Атмосфералық жауын - шашын
Үй тапсырмасына байланысты сұрақтар:
І- тапсырма. Сәйкестендір
1-топқа .
Термометр ауа ылғалдылығы
Анероид барометр ауа қысымы
Озон газы тропосферада
Ауа райы түзіледі стратосферада
2-топқа
Атмосфера озоносфера
Стратосферадағы маңызды қабат 21 %
Бүкіл ауаның 80% қай қабаттта 78%
Оттегі тропосфера
Азот ауа қабаты
3-топқа
Көмірқышқыл газы сызық
Тропосфераның шекарасы 50-55 км
Стратосфераның шекарасы 15-18км
Изотерма 760 мм
Қалыпты атмосфералық қысым 1%
ІІ-тапсырма. Орташа температураны есептеу.
І-топқа
Сағ 01 00
Сағ 7 00
-20 0 С
Сағ 13 00
-23 0 С
Сағ 19 00
-16 0 С
ТОТ
-19 0 С
ІІ-топқа
І апта
10 0 С
ІІ апта
8 0 С
ІІІ апта
0 0 С
IV апта
АОТ
-4 0 С
ІІІ-топқа
Қыс
-16 0 С
Көктем
Жаз
5 0 С
Күз
25 0 С
8 0 С
ЖОТ
ІІІ – тапсырма. Географиялық диктант
1-топқа
1. Су буы салқындағанда қайтадан ... күйге ауысады.
2. Бұлттардың аспанды торлауы ... деп аталады.
3. Бұлттар пішініне қарай ... бөлінеді.
4. 2 км биіктікке дейін ...түзіледі.
5. Бұлттылық мөлшері ... белгіленеді.
2-топқа
1. Ауаның жер бетіне жақын қабатындағы булар су тамшыларына айналғанда ... түзіледі.
2. ... үйіліп жатқан жүнге немесе мақтаға ұқсайды.
3. Жауын – шашын жаумайтын ... бұлт.
4. ... бұлт 800-1000 м биікте түзіледі.
5. Жер бетінен жоғары көтерілген ауа шоғырланып ... құрайды.
3-топқа
1. 6 км биіктікте ... бұлт түзіледі.
2. ... бұлттан жазда нөсер жаңбыр жауады.
3. Қыста жапалақтап қар жауатын ... бұлт.
4. ... бұлт мұз кристаллдарынан тұрады.
5. Ұзаққа созылатын ақ жауын ... бұлттан жауады.
V – тапсырма. Жұмбақтар шешу
Құлағы мен көзі жоқ,
Тіпті жоқ қол мен аяғы.
Бірақ, ғажап өнерпаз,
Мәнерлеп ою салады.
Түбі тесік шелектен
Суы тамшылап тұрғандай,
Басталып еді ол еппен
Ақтарылды түк қалмай
(Жаңбыр)
(Қырау)
Қыста ғана болады,
Ұстасаң қолың тоңады.
(Қар)
Атмосфералық жауын - шашын
Бұлттан жер бетіне түсетін сұйық немесе қатты күйіндегі ылғалды атмосфералық жауын- шашын деп аталады.
Бұлттан жауатын атмосфералық жауын- шашындар.
Жауын- шашын өлшеуіш
Қар өлшеуіш
Топтарға тапсырма беру.
І-топ. Қар, жаңбыр, бұршақ туралы.
ІІ-топ. Қырау, қылау, шық туралы.
ІІІ-топ. Жауын – шашынды өлшеу.
Жауын – шашынның жер бетіне таралуы
Астанада - 411 мм
Алматыда – 629 мм
20 0 с.е 20 0 о.е – 2000мм
Тынық мұхитындағы – Гаваи аралдарында
Гималай тауында 12.000мм
Қазақстанда 200 – 300 мм
Булану - буланушылық
Булану – судың сұйық күйден газ тәрізді күйге ауысуы.
Буланушылық–жылдық жауын-шашын 100 мм
Арал,Балқаш–буланушылық 1000мм.
IV – тапсырма. Сандардың мәнін ашу.
0,03% , 21%, 78%, 760 мм, 1мм, 0-10балл, 50-55 км, 18км, 1 кг 33 гр, 2км, 6км,
800-1000м, 0,6 0 С.
Сәйкестендіру тесті
Сөз
Мәні
1. Жаңбыр
А) Күзде, қыста, көктемде салқындап су тамшыларын бөледі
2. Қар
Ә) Ұсақ қиыршық мұз тартылған сымға, ағаштың қылқанына т.б ілігіп тұратын ақ борпылдақ зат.
3. Бұршақ
4. Шық
В) Жаз күндері күндізгі булану нәтижесінде ауа салқындағанда пайда болады.
Г) Ауа қалықтап жүре алатын халге келеді де, салмағымен құлдилап құлайды.
5. Қырау
Д) Қыста үлкен биіктікте бұлттағы су тамшылары қатып, әуелі ине сияқты мұз түйіршіктерін түзіп, жабысады.
6. Қылау
Е) Салмағымен құлап келе жатқан мұз түйіршіктері салқындаған су тамшыларына қосылып жұмырланады әрі үлкейіп жерге түседі.
Үйге тапсырма
1 .§29 Атмосфералық жауын –шашын (оқу)
2. Өздерің тұрған жердің жылдық жауын – шашын мөлшерін біліп анықтау
