Ауыл шаруашылы?ы географиясы

География пәні

САБАҚТЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ

Үй тапсырмасын сұрау

Өнеркәсіп географиясы

Жаңа білім қалыптастыру

Ауылшаруашылық географиясы

Жаңа технологиялық әдіс-

тәсілдерді қолдана отырып,

оқушылардың білімін

қалыптастыру

“ Білім шыңы”

12

11

Дүние жүзі бойынша автомобиль

жасаудың қанша орталығы бар?

Дүние жүзіндегі ең ірі атом

электр станциясы ?

9

10

Түсті металдардың ішінде

ең көп өндірілетіні?

Азот тыңайтқыш өндіретін

елдер?

7

8

Басты көмір өндіруші аймақ

Табиғи газды өндіруші

жетекші елдер?

5

6

Химия өнеркәсібінде шикізат

ретінде не қолданылады?

Робот жасаудағы

1 орындағы ел

3

4

Мұнай шамамен дүние жүзінің

қанша елінде өндіріледі?

Әлемде автомобиль

жасауда 1 орындағы ел

2

1

Көмір өндіруден 1 орын

алатын мемлекет

Тазартылған мыс

өндіретін елдер

II- орын

АҚШ

III- орын

ГФР

IV -орын

Франция

V- орын

Испания

Ассоциация әдісі.

• Қызықтыруды ояту үшін, ой тудыруды күшейту үшін қолданылады.

Ассоциация әдісі.

• Қызықтыруды ояту үшін, ой тудыруды күшейту үшін қолданылады.

Дүние жүзінің ауыл шаруалығы жайлы,

егіншілікпен мал шаруашылығы

жайлы мағлұмат беру;

Оқушылардың өз бетімен жұмыс қабілетін

дамыту, қызығушылығын ояту, логикалық

ой-өрісін дамыту, туған елге, жерге деген

сүйіспеншілігін қалыптастыру;

Оқушылардың ойлау қабілетін дамыту,

Өз елін жете тани білуге қызығушылығын ояту,

Картамен жұмыс жасау белсенділігін арттыру;

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: дәстүрлі сабақ

Сабақтың көрнекілігі: тест, венн диаграммасы, рефлексия парағы, ассоцация әдісі, ой-қозғау әдісі, бейнефильм, карта.

Пәнаралық байланыс: тарих, қоғамтану, бейнелеу.

Пайдаланылған әдебиеттер: Рауан баспасы. В.П.Максаковский. Шың Алматы баспасы, Шотанова Эльмира. http://www.tvoyrebenok.ru/fony-dlya-prezentacij-globus.shtml

-Өз бетінше, дербес ізденуге жол ашады.

-Шығармашылық жұмыстарға баулиды.

-Қиялын, ойын ұштайды.

Ауыл шаруашылығының құрылымы мен түрліше формалары.

Ауылшаруашылығы материалдық өндірістің ең ежелгі және неғұрлым көп тараған саласы. Адамның шаруашылық әрекеті осыдан 10 мың жылдай бұрын пайда болды. Адам бастапқыда терімшілік пен аң аулаудан бастап, кейін өсімдік өсіру және мал бағу бағытына ауысты. Мұндай іс-әрекеттің нәтижесінде жабайы өсімдіктерді мәдени өсімдікке айналдырды және жануарларды қолға үйретті

Мал шаруашылығы

Егіншілік

экстенсивті

интенсивті

Егістік, жайылымдық жерлер мен балық кәсіпшілігі аумақтарын одан әрі ұлғайту

Ең алдымен жарамды жердің биологиялық өнімділігін арттыру

Қой шаруашылығы

Құс шаруашылығы

Балық шаруашылығы

Шошқа шаруашылығы

Дәнді дақылдар

Талшықты дақылдар және т.б

Дақылдар

Шыққан жері

Негізгі өсіруші елдер

Шыққан жері-алдыңғы Азия мен Жерорта теңізі аймағы.

Бидай-солтүстік жарты шарда өсірілетін негізгі дақыл

Қытай, АҚШ, Үндістан, Франция, Ресей

Шыққан жері –Қытай

Қытай, Үндістан, Жапония, Индонезия, Египет жылына екі рет өнім жинайды

Шыққан жері -Мексика

АҚШ, Қытай, Бразилия, Мексика

Егіншілік

Соя өндіруден жетекші елдер:

Жержаңғақ өсіруден І орында

Күнбағыс өсіруден І орында

Негізгі мақта өсіруші және

Жинақтаушы аймақ

Мақта өсіруден көзге түсетін елдер;

Талшықты дақылдар

Егіншілік

Табиғи каучук

Джут

Зығыр

Картоп

Тайланд, Индонезия, Малайзия

Үндістан, Бангладеш

Ресей, Беларусь

Ресей, Польша, Қытай

Грек тілінен аударғанда «linos»  – «жіп» деген мағына береді. Ертеректе өсімдікті тек қана қымбат мата жасау мақсатында пайдаланған. Зығырдан жасаған мата тазалық пен жарықтың белгісі болған. Кейіннен өсімдіктің әдемілігіне назар аударып, баққа өсіре бастады.

       Елімізде зығырдың 13-ке жуық түрі бар. Республиканың солтүстік-шығыс және оңтүстік-шығыс облыстарындағы далалы аймақта, тауда көптеп өседі.Зығырдың адамзат баласына тигізер пайдасы көне заманнан мәлім. Зығыр – алғашқы ауылшаруашылық өсімдіктерінің бірі. Көптеген ғасыр бойы зығыр адамның ішсе асы, кисе киімі, ауырса таптырмас емі болып келеді. Ертеде зығыр майынан  мерекелерде тағам дайындайтын болған. Сонымен қатар, нан пісіргенде хош иіс беру үшін де қосқан. Халық медицинасында зығыр майы кеңінен қолданылған. Бүгінгі таңда да зығыр емдік қасиетімен бағаланады.

Мамандардың айтуынша, адам ағзасында, әсіресе жасы ұлғайған адамға  зығыр майы қажет екен. Себебі, зығырдың құрамында сүйекке қажетті кальций бар көрінеді.

Егіншілік

Шайдың Отаны

Шайдың Отаны-Қытай .

Негізгі өндіруші елдер: Үндістан, Қытай, Шри-Ланка

Кофенің Отаны-Эфиопия.

Какао Отаны-Америка .

Банан өсіруші елдер:

Негізгі өндірушілер: Бразилия, Колумбия

Негізгі өндірушілер:Кот-д-Ивуар, Бразилия, Гана, Нигерия

Эквадор, Бразилия, Үндістан, Мексика, Колумбия, Панама

Мал шаруашылығы

Қой

шаруашылығы

Құс

шаруашылығы

Сүт өндіруші

елдер

Ет өндіруші

елдер

АҚШ, Қытай, Аргентина, Ресей, Бразилия

АҚШ, Ресей, Бразилия

Аустралия, Қытай

Қытай, АҚШ, Ресей

Мал шаруашылығы

Аустралияның шөлейтті аймақтарында меринос тұқымды қойлар өсіріледі.

Балық шаруашылығы

Балық шаруашылығы дамыған елдер:

Жапония, Қытай, АҚШ, Чили, Перу, Ресей.

Теңіз өнімдерін қолдан өсіру марикультура деп аталады.Марикулътура өнімін өндіруден Қытай әлемдік біріншілікке ие.

Шошқа шаруашылығы

Шошқа шаруашылығы дамыған елдер: Қытай, АҚШ,Бразилия, Ресей, Польша,Германия.

Ауыл шаруашылығы

экстенсивті

интенсивті

Қой шаруашылығы

Құс шаруашылығы

Балық шаруашылығы

Шошқа шаруашылығы

Дәнді дақылдар

Талшықты дақылдар және т.б

Егіншілік

Шайдың Отаны

Шайдың Отаны-Қытай .

Негізгі өндіруші елдер: Үндістан, Қытай, Шри-Ланка

Кофенің Отаны-Эфиопия.

Какао Отаны-Америка .

Банан өсіруші елдер:

Негізгі өндірушілер: Бразилия, Колумбия

Негізгі өндірушілер:

Кот-д-Ивуар, Бразилия, Гана, Нигерия

Эквадор, Бразилия, Үндістан, Мексика, Колумбия, Панама

Мал шаруашылығы

Ет өндіруші

елдер

Сүт өндіруші

елдер

Қой

шаруашылығы

Құс

шаруашылығы

АҚШ, Қытай, Аргентина, Ресей, Бразилия

АҚШ, Ресей, Бразилия

Аустралия, Қытай

Қытай, АҚШ, Ресей

А 1. Негізгі мақта өсіруші және жинаушы аймақ. ?

3. Мексика

1 . Азия

4.Бразилия

2. Қытай

А2. Теңіз өнімдерін қолдан өсіруі- ?

1. экстенсивті

3. меринос

4. Азия

2. марикультура

А3. Қолданыста көп пайдаланатын дақылдар: ?

3. джут,гаучук,зығыр

1.күріш,бидай,жүгері

4. жүгері, зығыр,күнбағыс

2.зығыр,күріш,какао

Жауаптар

А1-1; А2-2;А3-1

1. Зығыр өсіруші елдер

1. Америка

2. Үндістан, Бангладеш

2. Шайды өндіруші елдер

3. Какао отаны

3. Ресей, Польша, Қытай

4. Ресей, Беларусь

4. Банан өсіруші елдер

5. Джут

5. Эквадор, Бразилия, Үндістан,

Мексика, Колумбия

6. Картоп өсіруші негізгі елдер

6. Үндістан, Қытай, Шри-Ланка

1. Зығыр өсіруші елдер

1. Америка

2. Үндістан, Бангладеш

2. Шайды өндіруші елдер

3. Какао отаны

3. Ресей, Польша, Қытай

4. Ресей, Беларусь

4. Банан өсіруші елдер

5. Джут

5. Эквадор, Бразилия, Үндістан,

Мексика, Колумбия

6. Картоп өсіруші негізгі елдер

6. Үндістан, Қытай, Шри-Ланка

Басты ет өндіруші елдер

«Шығармашылығын дамыту»

Шошқа шаруашылығымен айналысатын елдер

Марикультура дегеніміз не?

Құс шаруашылығымен айналысатын елдер

Балық шаруашылығымен айналысатын елдер

Меринос тұқымды қойлар қайда өсіріледі?

Ескерту: Слайдтың көрсетілуі барысында әрбір доп үш реттен тышқан көмегімен шертіледі. 1-ші сұрақ пайда болады, 2-ші сұрақ жойылады, 3-ші доп қақпаға енеді.

Қой шаруашылығы

Құс шаруашылығы

Балық шаруашылығы

Шошқа шаруашылығы

Дәнді дақылдар

Талшықты дақылдар және т.б

Ассоциация әдісі.

• Қызықтыруды ояту үшін, ой тудыруды күшейту үшін қолданылады.

Ассоциация әдісі.

• Қызықтыруды ояту үшін, ой тудыруды күшейту үшін қолданылады.

I- Нұсқа

1. Адамның шаруашылық әрекеттері осыдан неше мың жылда пайда болды ?

А 9 мың жылда В. 10 мың жыл бұрын С. 5 мың жылдай

2. Адамдар бастапқыда қандай шаруашылықпен айналысты ?

А . Терімшілік пен аң аулау В. Мал бағумен С. Өсімдік өсірумен

3. Ауыл шаруашылығында дүние жүзі бойынша шамамен қанша адам жұмыс істейді?

А. 1,3 млрд В. 1,6 млрд С. 1 млрд

4. Ауыл шаруашылығын дамытудың неше жолы бар?

А. Дұрыс жауабы жоқ В. 3 жолы бар С. 2 жолы бар

5. Жүгерінің шыққан жері - ...

А. Үндістан В. Мексика С. Қытай

6. Соя өндіруден қай мемлекет 1-ші орында

А. АҚШ В. Бразилия С. Аргентина

7. Шайдың отаны - ...

А. Ресей В. Азия С. Қытай

8. Банан өсіруші елдердің бірі - ...

А. Панама В. Ресей С.Тайланд

9. Табиғи каучук қандай ағаштан алынады?

А. Джут В. Гевея С. Қайың

• Күнбағыс өсіруден ресей нешінші орында?

А. I- ші орын В. II- ші орын С. III- орын

II- нұсқа

• Негізгі мақта өсіруші және жинаушы аймақ?

А. АҚШ В. Өзбекстан С.Азия

2. Кофенің отаны - ...

А. Колумбия В. Эфиопия С. Бразилия

3 . Гүл өсіруге маманданған ел?

А. Италия В. Нидерланды С. Испания

• Теңіз өнімдерін қолдан өсіру не деп аталады?

А. Марикулътура В. Теңіз көлігі С. Ханеда

• Зығыр қай елдерде өсіріледі?

А.Нигерия,Панама В. Бразилия,Мексика С.Ресей,Беларусь

• Жержаңғақ өсіруден I орында қай ел?

А.Қазақстан В. Ресей С.Үндістан

• Дәнді дақылдардың ішінде адамдар көп пайдаланатын басты 3 дақылдарды ата?

А.Бидай,күріш,жүгері В.Банан,шай,каучук С.Зығыр,күріш,бидай

• Соя өндіруден Бразилия нешінші орында?

А. I- ші орын В. II- ші орын С. III -ші орын

• Какаоның Отаны -...

А. Колумбия В. Америка С.Бразилия

10. Талшықты дақылдарды ата?

А. Мақта,зығыр,джут В.Мақта,гевея,зығыр С.Джут,жүгері,зығыр

I- нұсқа

II- нұсқа

1. В

2. А

3. А

4. С

5. В

6. А

7. С

8. А

9. В

10.А

1. С

2. В

3. В

4. А

5. С

6. С

7. А

8. В

9. В

10.А

Ауыл шаруашылығы

барлығын

түсіндім

Мал шаруашылығы

Егін шаруашылығы

менің сұрақтарым бар

Жалпы тақырып бойынша

түсінген жоқпын

Аты-жөні __________________

19 тақырып. Ауыл шаруашылығы географиясы

Е.Ахметов, 10 сынып, “Шың” Алматы баспасы, Шотанова 169 беттер оқу.