Сыни т?р?ысынан ойлау моделіні? элементтерін о?ыту сапасын арттыру?а ?олдану

«Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы

акционерлік қоғамының педагогикалық қызметкерлердің

біліктілігін арттыру институты

Тақырыбы: «СЫНИ ТҰРҒЫСЫНАН

ОЙЛАУ МОДЕЛІНІҢ ЭЛЕМЕНТТЕРІН ОҚЫТУ САПАСЫН АРТТЫРУҒА ҚОЛДАНУ»

Орындаған: Турысбеков Бахытжан Ирисбекович

Шымкент қаласы

Сұрақ:

Сыни тұрғыдан ойлау

деген не?

Сыни тұрғыдан ойлау деген – әр жеке тұлғаның кез–келген жағдайдағы мәселені ойлап, зерттеп қорытып, өз ойын еркін ортаға жеткізе алуы. Сыни тұрғыдан ойлау, өзіндік, жеке ойлау болып табылады. Ол – өз алдына сұрақтар қойып және үнемі оларға жауап іздеу, шешімін табуды қажет ететін мәселені анықтау, әр мәселеге байланысты өз пікірін айту, оны дәлелдей алу, сонымен қатар басқалардың пікірлерін дәлірек қарастыруды және сол дәлелдемелердің қисынын зерттеу дегенді білдіреді.

«Сыни тұрғыдан ойлау» технологиясы бойынша, үш кезеңнен тұратын модульдік сабақты пайдаланады:

Рефлексия (ой толғаныс) 

сананың өзіне, өзінің психикалық күйіне назар аударуы

Шақыру

Іске асыру (мағынаны ашу) ұғыну, мәнін түсіну

(қызығушылықты

ояту)

Шақыру

- Оқып үйренушінің өткен білімі мен тәжірибесін өзекті ету;

- Оқушылардың іс-әрекетін белсенді ету;

- Оқу іс-әрекетіне уәж (негіздеме) қалыптастыру;

- Оқу іс-әрекетінде оқып үйренушілердің жекелей

мақсаттарын қою;

Кесте

«Б–Б–Б»

Кластер

Сұрақтар, мәтіннен тауып жауап беруге болатын жауаптар тұжырымы

«Миға шабуыл»

Тәсілдері

Болжам (сурет, портреті бойынша)

Альтернативті тест (дұрыс немесе дұрыс емес пікірлер)

Қажетті сөздер бойынша болжам

Іске асыру

- Оқып үйренушімен жаңа білімді алу; - Белгілінің жаңамен арақатынасын білу, түсінігін қалыптастыру және білімдерін жүйелеу; - Жұмыс тәсілін ақпаратпен үйрену; - Шақыру кезеңіне қойылған мақсаттарын қолдау;

Астын сызу арқылы қажетті сөздерді көрсету

insert

әдісі бойынша белгілеу

мен мәтінді оқу

Тәсілдері

INSERT – оқығанын түсінуге, өз ойына басшылық етуге, ойын білдіруге үйрететін ұтымды құрал. Ол бойынша оқушыға оқу, тақырыппен танысу барысында

V – “білемін”,

― - “мен үшін түсініксіз”,

+ - “мен үшін жаңа ақпарат”,

? – “мені таң қалдырады”

белгілерін қойып отырып оқу тапсырылады.

Рефлексия

- Жаңа білімді беру;

- Пән туралы бүтіндей көрініс жасау;

- Мәселе өрісін кеңейту, оқу іс - әрекетінде жаңа мақсаттарды қою;

• Оқып үйренушінің пәндегі дамуын бағалау және өзін-өзі бағалау бойынша жұмысы;

Шатысқан қисынды тізбектер

Қажетті сөздерден кластерді бітіру

insert таңбалау кестесі

Тәсілдері

Шығармашылық жұмыс – синквейн

қажетті сөздерге,дұрыс және дұрыс емес пайымдауға қайта оралу

Досына хат жазу, күнделік жүргізу

Сыни тұрғыдан ойлай білетін адам сұрақтар қоя біледі:

• Мен не білемін?
• Мен жаңаша нені білдім?
• Менің білімім қалай өзгерді? - Мен осы біліммен не істей аламын?

Білуі қажет:

- алдын-ала сенімділік туғызу; - білімдерін бір-біріне жеткізу; - бұл мәселені шешуге алған білімдерінің әсер етуі;

      Бәрімізді бүгінгі таңда алаңдататын мәселе – жас ұрпақтың сапалы білімді игеруі. Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев «Білімді, сауатты адамдар - бұл ХХІ ғасырда адамзат дамуының негізгі қозғаушы күші» деуінің өзі - үлкен көрегендіктің белгісі. Бүгінгі таңдағы оқыту үрдісі жаңа әдіс- тәсілдерді, жаңаша идеяларды қолдануды талап етеді. Әр мұғалім өз іс- тәжірибесінде көптеген қиындықтармен, кедергілермен кездеседі. Ол заман көшіне ілесу үшін өз білімін жетілдіріп отыруы қажет.  Білім берудегі Кембридждік әдістің теориялық негізін оқып, таныса отырып, оқытудың жаңаша әдіс-тәсілдері – 7 модульді практикалық түрде қолдану арқылы оның артықшылықтарына көз жеткіздік.

Оқытудың 7 модулі

1 . Білім беру мен білім алудағы жаңа тәсілдер.

2. Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету.

3. Білім беру үшін бағалау және оқуды бағалау.

4.Білім беруде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану.

5. Талантты және дарынды балаларды оқыту.

6.Оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес білім беру және  оқыту. 

7. Білім  берудегі  басқару және көшбасшылы

1. Білім беру мен білім алудағы жаңа тәсілдер

«Диалог арқылы оқыту» мен «Қалай оқу керектігін үйретуді» ғана қарастырамыз, себебі олар әлеуметтік –сындарлылық көзқарасымен тығыз  байланысты. «Қалай оқу керектігін үйрету » немесе метасана оқушыларға оқуды өз бетінше  жалғастыра   алатын  білім  жинау жауапкершілігін  түсінуге  және оны өз мойнына алуға қалай көмектесуге болатынын көрсетеді.

   2. Сыни тұрғыдан ойлауға оқыту

Сын тұрғысынан ойлау дегеніміз – ой қозғай отырып, оқушының өз ойымен өзгелердің ойына сыни қарап, естіген, білгенін талдап, салыстырып, реттеп, сұрыптап, жүйелеп, білмегенін өзі зерттеп, дәлелдеп, тұжырым жасауға бағыттау. Өз бетімен және бірлесіп шығармашылық жұмыс жасау.

    3. Білім беру үшін бағалау және оқуды бағалау

Бағалау –одан арғы білім туралы шешімді қабылдау мақсатымен оқытудың нәтижелерін жүйелі түрде жиынтықтауға бағытталған қызметті белгілеу үшін қолданылатын термин. Мұғалімдер мен оқушылар  өздерінің қандай мақсатқа жететіндіктерінің өлшемдерін түсіну. Осыған байланысты бағдарлама критерийлі бағалау тәсілдерін қарастырады.

    4.  Оқытуда ақпараттық – коммуникациялық технологияларды АКТ пайдалану

Оқытуда ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану қоғамдағы өзгерісті танып білуге және оларды тез қабылдауда мол мүмкіндік береді. Жоспарланған сабақты тиімді өткізуге көмектеседі, оқушының ой өрісінің дамуына, зерттеулік жұмыстар жүргізуіне ықпал етеді. Бағдарлама соңында мұғалімдер ақпараттық-коммуникациялық технологияларды сенімді және сыни тұрғыдан пайдаланушыларға айналады.

    5.  Талантты және дарынды балаларды оқыту

Талантты және дарынды оқушыларға білім беруді дамытудың инклюзивті тәсілі негізінде осындай балаларды анықтау туралы ой-пікірлер мен зерттеулер жасау. Оқушылардың қабілеттерін дер кезінде анықтай білген ұстаз болашақ талантты да тани біледі.

     6. Оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес білім беру және оқыту.

Белгілі бір шақтық кезеңге тән анатомиялық-физиологиялық және психологиялық ерекшеліктерді әдетте жас ерекшеліктері деп атайды. Сондықтан педагогика және психология балалардың жас ерекшеліктеріндегі ширақтықты, өзгерімпаздықты айқындайды, тәрбиеленушінің және қоршаған ортамен жасайтын қарым-қатынастар жүйесіне тәуелді болатынын атап көрсетеді.

     7. Білім берудегі  басқару және көшбасшылық

Аталған модуль білім берудің кез келген жүйесіндегі тұрақты даму мен өзгерістердің сырттан енгізілуі мүмкін емес, олар нақты сыныптардағы мұғалімдердің тәжірибесі мен түсініктеріндегі өзгерістерден бастау алу керек деген тұжырымға сыйады. Қандай жағдай болмасын, өзіңіздің өмірлік ұстанымыңызды таңдай білу, адамдық көшбасшылыққа негізделеді.  Олай болса, бағдарламаның негізгі идеясы сыни  тұрғыдан бағалау, өзгерту және  тәжірибе мен білім саясатын қайта бағалау мұғалімдер бастамасымен барлық деңгейлерде өзгерістердің іске асырылатыны негізделеді. Мектеп  жұмысының бағдарламасына балаларға көшбасшы болуға үйрететін тренингтер, рөлдік ойындар кіреді.

Зерттеушілік әңгіме –сыни ойлауға жетелейді

Коучинг сабақ

Проблемалық сұрақ:

Оқушылар сабақта тыныш

отырмайды, шулап

сабаққа назар аудармай

өз-өздері отырады.

Оқушы назарын қалай

аударуға болады

1- топ

Оқушы сабаққа еш

дайындықсыз

келеді, үлгірімі төмен. Оның

сабаққа ынтасын қалай

оятуға болады?

2- топ

Топты бағалау

Топтың тәртібі

0

Ұсынылған ақпараттың маңыздылығы

Басқа топқа кедергі келтіріп, шулау, басқа іспен шұғылдану

1

Өзара көмек, белсенділігі

Ақпараттар жүйесіз, негізсіз

2

Басқа іспен , шұғылданып отырған топ мүшелері бар

3

Бос сөйлеп, қарап отырған топ мүшелері бар

Ақпараттар жүиесі бар, 2-3 факті келірілген

Өзара келіспеушілік, белсенді араласпау, өз бетімен жұмыс жасау

Жұмыстың көркемдігі

Ішінара келіспеушіліктер бар, бір –екі адам ғана белсенділік танытады

Барлыға бір түспен жасалған жүйесіз, тек сөздер

5-7 факт келтіріліп негізделген, жүйеленген

Барлығ жұмылып, басқа топқа кедергі келтірмей жұмыс жасау

Әр түрлі түстер пайдаланған жүйеленген, кесте, тірек сызбалар жоқ

Бәрі белсенді, келіспеушіліктері айқын көрінеді

Жаңа ұсыныс бартолық жүйеленіп, негізделген

Кесте, тірек сызбалар қамтылған

Белсенді , келіспеушілік жоқ

Кесте, тірек сызбалар қамтылған, түрлі бейнелеу суреттері бар.

1 минуттық эссе

• Менің түсінген басты мәселем
• Менің түсінбегенім

Оқушылардың оқу үлгеріміне әсер ететін факторларды ажыратып көрсетіңіз

Физикалық және

Оқушының жеке

Әлеуметтік қолдау

әлеуметтік

факторы

түрі

Тиісті киім, шеберлік сезімі, бай

тәжірибе және тіл, қажетті ұйқы, аштық, шаршағандық, марапаттың болмауы, өз табысына сенімділік, отбасынан шеттеу және олардан төмен нәтиже күту, құрдастардың қабылдамауы, дұрыс тамақтану, ол үшін беделді болып табылатын адамдардан алған марапат

рефлексия

• Мен өзімнің………көзқарасымды өзгерттім.
• ƒ Мен …………туралы көбірек білдім.
• ƒМен ……болатынына көз жеткіздім
• ƒМен … сезіндім

Назарларыңызға рахмет!