Мектеп жасында?ы о?ушыларды? дене т?рбиесіні? ма?ызы мен ерекшеліктері

Мектеп жасындағы оқушылардың дене тәрбиесінің маңызы мен ерекшеліктері

Қазақстан Республикасында дене тәрбиесі мен спорттың дамуына маңызды орын беріліп оның бүкіл халық ісі екенін, адамдарды еңбек етуге және Отанын қорғауға дайындайтын үлкен шаралардың бірі екендігі баршаға мәлім. Адам өмірінде спорттың яғни дене тәрбиесінің тигізер пайдасы зор.

Спортпен айналысқанадам ширақ та жылдам, төзімді болып келеді. «Дені саудың жаны сау» деп халқымыз бекер айтпаған. Спорт адам өмірінің ұзаруына және салауатты өмір сүруде таптырмас құрал. Жалпы білім беретін орта мектептің алға қойған негізгі мақсаты – оқушыларға салауатты өмір салтына сай қағидаларды енгізе отырып, болашақтың тірегіне пайдасын тигізу үшін дені сау, күшті, епті, қиындықтан қорықпайтын төзімді азамат тәрбиелеу – болып табылады.

Сонымен, мектептерде « Дене шынықтыру» пәні бойынша оқыту мазмұнына жеке тұлғаға бағытталған тұрғыда келу мыналарды қарастырады:

-пән бойынша бағдарламаны оқушылардың меңгеруіндегі жекелілік факторды есепке алу;

-табиғи қозғалыс дағдыларын қалыптастыру мен жаңа қозғалыс қимылдарын меңгеру барысында оқушылардың қозғалысты өзі орындауы үшін жағымды жағдайлар туғызу;

-Жоғарыда айтылғандар осы бағдарламаның білім беру кезеңдеріне бөлуді қарастырады, олар:

-дене жаттығуларының негізгі түрі;

-дене жаттығулары және салауатты өмір салты;

-мүсінді дұрыс қалыптастыру мен қозғалыс қасиеттерін қалыптастыру;

-дене жаттығуларымен айналысудың жеклеген түрлері мен күн тәртібі ( осы бөлім мектептен тыс уақытта дене жаттығуларымен топпен және дербес айналысу жағдайларына тән ерекшеліктерді айрықша қарастырады).

Жалпы дамытатын жаттығуларға тоқталсақ:

Кеуде, қол мен аяқ үшін жаттығуларды әр түрлі бастапқы қалыптан орындау.

Негізгі тұрыс: өкше бірге, аяқтың ұшы алшақ қол белде. Бір орында тұрып затсыз және затпен орындалатын жаттығулар. Тұлғаны қалыптастыруға, дұрыс еркін дем алуды қамтитын жаттығулар. Басты оңға және солға, арға және артқа еңкейту, бұру және айналдыру.

Аяқтарды алға және артқа, жанға сілтеу. Кеудені аяқтарға қарай еңкейту. Шалқалап жатқан бастапқы қалыптан кеудені көтеру. Гимнастикалыық орындыққа қолдармен тіреліп жатқан қалыптан бүгіп, жазу. Аяқтарды бірге, алшақ ұстап тұрған бастапқы қалыптан отыру. Тобық буындарының қозғалғыштығы н дамытуға арналған жаттығулар.

Жүру және жүгіру. Қолдардың қозғалысымен үйлестіре тізені жоғары көтеріп жүру. Жүру мен жүгіруді жалпы дамытатын жаттығуларды орындау мен үйлестіру. Кедергілерден өтіп жүгіру және жүру. Жаттығуларды орындауда музыка әуенімен үйлестіре баяу және жылдам екпінде жүру және жүгіру.

Өрмелеу. Жоғары – төмен, солғ – оңға секілді әр түрлі тәсілдермен гимнастикалық қабырғамен өрмелеу. Гимнастикалық қабырғаға асылып тұрып тартылу және теңселу. Біріктіріп ұсталған аяқтардың тізесін алға, жанға көтеру.

Тепе – теңдік жаттығулары.

Қолдармен әртүрлі қимылдарды орындаумен үйлестіре гимнастикалық орындық, бөрене үстімен жүру. Төбеге жеңіл салмақты зат қойып, жүру. Гимнастикалық орындықта көзді жұмып, жауырынды алға беріп, бір орында шырқ айналғаннан кейін жүру.

Акробатикалық жаттығулар.

Таянып отырған бастапқы қалыптан жинақталу. Артқа, жанға тоғқалаң асу. Шалқалап жатқан бастапқы қалыптан жинақталу. Оңға, солға аударылып түсу. Жартылай шатқа отыру. Шалқалап жатқан бастапқы қалыптан созылған қолдарға таяныпе, аяқтарды көтеру. Шалқалап жатқан бастапқы қалыптан денені шалқайту.

Міне, осындай денені дамыту жаттығулары арқылы оқушылардың дене бітімін нығайтып, жеке тұлғалық қасиеттерін қалыптастырып дамытуды көздейді.