?рбір о?ушыны жaн-жа?ты білімді етіп т?рбиeлеу - ?р м??алімні? негізгі міндеті болып табылады. М??алім ?шін е? басты назар аударатын н?рсе – б?л саба? беру ?дісі.
М??алімдер ж?мыстарына жеткілікті уа?ыт б?ле білулері керек, о?ушыны? білімі мен да?дыларын дамытуда ?ана емес, жалпы ал?анда оны? о?уын барынша даралап, баланы? бойында ?алай о?у керектігін ?йренуді ?алыптастыру?а м?н бере отырып, оны т?л?а ретінде дамытуда икемділік танытулары тиіс. Мені? ойымша, м??алім ал?а ?ой?ан ма?сатына жету ?шін ?ай ?дісті ?алай ?олдану керектігін алдын ала жоспарлап отыруы тиіс ж?не ?дістерді тиімді ?олдана ал?ан жа?дайда ?ана жетістікке жете алады. ?рине, м??алімні? жетістігі б?л о?ушыларды? саба??а деген ?ызы?ушылы?ыны?, белсенділігіні? артуы болып табылады. Сонды?тан ?aзipгi бiлiм беpу сaлaсындa?ы o?ытуды? oзы? технoлoгиялapын ме?геpмейiнше сaуaтты, жaн-жa?ты мaмaн бoлу м?мкiн емес екенiне к?зiмiз жетiп oтыp. Жa?a технoлoгияны ме?геpу o?ушыны? интеллектуaлды?, к?сiптiк, aдaмгеpшiлiк, pухaни, aзaмaтты? ж?не де бaс?a к?птеген aдaми келбетiнi? ?aлыптaсуынa игi ?сеpiн тигiзедi, ?зiн-?зi дaмытып, o?у-т?pбие ?pдiсiн тиiмдi ?йымдaстыpуынa к?мектеседi.
?аза?стан Респуликасы білім беру ж?йесіні? алдына о?ыту ?рдісіні? технологияландыру м?селесін ?ойылды.О?ытуды? ?р т?рлі технологиялары сарапталып, жа?ашыл педагоктарды? іс-т?жірибесі зерттеліп, мектеп ?міріне енуде.
Озы? ойлы, тап?ыр да, н?зік сезімтал, пайымды ш?кірттерді? іскерлігін, м?мкіндігін ескеріп, ба?ыт-ба?дар беру, ой-?рісін дамытатындай логикалы? ой тастау ?рбір ?стазды? міндеті.
?р бала жас кезінде еркін ойлау?а, алдына ?ой?ан істі жоспарлап, оны со?ына дейін жеткізуге, кедергілерге ?арсы т?ру?а бейімделгені ж?н. Сонды?тан да ?р саба??а о?ушыларды? ?р м?селеге сыни к?з?арасын ?алыптастырып, оларды ашы?, еркін с?йлеуге баулу ?р ?стазды? міндеті.
О?ушыларды? сыни т?р?ыдан ойлауды? е? о?тайлы т?сілі–балаларды? жеке басында?ы т?жірибесіндегі д?лелдерге м?н беруге ынталандыру. Сын т?р?ысынан ойлау ар?ылы о?ушылар белсенділігін дамыту,білімге деген ?ызы?ушылы?ын арттыруо?ушыларымды ойлауды? жо?ары де?гейіне жеткізу ?шін блум таксаномиясы негізінде саба?тар ж?ргіземін.1956 жылы Бенджамин Блумны? т?ра?алы? етуімен білім беру комитеті ?зірлеген Блум таксономиясы сын т?р?ысынан ойлауды ?арастыру?а болатын ойлау да?дыларыны? ке?інен ?олданылатын иеархиялы? моделі болып табылады.
Блум таксономиясы алтыкезе?нен т?рады. М??алім міндеті жоспар кезе?деріне с?йкес, о?ушы ?ызы?ушылы?ын оятатын,сын т?р?ысынан ойлау да?дыларын дамытатын о?у тапсырмаларын жобалауы тиіс.
8-сыныпта?ы«?аза?станны? геологиялы? даму тарихы мен тектоникалы? ??рлымы» та?ырыбын ?ту кезінде, саба?ты Блум таксаномиясы бойынша жоспарладым. Саба?ты? талдау кезе?іне о?ушылар?а жо?ары де?гейде, сын т?р?ысынан ойланатын тапсырма бердім.
І топ.?аза?стан жерінде тау жасалу процесіні? ж?ру себебі неліктен деп ойлайсы?дар?
ІІтоп.Сарыар?аны? шы?ысыны? батыс б?лігінен биік болып келуіні? себебі неліктен деп ойлайсы?дар?
ІІІ топ. ?аза?стан жеріндегі барлы? таулар палезой эрасында пайда бол?ан. Солай бола т?рса да, М??алжар мен Сарыар?а аласа таулар, ал неліктен елімізді? шы?ысы мен о?т?стік шы?ысында?ы таулар биік таулар болып келеді?
ІV топ. Платформаларда ш?гінді жыныстар бірнеше километр болып жина?тал?ан. Осы платформаларда?ы ш?гінді жыныстар ?айдан, ?алай жина?тал?анын аны?та?
О?ушылар б?л с?ра?тар?а жауап бере отырып, себептерді аны?тап, ?з ойларын д?лелдеу ар?ылы ойларын ары ?арай дамытты.
О?ушылар о?у тапсырмаларын ?з бетімен топпен, ж?ппен о?ып ?йренуде ?ажетті ресурстар пайдаланулары керек. Жо?арыда к?рсетілген та?ырыпты о?ып ?йрену барысында ресурс ретінде т?мендегі кестені ?сыну тиімді. Ж?мысты интерактивті та?та же?ілдетеді.Себебі, география п?нін о?ыту кезінде кездесетін т?рлі ж?мыстарды? ж?ргізілуі, ?осымша кестелер, графиктер, т?жірибелерді т.б. к?ріністерді интерактивті та?та ар?ылы к?рнекті етіп к?рсете аламыз.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Баяндама "География саба?тарында жа?а ?діс-т?сілдерді ?олдануды? тиімділігі".»
Педагогикалық оқу. Ұлан ауданы Р.Мәрсеков атындағы орта мектептің география пәні мұғалімі: Джайдакбаева Майса Даулетовна
География сабақтарында жаңа әдіс-тәсілдерді қолданудың тиімділігі.
Әрбір оқушыны жaн-жақты білімді етіп тәрбиeлеу - әр мұғалімнің негізгі міндеті болып табылады. Мұғалім үшін ең басты назар аударатын нәрсе – бұл сабақ беру әдісі.
Мұғалімдер жұмыстарына жеткілікті уақыт бөле білулері керек, оқушының білімі мен дағдыларын дамытуда ғана емес, жалпы алғанда оның оқуын барынша даралап, баланың бойында қалай оқу керектігін үйренуді қалыптастыруға мән бере отырып, оны тұлға ретінде дамытуда икемділік танытулары тиіс. Менің ойымша, мұғалім алға қойған мақсатына жету үшін қай әдісті қалай қолдану керектігін алдын ала жоспарлап отыруы тиіс және әдістерді тиімді қолдана алған жағдайда ғана жетістікке жете алады. Әрине, мұғалімнің жетістігі бұл оқушылардың сабаққа деген қызығушылығының, белсенділігінің артуы болып табылады. Сондықтан қaзipгi бiлiм беpу сaлaсындaғы oқытудың oзық технoлoгиялapын меңгеpмейiнше сaуaтты, жaн-жaқты мaмaн бoлу мүмкiн емес екенiне көзiмiз жетiп oтыp. Жaңa технoлoгияны меңгеpу oқушының интеллектуaлдық, кәсiптiк, aдaмгеpшiлiк, pухaни, aзaмaттық және де бaсқa көптеген aдaми келбетiнiң қaлыптaсуынa игi әсеpiн тигiзедi, өзiн-өзi дaмытып, oқу-тәpбие үpдiсiн тиiмдi ұйымдaстыpуынa көмектеседi.
Қазақстан Респуликасы білім беру жүйесінің алдына оқыту үрдісінің технологияландыру мәселесін қойылды.Оқытудың әр түрлі технологиялары сарапталып, жаңашыл педагоктардың іс-тәжірибесі зерттеліп, мектеп өміріне енуде.
Озық ойлы, тапқыр да, нәзік сезімтал, пайымды шәкірттердің іскерлігін, мүмкіндігін ескеріп, бағыт-бағдар беру, ой-өрісін дамытатындай логикалық ой тастау әрбір ұстаздың міндеті.
Әр бала жас кезінде еркін ойлауға, алдына қойған істі жоспарлап, оны соңына дейін жеткізуге, кедергілерге қарсы тұруға бейімделгені жөн. Сондықтан да әр сабаққа оқушылардың әр мәселеге сыни көзқарасын қалыптастырып, оларды ашық, еркін сөйлеуге баулу әр ұстаздың міндеті.
Оқушылардың сыни тұрғыдан ойлаудың ең оңтайлы тәсілі–балалардың жеке басындағы тәжірибесіндегі дәлелдерге мән беруге ынталандыру. Сын тұрғысынан ойлау арқылы оқушылар белсенділігін дамыту, білімге деген қызығушылығын арттыру оқушыларымды ойлаудың жоғары деңгейіне жеткізу үшін блум таксаномиясы негізінде сабақтар жүргіземін. 1956 жылы Бенджамин Блумның төрағалық етуімен білім беру комитеті әзірлеген Блум таксономиясы сын тұрғысынан ойлауды қарастыруға болатын ойлау дағдыларының кеңінен қолданылатын иеархиялық моделі болып табылады.
Блум таксономиясы алты кезеңнен тұрады. Мұғалім міндеті жоспар кезеңдеріне сәйкес, оқушы қызығушылығын оятатын,сын тұрғысынан ойлау дағдыларын дамытатын оқу тапсырмаларын жобалауы тиіс.
8-сыныптағы «Қазақстанның геологиялық даму тарихы мен тектоникалық құрлымы» тақырыбын өту кезінде, сабақты Блум таксаномиясы бойынша жоспарладым. Сабақтың талдау кезеңіне оқушыларға жоғары деңгейде, сын тұрғысынан ойланатын тапсырма бердім.
І топ.Қазақстан жерінде тау жасалу процесінің жүру себебі неліктен деп ойлайсыңдар?
ІІтоп.Сарыарқаның шығысының батыс бөлігінен биік болып келуінің себебі неліктен деп ойлайсыңдар?
ІІІ топ. Қазақстан жеріндегі барлық таулар палезой эрасында пайда болған. Солай бола тұрса да, Мұғалжар мен Сарыарқа аласа таулар , ал неліктен еліміздің шығысы мен оңтүстік шығысындағы таулар биік таулар болып келеді?
ІV топ. Платформаларда шөгінді жыныстар бірнеше километр болып жинақталған. Осы платформалардағы шөгінді жыныстар қайдан, қалай жинақталғанын анықта?
Оқушылар бұл сұрақтарға жауап бере отырып, себептерді анықтап, өз ойларын дәлелдеу арқылы ойларын ары қарай дамытты.
Оқушылар оқу тапсырмаларын өз бетімен топпен, жұппен оқып үйренуде қажетті ресурстар пайдаланулары керек. Жоғарыда көрсетілген тақырыпты оқып үйрену барысында ресурс ретінде төмендегі кестені ұсыну тиімді. Жұмысты интерактивті тақта жеңілдетеді.Себебі, география пәнін оқыту кезінде кездесетін түрлі жұмыстардың жүргізілуі, қосымша кестелер, графиктер, тәжірибелерді т.б. көріністерді интерактивті тақта арқылы көрнекті етіп көрсете аламыз.
Қазақстан жерінің геологиялық даму тарихы.
Эралар
млн. жыл
Дәуірлер
млн. жыл
Қатпарлықтар
Қазақстан жерінің геологиялық даму
тарихы
Кайнозой 67
Төтрттік
(антропоген)
1.8
Альпі қатпарлығы
Тау жасалу процесі әлі де жүріп жатыр, оның дәлелі – болып жататын жер сілкінулер.
НЕОГЕН 23,2
Теңіз суы тартылып, таяздауы нәтижесінде Қазақстан жері бірте-бірте тұтас құрлыққа айналды.
Неогеннің аяғында әлденеше болған тау жасалу нәтижесінде күшті тектоникалық қозғалыс әсерінен альпілік таулар түзілген. Нәтижесінде қатпарлы - жақпарлы биік тау жүйелері қалыптасты. Алтай, Тарбағатай, Жетісу Алатауы, Тянь-Шань қайта көтерілуге ұшырады.
ПАЛЕОГЕН 42
Мезозой эрасындағы геологиялық жағдай сол қалпында сақталған.
Мезозой
165
БОР 70
Мезозой қатпарлығы
Теңіз тек Батыс Қазақстанды басып жатқан, теңіз Сарыарқаға дейінгі аралықты қамтыған. Бірде – бір тау жүйесі түзілмеген. Палезойда түзілген тау жүйелері сыртқы күштердің әсерінен үгіліске ұшырап, мезозойдың аяқ шенінде Қазақстан жері біршама тегіс аймаққа айналған.
ЮРА 55-58
ТРИАС
40-45
Палеозой
330
ПЕРМЬ 45
Герцин қатпарлығы
Алтай, Жетісу Алатауы, Сарыарқаның шығыс бөлігі, Мұғалжар өңірлері көтерілді.
Карбон 65-70
Девон 55-60
Каледон қатпарлығы
Сарыарқаның солтүстік батысы мен Тянь-Шаньның солтүстігіндегі тау жүйелері құрылған.
СИЛУР
35
Ордовик
35
Байкал қатпарлығы
Шығыс Еуропа (Орыс) платформасы біртіндеп төмен түсіп, оның бетін теңіз суы басты.
Кембрии
70-80
Республика аумағын тұтастай теңіз суы басып жатқан геосинклинальды аймақ болды. Батыс аймақта жер қыртысының тұрақты бөлігі Шығыс Еуропа (Орыс) платформасының шағын аймағы қалыптасты.
ПРОТЕРОЗОЙ 2100
АРХЕЙ 1000
Бұл кестені блумның түсіну кезеңінде, жаңа тақырыпты өз беттерімен оқып үйрену кезіндегі, төмендегі тапсырмаларды орындау барысында қолдана алады.
Оқу тапсырмалары:
1-топ: Архей мен протезойдағы, сонымен қатар полезой эрасының басындағы Қазақстанның жер беті келбеті.
2-топ: Палезой эрасындағы тау жасалулар, каледон мен герцин тау жасаалу кезінде Қазақстан жерінде пайда болған таулар.
3-топ: Мезозой эрасында Қазастан жерінде болған өзгерістер .
4-топ: Кайнозой эрасындағы Қазақстан жер бетінің геологиялық дамуы. Сондай-ақ, география тақырыптарына қосымша ретінде электронды оқулықтың көмегіне жүгінуге болады. Activ – тақтада электронды оқулықты пайдаланып оқушылар дыбыстармен естіп, бейнелерді көрсе және қозғалып тұрған кескінді немесе басқада тақырыпқа сәйкес сызбаларды сызып және оның мазмұнын меңгерте алады.
Әр түрлі аумақтардың кескінін Activ –таңтаға жазып, бояп түсіру оқушылар үшін қызықты, әрі танымын, еске сақтау қабілетін дамытады. Қазақстанның тектоникалық құрлымын талқылау үшін топтар өздеріне берілген тапсырманы атласты, ресурстық кестені пайдаланып, оқулықты пайдаланып талқылайды, Activ – тақтадағы кескін картаға Қазақстанның тектоникалық құрлымын түсіреді және оларға түсінік береді.
Тапсырмалар:
1топ: Қазақстан жеріндегі ежелгі платформа.
2-топ: Қазақстан аумағындағы жас платформалар.
3-топ: Қазақстанның Палезойлық қатпарлығы аймақтары.
4-топ: Қазақстанның Кайнозой эрасындағы құрлымдары:
География ғылым ретінде Ежелгі Грекияда дамыған. Біздің заманымыздан бұрынғы ІІІ ғасырда өмір сүрген грек ғалымы Эратосфен өзінің Жерді сипаттауға арналған еңбегін «География» деп атаған. География ұзақ уақыт жаңа жерлерді ашып, ел мен елдің , құрлық пен құрлықтың байланысын кеңейтуге , соның негізінде табиғаттың даму заңдылықтарын ашуға, оны жүйелеуге қызмет етті. Қазіргі заманда адамдардың айнала қоршаған ортаға әсері күннен-күнге ұлғаюда. Адам әрекеті әсерінен жер бедері, климат жағдайларылары өзгерді. Бір жерлерде қолдан орасан зор бөгендер жасалып жатса, оған керісінше басқа бір өңірлерде көлемді су алаптары жойылуда. Міне осындай қызықты ғылымды оқушыларға қызықтырып жеткізе отырып, оқушыларды шығармашылыққа , ізденімпаздыққа баулитын түрлі әдіс-тәсілдерді сабақ барысында қолданамын. Мен сабағымда оқушылардың құзыреттілігін дамытуға, бір-біріне деген қарым-қатынастарын өзара түсінулеріне, таным әрекетін өздігінен дамытуға, геграфия пәніне деген шығармашылық , қызығушылығын ойын элементтерін және т.б. енгізу арқылы артыруға тырысамын. Мұндай сабақтарды өткізуге география пәні өте қызықты пән. Мысалы, саяхат- сабақтарда оқушылардың танымдық іс-әрекеттерін жоғары ұйымдасқан деңгейге көтеруге болады.Оқушылар белгіленіп берілген табиғат обьектісі бойынша картамен саяхат жасау барысында сол жердің табиғат жағдайына суйене отырып, саяхат жасаудың жолдары мен оның ұзақтығын анықтайды. Сонымен қатар саяхаттың жүру жолдарының сызбасын жасайды , қажетті құрал-жабдықтардың жиынтығын анықтайды. Саяхаттың күнделігі мен есебін құрастырады.
Қорыта келгенде оқу-тәрбие үрдісінде жаңа педагогикалық әдістерді пайдалану білім сапасының артуына алып келеді. Сондықтан жаңа әдіс-тәсілдерді әрбір ұстаздың пайдалануы-өмір талабы.
