Ашы? саба?: М?хит аралдары

Күні: ________________

Сыныбы: ____________

Тақырыбы: §58 Мұхит аралдары.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға мұхиттық аралдардың табиғаты, халқы, шаруашылығы жөнінде түсіндіру.

Дамытушылық: оқушының ойлау қабілеті дамиды, өз бетінше ізденеді,ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізуге үйренеді.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа, тыңдай және сөйлей білу мәдениетіне, білімділікке тәрбиелейді, өзін-өзі тәрбиелейді.

Сабақтың түрі: Аралас, дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдісі: логикалық тапсырма,сұрақ-жауап, бейнебаян, тірек-сызба арқылы баяндау, венн диаграммасы, семантикалық карта, географиялық диктант,

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, Дүние жүзінің физикалық картасы,интерактивті тақта. 7сыныпқа арналған атлас.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

1.Сәлемдесу

2.Түгендеу

3. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Ой қозғау.

1. Жеке дара платформада орналасқан, Еуразия мен Аустралияның шығыс бөлігін, Солтүстік Америка мен Оңтүстік Американың батыс бөлігін шайып жатқан ең үлкен мұхит қай мұхит және оны картадан көрсет? (Тынық мұхиты)

2. ХІХ ғасырда арнайы жасақталған ресейліктер мен ағылшындардың ғылыми-зерттеу кемелерінің атауы ? (Витязь, Челленджер)

3. Алғашқы саяхатын 1947 жылы бальс ағашынан жасалынған жеңіл «Кон-Тики» салымен Перуана жағалауынан бастаған атақты норвег саяхатшысы? (Тур Хейердал)

4. 1943 жылы алғашқы аквалангтың жасалынуы нәтижесінде мұхит табиғатын зерттеуде кімнің басшылығымен зор жетістікке жетті?(француз әскери теңізшісі Жак Ив Кусто)

5. 1957 жылы Ресейдің «Витязь» ғылыми-зерттеу кемесі Тынық мұхитта зерттеулер жүргізу барысында, оның қай жерін ашты? (Мариана шұңғымасы)

6. Тынық мұхит жағалауларында жанартаулар жүйесін құрайтын шеңбер? (Отты шеңбер)

7. Тынық мұхитындағы ең үлкен жанартаулық аралдар тобы? (Гавай)

8. Мұхиттағы пассаттар басым болатын экватор бойында жылдық жауын-шашын мөлшері? (2000мм кем емес)

9. Оңтүстік жарты шардың қоңыржай белдеуінде өсетін қоңыр балдырдың ұзындығы? (200м)

10. Тіршілік ортасының шамадан тыс ластануынан және шектен тыс аулаудың нәтижесінде жойылып кеткен ерекше теңіз жануары? (Су сиыры)

ІІІ. Жаңа сабақ

Мұхиттың орталық және оңтүстік-батысында шоғырланған аралдардың тобын Мұхит аралдары деп атайды. Аралдардың саны 7 мыңнан асады, жалпы ауданы 1,3 млн км² болады. Ірі аралдарына Жаңа Гвинея, Жаңа Зеландия, Гавай,Фиджи және т.б.аралдар жатады.

Халқы. Адамдар Мұхит аралдарын ежелден қоныстанған. Олардың аралдарды қоныстануы мен шығу тегі жайлы көптеген жорамалдар болғанымен, ғалымдардың көпшілігі оларды Оңтүстік-Шығыс Азиядан қоныс аударғандар деп есептейді. Олардың тұрмыс тіршілігі ежелден теңізде жүзумен байланысты болған. Сондықтан олар өте жылдам, оңтайлы жүзетін жеңіл қайықтар (каноэ) жасауды шебер меңгерген. Жаңа Гвинея мен оған таяу жатқан аралдарда экваторлық нәсілге жататын папуастардан тұрады.

Жаңа Зеландия мен оған жалғас жатқан аралдарда ерекше полинезиялық топқа жататын байырғы маори халқы тұрады.

Елдері. Папуа-Жаңа Гвинея, Жаңа Зеландия.

Жаңа Зеландия –шаруашылығы жақсы дамыған ел. Халқы-3,5 млн астам. Астанасы - Веллингтон. Жаңа Зеландияда Еуропадан қоныс аударғандардың ұрпақтары – жаңа зеландиялықтар тұрады. Байырғы маори халқы 10% құрайды. Ауыл шаруашылығында халқы қой, ірі қара өсірумен, егіншілікпен, балық аулау шаруашылығымен айналысады. Әрбір адамға шаққанда малдың басы 20-дан асады. Жерінің 16%-ын қорықтар мен ұлттық парктер алып жатыр. Елде 10 ұлттық парк бар.

IV. Бекіту кезеңі

1. Сандарға тіл бітсе

1) 7мың

2) 1,3 млн км²

3) 12жыл

4) 4170м

5) 2796м

6) 12000мм

7) 250

8) 54

9) 3,5млн

10) 10%

11) 20

12) 16%

13) 10

Жауаптары:

1. Аралдардың саны

2. Аралдардың жалпы ауданы

3. Орыс ғалымы Н.Н. Миклухо-Маклайдың Жаңа Гвинея аралында тұрған жылы

4. Сөнбеген Мауна-Лоа жанартауының биіктігі

5. Руапеху жанартауының биіктігі

6. Гавай аралдарында жауын-шашынның түсетін мөлшері

7. Жаңа Зеландия аралында мекендейтін құстардың түрі

8. Еуропалықтар әкелген жануарлардың түрі

9. Жаңа Зеландияның халқы

10. Байырғы халқы маорилер құрайды

11. Әрбір адамға шаққандағы малдың басы

12. Қорықтар мен ұлттық парктердің алып жатқан жері

13. Ұлттық парктің саны

1. Венн диаграммасы

Табиғат жағдайын салыстыр.

Жаңа Гвинея Ұқсастығы, айырмашылығы Жаңа Зеландия

1. Семантикалық карта

4. Географиялық диктант

1. Мұхит аралдары еуропалықтарға .............саяхатынан кейін ғана белгілі болды. (Ф. Магеллан)

2. Аралдардың басым көпшілігі..............әрекеттерден түзілген.(жанартаулық)

3. Мариана шұңғымасы..............аралдары маңында орналасқан.( Мариана)

4. Судың температурасы жыл бойы жоғары болатын екі тропиктік сызық аралығында .............аралдар басым.(маржандық)

5. .............-таяз теңіз бөлігінде таға түрінде орналасқан маржандық құрылымдар.(Атоллдар)

6................ діңі 3 метрге жететін.............қарағайы өседі. (жаңа зеландия)

7. Оңтайлы жүзетін жеңіл қайық.........жасауды шебер меңгерген.(каноэ)

8. Мұхит аралдарының негізгі халқы ...............тұрады.(папуастар)

9. Жаңа Зеландияның байырғы халқы .............тұрады.(маорилер)

10. Жаңа Зеландияда Еуропадан қоныс аударғандардың ұрпақтары.............. тұрады. (жаңа зеландиялықтар)

V. Үйге тапсырма: §58 Мұхит аралдарын оқу. Ірі аралдар мен олардың топтарын кескін картаға белгілеу.

VI. Бағалау