Та?ырыбы: Денсаулы?ы нашар балалармен ж?мыс жасауды ?йымдастыру.
Бала туыл?аннан бастап оны? бостанды?ы социум шарттарымен шектеулі. Бала сонда туылды ж?не ?мір с?реді. Баланы? денсаулы? жетістіктері мен айнала?а ?йренуін ?амтамасыз етіп, таби?атпен ?йлесім табуына жол ашу керек. Дене т?рбиесі сия?ты бір адамны? орта? м?дениетіні? б?ліктерінен, ?ылыми т?ртіпті? кешенімен то?улы.Тере? бай?ауда ?а?ида ж?не ?дістемені? дене т?рбиесі ?имылдат?ыш да?дыны?, ?оз?алысты? ж?не психофизикалы? сапаны? дамуыны? ??рылысыны? ?згешелігіні? ??ралымыны? за?дылы?тары : ?дістемелік о?ыту мен т?рбиелеу ?дерісін д?рыс ??райды. Заманауи білім беру системасында а?аулар ?те к?п. Білімні? барлы? ж?йесі бір басымнан ба?дарлау, денсаулы? ?немдеуші о?ыту мен т?рбие болып табылады. Айтылмыш м?селеде білімні? дамуы ?шін стратегиялы? ма?ынаны ?аза?станда келешекте ж?не б?гін биік ?зектілікте тал?ылануда. Бізді? еліміз ?згерісті? к?рделі уа?ытында тіршілік етуде. ?згерістер ж?не білімні? ж?йесі: мектепті? жа?а ?лгілері, жа?а парадигмалар, жа?а технологиялар болып табылады. ?о?амда?ы ?згерістер ?зіні? ша?ылысын с?ранысты? ?згерісінде білімді жеткіншек т?рбиелеуде. Елге белсенді ?айраткер,?з ?міріне жауапкершілікпен ?арайтын жандар аса ?ажет. Сол ?детпелі т?лім-т?рбиені?, жеке ?алыптас?ан, дифференциалдал?ан білімні? мектебінде о?ытылады. ?о?ам?а гармониялы? дамы?ан, шы?армашылы? белсенді, ?зіні? ?мірдегі орнын білген, ?зіні? та?дырымен ж?рген, физикалык т?рде белсенді т?л?а керек. Б?гінгі к?нде бала денсаулы?ыны? т?мендеуіне байланысты с?ра?тар ?те к?п к?терілуде. Д?рігерлер мен физиологтар, психологтар ж?не гигиенисттер зерттеулері бойынша бірінші сыныптан-а? 15% бала патологиялы? ауруларды, 50 % физикалы? денсаулы?тан ажырауы ж?не 18-20 % психологиялы? а?аулы?тар?а тап бол?аны д?лелденген. Кіші жаста?ы мектеп о?ушыларыны? 20-60 % организмны? адаптациялы? системасыны? нашарла?аны бай?алады. Имунитет системасы 70-80 % жа?дайда ауыт?уды ба?ылайды. Жылдар ?те мектеп жасында?ы баларды? денсаулы?ы айтарлы?тай т?мендеп келеді. Бала денсаулы?ыны? де?гейі ?дайы т?мендеп кетуіне ?алы? экономикалы? факторды? ?скеле? бойына ?леуметтік ж?не биологиялы? ?сері:
- ?мір м?ні т?мендеу
- Ауыр экологиялы? жа?дай
- Баланы? ?атал ?луметтік жа?дайы
- халы?ты? білімін, ?л-ау?атын, денсаулы? са?тауына жеткіліксіз ?аржыландыру б?гет.
- Алайда, бол?ан м?селе педогикалы? ж?не медико-профилактикалы? а?аулы?тар облысында са?тал?ан ж?не ?азіргі кезде о?ушыларды? денсаулы?ын са?тауда ж?мыс ж?ргізуде.
Емдік-профилактикалы? ж?не білім беру саласында ауруша? балаларды? к?п ?оз?алыста болуын ?амтамасыз ету. Себебі: б?л ауруды аулдын алуды? тиімді т?сілі. Осындай о?ушылар арнайы медециналы? топ?а енгізілуі тиіс. Ол жерде олар дене т?рбиесімен арнайы алапциялан?ан уа?ытта айналысу керек. Сонымен ?атар педогогикал? т?сінік м?селесі дене т?рбиесіндегі денсаулы?ы нашарла?андар?а ауруын алдына алуын ?арастырылуда, со?ан с?йкес б?л дене т?рбиесіні? де ?лкен жетістігіне айналатыны с?зсіз.
- Дене т?рбиесіне ынталы баламен ж?мыс жасау ?лкен шыдамдылы? пен т?жербиені талап етеді.
- Даму ?ажеттілігіне с?йкес дене т?рбиесінде о?ытушыларды? ?ой?ан ма?сатына ?стады? ойнар р?лі ?те к?лемді.
- Объективті ?ажеттілікпен даму дене т?рбиесіндегі о?ытылушылармен жеткіліксіз пелогогикалы? дамумен байланысты.
- К?птеген мектептерде ?аржы жеткіліксіздігінен о?ытылу базасы жо?, б?л педогоктар?а да кері ?серін тигізуде.
Денсаулы?ы нашарла?ан баламен ж?мыс жасауды бастау ?шін:
І. А. Бала денсаулы?ымен анализ ?ортындыларына с?йене отырып, медециналы? жа?дайын аны?тау.
Б. Ма?сат пен тапсырманы жетік білу
В. К?сіпті? ба?дарламасын та?дау.
Г. Арнайы медециналы? группаларды ?амтамасыз ету.
II . А. Ма?сатты т?сілдерді ?олдана отырып, о?ушыны? денсаулы?ын ?ата? ба?ылау.
Б. А?ымды ж?не т?йінді диагностика, мониторинг.
III. А. Алын?ан н?тежиені тал?ылау, ?ортынды жасау.
Б. Зерттеу ж?не ж?мыс?а саналы т?рде енгізу о?ушы жа?дайын о?у процесінде тал?ылау.
ДЕНЕ Т?РБИЕСІНІ? ?ЗГЕШЕ ДАМУЫ
ДЕНСАУЛЫ?Ы НАШАРЛА?АН БАЛАЛАРМЕН Ж?МЫС ЖАСАУ.
- Баланы? ж?не жас?спірімні? денсаулы?ыны? сарапшылы?ы ?шін келесі ?лшемдер пайдаланылады:
- денсаулы?ты? ауыт?ып кетуіні? болма?анды?ы мектепке дейінгі немесе мектеп жасында.
Т?уекелді аны?тау ?шін бала дамуы мен денсаулы?ына аса ?лкен к??іл б?лу керек. Сонымен ?атар бала ата-анасыны? денсаулы?ымен таныс бол?ан ж?н. Т?уекелді алдына алу ?шін мынадай жа?дай ?олдану керек:
- Физикалы? дамуды? де?гейі, оны? ?йлестігіні? д?режесі, биологиялы? жас?а с?йкестігі.
- Физикала? дайынды? де?гейі
- Баланы? психологиялы? т?рде ауыт?уын болдырмау.
- Негізгі организмні? системасыны? функциясы.
- Организм ауру?а т?теп беру м?мкіншілігі.
- Са?тал?ан ауруларды? болмауы.
- Сырты?ы келбетті? адапциялануы.
- Денсаулы?ыны? жа?саруы.
Берілген катигориялар тек бала денсаулы?ын жа?сартуда ?ана емес, сонымен ?атар дене т?рбиесіне деген с?йіспеншілікті артыруды? о?тайлы жолы. Денсаулы?ында а?аулы?тары бар балалар ?зіне сенімсіз, ?міріне к?дікпен карайтын болып келеді. Бала психикасы ?те ауыр ?сіресе б?л ауыртпашылы? ауруша? балаларда жиі кездеседі. Бала барлы?ына т?уелді болады, е? алдымен ата-анасына, м??алімдеріне, д?рігерлеге ж?не айналасында?ы адамдар?а. Са?тал?ан ауруларды? ?зіндік физикалы? м?лшері болады, б?л м?лшерден асу бала денсаулы?ына кері ?серін тигізеді. Осылайша бала денсаулы?ын жетік ?ада?алай отырып оны? к?ннен-к?нге жа?сы н?тежие к?рсетуіне к??іл б?лу керек. Егер бала к?п ?оз?алмаса организм ауру?а т?теп бере алмауы м?мкін, сонд?тан ауру ?рі ?арай ?се береді. Білікті маман б?л ?ателікке жол бермеуі кажет. Ауруша? баламен ж?мыс жасау ?лден?андай бір ауыр к?шті ?ажет етеді. Егер баламен ?атал т?рде ж?мыс ж?ргізсе б?л баланы? психологиялы? ж?не физикалы? ауыт?уларына жол ашады. Міне осы жайлар баланы? медико-физиологиялы? ж?не психологиялы? де?гейін к?рсетеді. Дене т?рбиесі ?имылдат?ыш ше?берді? типі ж?не б?л п?нні? ?діс-т?сілдері, айлалары бала денесіне к?ш беріп, денсаулы?ын реттейді. Дене т?рбиесіндегі м??алімні? басты ма?саты ау?ушы?а адапциялы? ілім беріп, же?іл тіл табысу. Педогогикалы? процесті ??руда дидакциялы? линияны аны?тау ?ажет. Білім беру ж?йесіне жоспар ??рып, баланы? денсаулы?ын, психологиялы? жа?дайын ж?не т.б а?аулы?тарды алдына алу шараларын ??рау керек.