және презентация дайындауға арналған сұрақтар:
«Адамзаттың ерекше өкілдері»
«Дүниежүзі халқының діни құрамы»
«Дүниежүзі халқының ұлттық құрамы»
Семинар сұрақтары:
«Халықтың демографиялық мәселелері»
«Урбандалу: мәселелері және болашағы»
«Дүниежүзі елдерінің демографиялық саясаты»
Ғаламшардың «ыстық нүктелері»
Тақырып № 7. География және демография (2 с.)
Сабақ түрі: аралас сабақ, семинар
Сабақ мақсаты: «демография», «популяция», «көші - қон» терминдерімен таныстыру; Жер халқы – жер халқының санын, діни, ұлттық, жыныстық және жас құрамын зерттеу, халықтың көші-қонының себептерін білу, қоныстанудың негізгі түрлерін зерттеу, әлемнің демографиялық мәселелерімен таныстыру; урбандалу: әлем халықтарының таралу аймағын, әлемдегі ең ірі қалалар, халық тығыздығы жоғары орындарды картадан көрсетуге үйрету.
Оқушылар мен мұғалімдердің қызметі:
Дәріс жоспары:
Жеке ауызша сауалнама, өткен материал бойынша жазбаша сауалнама
Жер шары халқы: саны, жер шары халқының ұлттық, діни, жастық – жыныстық құрамы
Жастық – жыныстық пирамидамен жұмыс
Халықтың Жер шарында орналасу түрлері
Семинар жоспары:
Урбандалу: мәселелері және болашағы
Жер шарындағы демографиялық мәселелер
Әлемнің әртүрлі елдерінің демографиялық саясаты
Ғаламшардың «ыстық нүктелері»
Семинарға арналған сұрақтар:
«Географиялық құралдарды ойлап табылуы»
«Х. Колумбтың «Үндістанды» ашуының маңызы»
«М.Ломоносов Ресейдің ұлы ғалымы»
«А. Гумбольдт»
Тақырып № 8. География және тарих (2 с.)
Сабақ түрі: дәріс, семинар
Сабақ мақсаты: «тарихи география» ұғымын енгізу, география ғылымының негізгі даму кезеңдерін талдау, негізгі ашылуларды, өнертабыстарды анықтау, ұлы географтардың есімдерін енгізу, географиялық мәдениетті қалыптастыруды жалғастыру, географиялық дүниетанымын кеңейту, географиялық ақпаратты өздігінен алуға үйрету.
Оқушылар мен мұғалімдердің қызметі:
Дәріс жоспары:
Тарихи география – мәні, маңызы.
Географияның қалыптасуының негізгі кезеңдері, білім мен дағдылардың жинақталуы, кезең сипаттамалары
Семинар жоспары:
1. «Географиялық құралдарды ойлап табуы»
«Х.Колумбтың «Үндістанды» ашуының маңызы»
«М.Ломоносов – Ресейдің ұлы ғалымы»
«А. Гумбольдт»
Келесі сабаққа реферат, баяндама және презентация дайындауға арналған сұрақтар:
«Жер полюстері: магниттік және географиялық»
«Жердегі оптикалық құбылыстар»
«Компас: жасалу тарихы, жұмыс жасау принципі»
«Жердің ішкі құрылысының ашылуы мен мұхит тереңдігін зерттеу»
«Кориолис күші»
Тақырып № 9. География және физика (2 с.)
Сабақ түр: әңгіме, аралас сабақ
Сабақ мақсаты: географиялық процестер мен құбылыстардың физикалық табиғаты – метаморфтық процестердің, солтүстік шұғыла, кемпірқосақ, конденсация, булану және т.б физикалық табиғатымен таныстыру, ауаның қысымы мен ылғалдылығын анықтауға үйрету, атмосфералық қысым мен ауаның ылғалдылығын өзгеру заңдылықтарын, Кориолис күшінің мәнін ашу, компас, барометр, гигрометр құрылғылармен таныстыру.
Оқушылар мен мұғалімдердің қызметі:
Әңгіме жоспары:
Геофизика – ұғымы, мәні, маңызы
Географиядағы физикалық процестер: мәні, маңызы
Жер құпиясын зерттеудегі сейсмикалық барлаудың маңызы
Жердегі оптикалық құбылыстар
Сабақ жоспары:
тест жұмысы, өткен материал бойынша ауызша сауалнама
температураны, атмосфералық қысымды, ауаның ылғалдығын анықтауға арналған есептер шығару.
өткен материалды бекіту
Келесі сабаққа реферат, баяндама және презентация дайындауға арналған сұрақтар:
«Жердегі химиялық элементтер»
«Жердегі негізгі пайдалы қазбалардың кен орындары»
«Жылу эффектісі: мәні және маңызы»
«Жердегі қышқыл жаңбырлар»
«Улы химикаттардың ауыл шаруашылығында қолданылуы: жағымды және жағымсыз»
«Химилық үгілу»
«Химия өнеркәсібі»
Тақырып № 10. География және химия (2 с.)
Сабақ түрі: дәріс, аралас сабақ
Сабақ мақсаты: географияның химиямен байланысын ашу, химиялық элементтермен таныстыру, картадан пайдалы қазбалардың негізгі кен орындарын көрсетуді үйрету, химия өнеркәсібі, табиғат пен адам үшін жасанды материалдардың маңызын ашу, жылу эффектісі, қышқыл жаңбыр табиғаты туралы түсіндіру.
Оқушылар мен мұғалімдердің қызметі:
Дәріс жоспары:
Жердегі химиялық элементтер
Жер бетіндегі негізгі пайдалы қазбалар кен орындары
Химия өнеркәсібінің құрылымы, халық үшін маңызы
Сабақ жоспары:
Жазбаша тапсырма, өткен материал бойынша сауалнама
Географиядағы химиялық процестер: жылу эффектісі, қышқыл жаңбырлар, карст.
Улыхимикаттар, ГМО, ДДТ: жағымды және жағымсыз
Материалды бекіту
Келесі сабаққа реферат, баяндама және презентация дайындауға арналған сұрақтар:
«Жер бетіндегі аурулардың негізгі ошақтары»
«Дамыған және дамушы елдердің өмір сүру жағдайлары»
«Жер бетіндегі ең қауіпті эпидемиялар»
Тақырып № 11. География және медицина (2 с.)
Сабақ түрі: дәріс, әңгіме
Сабақ мақсаты: «медициналық география» терминімен таныстыру, табиғи жағдайлардың адам өмірі мен денсаулығына әсер ету дәрежесін анықтау, адамның бейімделуінің маңыздылығын білу, антропоклиматтық аудандастырудың мәнін ашу, аса қауіпті аурулар мен эпидемияға қысқаша сипаттама беруді үйрету, аурулардың негізгі ошақтарын көрсету.
Оқушылар мен мұғалімдердің қызметі:
Дәріс жоспары:
Табиғи жағдайлардың адам өмірі мен денсаулығына әсері
Жер бетіндегі қоныстанудың негізгі аймақтары
Бейімделу, оның маңызы.
Әңгіме жоспары:
Адам ауруының ошақтары
Медициналық-географиялық карталар, жасау принципі, маңызы.
Антропоклиматтық аудандастыру
Келесі сабаққа реферат, баяндама және презентация дайындауға арналған сұрақтар:
«Географиядағы қазіргі ақпараттық технология»
«Жердің жасанды серіктері және олардың маңызы»
«GPS және Глонасс: мәселелері және болашағы»
«географиядағы 3d-моделдері»
«Геоақпараттық жүйелер»
Тақырып № 12. География және информатика (2 с.)
Сабақ түрі: жаңа білімді қалыптастыру сабағы, аралас сабақ
Сабақ мақсаты: географиядағы қазіргі ақпараттық технологиялармен таныстыру, аэроғарыштық бақылаулардың, географиялық ақпараттық жүйелердің өмірдегі және өндірістегі маңыздылығын анықтау, географиялық ақпаратты өңдеу және сақтау әдістерімен танысу.
Оқушылар мен мұғалімдердің қызметі:
Сабақ жоспары:
қазіргі ақпараттық технологиялармен танысу
жердің жасанды серіктері және олардың мңызы
GPS и Глонасс: мәселелері және болашағы
«географиядағы 3d-моделдері»
Сабақ жоспары:
Ауызша сауалнама, тест
Геоақпараттық жүйе: ұғымы, маңызы, өмірде қолдану
Алған білім мен дағдыларды бекіту
Семинарға дайындалуға арналған сұрақтар:
«Жердің экологиялық мәселелері»
«Жердің демографиялық мәселелері»
«Қарусыздану мәселелері»
«Жердің азық – түлік мәселелері»
«Жердің энергетикалық мәселелері»
Тақырып № 13. География және экология (2 с.)
Сабақ түрі: дәріс, семинар
Сабақ мақсаты: «геоэкология» ұғымымен, ғылымның пайда болу тарихымен танысу, биотикалық және абиотикалық экологиялық факторларды, организмдердің өзара және қоршаған орта арасындағы өзара әрекеттесуін қарастыру, Жердің экологиялық мәселелерін, олардың себептерін ашып көрсету, географиялық ойлауды дамытуды, өз бетінше шешім қабылдауды, ақпаратты талдай алуды жалғастыру.
Оқушылар мен мұғалімдердің қызметі:
Дәріс жоспары:
Геоэкология – мәні, зерттеу нысандары, әлістері, пайда болу тарихы, маңызы
Геожүйенің өзара әрекеттесуі
Қоршаған ортаның биотикалық және абиотикалық факторлары
Жердің экологиялық мәселелері
Семинар жоспары:
«Жердің экологиялық мәселелері»
«Жердің демографиялық мәселелері»
«Қарусыздану мәселелері»
«Жердің азық – түлік мәселелері»
«Жердің энергетикалық мәселелері»
Келесі сабаққа реферат, баяндама және презентация дайындауға арналған сұрақтар:
«Мәдениет», «мәдени ландшафт» ұғымдары
Рекреация
Географиялық жағдайлардың әртүрлі халықтардың мәдениетіне, өміріне әсері
Жердің ежелгі өркениеттері
Тақырып № 14. География жәнемәдениет (2 с.)
Сабақтың түрі: әңгіме, аралас сабақ
Сабақ мақсаты: «Мәдениет», «мәдени ландшафт» ұғымдарымен таныстыру, географиялық жағдайлардың әлемнің әртүрлі халықтарының мәдениетіне, тұрмысына әсерін қарастыру, әртүрлі елдердің мәдениетімен танысу,әлемнің сұлулығын бағалай білуге, Жер ландшафтарын эстетикалық қабылдауға, ежелгі өркениеттердің мәдениетін, ғылымы мен өмірін зерттеуге үйрету.
Оқушылар мен мұғалімдердің қызметі:
Әңгіме жоспары:
«Мәдени ландшафт», Жер ландшафтарын эстетикалық қабылдау, рекреация және демалыс
Жердің ерекше нысандары
«Жердегі өркениеттердің тұрмысы, ғылымы мен мәдениеті»
Сабақ жоспары:
Ауызша сауалнама, тест жұмысы
Әлем елдерінің музыкасы, сәулет өнері, бейнелеу өнері (оқушының қалауы бойынша)
Өткен материалды бекіту
Келесі сабаққа реферат, баяндама және презентация дайындауға арналған сұрақтар:
«Әлем елдерінің саяси құрылымы»
«Әлемнің үлкен мегаполистері»
«Африка»: саяси картасын жасау»
«Елдердің аймақаралық және аймақтық экономикалық топтары»
«Әлемнің монархиялары»
«Халықаралық ұйымдар»
Тақырып № 15. География және саясат (2 с.)
Сабақ түрі: дәріс, семинар
Сабақ мақсаты: «саяси география», «геосаясат» ұғымдарымен таныстыру; әлемнің саяси картасын қалыптастырудың негізгі кезеңдерін құрастыру, әлем елдерінің саяси және әкімшілік – аумақтық құрылымын қарастыру, халықаралық ұйымдарды зерттеу, елдердің интеграция процессін, елдердің халықаралық қатынастарын талдау, географиялық ақпаратты іздеу, талдау, өңдеу қабілетін дамытуды жалғастыру.
Оқушылар мен мұғалімдердің қызметі:
Дәріс жоспары:
Геосаясат. Саяси география.
Дүниежүзі саяси картасының қалыптасуы
Үкіметтік елдер
Елдердің әкімшілік – аумақтық құрылымы
Мемлекеттердің халықаралық қатынастары
Семинар жоспары:
Әлемнің мегаполистері
Әлемнің монархиялары
Африканың саяси картасын қалпына келтіру
Халықаралық ұйымдар (АТС, НАТО, ЕО, ЛАИ, НАФТА, АСЕАН, ОПЕК и др.)
Ғаламшардың «ыстық нүктелері»
Келесі сабаққа реферат, баяндама және презентация дайындауға арналған сұрақтар:
1. «Казахстан экономикасының ерекшеліктері»
2. «Казахстан халықаралық қатынастар жүйесінде»
3. «Казахстан экономикасының құрылымы»
4. «Казахстанның ресурстық қоры»
Тақырып № 16. География және экономика (2 с.)
Сабақ түрі: әңгіме, аралас сабақ
Сабақ мақсаты: «экономикалық география» терминімен танысу, ғылымның мақсаттарын анықтау, «табиғат – адам – шаруашлық» жүйесін зерттеу, елдер экономикасының түрлерін қарастыру, Казахстандағы өнеркәсіп географиясын, өнеркәсіптің аумақтық ұйымдастыру ерекшеліктерін, Казахстандағы өнеркәсіп құрылымын қарастыру.
Оқушылар мен мұғалімдердің қызметі:
Әңгіме жоспары:
Экономикалық география – пайда болу тарихы, негізін қалаушылар, ғылымның маңыздылығы
«Табиғат – адам - шаруашылық» жүйесіндегі қатынастардың эволюциясы
Елдердің экономикасының түрлері
Сабақ жоспары:
Ауызша сауалнама, жазбаша тапсырма
Казахстан өнеркәсібінің құрылымы
Казахстан өнеркәсібінің географиясы
Казахстан өнеркәсібінің ерекшеліктері
Казахстан халықаралық қатынастар жүйесінде
6. Өткен материалды бекту
Қысқа мерзімді жоспарлар
(үлгілері)
Сабақтың тақырыбы
География, геология және геоморфология
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары
«Геология» және «геоморфология» ұғымдарын таныстыру, осы ғылымдардың өзара байланысын ашу, Жердің сыртқы келбетін қалыптастырудағы сыртқы және ішкі процестердің ролін көрсету, жер бедері – жер сілкінісі, вулканизм, физикалық, химиялық және биологиялық үгілудің мәнін ашу, Жердің ерекше нысандары - таулар, жазықтар, жанартаулар, сейсмикалық белдеулерді картадан көрсетуге үйрету.
Сабақ
мақсаты
«Геология», «геоморфология» ғылымдарының өзара байланысын ашу;
Жер бедерін қалыптастырудағы сыртқы және ішкі процестердің ролін, жер бедері – жер сілкінісі, жанартаудың атқылауы, физикалық, химиялық және биологиялық үгілудің мәнін ашу;
Жердің ерекше нысандары – таулар, жазықтар, жанартаулар, сейсмикалық белдеулерді картадан көрсету.
Бағалау критерийлері
Дағдылар:
түсіну, білімін қолдану, талдау, бағалау
«Геология», «геоморфология» ғылымдарының өзара байланысын ашады;
Жер бедерін қалыптастырудағы сыртқы және ішкі процестердің ролін, жер бедері – жер сілкінісі, жанартаудың атқылауы, физикалық, химиялық және биологиялық үгілудің мәнін түсінеді;
Жердің ерекше нысандары – таулар, жазықтар, жанартаулар, сейсмикалық белдеулерді картадан көрсете алады.
Тілдік
мақсаттар
Пәндік лексика және терминология: геология, геоморфология, жер бедері, сыртқы және ішкі процестер, жер сілкінісі, жанартаудың атқылауы, физикалық, химиялық, биологиялық үгілу
Құндылықтарды
дарыту
Сыйластық: оқушылар сабақ барысында өзіне және өзгелерге кедергі келтірмейді, өзгенің ойын соңына дейін тыңдайды.
Мұғалім әркімнің пікірін тыңдап, өз ойын білдіреді.
Академиялық шыншылдық: өзара бағалау мен өзіндік бағалауда шыншылдық таныту.
Өмір бойы оқу: оқушы деңгейіне сәйкес өз бетімен тапсырмаларды орындау үшін тапсырманы орындау стратегиясын жоспарлайды. Орындаған тапсырмаға өзіндік рефлексия жасайды.
Ынтымақтастық: әркімнің ойы құнды қағидасын ұстану; өзара оқыту ортасын құру.
Патриотттық және азаматтық позиция табиғи ресурстарды ұқыпты пайдалану және сақтау.
Пәнаралық байланыстар
Физика, химия
АКТ қолдану дағдылары
Интерактивті тақтада презентация.
Бастапқы білім
Оқушылар «география», «жер бедері», «жазықтар» және «таулар» ұғымдарына анықтама бере алады
Сабақбарысы
Сабақтың жоспарлан-ған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған іс-әрекеттер
Ресурстар
Сабақтың басы
Ұйымдастыру. Сәлемдесу.
Сайттан видео көрсету арқылы сабақтың тақырыбы мен мақсатын анықтау.
презентация
Сабақтың ортасы
5-15 мин
Оқушыларды топқа бөлу. Топқа бөлу үшін оқушылардың сабаққа қызығушылығын арттыру мақсатында конфеттер ұсынылады.
Топтық жұмыс. Оқушыларға жер бедері, оны қалыптастырудағы ішкі және сыртқы күштер, ірі орографиялық нысандар туралы мәтін беріледі. «Автобус аялдамасы» стратегиясы арқылы оқушылар бір аялдамадан екінші аялдамаға барған уақытта өз толықтыруларын енгізе алады.
Топтық жұмыс: «геология» және «геоморфология» терминдері бойынша мәтінмен жұмыс.Постер құрып қорғайды. «Жер бедерінің қалыптасуы» бейнефильм. Мұғалімнің талдауы.
Бағалау:Топтық жұмыс смайликтер арқылы бағаланады.
Жұптық жұмыс:
Жер бедерінің қалыптасуына әсер ететін негізгі күштерді топтастырыңыз.
Жер сілкіну, су әсері, жел әсері, жанартау атқылауы, температураның әсері, өсімдіктердің әсері, жануарлардың әрекеті, минералдық ресурстардың әрекеттесуі
Сыртқы күштер
Ішкі күштер
Физи-калық
химия-лық
Биологиялық
ДескрипторБілім алушы
− жер бедерінің қалыптасуына әсер ететін
сыртқы күштерді топтастырады;
− жер бедерінің қалыптасуына әсер ететін ішкі
күштерді анықтайды
Жеке жұмыс:
1.Атласты пайдаланып, төменде берілген география-лық нысандарды кескін картаға түсіріңдер.
Нысандар: Анды, Атлас, Аппалач, Кура-Аракс, Ұлы Қытай, Кавказ, Амазонка, Алтай, Қазақтың ұсақ шоқысы, Жалпы Сырт, Орал, Маңғыстау, Кап, Саур-Тарбағатай, Тұран, Шығыс Еуропа , Шығыс Африка Кракатау, Ключевск шоқысы, Килиминджаро
Саралау -оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?
Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?
Денсаулық және қауіпсіздік техникасыныңсақталуы
Қабілеті жоғары оқушылар:
Топта ұйымдастыру жұмыстарын алады;
Сабақ бойындағы «Түрткі сұрақтар» оқушылардың ойын қозғауға, дамытуға арналады.
Географияның геология мен геоморфология ғылым-дарымен байланысын аша алады.
Қабілеті орта оқушылар:
Топтық жұмыста мәтіннен анықтаманы дұрыс табады ;
Сабақ барысындағы деңгейлік сұрақтар тізбегі;
Жер бедерін қалыптастырудағы сыртқы және ішкі күштердің әсерін талдауда мұғалімнің
қолдауына жүгінеді
Қабілеті төмен оқушылар:
Деңгейлік сұрақтар;
Мұғалімнің қолдауы;
Топтық жұмыстарды формальды емес бағалау
Ынталандыру, қолдау көрсету;
Жеке жұмыс бағалау критерийлері бойынша бағаланады.
АКТ ара қашықтығын сақтау.
Сабақ бойынша рефлексия
Бұл бөлімді сабақ туралы өзпікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
Қысқа мерзімді жоспарлар үлгілері
Сабақтың тақырыбы: География және картография
Мұғалімнің аты-жөні:
Сынып:
Қатысқан оқушылар саны:
Қатыспаған оқушылар саны:
Осы сабақта қол жеткізетін оқу мақсаттары: Географиялық ақпараттың негізгі қайнар көзі ретінде картаның маңыздылығын анықтау, карталар мен Жер шарының құрылу тарихымен таныстыру, «проекция», «масштаб», «шартты белгі» ұғымдарының мағынасын түсіндіру, проекциялар, масштаб түрлерін енгізу.
Сабақтың мақсаты: - Географиялық ақпараттың негізгі қайнар көзі ретінде
картаның маңыздылығын анықтайды;
- Карталар мен Жер шарының құрылу тарихы, проекция,
масштаб және оның түрлерін, шартты белгі, проекция
ұғымдарының мағынасын түсіндіреді.
Бағалау критерийі: - Географиялық ақпараттың негізгі қайнар көзі ретінде
картаның маңыздылығын сипаттайды;
- Карталар мен Жер шарының құрылу тарихы, проекция,
масштаб және оның түрлерін, шартты белгі, проекция
ұғымдарының мағынасын анықтайды.
Тілдік мақсаттар: географиялық карта, проекция, масштаб, сандық масштаб, атаулы масштаб, сызықтық масштаб, шартты белгі,
Құндылықтарға баулу: Сын тұрғысынан ойлау дағдысында: топтық, жұптық, жеке жұмыстарды ұйымдастыру арқылы оқушылардың бойында бір-біріне құрмет көрсету,ынтымақтастықта жұмыс жасау және өмір бойы оқуға дайын болу қабілетін тәрбиелеу.
Пән аралық байланыс: География, тарих, математика, сурет
Сабақ барысы :
Сабақтың жоспары:
Сәлемдесу. Психологиялық ахуал қалыптастыру. Сабақтың тақырыбы ашылады «Миға шабуыл» әдісі бойынша сұрақтар қойылады.
Сабақтың ортасы: "Мозайка" әдісі арқылы оқушылар топқа бөлінеді. Оқушылар мәтінді топқа бөліп оқиды. топтық жұмысты бірлесе орындайды.
Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды.
Мәтінді оқып, географиялық карта – жасалу тарихы, мазмұны, карта түрлері туралы айтып, бір-біріне сұрақтар қояды.
Дескриптор Білім алушы
Картаның маңыздылығын сипаттайды.
2 тапсырма. Атласты қолданып, карталардың түрлерін талдаңыз.
Атластағы карта түрлері
Мазмұны бойынша
Не бейнеленген? (шартты белгілерін қойыңыз)
Масштабы / ірі, орташа, ұсақ
Дүниежүзінің физикалық картасы
Дүниежүзінің климат картасы
Қазақстанның саяси әкімшілік картасы
Дескриптор Білім алушы
- карталардың мазмұнын көрсетеді;
- берілген карталардың шартты белгілерін көрсетеді;
- картаның масштабын анықтайды.
3. Дүниежүзінің жарты шарлар картасын қолданып, берілген координаталар бойынша географиялық нысандарды анықтаңыз.
a) 43˚с.е.,76˚ш.б ______________
b) 27˚о.е., 109˚ш.б ______________
c) 32˚о.е., 70˚ш.б ______________
d) 51˚ с.е.,71˚ш.б ______________
4.Төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз.
І. Сандық масштабты атаулы масштабқа айналдырыңыз.
а. 1 : 5 000 - b. 1 : 50 000 - c. 1 : 700 000 -
d. 1 : 700 - e. 1 : 10 000 000 - f. 1 : 50 000 –
ІІ. Атаулы масштабты сандық масштабқа айналдырыңыз.
a. 1 см 50 м - b. 1 см 7 км - c. 1 см 500 м - d. 1 см 50 км - . 1 см 400 км - f.1 см 10 000 км –
ІІІ. Келесі масштаб түрлерін сызықтық масштаб түрінде көрсетіңіз.
a. 1 см-де 250 км -
b. 1: 90 000 000 –
Дескриптор Білім алушы
-картадан координаталар бойынша
географиялық
нысандарды анықтайды;
-сандық масштабты атаулы масштабқа айналдырады;
- атаулы масштабты сандыө масштабқа айналдырады;
- масштаб түрлерін сызықтық масштабқа айналдырад
Оқулық,
мәтіндер.
Жарайсың», «Тамаша» қолпаштау арқылы бағалау
Сын. «Минуттық шешім» әдісі арқылы деңгейлік сұрақтар карточкасы таратылады:
Географиялық карта дегеніміз не ?
Карталар мазмұнына қарай қалайжіктеледі?
Проекция дегеніміз не
Масштаб деген не?
Оның қандай түрлері бар?
Өзін-өзі және өзара бағалау
Кері байланыс: «Сұхбаттасатын жұп» әдісі. Сыныптастарыңызбен талқылаңыз:Өзіңіз үйренген үш нәрсе туралы;
Не нәрсе оңай болды?
Не нәрсе қиын болды?
Не білгіңіз келеді?
Сабақтың соңында оқушылар нені үйренгені туралы өз
ойларың пайымдайды
Саралау – Сіз қосымша
көмек көрсетуді қалай
жоспарлайсыз? Сіз
қабілеті жоғары
оқушыларға тапсырманы
күрделендіруді қалай
жоспарлайсыз?
Оқушылардың оқу дағдыларын ескере отырып, сабақ мақсаттарына қол жеткізуге арналған сараланған тапсырмалар беремін.
«Миға шабуыл» әдісі арқылы берілген тапсырманы пайдаланып, жіктеу термин сөздермен жұмыс жасай алады
«Мозайка» арқылы бейнематериалдағы мәліметтерді пайдалана отырып карта, олардың түрлері, масштаб пен жануарлардың жіктелуін және айырмашылығын салыстыра алады. Картадағы мәліметтерді пайдаланып «Бірге ойланайық» әдісімен карта масштабтары мен координата ларын анықтай алдады.
Рефлексия
Бағалау - Оқушылардың
үйренгенін тексеруді
қалай жоспарлайсыз?
ҚБ: жетелеу сөздері Жарайсың», «Тамаша» қолпаштау арқылы бағалау
Критерий арқылы бағалау (дискриптор),
Кері байланыс: «Сұхбаттасатын жұп» әдісі
Сыныптастарыңызбен талқылаңыз:
Бұл тарауды сабақ туралы рефлекция жасау үшін пайдаланыңыз.Сол бағандағы өзіңіз маңызды деп санайтын сұрақтарға жауап беріңіз.
Пəнаралық байланыс
Қауіпсіздік жəне еңбекті
қорғау ережелері
АКТ-менбайланыс
Құндылықтардағы
Байланыс
Интерактивті тақта сабақ материалдарын демонстра
циялау мақсатында қолданылды.
Техникалық қауіпсіздік ережелерін ғаламтормен жұмыс жасағанда тоқ көзін дұрыс қолдануда сақ болу.
