Дене шынықтыру мамандардың кәсіби құзыреттілігін дамыту

ДЕНЕ ШЫНЫҚТЫРУ МАМАНДАРДЫҢ КӘСІБИ ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІН ДАМЫТУ

Қазіргі аса қарқынды өзгерістерге толы әлеуметтік экономикалық жағдайда білім беру жүйесінде педагогке қойылатын талап та ерекше екендігі түсінікті.  Бұл мынадай фактілерге байланысты:

• Оқытудың әр алуан түрлері мен әдістерін қолдану;

• Топтық жұмыс дағдыларын дамыту;

• Әрекеттерге үйрету;

• Нақты ситуациялар талдау;

Білім берудің, соның ішінде орта білімнің құндылық  мәні білім алушылардың қоғамдағы өз орнын табуға өзін әлемнің бір бөлігі ретінде сезінуге жағдай жасайтын базалық құдіреттер түрінде берілген ұлттық деңгейдегі базалық құжіреттер тұлғаның дамуы мен қалыптасуындағы білім берудің мәні мен орнын анықтайды және ұлттық деңгейдегі білім берудің жалпы мақсаттарының негізгі құраушысы болады.

Білім берудің жалпы мақсаты:

• мейірімді адам

• бауырмал отбасы мүшесі

• шығармашыл дара тұлға;

• жауапкершілікті азамат;

• салауатты және кемелденуші тұлға ролдерін қамтитын базалық құзіреттілікті мақсатты түрде дамыту арқылы білім алушылардың үйлесімді қалыптасып дамуына саналы түрде өз өмірін ізгілендіруге ықпал ету.

Орта білім берудің мақсаты пәндік  және түйінді құзіреттердің дамуы арқылы білім алушылардың танымдық қабілеттерінің дамуына, алған білімін кез келген оқу және өмірлік жағдаяттарда шығармашылықпен пайдалануына, өзін-өзі дамыту мен өзіндік басқаруға дайындауға мүмкіндік беруді қамтамасыз ету. Әрбір білім салалары бойынша күтілетін нәтижелерді анықтауға қызмет етеді.

Түйінді құзіреттерге:

• ақпаратты құзірет;

• коммуникативтік құзірет;

• проблемалардың шешімін тау құзіреттері жатады. Ал пәндік құзіреттер білім алушылардың кең ауқымды әрекеттерін қамти келе олардың мынадай қабілеттерін сипаттайды:

• қоғам қажеттілігіне сай ана тілінде және басқа тілдерде қарым-қатынас жасауға ынталы болуы;

• кең ауқымды мағынада математикалық сауаттылыққа ие болу, сонымен қатар жаңа ақпараттық және коммуникациялық технологияларды қолдана білуі;

• адамның табиғаттағы ролі мен орны тұрғысынан әлемнің ғылыми сипатын түсінуі;

• өз халқының өткен тарихын білу отбасында, қоғамдастықта, басқа адамдар мен қарым-қатынаста жалпы адамзаттық және әлеуметтік мәдени құндылықтарға өз көзқарасын білдіре білуі;

• өзінің бәсекелестік қабілетін арттыру үшін өзін-өзі билеуге және кәсіби өсуге ынталы болуы;

• өзінің дене күш қуатын, ақыл-ой қабілетін жалпы өмірлік әрекетін жоғарғы деңгейде ұстап тұру үшін салауатты өмір салтын сақтауы жатады.

Пәндік құзіреттер білім беру салаларының мәні мен орнын анықтайтын мақсат болып табылады және күтілетін нәтижелерді анықтауда бағдар береді. Білім берудің күтілетін нәтижелері  бұл біріншіден, оқыту циклдары бойынша тағайындалған қысқа мерзімді мақсаттар жүйесі, екіншіден оқытудың нақты кезеңдеріндегі жоспарланған соңғы өнім  болып табылады.

Дене тәрбиесі пәнінен күнделікті сабақ жоспарын жасағанда түйінді құзіреттілікті басшылыққа аламыз. Ақпараттық құзіреттілік: Сыни тұрғыдан талданған ақпараттар негізінде саналы шешім қабылдауға, өз бетінше мақсат қоюға және осы мақсаттарға жету үшін танымдық қызметтерді жүзеге асыруға өз бетінше табуға, талдауға, іріктеу жасауға, қайта құруға, сақтауға, түсіндіруге, ақпараттарды тасымалдауды, оның ішінде қазіргі заманға ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың көмегімен жүзеге асыруға, ақпараттарды қолдануға мүмкіндік береді.  Ақпараттық құзіреттілікке жетудің өзіндік жүйесі бар. Ол оқулықтан, баспасөзден, ғаламтордан тағы да басқа дерек көздерінен іздеу үшін оқушы бойында қажеттілік пайда болады. Көреді, талдайды, сұрыптайды, өмірде пайдаланады. Коммуникативтік құзіреттілік: Өзара әрекеттесуді көздейді, нақты өмір жағдайында қазақ және басқа тілдерде ауызша және жазбаша коммуникациялардың түрлі құралдарын қолданады. Қарым-қатынас міндеттерін шешуге сәйкес келетін стильдер мен жанрларды таңдайды.

Ғалымдар кәсіби құзыреттілік классификациясын әр түрлі анықтаған. Соның бірі Ы.Алтынсарин атындағы институт ғалымдары мамандардың кәсіби құзыреттілікті қалыптастыру жолындағы жинақталған түрде 9 негізгі бағытты анықтап отыр.   Олар:

1.Әлемнің ғылыми көрсеткішін түсіну, зерттеу-зерделеу және шығармашылық қызмет ету дағдыларын білу.

1. Өз Отанының патриоты болу, азаматтық белсенділігін көрсетіп, саяси жүйені түсіну, болып жатқан әлеуметтік құбылыстарға өз тарапынан баға бере білу.

3.Қоршаған ортаға қамқорлық таныту, экологиялық теңдікті сақтауға үлес қосу.

4.Тілдік қарым – қатынас дағдысын меңгеру, өз тіліңді туған ана тілім және мемлекеттік тіл ретінде меңгеру, орыс және ағылшын тілдерін білу.

1. Жаңа ақпараттық техналогияларды кәсіби өсу бағыттарында қолдана білу.

6.Әлеуметтік рөл атқара отырып,әлеуметтік дағдыны қалыптастыруға мән беру.

1. Өз мүмкіншілігіңе орай шынайы орындарлықтай болашақты жоспарлау дағдысы.

2. Өз халқының мәдениетін түсіну және бағалау.

3. Салауатты өмір сүру дағдыларын бойыңызға қалыптастыру.

Құзыр әр түрлі кенеттен болған ситуацияларда  мәселелерді шешу үшін қажетті білімді  немесе әрекеттікөрсете білу қабілеті, білім мен ситуация  арасындағы байланысты  орнату мүмкіндігі.