Б?кіл ?лемдегі д?рігерлер мен педагогтар ?лде?ашан орта? пікірге келген еді: ?лт денсаулы?ын са?тап ?алу ?шін барлы? к?ш жігерді біріктіру ж?не оны балалар денсаулы?ын ?ор?ау?а ба?ыттау ?ажет.
XXI ?асыр–а?параттарды? аса молды?ы бойынша б?рын-со?ды болма?ан ?асыр. Біз балалар?а денсаулы?ты са?тау, т?рлі ауруларды? алдын-алу, салауатты ?мір салты туралы к?п айтып ж?рміз.
Ал, б?л м?селелерді шешу балалар денсаулы?ын са?тау, оны? ішінде дене т?рбиесі, психологиялы? т?ра?тылы?ты арттыру, орынды тама?тану ж?не к?птеген бас?а м?селелер бойынша ма?ызды ж?мыстарды ?ажет етеді. Мектеп м??аліміні? алдында о?ушылар?а білім берумен ?атар оларды? дені сау, дене бітіміні? д?рыс жетілуін ?ада?алау міндеті т?р. Б?гінгі алдымызда отыр?ан о?ушы -ерте?гі елімізді? экономикалы? ?уатын, м?дени ж?не рухани байлы?ын жа?сарту?а ы?пал ететін жеке т?л?а. /1/
Дене т?рбиесі тек мектептегі дене шыны?тыру саба?ы ?ана емес, ол саба?тан тыс, мектептен де тыс денсаулы??а байланысты шаралар ж?йесі. ?азіргі кезе?дегі білім беру орындарында?ы дене т?рбиесіні? ж?йесі жастарды? денсаулы?тарын ны?айтумен ?оса, т?л?а бойында?ы биологиялы?-психологиялы? ?ажеттіліктерді? жан-жа?ты жетілуіне, ?мірге деген белсенділігі мен ізгілікті ?атынастарын дамыту?а ба?ыттал?ан.
Дене т?рбиесі-?сіп келе жат?ан жас ?рпа??а білім мен т?рбие беру саласыны? бір тарма?ы болып табылады. Жеке т?л?аны? жан-жа?ты дамуына, к?шті де ?уатты болып ?суіне, ?за? уа?ыт шы?армашылы? е?бекке жарамды адамды ?алыптастыру?а, оны Отан с?йгіштікке дайындау?а ?ызмет етеді.
Дене т?рбиесін ?йымдастыру т?рлері о?ушыны? ?з бетінше ?йымдастырыл?ан ж?мыстарымен толы?тырыл?ан жа?дайда н?тижелі болады.
О?ушыны? к?нделікті ?оз?алыс т?ртібін толы?тыру?а арнал?ан ж?мыс т?рлері дене т?рбиесі ж?йесіні? элементтері есебінде болды:
Мектепке дейінгі ж?не ?йге ?айтар жолда?ы серуен. Таза ауада жаяу ж?руді? ?зі шыны?у, сауы?тыру ?серін тигізеді.
О?у саба?тарына дейінгі жатты?у. Саба?та?ы н?тижелі іс-?рекет пен о?у к?нін белсенді бастау?а м?мкіндік ту?ызады. /2/
Дене т?рбиесі саба?тары. Б?л саба?тар мазм?ны мемлекеттік талап пен о?у ба?дарламасына с?йкес белгіленіп, о?ушыларды? к?ші мен жылдамды?ын, ептілігі мен шыдамдылы?ын, ерік-жігерін, батылды? пен табандылы?ты ж?не тез шешім ?абылдау секілді т?рбиелік ?асиеттерді дамытады.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Дене т?рбиесі - салауатты ?мір негізі. »
Дене тәрбиесі - салауатты өмір негізі.
Жамбыл облысы, Тараз қаласы
Тараз Мемлекеттік Педагогикалық Институтының
Дене шынықтыру кафедрасының аға оқытушысы Орымбаев Адилхан Абдраимович
Біздің бақытымыздың оннан тоғызы денсаулыққа байланысты.
А.Шопенгауер
Бүкіл әлемдегі дәрігерлер мен педагогтар әлдеқашан ортақ пікірге келген еді: ұлт денсаулығын сақтап қалу үшін барлық күш жігерді біріктіру және оны балалар денсаулығын қорғауға бағыттау қажет.
XXI ғасыр–ақпараттардың аса молдығы бойынша бұрын-соңды болмаған ғасыр. Біз балаларға денсаулықты сақтау, түрлі аурулардың алдын-алу, салауатты өмір салты туралы көп айтып жүрміз.
Ал, бұл мәселелерді шешу балалар денсаулығын сақтау, оның ішінде дене тәрбиесі, психологиялық тұрақтылықты арттыру, орынды тамақтану және көптеген басқа мәселелер бойынша маңызды жұмыстарды қажет етеді. Мектеп мұғалімінің алдында оқушыларға білім берумен қатар олардың дені сау, дене бітімінің дұрыс жетілуін қадағалау міндеті тұр. Бүгінгі алдымызда отырған оқушы -ертеңгі еліміздің экономикалық қуатын, мәдени және рухани байлығын жақсартуға ықпал ететін жеке тұлға. /1/
Дене тәрбиесі тек мектептегі дене шынықтыру сабағы ғана емес, ол сабақтан тыс, мектептен де тыс денсаулыққа байланысты шаралар жүйесі. Қазіргі кезеңдегі білім беру орындарындағы дене тәрбиесінің жүйесі жастардың денсаулықтарын нығайтумен қоса, тұлға бойындағы биологиялық-психологиялық қажеттіліктердің жан-жақты жетілуіне, өмірге деген белсенділігі мен ізгілікті қатынастарын дамытуға бағытталған.
Дене тәрбиесі-өсіп келе жатқан жас ұрпаққа білім мен тәрбие беру саласының бір тармағы болып табылады. Жеке тұлғаның жан-жақты дамуына, күшті де қуатты болып өсуіне, ұзақ уақыт шығармашылық еңбекке жарамды адамды қалыптастыруға, оны Отан сүйгіштікке дайындауға қызмет етеді.
Дене тәрбиесін ұйымдастыру түрлері оқушының өз бетінше ұйымдастырылған жұмыстарымен толықтырылған жағдайда нәтижелі болады.
Оқушының күнделікті қозғалыс тәртібін толықтыруға арналған жұмыс түрлері дене тәрбиесі жүйесінің элементтері есебінде болды:
Таңертеңгі гимнастикалық жаттығулар. Күнде таңертеңгілік 9-10 жаттығудан тұратын кешен. Бұл оқушылардың орталық нерв жүйесін қалыпқа келтіріп, оқушы ағзасын сергітеді.
Мектепке дейінгі және үйге қайтар жолдағы серуен. Таза ауада жаяу жүрудің өзі шынығу, сауықтыру әсерін тигізеді.
Оқу сабақтарына дейінгі жаттығу. Сабақтағы нәтижелі іс-әрекет пен оқу күнін белсенді бастауға мүмкіндік туғызады. /2/
Дене тәрбиесі сабақтары. Бұл сабақтар мазмұны мемлекеттік талап пен оқу бағдарламасына сәйкес белгіленіп, оқушылардың күші мен жылдамдығын, ептілігі мен шыдамдылығын, ерік-жігерін, батылдық пен табандылықты және тез шешім қабылдау секілді тәрбиелік қасиеттерді дамытады.
Сабақ үстінде сергіту минуттары. Ой еңбегі барысында ағзаның тынығуына әсерін тигізеді.
Үлкен үзіліс кезіндегі дене жаттығулары мен қозғалмалы ойындар. Оқу күні ортасында оқушылардың белсенді демалысын қамтамасыз етеді.
Спорттық үйірмелер, ұйымдар мен топтардағы жұмыс. Белгіленген спорт саласы бойынша оқушының жалпы және арнайы дайындығын көрсетіп, дене жаттығуларымен жүйелі айналысуды қамтамасыз етеді.
Жалпы мектепішілік спорттық бұқаралық шаралар. Бұл жұмыс түріне денсаулық және спорт айлықтары, спорттық мерекелер, жалпы мектепішілік сайыстар жатады.
Бұл шаралар барлық оқушының спорт пен дене тәрбиесі жаттығуларына қызығушылығын туғызып, салауатты өмір салтының негізін қалайды.
- Өз бетінше дене жаттығуларымен айналысу. Бұл жұмыс түрі қозғалыс тәртібінің маңызды бөлігі. Кей жағдайда ең тиімді әдіс болып есептелінеді, себебі оқушының жеке тұлғалық қызығушылықтары мен қабілетіне, сұранысына сәйкес ұйымдастырылған жұмыс өз нәтижесін береді. /3/
Денсаулық-байлық қана емес, ол адам бақытының бастауы, тіршілік көзі. Ұлы ақын Абай данамызда «Денсаулық- терең бақыт»деген.
Ғылым мен техниканың күн санап қарыштап дамуы, экологиялық зардаптардың белең алуы, ой еңбегі мен дене еңбегінің ара қатынасының алшақтауы, әр-түрлі зиянды әдеттердің (шылым шегу, алкоголь ішімдігі, есірткі пайдалану т.б) пайда болуы секілді құбылыстарға қарсы, салауатты өмір салтын қалыптастыратын тегеурінді күш иесі-спорт. Спортпен шұғылданған баланың денсаулығы мықты, өзі әлді, төзімді, икемді, әрі нәтижелі болады. Еліміздің келешегін жалғастыратын жігерлі, білімді азамат болып шығады.
Салауатты өмір салтының насихатталуы, спорттың өсуі, одан әрі өркендеуі, әлемдік деңгейге жетуі, кейінгі жастар үшін үлгі-өнеге болатыны үлкен дәлел.
Президентіміз Н.Ә.Назарбаев «Қазақстан-2030» стратегиялық бағдарламасында
«Салауатты әрі гүлденген экономика құрмайынша, біз қуатты мемлекет пен қарулы күштер құра алмаймыз, демографиялық, экономикалық және әлеуметтік міндеттерді шеше алмаймыз, әрбір адамның жеке басының қадір-қасиеті мен әл-ауқатын арттыра алмаймыз», -деген болатын. Елбасымыздың осы тұжырымы арқылы, мұғалімдер ұжымы өз алдымыздағы қоғамдық міндеттің жауаптылығын сезінуіміз қажет. /4/
