kopilkaurokov.ru - сайт для учителей

Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей

"Шы?ыс ?аза?стан шаруашылы?ыны? ?алыптасу ерекшеліктері. Хал?ы"

Нажмите, чтобы узнать подробности

Ш?О    ?лан ауданы          Р.Марсеков атында?ы  орта мектепті? география п?ні м??алімі - Джайдакбаева Майса Даулетовна 2014-2015-о.ж

Бекітемін:___________                  П?ні:  География                Сыныбы: 9       к?ні:                                                                                                                  Саба?ты? та?ырыбы:  Шы?ыс ?аза?стан шаруашылы?ыны? ?алыптасу ерекшеліктері. Хал?ы                                                                                       Саба?ты?  ма?саты: Шы?ыс ?аза?стан шаруашылы?ыны? ?алыптасуына ?сер ететін  ЭГЖ, таби?ат жа?дайы, таби?ат ресустары ж?не хал?ы туралы  білім беру.  Сыни т?р?ыдан ойлау ар?ылы о?ушыларды шы?армашылы?пен ж?мыс жасау?а, ж?не ?з алдына о?ып сыни пікір жасау?а ?йрету.

К?тілетін н?тиже: Шы?ыс ?аза?станны?  ЭГЖ, таби?ат жа?дайы, таби?ат ресустары ж?не хал?ы туралы  білім алады.  Сыни т?р?ыдан ойлау ар?ылы о?ушыларды шы?армашылы?пен ж?мыс жасайды, ж?не ?з алдына о?ып сыни пікір жасау?а ?йренеді.

О?ытуда ?олданылатын ?діс-т?сілдер: С?ра?-жауап, диалог, салыстыру; «А?ылды? алты ?алпа?ы» ?дісі

 Барлы? о?ушыны саба??а тарту ж?мысы: Жеке ж?мыс, топты? ??гіме, гипотеза жасау, оны ?ор?ау.Топпен ж?мыс.  О?ушыларды? топта бір- біріне к?мек к?рсетуі, екеуара с?ра? ?оюы, тапсырманы бірігіп орындауы, орта? пікірге келуі ар?ылы бір-бірін ?йрету.

 ?йрену барысын ба?алау: Вербальді ба?алау, я?ни «?те жа?сы!», «жарайсы?!», «сені? ?олы?нан келеді!»т.б.. Смайликтер ар?ылы бірін-бірі, ?зін-?зі,топ басшыларыны? ба?алауы. Топтарды? бір- бірін ба?алауы

Негізгі дерек к?здері,??рал-жабды?тар: Атлас, ?р т?рлі стен карталар,о?улы?, атлас,алты ?алпа?

Саба?ты?  барысы

М??алімні? іс -?рекеті

О?ушыларды?іс-?рекеті

І.?йымдастыру кезе?і   (3минут)

О?ушылармен амандасу. Сынып ??рамын т?гелдеу. Саба?та  ?алыпты ж?мыс істеу ?шін жа?ымды атмосфера ?алыптастыру(та?зым ету).Сыныпта?ы о?ушыларды  т?стер ар?ылы топ?а б?лу,о?ушылар та?дап ал?ан т?стері бойынша алты ?алпа? ?ойыл?ан парталар?а барып отырады.

Сыныпта жа?ымды атмосфера ?алыптасады.

О?ушылар   топ?а б?лінеді.

Та?тадан к?н ретін жазып алады.

ІІ.?й  тапсырмасын  тексеру.(5минут)     

 Топтар орталы? ?азаа?стан экономикалы? ауданыны? ?алалары туралы ?ыс?аша то?талады. 

ІІІ. Жа?а саба? (4минут)

Бірінші кезе? «?ызы?ушылы?ты ояту»

  Интерактивті та?тадан  Ш?О туралы слаид шоу к?реді.  Слайдтан со?, саба?ты? та?ырыбы, ма?саты аны?талады

Кезе?ні? ма?саттары:
- о?ушы ?зінде ?алыптас?ан білімі мен т?сініктерін ?зектендіру;
- о?ылатын та?ырып?а танымды? ?ызы?ушылы?ты, о?ушыны? белсенділігін ояту;

О?ушылар саба?ты? та?ырыбын, ма?сатын аны?тайды.

 О?ылатын та?ырып?а танымды? ?ызы?ушылы?тары оянады;
- о?ушыларды? белсенділігі артады;
 

Екінші кезе? «Ма?ынаны ашу» 15 минут      

О?ушылар?а м?тінмен танысып келу ?шін алдын-ала берілген тапсырма мен слайд негізінде, ойшыл алты ?алпа? бойынша  ж?мыс жасау?а  тапсырмалар беріледі. О?ушылар бірлескен топтарда алты ойшыл ?алпа? ?дісі ар?ылы та?ырып?а талдау  жасап, постер сызады, оны ?ор?айды

  1. А? ?алпа? ( ?ажетті а?парат береді)
  2. Тапсырма: Шы?ыс ?аза?стан  экономикалы? ауданыны? ЭГЖ, таби?ат жа?дайы, таби?ат ресурстары,хал?ы туралы а?парат бері?дер.(2минут)
  3. Сары ?алпа? (Идеяны? жа?ымды жа?тарын зерделеу,жетістіктер мен жа?ымда жа?тарды іздеу)                    Тапсырма: Шы?ыс ?аза?стан  экономикалы? ауданыны?  шаруашылы?ыны? дамуына о? ?сер етуші факторларды аны?та?дар..(2минут)
  4. ?ара ?алпа? (Д?рыс емес жа?тарын ба?алау Кемшіліктері ?андай? Б?л идея ж?зеге аса алады ма? ) Шы?ыс ?аза?стан  экономикалы? ауданыны?  шаруашылы?ыны? дамуына кері ?сер етуші, тиімсіз факторларды аны?та?дар.

 Батысы ??р?а?. Кенді Алтай ?те биік,Семей полигоны, отын жетіспейді осы шаруашылы?ты? дамуына кері ?сер етеді

  1. ?ызыл ?алпа?(сезімді, болжамды, ішкі т?йсікті айтады.) Ауданны? дамына
  2. Жасыл ?алпа? (Криативтілікке, идеялар?а ба?ытталады, шы?армашылы? бастауын алады. Осы жа?дайда не істей аламыз? Баламалы идеялар бар ма? – деген с?ра?тар туындайды)

Тапсырма: Ауданны? шаруашылы?ыны? ?алыптасуына ?сер етуші ?андай балма идеялары? бар?

  1. К?к ?алпа? (Ба?ылаушы, алты ?алпа? талаптарыны? д?рыс орындалып жат?анына кепілдік береді). Ба?ылаушы ?алпа?тар.

Тапсырма: ?зге ?алпа?тар ?здеріне ?ойыл?ан талаптарды д?рыс орындауын ба?алайды.

  Сергіту с?ті.  Хирург. (1-2минут)

Автомобиль авариясынан  бір жігіт ?атты жара?ат алады, ал ?асында отыр?ан ?кесі мерт болады. Жігіт жедел т?рде аурухана?а жеткізіледі, алайда алдарынан шы??ан хирург б?л жігітке операция жасаудан бас тартты:                                                                                                                                           - Мен  ?з балама операция жасай алмаймын !-деді.                                                                                                            С?ра?: хирург жігітке кім болып келеді?

О?ушылар та?ырыпты жазып алады

 О?ушылар бірлескен топтарда алты ойшыл ?алпа? ?дісі ар?ылы та?ырып?а талдау  жасап, постер сызады, оны ?ор?айды

Топтаса отырып ойланады, тал?ылайды,о?ушылар ба?алау к?рсеткіштеріне с?йене отырып, жа?сы жауап беруге ?мтылады.

?шінші кезе? «Ой тол?ау» (10минут)
1-тапсырма. Тесті с?йкестендір.           

1

Б??тырма

А

К?мірді? кен орыны

2

М?зтау

Б

К?л

3

Зайсан

С

М?найды? кен орыны

4

Риддер,Зырян

Д

Е? биік шы?

5

Сарб?ла?

Е

Б?ген

6

?аражыра

Ж

Полиметалл рудаларыны? кен орыны

  1. Шы?ыс ?аза?стан экономикалы?  ауданыны?  жер бедеріне сипаттама бер.        3-тапсырма.    Шы?ыс ?азанны? аудандарын атап, картадан к?рсет.                                                   4-тапсырма.      Шы?ыс ?аза?стан мен Орталы? ?аза?станны? таби?ат жа?дайы мен таби?ат ресурстарын салыстыра отырып, венн диаграммасын жаса?дар.                                      ?орытындылау с?ра?ы: Шы?ыс экономикалы? ауданыны? таби?ат ресурстары мен таби?ат жа?дайы шаруашылы?ыны? ?алыптасуына ж?не дамуына, ?алай ?сер етуі м?мкін деп ойлайсы?дар?                                                                                                                                                          ІV. ?йге тапсырма:  44 - 45 та?ырыпты о?у. 46-та?ырып?а шолу жасау (алдын-ала тапсырма). (1минут)

V. ?йрену барысын ба?алау. (2-3минут)

VІ. Рефлексия. (1минут)

О?ушылар тапсырмаларды орындайды,  с?ра?тар ?ойылады.

Ма?ынаны тану кезе?інде білімге с?йене отырып, б?рын ж?не саба? барысында не ?йренгенін салыстырады.
- ?арастыр?ан та?ырыпты? м?нін толы? т?сіну ж?не ?зіне ?ойыл?ан ма?сатты іске асыру ?шін жа?а та?ырыпты талдайды, ?ажеттісін іріктеп алады.
- ?зіне ?ой?ан с?ра?тар?а ма?ыналы жауап ал?андарын ба?алайды.
- Ал?ан білімдерін ?мірмен байланыстырады, ?орытынды н?тиже шы?арады, ?з бетімен жа?а идеяларды ойластырады.
- ?рт?рлі кезе?дегі а?параттарды? ?зара ?атынасын сипаттайтын кестелер толтырады.
- пікір алмасады.                                                                                                                                                           

О?ушылар берілген с?ра?тар?а жауап береді. Б?гінгі саба??а анализ жасайды.

Топ басшылары жиынты? ба?а ?ояды.

Саба? рефлексиясын жазады.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Наладить дисциплину на своих уроках.
Получить возможность работать творчески.

Просмотр содержимого документа
«"Шы?ыс ?аза?стан шаруашылы?ыны? ?алыптасу ерекшеліктері. Хал?ы"»

ШҚО Ұлан ауданы Р.Марсеков атындағы орта мектептің география пәні мұғалімі - Джайдакбаева Майса Даулетовна 2014-2015-о.ж

Бекітемін:___________ Пәні: География Сыныбы: 9 күні: Сабақтың тақырыбы: Шығыс Қазақстан шаруашылығының қалыптасу ерекшеліктері. Халқы Сабақтың мақсаты: Шығыс Қазақстан шаруашылығының қалыптасуына әсер ететін ЭГЖ , табиғат жағдайы, табиғат ресустары және халқы туралы білім беру. Сыни тұрғыдан ойлау арқылы оқушыларды шығармашылықпен жұмыс жасауға, және өз алдына оқып сыни пікір жасауға үйрету.

Күтілетін нәтиже: Шығыс Қазақстанның ЭГЖ , табиғат жағдайы, табиғат ресустары және халқы туралы білім алады. Сыни тұрғыдан ойлау арқылы оқушыларды шығармашылықпен жұмыс жасайды, және өз алдына оқып сыни пікір жасауға үйренеді.

Оқытуда қолданылатын әдіс-тәсілдер: Сұрақ-жауап, диалог, салыстыру; «Ақылдың алты қалпағы» әдісі

Барлық оқушыны сабаққа тарту жұмысы: Жеке жұмыс, топтық әңгіме, гипотеза жасау, оны қорғау.Топпен жұмыс. Оқушылардың топта бір- біріне көмек көрсетуі, екеуара сұрақ қоюы, тапсырманы бірігіп орындауы, ортақ пікірге келуі арқылы бір-бірін үйрету.

Үйрену барысын бағалау: Вербальді бағалау, яғни «өте жақсы!», «жарайсың!», «сенің қолыңнан келеді!»т.б. . Смайликтер арқылы бірін-бірі, өзін-өзі,топ басшыларының бағалауы . Топтардың бір- бірін бағалауы

Негізгі дерек көздері,құрал-жабдықтар: Атлас, әр түрлі стен карталар,оқулық , атлас,алты қалпақ

Сабақтың барысы

Мұғалімнің іс -әрекеті

Оқушылардыңіс-әрекеті

І.Ұйымдастыру кезеңі (3минут)

Оқушылармен амандасу. Сынып құрамын түгелдеу. Сабақта қалыпты жұмыс істеу үшін жағымды атмосфера қалыптастыру(тағзым ету).Сыныптағы оқушыларды түстер арқылы топқа бөлу,оқушылар таңдап алған түстері бойынша алты қалпақ қойылған парталарға барып отырады.

Сыныпта жағымды атмосфера қалыптасады.

Оқушылар топқа бөлінеді.

Тақтадан күн ретін жазып алады.


ІІ.Үй тапсырмасын тексеру.(5минут)

Топтар орталық Қазаақстан экономикалық ауданының қалалары туралы қысқаша тоқталады.

ІІІ. Жаңа сабақ (4минут)

Бірінші кезең «Қызығушылықты ояту»

Интерактивті тақтадан ШҚО туралы слаид шоу көреді. Слайдтан соң, сабақтың тақырыбы, мақсаты анықталады

Кезеңнің мақсаттары:
- оқушы өзінде қалыптасқан білімі мен түсініктерін өзектендіру;
- оқылатын тақырыпқа танымдық қызығушылықты, оқушының белсенділігін ояту;


Оқушылар сабақтың тақырыбын, мақсатын анықтайды.

Оқылатын тақырыпқа танымдық қызығушылықтары оянады;
- оқушылардың белсенділігі артады;

Екінші кезең «Мағынаны ашу» 15 минут

Оқушыларға мәтінмен танысып келу үшін алдын-ала берілген тапсырма мен слайд негізінде, ойшыл алты қалпақ бойынша жұмыс жасауға тапсырмалар беріледі. Оқушылар бірлескен топтарда алты ойшыл қалпақ әдісі арқылы тақырыпқа талдау жасап, постер сызады, оны қорғайды

  1. Ақ қалпақ ( Қажетті ақпарат береді)

  2. Тапсырма: Шығыс Қазақстан экономикалық ауданының ЭГЖ, табиғат жағдайы, табиғат ресурстары,халқы туралы ақпарат беріңдер.(2минут)

  3. Сары қалпақ (Идеяның жағымды жақтарын зерделеу,жетістіктер мен жағымда жақтарды іздеу) Тапсырма: Шығыс Қазақстан экономикалық ауданының шаруашылығының дамуына оң әсер етуші факторларды анықтаңдар. .(2минут)

  4. Қара қалпақ (Дұрыс емес жақтарын бағалау Кемшіліктері қандай? Бұл идея жүзеге аса алады ма? ) Шығыс Қазақстан экономикалық ауданының шаруашылығының дамуына кері әсер етуші, тиімсіз факторларды анықтаңдар.

Батысы құрғақ. Кенді Алтай өте биік,Семей полигоны, отын жетіспейді осы шаруашылықтың дамуына кері әсер етеді

  1. Қызыл қалпақ(сезімді, болжамды, ішкі түйсікті айтады.) Ауданның дамына

  2. Жасыл қалпақ (Криативтілікке, идеяларға бағытталады, шығармашылық бастауын алады. Осы жағдайда не істей аламыз? Баламалы идеялар бар ма? – деген сұрақтар туындайды)

Тапсырма: Ауданның шаруашылығының қалыптасуына әсер етуші қандай балма идеяларың бар?

  1. Көк қалпақ (Бақылаушы, алты қалпақ талаптарының дұрыс орындалып жатқанына кепілдік береді). Бақылаушы қалпақтар.

Тапсырма: Өзге қалпақтар өздеріне қойылған талаптарды дұрыс орындауын бағалайды.


Сергіту сәті. Хирург. (1-2минут)

Автомобиль авариясынан бір жігіт қатты жарақат алады, ал қасында отырған әкесі мерт болады. Жігіт жедел түрде ауруханаға жеткізіледі, алайда алдарынан шыққан хирург бұл жігітке операция жасаудан бас тартты: - Мен өз балама операция жасай алмаймын !-деді. Сұрақ: хирург жігітке кім болып келеді?















Оқушылар тақырыпты жазып алады

Оқушылар бірлескен топтарда алты ойшыл қалпақ әдісі арқылы тақырыпқа талдау жасап, постер сызады, оны қорғайды

Топтаса отырып ойланады, талқылайды,оқушылар бағалау көрсеткіштеріне сүйене отырып, жақсы жауап беруге ұмтылады.












Үшінші кезең «Ой толғау» (10минут)
1-тапсырма. Тесті сәйкестендір.

1

Бұқтырма

А

Көмірдің кен орыны

2

Мұзтау

Б

Көл

3

Зайсан

С

Мұнайдың кен орыны

4

Риддер,Зырян

Д

Ең биік шың

5

Сарбұлақ

Е

Бөген

6

Қаражыра

Ж

Полиметалл рудаларының кен орыны



2-тапсырма. Шығыс Қазақстан экономикалық ауданының жер бедеріне сипаттама бер. 3-тапсырма. Шығыс Қазанның аудандарын атап, картадан көрсет. 4-тапсырма. Шығыс Қазақстан мен Орталық Қазақстанның табиғат жағдайы мен табиғат ресурстарын салыстыра отырып, венн диаграммасын жасаңдар. Қорытындылау сұрағы: Шығыс экономикалық ауданының табиғат ресурстары мен табиғат жағдайы шаруашылығының қалыптасуына және дамуына, қалай әсер етуі мүмкін деп ойлайсыңдар? ІV. Үйге тапсырма: 44 - 45 тақырыпты оқу. 46-тақырыпқа шолу жасау (алдын-ала тапсырма). (1минут)

V. Үйрену барысын бағалау. (2-3минут)

VІ . Рефлексия. (1минут)






Оқушылар тапсырмаларды орындайды, сұрақтар қойылады.

Мағынаны тану кезеңінде білімге сүйене отырып, бұрын және сабақ барысында не үйренгенін салыстырады.
- Қарастырған тақырыптың мәнін толық түсіну және өзіне қойылған мақсатты іске асыру үшін жаңа тақырыпты талдайды, қажеттісін іріктеп алады.
- өзіне қойған сұрақтарға мағыналы жауап алғандарын бағалайды.
- Алған білімдерін өмірмен байланыстырады, қорытынды нәтиже шығарады, өз бетімен жаңа идеяларды ойластырады.
- әртүрлі кезеңдегі ақпараттардың өзара қатынасын сипаттайтын кестелер толтырады.
- пікір алмасады.

Оқушылар берілген сұрақтарға жауап береді. Бүгінгі сабаққа анализ жасайды.

Топ басшылары жиынтық баға қояды.

Сабақ рефлексиясын жазады.









Топтар дайындалып болғасын, топтар өз жұмыстарын қорғауға көшті.
"Ақ қалпақ" тобы қазақтың салт - дәстүрлері мен әдет - ғұрыптары туралы толық мәліметтер келтірді. Қонақжайлылық әдет - ғұрыптары, әдептілік пен сыпайылылық, отбасы мен некеге байланысты қазақтың салт - дәстүрлерін жан - жақты ашып берді. Өздері білетін өмірден мысалдар келтірді.
"Қызыл қалпақ" тобы қазақтың салт - дәстүрлерін айта отыра, мысалы жұртшылық дәстүріне және асар дәстүрлеріне тоқталып, өмірде қиын жағдайға ұшыраған адамдарға ауыл болып көмектесуі, ауылдастары бірлесіп баспанасын салып беруге үлкен таңдану, құрметтеу сезімдерін жасыра алмады. Сонымен қатар қонақжайлылығына да қазақтар ғана емес, басқа халықтардың да таңдана жазғанын айтып кетті.
"Қара қалпақ" тобының міндеті қазақ дәстүрлерінің келеңсіздіктерін, кемшіліктерін атап өту болғандықтан, оларда өз міндеттерін толығымен орындап шықты. Әсіресе, "Белқұда", "бесік құда" дәстүрлерінің қазіргі заманға сай еместігін алға тартты. "Қыз алып қашу" дәстүрінің адам құқығына қарсы бағытталған дәстүр ретінде атап өтті. Сонымен қатар "әменгерлік","туысқанның баласын бауырына басу" дәстүрлеріне қарсы өзіндік ой - пікірлерін білдірді.
"Сары қалпақ" тобы қазақтардың дәстүрлерінің ішінен "жұртшылық", "ерулік беру" "үлкендерді құрметтеу", "бата беру" дәстүрлерін атап өтті. Олардың тәрбиелік маңызын атап өтті. Қазірге дейін осы дәстүрлеріміздің сақталмауының маңыздылығын атап өтті.
"Жасыл қалпақ" тобының міндеті: шығармашылық ойлау, жаңа идеялар айту болғандықтан, бұрынғы салт - дәстүрлерін дамыта отырып, жаңа дәстүрлер ұсынады. Қазіргі заманға сай жаңа дәстүрлерді ұсынды.
"Көк қалпақ" тобы барлық топтардың ой - пікірлерін толығымен тыңдап, жан - жақты талдауға кірісті. Әр топқа жеке - жеке тоқталып, жетістіктері мен кемшіліктерін талдап берді.
Сабақ соңында мұғалім қорытындылап, топтардың жұмысына толық баға берді.



Сабаққа талдау:

9а сынып бірлескен топтарда өз бетімен жаңа білім игеруге едәуір бейім сынып. Себебі бұл сыныпта осы тақырып бойынша LS сабақтары және бірнеше ашық сабақ өткізілген. Оқушылар топтары өзін-өзі басқара алады жаңа білімді игерудің әр түрлі тәсілдерін қолдануға біршама бейімделе бастаған.Сабақта оқушылар өздеріне сенімді, өзіндік менін таныта алады. Сондықтан мен топтардың сұрақтарына жауап беріп, жұмыстарын қадағалап, топтардың келесі жұмыс жасауына ықпал етіп, топ мүшелеріне кеңес беріп отырдым.Оқушылар сабаққа ынталана кірісті, уақытты да ұтымды пайдаланды.Әр қалпақ киге оқушылар өзара ақылдасып,ортақ ой пікірлерді жинақтап, топтық жұмыстарының жобасы ретінде өз жобаларын ұсынды.

Нақты жауабы бар сұрақты қоятын болсақ, оқушының танымдық ойлануы шектеліп қалады.Өз ойын таза ана тілінде жеткізіп сөйлей алатын, өзіндік ой қорыта алатын оқушы тәрбиелей алу үшін сын тұрғысынан ойлаудың « Ақылдың алты қалпағы» әдісін қолдандым. Оқушылар бұл әдіс бойынша тақырыпты кітаптағы материалды өз бетімен игеріп, бір қырынан ғана емес, көп жағынан қарастырды. Жоспарлы және сатылы түрлі әрекет етті; Біз көрмей тұрған, бірақ көруге міндетті ететін шешімдер мен идеялар йтты.




Сыныпқа алдан-ала тақырыпты қарауға тапсырма берілді. Топтарға берілген тапсырмалар сын тұғысынан ойлауға бағытталған, сондықтан оқушы өз ойына терең толғаныс жасай отырып, еркіндікке беріліп сөйледі.

Сабақта АКТ-ны тиімді пайдаландым.СТО бойынша оқушылардың сабаққа қызығушылығын арттыру мақсатында интерактивті тақтаны пайдаландым. ИТ-дан ШҚО бойынша прензентация жасап қолдандым, оны көре отырып:

  1. Оқушылар шығыс экономикалық аудан туралы қысқа мерзімде көп ақпарат алды.

  2. Оқушыларда туған жеріне деген патриоттық сезімдері және қызығушылығы оянып, белсенділігі артты.

  3. ИТ пайдалана отырып, уақыт тиімді пайдаланды өзіндік жұмыстарды тез орындады

  4. Оқушылар алдын ала тапсырма бойынша ШҚО аудандарын интернет желісінен тауып жаттап, ізденушілігі дамыды.







Мұғалімнің өз сабағына талдауы.3.03. 2015 жылы жаратылыстану пәндерінің апталығында 9а сыныбынды « Шығыс Қазақстан шаруашылығының қалыптасу ерекшеліктері. Халқы» тақырыбанда ашық сабақ болып өтті. 9а сынып бірлескен топтарда өз бетімен жаңа білім игеру қабілеттері қалыптасқан.. Себебі бұл сыныпта сабақтар үнемі жаңа бағдарлама бойынша өтеді. Сонымен қатар осы «Оқушыларды бірлескен топтарда өз бетімен жаңа білім игере білуге үйрету» тақырыбы бойынша LS сабақтары және бірнеше ашық сабақ өткізілген, оқушылар видиоға ,фотоға түсіруден жасқанбайды.Оқушылар топтары өзін-өзі басқара алады жаңа білімді игерудің әр түрлі тәсілдерін қолдануға біршама бейімделе бастаған.Сабақта оқушылар өздеріне сенімді, өзіндік менін таныта алады. Сондықтан мұғалім топтардың сұрақтарына жауап беріп, жұмыстарын қадағалап, топтардың келесі жұмыс жасауына ықпал етіп, топ мүшелеріне кеңес беріп отырды. Нақты жауабы бар сұрақты қоятын болсақ, оқушының танымдық ойлануы шектеліп қалады.Сын тұрғысынан ойланып, өз ойын таза ана тілінде жеткізіп сөйлей алатын, өзіндік ой қорыта алатын оқушы тәрбиелей алу үшін сабақта сын тұрғысынан ойлаудың « Ақылдың алты қалпағы» әдісін қолданылды. Алымбекова Г.Б. Ол үшін сыныпқа алдан-ала үйден тақырыпты қарауға тапсырма берілді және ШҚО бойынша презнтациясы көрсетілді.ШҚО туралы слайд көре отырып,оқушылардың патриоттық сезімдері, сабаққа қызығушылығы оянып, белсенділігі артты. Осы білімдеріне сүйене отырып, оқушыларға «Ақылдың алты қалпағы» әдісі бойынша тапсырмалар берілді. Сыныпта топтарға берілген тапсырмалар сын тұғысынан ойлауға бағыттала құрылған, сондықтан оқушылар өз ойына терең толғаныс жасай отырып, еркіндікке беріліп сөйледі. Сагандыкова С.Д. Оқушылар сабаққа ынталана кірісті, уақытты да ұтымды пайдаланылды. Оқушылар бұл әдіс бойынша тақырыпты кітаптағы материалды өз бетімен игеріп, бір қырынан ғана емес, «Ақылдың алты қалпағы» көп жағынан қарастырды. Жоспарлы және сатылы түрлі әрекет етті. Тақырыпта көрінбей тұрған, бірақ көруге міндетті ететін шешімдер мен идеялар айтылды.Әр қалпақ киген оқушылар өзара ақылдасып,ортақ ой пікірлерді жинақтап, топтық жұмыстарының жобасы ретінде өз жобаларын ұсынды. Толыбекова Ж.А.Сабақта мұғалім АКТ-ны тиімді пайдаланды. СТО бойынша оқушылардың сабаққа қызығушылығын арттыру мақсатында интерактивті тақтаны пайдаланды. ИТ-дан ШҚО бойынша прензентация жасап қолданды, оны көре отырып: Оқушылар шығыс экономикалық аудан туралы қысқа мерзімде көп ақпарат алды. Оқушыларда туған жеріне деген патриоттық сезімдері және қызығушылығы оянып, белсенділігі артты. ИТ пайдалана отырып, уақыт тиімді пайдаланды өзіндік жұмыстарды тез орындады Оқушылар алдын ала тапсырма бойынша ШҚО аудандарын интернет желісінен тауып анықтап, ізденушілігі дамыды. Дюсебаева А.Ж. Дәстүрлі сабақтарда оқушылар мұғалімдерді тыңдаудан, жаттап алған жауаптарын қайталаудан жалығып кетеді. Өз бетімен оқу кезінде оқушылар бос отырмайды. Әр оқушы белсенді жұмыс жасайды. « Ақылдының алты қалпағы» әдісі маған ұнады. Бір сұрақ бойынша әр қалпақ өз идеясын айтты. Сабақтың әр кезеңінде оқушылар өзін-өзі, бірін-бірі және топ басшылары топтағы оқушыларын бағалап отырды.Соңынан жиынтық бағалары журналға қойылды.

Қорытынды: Сабақ үлгілі деп бағалансын.























































«Алты ойшыл қалпақ» әдісі

Балалардың ойлау қабілетін дамытуда алты ойшыл қалпақ әдісін кең пайдаланады. Оның авторы американдық профессор Эдвард де Боно. Осы әдісті пайдалану кезінде мына жайттар болуы тиіс.

Әркім ойлану керек және ойларын айтады;ойлау дағдысының дамуының бірі;

Тым күрделі жағдайларды қарапайым жағдайлармен алмастыру керек;

Жоспарлы және сатылы әрекет болу керек;

Затты зерттеу қажет және сөз таластырмау керек;

Менің пікірім әрқашан дұрыс демей, керісінше пайдалы ұсыныстар жасау керек. Басты міндет оны көре білу;

Біз көрмей тұрған, бірақ көруге міндетті ететін шешімдер мен идеялар болуы керек.

Балалардың өзі ойлау қабілеттерінің ерекшеліктерін жақсырақ түсінуін, ойлау бейнелерін бақылаудың және мәселенің шешу кезінде ойлау үрдісін тиімді пайдалану мақсатында ойда қойылған міндеттермен нақтырақ байланыстыруға үйрету.

Алты ойлау қалпақтарын қарапайым және практикалық әдіс. Ол практикалық ойлаумен байланысты. Негізгі үш қиындықты жеңуге мүмкіндік береді:

Эмоциалар;

Шарасыздық;

Түсінбестік.

Әдіс ойлауды алты типке немесе тәртіпке бөлуге жол береді, олардың әрбіреулеріне түрлі түсті қалпақ сәйкес келеді. Бөлу арқылы әрбір тәртіп тиімдірек пайдаланады, жалпы ойлау үрдісі бір нүктеге топталып, тұрақты болады.

Алты қалпақты қолдану жоспары

1. Әдіс принциптері мен қолдануды үйрену, бұл ережелерді есте сақтап, пайдалануды үйренуге және оларды саналы түрде тәжірибеде қолдануға мүмкіндік береді.

2. Осыдан кейін нақты проблемаларды шешу кезінде ойлау бейнесін түсіну, бақылау және бейімдеу үшін белгіленген "ойлау тәртіптерін" қолдану.

3. Өзіміздің ойлау әдісімізді тек анықтау үшін қалпақты киіп, шешіп, ауыстырып, біз сол қалпақ көрсететін нақты рөлді өзіміз атқарамыз.

Алты қалпақтар әдісі – ойлау кезінде белгілі бір принципті пайдалану: кенеттен ойлаудың түрлі аспектілеріне бөлек-бөлек назар аударуды үйрену талпынысы. Нәтижесінде осы әр түрлі аспектілердің үйлесімділігі толық көлемде ойлатады. Алты ойлау қалпақтары бағалау және талдамалық ойлауды толықтыра түсетін шығармашылық және құрылымдық ойлау үшін арналады.

Қалпақтарды пайдалану ережелері

1. Ойлау қалпағын киіп, біз сол қалпақ білдіретін рөлді иеленеміз.

2. Нақты түсті қалпақты шешіп, біз сол ойлау типінен бас тартамыз.

3. Қалпақты басқа қалпақпен ауыстыру кезінде ойлау әдісі ауысады. Бұл әдіс адамды ренжітпей, ойлау барысын ауыстырады. Біз айтылған ойларға қарсылық білдірмейміз, оларды ауыстыруды сұраймыз.

4. Өзіндік пікірді білдіру үшін тек қалпақты атауға болады, солайша қай ойлау әдісі пайдаланатындығы көрсетіледі. Мысалы, қара қалпақты киетіндігіңізді тек айтсаңыз ғана, сіз оны ұсынған адамға қарсылық білдірмей, идеяны талқылай аласыз.












































1-тапсырма. Тесті сәйкестендір.

1

Бұқтырма

А

Көмірдің кен орыны

2

Мұзтау

Б

Көл

3

Зайсан

С

Мұнайдың кен орыны

4

Риддер,Зырян

Д

Ең биік шың

5

Сарбұлақ

Е

Бөген

6

Қаражыра

Ж

Полиметалл рудаларының кен орыны


2.Шығыс Қазақстанның аудандарын атап, картадан көрсет.

3.Жер бедерін сипатта.

4. Шығыс Қазақстан мен Орталық Қазақстанның табиғат жағдайы мен табиғат ресурстарын салыстыра отырып, венн диаграммасын жасаңдар.













5.Кестені толтыр

Шығыс Қазақстан

Жерінің көлемі


Халқы


Тығыздығы


Урбандалу деңгейі


Таулары


Көлдері




  1. 3-тапсырма. 151-суреттегі деректермен танысып, Шығыс Қазақстанда1 млн 425мың адам, экономикалық белсенді халық қанша пайызын құрайды? Өнеркәсіпте және оның басқа салаларында қанша адам жұмыс істейді? Қандай қорытынды жасайсың?

  2. Тақырып соңындағы тесті орындау.

Пизаға тапсырма құрастыру керек

Қорытындылау сұрағы:

Ауданның табиғат ресурстары шаруашылығының қалыптасуына қалай әсер етуі мүмкін деп ойлайсыңдар?

Үйрену барысын бағалау: Вербальді бағалау, яғни «өте жақсы», «жарайсың», «сіздің қолыңыздан келеді»т.б. . Смайликтер арқылы бірін-бірі, өзін-өзі,топ басшыларының бағалауы . Топтардың бір- бірін бағалауы

Үйге тапсырма:44-45 тақырыпты оқу. 46-тақырыпқа шолу жасау-алдын-ала тапсырма.

ІV.Кубизм әдісі

(әр топқа 2 сұрақтан)

1.Сарыарқа табиғатын қорғау үшін не істер едің?   (ұсыныс)

2.Ақын немесе суретші болсаң шығыстың табиғатын қалай суреттер едің? (суреттеу)

3.Сарыарқаның пайдалы қазбаларын қарқынды игеру сіздің ойыңызша дұрыс па? (талдау)

4. Алтай қазақтың ең әсем тауы ма? (дәлелдеу)

5.Сарыарқа- бай өлке. (ассоциациялау)

6.Орталық аудан мен Шығыстың қандай ұқсастықтары мен айырмашылығы бар? (салыстыру)

V. Қорытынды: «Ой толғаныс»

Сабақты қорыту кезеңінде «Сарыарқа» тақырыбына төмендегідей сызба арқылы жинақтауға болады













Зерттеу барысында сын тұрғысынан ойлау технологиясын меңгерту бағытында оқушыларға үйрете жүріп, педагогикалық әдіс – тәсілдерді, және жеке тұлға бойында болатын мынадай қасиеттерді зерттеу арқылы сын тұрғысынан ойлау технологиясын тиімді қолдану қажеттігін түсіндім.
Жеке тұлғаны сын тұрғысынан ойлауды меңгеру үшін мынадай қасиеттері болуы шарт:

- жоспарлауға дайын болуы;
- бейімделгіштігі (басқалардың идеяларын қабылдай алуы);
- қайсарлығы (қиын тапсырмаларды кейінге қалдырмауы);
- жете түсінуі (өзінің және басқа адамдардың пікірін қадағалау);
- ымыралы келісімді іздеуі;
- коммуникативтілігі.
Жеке тұлғаны сын тұрғысынан ойлауды дамыту шарттары:
- сын тұрғысынан ойлауда тәжірибе жинау үшін уақыт және мүмкіндік беру;
- оқушылардың ойлауына жағдай туғызу;
- әртүрлі идеялар мен пікірлердің тууына мүмкіндік жасау;
- оқыту үрдісінде оқушының белсенділігін қолдау;
- әрбір оқушы сын тұрғысынан ойлауға қабілетті;
- оқушының өз пікірін білдіруге жетелеу және оның пікірін бағалау.
Технология бойынша әр сабақ үш кезеңнен тұрады:
- қызығушылықты ояту;
- мағынаны ашу;
- ой толғаныс.
Бірінші кезең «Қызығушылықты ояту»
Кезеңнің мақсаттары:
- оқушы өзінде қалыптасқан білімі мен түсініктерін өзектендіру;
- оқылатын тақырыпқа танымдық қызығушылықты ояту;
- оқушының белсенділігін ояту;

Жеке тұлғаның іс - әрекеті Қолдануға болатын әдістер мен тәсілдер
оқылатын мәселелер бойынша не білетінін еске түсіреді, ақпаратты жүйелейді, жауап алуға қажетті сұрақтар қояды. Өзге мақсатын тұжырымдайды. «Белгілі ақпараттар» тізімін түйін сөздер бойынша - әңгіме, кластерлер, дұрыс және дұрыс емесін мақұлдау және т. б. 
Бірінші кезеңде алынған ақпараттар тыңдалады, жазылады, талқыланады, жеке, жұп және топ бойынша жүргізіледі.

Екінші кезең «Мағынаны ашу»
Кезеңнің мақсаты:
- жаңа ақпаратпен танысу;
- жаңа ақпараттармен өз білімімен ара - қатынас белгілеу.

Жеке тұлғаның іс - әрекеті Қолдануға болатын әдістер мен тәсілдер
- мұғалім ұсынған белсенді оқыту әдістерін қолданып, жаңа тақырып материалдарын тыңдайды, оқиды;
- жаңа ақпараттардың мәнін түсіну барысында мәтін шетіне белгі қояды немесе жазып алады;
- қарастырылған материалдармен жұмыс істеу барысында өз түсінгенін қадағалайды, алдына қойған мақсаттарына жету үшін белсенді әрекет етеді.
Топтық жұмысты бағалау критерий

Тақырыпты ашу тереңдігі

Тақырып ашылмаған -0 ұпай

Тақырып ашылған, бірақ негізделмеген-1 ұпай

Тақырып ашылған, жалпы негізделген – 2 ұпай

Тақырып ашылған, нақты негізделген- 3 ұпай

Ерте болған оқушыларға берілетін тапсырм1.Егін шаруашылығының құрамына жатпайтындар :

а) дәнді дақылдар ә) техникалық тақылдар б) жем азықтық дақылдар в) жүзімдіктер

г) көкөніс-бақша дақылдарын өсіру жатады

2. Техникалық дақылға жатпайтыны қайсысы:

а) арпа ә) күнбағыс б) қант қызылшасы в) мақта г) мақсары



3. Күнбағыс дақылын өсіруден алдыңғы қатардағы облыс:

а)Батыс Қазақстан ә) Шығыс Қазақстан б) Ақмола облысы в) Қызылорда облысы г) Павлодар облысы

4. Ауыл шаруашылығы өнімдерінің танапта өсірілетін түрлері:

а) қарабидай ә) мақта б) қарбыз в) қызылша г) күріш



2- тапсырма. Ауыл шаруашылық дақылдарын өсіру жағдайы.

Қосымшадағы « Ауыл шаруашылық өсімдіктерінің негізгіэкологиялық талабы» кестесі мен 118-суретті пайдаланып, біздің еліміздің аумағында ауыл шаруашылық дақылдарын өсірудің жағдайлары мен мүмкіндігі бар аудандарын анықта. Нәтижесін кесте түріндекөрсет

Бағалау парағы

р/с

Оқушының аты-жөні

Үй тапсырмасын қайталау

Жаңа тақырып игеру барысы және постерді қорғау

Сәйкестедіру тесті

Жер бедерін сипаттау

Шығыстың

аудандарын атау

Қорытынды талдау

Жиынтық баға


1













2












3












4













Бағалау парағы

р/с

Оқушының аты-жөні

Үй тапсырмасын қайталау

Жаңа тақырып игеру барысы және постерді қорғау

Сәйкестедіру тесті

Жер бедерін сипаттау

Шығыстың

аудандарын атау

Қорытынды талдау

Жиынтық баға


1













2












3












4









































Бағалау парағы

р/с

Оқушының аты-жөні

1-кезең (Білу)
Үй тапсырмасын қайталау

2-кезең (Түсіну)

Жаңа тақырып игеру барысы және постерді қорғау

3-кезең (Қолдану)

Сәйкестедіру тесті

4-кезеңі

(Талдау)

Сұрақтарға жауап

5-кезең

(Жинақтау)

6-кезең(Бағалау)

Шығармашылық тапсырма.

Жиынтық баға

1









2









3









4









5











Баға «5» – баллмен бағалау

«5» -30-27балл

«4» - 26-21

«3» - 20-15

«2» -14 баллдан төмен

Оқушыларға 2-кестені бересің , біріншісі өзің үшін



Тақырыбы: Сыни тұрғыдан ойлау стратегияларын пайдалану отырып, пәнді меңгерту жолдары. Мақсаты: Сыни тұрғыдан ойлау арқылы оқушыларды шығармашылықпен жұмыс жасауға, және өз алдына оқып сыни пікір жасауға үйрету. Міндеттері: 1. Оқушыларды шығармашылықпен, ӛз алдына жұмыс жасауды қалыптастыру; 2. Ойлау үшін уақыт бӛлу қажет; 3. Оқушылардың ӛз ой-пікірлерін айтуға мүмкіндік беру; 4. Әр түрлі идеялар мен пікірлерді қабылдауға, тыңдауға үйрету; 5. Бір-бірінің пікірін дәлелдеп, ӛз ойларын қосып айтуға үйрету. Технологияның негізгі жолдары және формасы. Топ пен жұмыс ”Бірі бәрі үшін, бәрі бірі үшін” - Ӛз алдына жұмыс - Жұппен жұмыс - Топпен жұмыс Сыни тұрғыдан ойлау технологиясы арқылы: оқушылар білім алады; бір-бірін толықтайды; тексереді; салыстырады; дәлелдейді; нәтиже шығарады. Сыни тұрғыдан ойлау технологиясы XX ғ.90 ж.Д.Стил, К.Мередит,Ч.Темпл кіргізген. Жүзеге асыру жолдары: - Қызығушылығын ояту - Мағынасын ашу - Ой толғау /рефлексия/ Сыни тұрғыдан ойлау технологиясының стратегияларының түрлері: негізгі ойды сипаттау





«Алты ойшыл қалпақ» әдісі

Балалардың ойлау қабілетін дамытуда алты ойшыл қалпақ әдісін кең пайдаланады. Оның авторы американдық профессор Эдвард де Боно. Осы әдісті пайдалану кезінде мына жайттар болуы тиіс.

Әркім ойлану керек және ойларын айтады;ойлау дағдысының дамуының бірі;

Тым күрделі жағдайларды қарапайым жағдайлармен алмастыру керек;

Жоспарлы және сатылы әрекет болу керек;

Затты зерттеу қажет және сөз таластырмау керек;

Менің пікірім әрқашан дұрыс демей, керісінше пайдалы ұсыныстар жасау керек. Басты міндет оны көре білу;

Біз көрмей тұрған, бірақ көруге міндетті ететін шешімдер мен идеялар болуы керек.

Балалардың өзі ойлау қабілеттерінің ерекшеліктерін жақсырақ түсінуін, ойлау бейнелерін бақылаудың және мәселенің шешу кезінде ойлау үрдісін тиімді пайдалану мақсатында ойда қойылған міндеттермен нақтырақ байланыстыруға үйрету.

Алты ойлау қалпақтарын қарапайым және практикалық әдіс. Ол практикалық ойлаумен байланысты. Негізгі үш қиындықты жеңуге мүмкіндік береді:

Эмоциалар;

Шарасыздық;

Түсінбестік.

Әдіс ойлауды алты типке немесе тәртіпке бөлуге жол береді, олардың әрбіреулеріне түрлі түсті қалпақ сәйкес келеді. Бөлу арқылы әрбір тәртіп тиімдірек пайдаланады, жалпы ойлау үрдісі бір нүктеге топталып, тұрақты болады.

Алты қалпақты қолдану жоспары

1. Әдіс принциптері мен қолдануды үйрену, бұл ережелерді есте сақтап, пайдалануды үйренуге және оларды саналы түрде тәжірибеде қолдануға мүмкіндік береді.

2. Осыдан кейін нақты проблемаларды шешу кезінде ойлау бейнесін түсіну, бақылау және бейімдеу үшін белгіленген "ойлау тәртіптерін" қолдану.

3. Өзіміздің ойлау әдісімізді тек анықтау үшін қалпақты киіп, шешіп, ауыстырып, біз сол қалпақ көрсететін нақты рөлді өзіміз атқарамыз.

Алты қалпақтар әдісі – ойлау кезінде белгілі бір принципті пайдалану: кенеттен ойлаудың түрлі аспектілеріне бөлек-бөлек назар аударуды үйрену талпынысы. Нәтижесінде осы әр түрлі аспектілердің үйлесімділігі толық көлемде ойлатады. Алты ойлау қалпақтары бағалау және талдамалық ойлауды толықтыра түсетін шығармашылық және құрылымдық ойлау үшін арналады.

Қалпақтарды пайдалану ережелері

1. Ойлау қалпағын киіп, біз сол қалпақ білдіретін рөлді иеленеміз.

2. Нақты түсті қалпақты шешіп, біз сол ойлау типінен бас тартамыз.

3. Қалпақты басқа қалпақпен ауыстыру кезінде ойлау әдісі ауысады. Бұл әдіс адамды ренжітпей, ойлау барысын ауыстырады. Біз айтылған ойларға қарсылық білдірмейміз, оларды ауыстыруды сұраймыз.

4. Өзіндік пікірді білдіру үшін тек қалпақты атауға болады, солайша қай ойлау әдісі пайдаланатындығы көрсетіледі. Мысалы, қара қалпақты киетіндігіңізді тек айтсаңыз ғана, сіз оны ұсынған адамға қарсылық білдірмей, идеяны талқылай аласыз.









Алты ойлау қалпақтары



Әр типтің қысқаша сипаттамасы:

 

Ақ қалпақ

Ақ түс таза қағаз беті сияқты алалықсыз және объективті. Фактілер, ақпарат, сұрақтар негіз болады.

Қандай ақпаратымыз бар? Айтылған пікірді растайтын немесе жоққа шығаратын қандай фактілер бар? Қандай ақпарат қажет? Жетіспейтін ақпаратты қалай аламыз? Қандай сұрақтар қойып, жауап алуымыз керек?

Қызыл қалпақ

Қызыл түс ашуды, шиеленісті білдіреді. Қызыл қалпақта адамды эмоциялар, сезу, сезімдер билейді. Осыған байланысты менде қандай сезімдер туындайды? 

Сары қалпақ

Сары түс – күн көзінің, тіршілік түсі. Сары қалпақтағы адам оптимизмге толы, ол артықшылықтарды іздестіреді. Не себептен осыны істеу керек? Артықшылықтары қандай? Бұл кім үшін пайдалы? Артықшылықтар қалай пайда болады? Осының пайдалы жақтары бар ма? Қандай жағдайларда бұл пайдалы болады?  

Қара қалпақ

Қара түс – қараңғылық, қаһарлық, бір сөзбен айтқанда – суық. Қара қалпақта адам қауіптілік танытады. Бұл көмектеседі ме? Қандай қателер бар? Кемшіліктері қандай? Бұл идея жүзеге аса алады ма? 

 

Жасыл қалпақ

Жасыл қалпақ – өсімдіктердің, молшылықтың, табыстылықтың түсі. Жаңа идеялар туындап, шығармашылық бастауын алады. Осы жағдайда не істей аламыз? Баламалы идеялар бар ма? – деген сұрақтар туындайды

 

Көк қалпақ

Көк қалпақ – аспан түсі. Ол ұйымдастыру және басқарумен байланысты. Неге қол жеткіздік? Болашақта не істеу керек?

 



6-қалпақ әдісіне қосымша ақпарат:

1. Неліктен қалпақтар? Қалпақ оңай киіліп, оңай шешіледі. Бұл біздің жағдайымызға қатысты, себебі біз ойлау типтерін түсті қалпақтарды сияқты оңайлықпен ауыстыра алуымыз керек.

2. Ойлаудағы 90%-ға дейінгі қателер (техникалық емес салаларда) – бұл қабылдау қателері. Логикалық қателер өте сирек болады.

3. Алты қалпақтар әдісі біздің ойлауымызды байыта түсіп, анағұрлым жан-жақты етеді. Егер біз біреуді әлдебір нәрсе туралы ойлауды тек сұрасақ қана, жиі кезде олар түсінбеушілік танытады. Ал егер оларды алты қалпақтар схемасын пайдалана отырып, затты талдауға шақырсаңыз, олардың қабылдау кеңдігі арта түседі.

Әдістің жақсы жақтары
  • Көрнекілік, меңгеру және қолдану қарапайымдылығы.

  • Жағдайды көре алу және бірнеше көзқарастар тұрғысынан шешу.

  • Өзіндік менменшілдікті ойлаудан аластатуға мүмкіндік береді.

Қорытындылап айтқанда мұндай әдіс балалардың ойлау қабілетін дамытады:

  • Белсенділік, дербестік, шығармашылығы дамиды;

  • Сөздік қорлары, тілдері, ойлау қабілеттері дамиды;

  • Қоршаған ортаға деген қызығушылығын арттырады;

  • Айналадағы заттың орта туралы түсініктері қалыптасады;

  • Оқу тәрбие әрекетінде белсенді жұмыс жасау дағдыланады;

  • Өзіндік әрекет жасауға үйретеді.
























Әдіс – түрі: Дәстүрлі емес. Сын тұрғысынан ойлау стратегияларын пайдалана отырып, шығармашылық ізденіске баулу.

«Сын тұрғысынан ойлау »  стратегияларын пайдаланып өткізген шығармашылық ізденіске баулу сабағымды мысал ретінде  келтіре кетейін.

Тақырыбы:  «Сарыарқа»

 Мақсаты:

   а) оқушылардың өткен білімдерін еске түсіре отырып, жаңа сабақты салыстырмалы түрде меңгеру;

   ә) Сарыарқа физгеографиялық аймағының табиғи ерекшеліктерін оқушылармен бірлесе, қосымша мәліметтерді пайдалана отырап талдау;

   б) оқушыларды шығармашылық ізденіске, туған өлке табиғатын қастерлей білуге, ойларын тиянақты талдап жеткізе білуге тәрбиелеу.

Көрнекілігі: Қазақстанның физикалық картасы, атлас, фотосуреттер, видеоматериалдар, қосымша әдебиеттер, шығармашылық жұмыстар. Ақын-жазушылар шығармалары.

Номенклатура:  Ұсақ шоры, Ақсораң, Қызыларай, 1939 жылы Нью-Йорк, «екінші Швейцария», «Жұмбақтас, Жеке батыр, Оқжетпес, Бурабай, Ертіс – Қарағанды, т.б.»

Әдіс – түрі: Дәстүрлі емес. Сын тұрғысынан ойлау стратегияларын пайдалана отырып, шығармашылақ ізденіске баулу.

І. Ұйымдастыру бөлімі.

ІІ. Қызығушылықты ояту.

Ауызша сұрақтар.

Солтүстік  Қазақ жазығының негізгі атауы қандай және не себепті аталған?
Солтүстік  Қазақ жазығының жер бедері қандай?
Қандай табиғат зонасында орналасқан?
Топырағы қандай, шарушылықты қай түріне қолайлы?
Қандай экологиялық проблемалары бар?

ІІІ. Мағынаны тану.       

Оқулықпен, қосымша әдебиеттермен жұмыс.

Жигсо әдісімен топқа бөліне талдау.                                                              1-топ: Географтар – географиялық орны, геологиялық құрылысы.

2-топ: Геоморфологтар – жер бедері, пайдалы қазбалары.

3-топ: Климатологтар, гидрологтар – климаты, өзен көлдері.

4-топ: Биологтар – табиғат зоналары, өсімдіктері мен жануарлары.

5-топ: Экологтар  – шаруашылық маңызы мен қорғалатын аймақтары.

Дәптермен, атласпен жұмыс.

Сауал менен, жауап сізден ...

Неліктен Сарыарқаны «Қазақтың ұсақ шоқысы» деп атайды?
Неге Көкшетау «екінші Швейцария» атанған?

ІV.Кубизм әдісі

(әр топқа 2 сұрақтан)

1.Сарыарқа табиғатын қорғау үшін не істер едің?   (ұсыныс)

2.Ақын немесе суретші болсаң Сарыарқа табиғаты қалай суреттер едің? (суреттеу)

3.Сарыарқаның пайдалы қазбаларын қарқынды игеру сіздің ойыңызша дұрыс па? (талдау)

4.Сарыарқа қазақтың ең әсем тауы ма? (дәлелдеу)

5.Сарыарқа- бай өлке. (ассоциациялау)

6.Солтүстік қазақ жазығы мен Сарыарқаның қандай ұқсастықтары бар? (салыстыру)

V. Қорытынды: «Ой толғаныс»

Сабақты қорыту кезеңінде «Сарыарқа» тақырыбына төмендегідей сызба арқылы жинақтауға болады

VІ.Бағалау парағы

          VІІ. Үйге тапсырма.

§43 оқу.
Шығармашылық тапсырма: Сарыарқа сұлулығын баяндайтын эссе жазу.
Кескін картаға жер бедері мен пайдалы қазбаларын түсіру.
Сарыарқа өңірінің жер-су аттарына байланысты аңыз әңгімелер жазу.

Сөз соңында айтарым, нағыз өз ісінің шебері ғана жоғары жетістіктерге ие  бола алады. Ал білікті маман болу үшін көп ізденіс керек. Әр оқушының жүрегіне жол тауып, оларды білімге қызықтыру-біздің міндетіміз. Білім беру кезінде бала білім алады, сана сезімі өседі, жақсы әдет-ғұрыпқа, мәдениетке, әдептілікке, үлкен –кішіні сыйлауға үйренеді. Сабақтың қызық өтуіне көптеген факторлар әсер етеді. Ең қажеттісі, мұғалімнің әдіскерлік шеберлігі. Сол үшін мұғалімге қажет үлкен қасиет-өз ісін сүюі және балаларды сүюі.







Бағалау парағы



р/с



Оқушының аты-жөні


Үй тапсырмасын қайталау

Жаңа тақырып игеру барысы мен постерді қорғау


Әр түрлі тапсырмалар орындау

Сұрақтарға жауап

5-кезең

(Жинақтау)

6-кезең(Бағалау)

Шығармашылық тапсырма.



Жиынтық баға


1












2











3











4
















Алты ойлау қалпақтары. Типтің қысқаша сипаттамасы:

 

Ақ қалпақ

Ақ түс таза қағаз беті сияқты алалықсыз және объективті. Фактілер, ақпарат, сұрақтар негіз болады.

Қандай ақпаратымыз бар? Айтылған пікірді растайтын немесе жоққа шығаратын қандай фактілер бар? Қандай ақпарат қажет? Жетіспейтін ақпаратты қалай аламыз? Қандай сұрақтар қойып, жауап алуымыз керек?

Ақ қалпақ ( Қажетті ақпарат береді)

Тапсырма: Шығыс Қазақстан экономикалық ауданының ЭГЖ, табиғат жағдайы, табиғат ресурстары,халқы туралы ақпарат беріңдер.(2минут)




Алты ойлау қалпақтары. Типтің қысқаша сипаттамасы:


Сары қалпақ

Сары түс – күн көзінің, тіршілік түсі. Сары қалпақтағы адам оптимизмге толы, ол артықшылықтарды іздестіреді. Не себептен осыны істеу керек? Артықшылықтары қандай? Бұл кім үшін пайдалы? Артықшылықтар қалай пайда болады? Осының пайдалы жақтары бар ма? Қандай жағдайларда бұл пайдалы болады?  


Сары қалпақ :(Идеяның жағымды жақтарын зерделеу,жетістіктер мен жағымда жақтарды іздеу) Тапсырма: Шығыс Қазақстан экономикалық ауданының шаруашылығының дамуына оң әсер етуші факторларды анықтаңдар. .(2минут)





Алты ойлау қалпақтары. Типтің қысқаша сипаттамасы:



Қара қалпақ

Қара түс – қараңғылық, қаһарлық, бір сөзбен айтқанда – суық. Қара қалпақта адам қауіптілік танытады. Бұл көмектеседі ме? Қандай қателер бар? Кемшіліктері қандай? Бұл идея жүзеге аса алады ма? 


Қара қалпақ (Дұрыс емес жақтарын бағалау Кемшіліктері қандай? Бұл идея жүзеге аса алады ма? )

Тапсырма: Шығыс Қазақстан экономикалық ауданының шаруашылығының дамуына кері әсер етуші, тиімсіз факторларды анықтаңдар.

Батысы құрғақ. Кенді Алтай өте биік,Семей полигоны, отын жетіспейді осы шаруашылықтың дамуына кері әсер етеді


Алты ойлау қалпақтары. Типтің қысқаша сипаттамасы:


 

Жасыл қалпақ

Жасыл қалпақ – өсімдіктердің, молшылықтың, табыстылықтың түсі. Жаңа идеялар туындап, шығармашылық бастауын алады. Осы жағдайда не істей аламыз? Баламалы идеялар бар ма? – деген сұрақтар туындайды


  1. Жасыл қалпақ (Криативтілікке, идеяларға бағытталады, шығармашылық бастауын алады. Осы жағдайда не істей аламыз? Баламалы идеялар бар ма? – деген сұрақтар туындайды)

Тапсырма: Ауданның шаруашылығының қалыптасуына әсер етуші қандай балма идеяларың бар?


Алты ойлау қалпақтары. Типтің қысқаша сипаттамасы:


 

Көк қалпақ

Көк қалпақ – аспан түсі. Ол ұйымдастыру және басқарумен байланысты. Неге қол жеткіздік? Болашақта не істеу керек?

 


Көк қалпақ (Бақылаушы, алты қалпақ талаптарының дұрыс орындалып жатқанына кепілдік береді). Бақылаушы қалпақтар.

Тапсырма: Өзге қалпақтар өздеріне қойылған талаптарды дұрыс орындауын бағалаңдар.
























Алты ойлау қалпақтары

Әр типтің қысқаша сипаттамасы:

 

Ақ қалпақ

Ақ түс таза қағаз беті сияқты алалықсыз және объективті. Фактілер, ақпарат, сұрақтар негіз болады.

Қандай ақпаратымыз бар? Айтылған пікірді растайтын немесе жоққа шығаратын қандай фактілер бар? Қандай ақпарат қажет? Жетіспейтін ақпаратты қалай аламыз? Қандай сұрақтар қойып, жауап алуымыз керек?

Қызыл қалпақ

Қызыл түс ашуды, шиеленісті білдіреді. Қызыл қалпақта адамды эмоциялар, сезу, сезімдер билейді. Осыған байланысты менде қандай сезімдер туындайды? 

Сары қалпақ

Сары түс – күн көзінің, тіршілік түсі. Сары қалпақтағы адам оптимизмге толы, ол артықшылықтарды іздестіреді. Не себептен осыны істеу керек? Артықшылықтары қандай? Бұл кім үшін пайдалы? Артықшылықтар қалай пайда болады? Осының пайдалы жақтары бар ма? Қандай жағдайларда бұл пайдалы болады?  

Қара қалпақ

Қара түс – қараңғылық, қаһарлық, бір сөзбен айтқанда – суық. Қара қалпақта адам қауіптілік танытады. Бұл көмектеседі ме? Қандай қателер бар? Кемшіліктері қандай? Бұл идея жүзеге аса алады ма? 

 

Жасыл қалпақ

Жасыл қалпақ – өсімдіктердің, молшылықтың, табыстылықтың түсі. Жаңа идеялар туындап, шығармашылық бастауын алады. Осы жағдайда не істей аламыз? Баламалы идеялар бар ма? – деген сұрақтар туындайды

 

Көк қалпақ

Көк қалпақ – аспан түсі. Ол ұйымдастыру және басқарумен байланысты. Неге қол жеткіздік? Болашақта не істеу керек?

 






  1. Қызыл қалпақ(сезімді, болжамды, ішкі түйсікті айтады.) Ауданның дамына

  2. Жасыл қалпақ (Криативтілікке, идеяларға бағытталады, шығармашылық бастауын алады. Осы жағдайда не істей аламыз? Баламалы идеялар бар ма? – деген сұрақтар туындайды)

Тапсырма: Ауданның шаруашылығының қалыптасуына әсер етуші қандай балма идеяларың бар?

  1. Көк қалпақ (Бақылаушы, алты қалпақ талаптарының дұрыс орындалып жатқанына кепілдік береді). Бақылаушы қалпақтар.

Тапсырма: Өзге қалпақтар өздеріне қойылған талаптарды дұрыс орындауын бағалайды.




Получите в подарок сайт учителя

Предмет: География

Категория: Планирование

Целевая аудитория: 9 класс.
Урок соответствует ФГОС

Скачать
"Шы?ыс ?аза?стан шаруашылы?ыны? ?алыптасу ерекшеліктері. Хал?ы"

Автор: Джайдакбаева Майса Даулетовна

Дата: 01.03.2016

Номер свидетельства: 300831


Получите в подарок сайт учителя

Видеоуроки для учителей

Курсы для учителей

ПОЛУЧИТЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО МГНОВЕННО

Добавить свою работу

* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт

Удобный поиск материалов для учителей

Ваш личный кабинет
Проверка свидетельства