Шахмат тастарыны? ж?рісі (?орытынды саба?)

Дене  т?рбиесі

5 «?»  сынып

К?ні:

Та?ырыбы

Шахмат  тастарыны?  ж?рісі (?орытынды  саба?)

Сілтеме

Жоспар. Интернет  материалдары

Жалпы  ма?саты

О?ушылар  шахмат  тастарыны?  ж?рістерімен  танысып, шахмат  ойынына  деген  ?ызы?ушылы?ы  артып, ойлау  ?абілеті  дамиды. 

К?тілетін  н?тиже

Шахмат ойынында?ы тасты? ?зіндік ж?рістерімен танысады, ойын  ережелерін  са?тай  отырып  ойнай  біледі.

Негізгі  идеялар

Шахмат  ойынын  ме?герту

Тапсырмалар

«Си?ырлы  ?алам» ?дісі, «6  шаршы», «Ой  ?оз?ау» ?дісі, «Б?шкеден  шы??ан  бас  ?атыр?ылар» ойыны, «Баста?ы  ?алпа?» ?дісі, «С?йкестендіру», «Т?л?аны  танып  біл»  ?дісі, «?зін – ?зі  ба?алау» ?дісі, топты?, ж?пты?  ж?мыс

Саба?  бойынша  м??алімні?  жазбалары:

І. ?йымдастыру  кезе?і:     «Си?ырлы  ?алам»  ?дісі

О?ушылар  бір – біріне  си?ырлы  ?аламды  ?сына  отырып, б?гінгі  к?нге  тілек  айтады.

Шахмат  тастары  ар?ылы  топ?а  б?лу (1 – топ:   «Патша», 2 – топ:  «Піл», 3 – топ:  «Жаяу  ?скер»)

ІІ. ?й  тапсырмасын  с?рау:       «6  шаршы»  ?дісі                                       

(Шаршыда?ы  с?ра?тар?а  жауап  бергенде, астынан  шахмат  тастары  шы?ады. Жа?а  саба?  та?ырыбы  таныстырылады.)

С?ра?тар:

1. Шахмат  ойыны  ?ай  елде, ?алай  пайда бол?ан? Шахмат ойыны ?ндістанда, со?ыс?а ?арап шы?арыл?ан.
2. Шахмат ойынында ?анша т?рлі тас бар?   6  т?рлі тас бар. Патша, у?зір, ?ор?ан, піл, ат, жаяу ?скер
3. Шахмат та?тасында неше шаршы бар? 64   шаршы, оны? 32   а? т?сті, 32  ?ара т?сті
4. Шахмат та?тасы  ?алай   орналасу  керек? Ойыншыны?    о?  жа?ы  а?  шаршы  болады
5. Шахмат  тастары  ?андай  ережеге  сай  орналасады?   У?зір  ?з  т?сін  ?натады.
6. У?зір  ?анаты  мен  хан  ?анатын  аны?та.   A  B  C  D – у?зір  ?анаты,    E  F  G  H – хан  ?анаты

ІІІ. Ма?ынаны  тану:

Топты?  ж?мыс:

1 – топ:   Патша

Патша  мен  у?зір  ж?рісі

1. Патша ж?рісі. Патша тігінен, к?лдене?нен ж?не ?и?аш ж?рістер ар?ылы бір ?ана шаршы ж?ріп отырады
2. У?зір. У?зір патшаны? ж?рісін ?айталайды, я?ни тігінен, к?лдене?нен, ?и?аш ж?рістер жасайды. Біра? б?л тасты? патшадан айырмашылы?ы бірнеше шаршыда ж?ре береді.

1. – топ:   Піл
   •  

1. Піл ж?рісі. Піл ойында екеу болады. Оны? бірі а? шаршы?а орналасады, ал екіншісі ?ара шаршы?а орналасады. Пілдер та?тада тек ?и?аш ж?ріп отырады.
2. ?ор?ан. Б?л тас тігінен ж?не к?лдене?нен ж?реді.

1. – топ:     Жаяу  ?скер
   •  

1. Ат. Шахмат тастарыны? ішіндегі е? ерекше тас. Ж?рісі де ешбір тас?а ??самайды. Аттар Г ?рпі т?різдес ж?ріспен ж?реді ж?не бір ерекшелігі б?л тастар ?айбір тасты? болса да ?стінен аттап ж?ре береді.
2. Жаяу ?скер. Жаяу ?скерлер тек ?ана алды?а ?арай бір шаршыдан адымдап тура адымдап отырады, тек тастарды жеген кезде ?ана ба?ытын ?згертіп ?и?аш жейді.

(А3  формат?а  ж?рістерді  жабыстырып, ?ор?айды. ?р  топты?   жауабынан  со?  слайдтан  д?рыс жауабын  к?рсету  ар?ылы  тексеру)

Жеке  ж?мыс:

«С?йкестендіру»  (алдарына  тест  пара?шалары  таратылады)

Аты – ж?ні: _______________________________________

Патша

Тігінен  ж?не  к?лдене?нен  ж?реді

Піл

Патша  ж?рісін  ?айталайды, айырмашылы?ы  бірнеше  шаршыда  ж?реді

У?зір

Тігінен, к?лдене?інен  ж?не  ?и?аш  ж?рістермен  бір  ?ана  шаршы  ж?реді.

?ор?ан

Г  ?рпі  т?різдес  ж?ріспен  ж?реді

Ат

Бір  шаршыдан  адымдап  тура  ж?ріп  отырады, тастарды  жеген кезде  ?ана  ба?ытын  ?згертіп  ?и?аш  жейді.

Жаяу  ?скер

Екеу  болады. Тек  ?и?аш  ж?реді

«?зін – ?зі  ба?алау» (?р топ?а  д?рыс  жауаптар беріледі, жауаптарын ?здері  тексереді)

Ж?пты?  ж?мыс:

«Дайындал.  Назар  сал.  Ойна.»  ?дісі

(О?ушылар  топта  ?зара   шахмат  ойнайды. ?р  ж?п?а  т?рлі  ситуациялы?  ж?рістер  беріледі. Ситуациядан  шы?а  білген  о?ушы  же?імпаз  болады.)

Сергіту  с?ті:

«Шахмат  ойыны» 

(3 бала  шахмат  тасы  секілді  билборд  ?стінде  ойын  ойнайды)

І?. Бекіту:

«Ой  ?оз?ау»  ?дісі

«Б?шкеден  шы??ан  бас ?атыр?ылар»  ойыны

(Б?шкедегі  с?ра?тар?а  жауап  береді)

С?ра?тар:

1. У?зір  мен  хан  ж?рістеріні?  ??састы?ы  мен айырмашылы?ы  ?андай?
2.  

1. Шахмат  ойынында  кез – келген  кедергіден  аттап  ?тетін   тасты  ата. 
2.  
3. Шахмат  ?андай  спорт  т?ріне жатады?
4.  
5. Рокировка (орын ауыстыру) ?андай тастар арасында орындалады?
6.  
7. Ауыр тастарды ата.  
8.  
9. Же?іл тастарды ата.  
10.  
11. Піл мен ?ор?анны? айырмашылы?ы  неде?
12.  

«Т?л?аны  танып  біл»  ?дісі (с?ра?тарды ?орытындылау)

(слайдтан  суреттер  к?рсетіледі. Балалар  спорт  ?айраткерлеріні?  кім  екенін табады.)

1. И.Ильин
2. Е.Ыбырайымов
3. О.Шишигина
4. М.Манеза  т.б.

Мектеп  намысын  ?ор?ап  ж?рген  балалар  туралы  да айтып  ?ту.

?. Кері  байланыс (рефлексия)

«Баста?ы  ?алпа?»  ?дісі

(музыка  ойналып  т?рады. Барлы?  бала  ше?берге  т?рып, бір  ?алпа?ты  музыка  то?та?анша  бір – біріні?  басына  кигізеді. Музыка  то?та?анда  ?алпа?  кімде  ?алса, саба?тан  ал?ан  ?серімен  б?ліседі)

І?. Ба?алау

«?зін – ?зі  ба?алау»  ?дісі 

(Чемпиондарды  марапаттау  мінбесі  ар?ылы  балаларды?  саба?тан  ал?ан  ?серін  білу. Стикерге  атын  жазып, мінбеге  апарып  жабыстырады.)

М??алім  ба?алауы.

Саба?  барысында д?рыс  жауап  берген  балалар?а  шахмат  тастары  таратылып  беріліп, со?ынан  есептеледі.