?аза?станда?ы топыра? жамыл?ысыны? типтері

Қош келдіңіздер!

Психологиялық дайындық

Шаттық шеңбері

«Табиғаттың төрт тылсымы»

Адамзат төрт нәрседен болған екен,

Адамзатты төрт нәрседен қылған екен.

Адамға топырақ нәсілі көп қосылса,

Мінезінің ауырлығы содан екен.

Адамзат төрт нәрседен болған екен,

Адамзатты төрт нәрседен қылған екен.

Адамға су нәсілі көп қосылса,

Жомарттық, шешен болмақ содан екен.

Адамзат төрт нәрседен болған екен,

Адамзатты төрт нәрседен қылған екен.

Адамға жел нәсілі көп қосылса,

Дегбірсіздік, сабырсыздық содан екен.

Адамзат төрт нәрседен болған екен,

Адамзатты төрт нәрседен қылған екен.

Адамға от нәсілі көп қосылса,

Ашуланшақ болуы сонан екен. (Шал ақын)

Ғажайып алаң

1.Құрылымды топырақ қандай топырақ?

2. Топырақ құраушы факторларды

атаңдар?

3. Топырақтың табиғи және тарихи дене

екенін анықтаған ғалым ?

4.Топырақ қабаты қай дәуірде пайда болды?      

Ой қозғау

1.Туған жердің топырағы ыстық

2.Топырағым түгілі ,

жапырағымды да сатпаймын

Қазақстандағы топырақ

жамылғысының типтері

.

Сабақтың мақсаты :Қазіргі таңда адамзат ауасын жұтып топырағын пайдаланып отырған табиғат ананы қорғап, аялауға үйрету.

Қазақстан жерінің топырағы-

қарашірікті,қара топырақ-95 %

қызыл қоңыр топырақ 34%,

Қоңыр топырақ 43,6%түрлері

тараған.

Бүгінгі күні адам баласы 98%-н астам азық-түлікті жерден пайдалану арқылы алады.

ХХІ ғасырдан бастап топырақ, табиғи және антропогендік факторлардың қарым-қатынасының ерекше жүйесі ретінде, қоғам және табиғат өмірінде үлкен орын алады.

Азық-түліктік қауіпсіздікті орындаудағы басты шарт топырақ құнарлығын көтеру және ауыл шаруашылық мәдениеттер мен жануарлардың өнімділігін арттыру болып табылады.

Өткен ғасырдан басталған топырақтың антропогендік деградациялануы топырақты қорғау, құнарлығын көтеру және ұдайы өндірісті жаңарту өзекті проблема болып отыр.

Деградация (латынша degradatio – біртіндеп нашарлау, құлдырау) -біртіндеп жағымды қасиеттердің нашарлауы, төмендеуі немесе жойылуы, құлдырауы.

Топырақ деградациясы- кері әсерлі химиялық және физикалық жағдай салдарынан топырақтың әрбір қасиеттерінің нашарлауы., жойылу.

Топырақтың құрамы

саз

Қара-шірік

су

ауа

құм

Даланың қара топырақты белдемi  

Бекет-ата

Тамшалы

Құм

Саз

топырақ

Географиялық диктант

1.Топырақ деп ........................атайды

А)жеміс беретін ағаштар мен бұталардың молдығын.

В)өсімдік тамырларының шырмалуын.

С)жер бедерінің беткі құнарлы қабатын.

2.Топырақтың негізгі қасиеті:

А)құнарлылығы

В)қарашірік

С)тыңайтқыш

3.Топырақтың түсі..........

А)оның құрамындағы ылғалға байланысты.

В)құрамындағы қарашіріктің мөлшеріне байланысты

С)Егін шаруашылығына байланысты.

4.Картада қалалар.............. белгіленген.

А)дөңгелекпен

В)төртбұрышпен

С)үшбұрышпен

Туған жер, топырағыңнан айналайын .

Туған жер, топырағыңнан айналайын,

Гүліңді жаңа шыққан аймалайын.

Құшақтап көктеміңді гүлмен келген,

Жанымды нұрмен сыйлап жайланайын.

Көк жасыл орманыңда аралайын,

Жұпарлы желдеріңмен таранайын.

Жанымды жаз үндері тербеткенде,

Жаңарып, жан сарайын тазалайын.

Суыңа шарапатты шомылайын,

Туғызсын кеудемнен бір көңіл айын.

Сайраңдап туған жердің қырын, ойын,

Жадырап рахатыңа молығайын.

Ауаңа мөлдір, таза тынығайын

Қуат ап жүрегіңнен жылынайын.

О, туған жер! Топырағыңды қасиеттеп,

Тәжім қып, саған ғана сыйынайын.

Ө.Тұрманжанов

Назарларыңызға

рахмет!