Атал?ан авторлы? ба?дарлама негізгі ьбілім беретін орта мектептерді? 5-6 сыныптарына арналып жасал?ан. Ба?дарламада ?йірме ж?мысыны? жоспары берілген. Т?сінік хат б?лімінде л??гі ойыныны? шы?у тарихы, бала денсаулы?ына пайдасы ж?нінде д?лелдемелер келтірілген.
Ба?дарлама б?лімдері са?ат сандарына б?лінген.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«"Л??гі тебу де ?нер" авторлы? ба?дарлама»
Үйірме жұмысының тақырыбы: «Ләңгі тебу де бір өнер»
Мақсаты:
Ұлтымыздың негізсіз ұмытылып бара жатқан ойынын жаңғырту, бабаларымыздың ойыны туралы түсінік беріп, қызығушылық ояту.
Міндеттері:
-Ләңгі тебу арқылы балаларды ептілікке, икемділікке, тепе-теңдікті ұстауға, өз мақсатына жетуге, жеңіске құштарлыққа баулу. -Оқушыларды ұлтымыздың құндылықтарын қастерлеуге баулу, қазақ халқының брендттерін сақтап әлемдік денгейдегі спорттық ойындар қатарына қостыруға ой туғызу. -Ләңгі ойнату арқылы болашақ футболшыларды жаттықтыру
-Ләңгі ойынының барлық ережелерін, қыр – сырларын зерттеп, ізденіс жұмыс жасау.
Түсінік хат Ләңгі – көшпенді қазақтың балалары ешкінің тулағынан кесіп алған бір жапырақтай теріге немесе ешкі құйрығына оймақтай қорғасын құйып жасап, теуіп ойнайтын ойыны. Ауыл баласының бір кездері шын беріліп ойнайтын ұлттық ойындарының бірі – асық болса, екіншісі – осы ләңгі еді. Бірақ кейінгі жылдары ұмытыла бастаған бұл ойынды елордада өткен жарыс жаңа қырынан танытты десек, асыра айтқанымыз емес. Ұлттық сипаттағы нәрсенің бәріне үркіп қарап, ұлттық санадан өшіруге тырысқан Кеңес Одағы кезінде оны «бала денсаулығына зиян» деген желеумен мұғалімдер арқылы тыйым салып қудалап, мүлдем ұмыттыруға тырысқан болатын. Бұл қудалау солтүстік өңірлерде ойынды ұмыттырғанымен, қазағы қалың оңтүстік, батыс және шығыс өңірлердің қара домалақтары күздің қара суығына дейін асық атуын, күн суытқан соң осы ләңгі тебуін тоқтатқан еместі. Кей жақтарда оны жоғарыда айтқандай тулақтан жасаса, Алматы облысының балалары шүберектен жасап тебе беретін. Айырма осы болғанымен, ойын түрі барлық жақта бірдей екен. Бүгінгінің компьютер құмар баласы асқан шеберлікпен аяқтың ептілігін қажет ететін, «ләңгі» деп аталатын ойын бар екенін біле ме екен? Балалық шақтары өткен ғасырдың 70 – 80-ші жылдарында өткен аға буын өкілдерінен бұл ойын жайында сұрай қалсаң, аузының суы құрып айтып беруге дайын. Бертін, 90 - жылдардың аяғына дейін ауылдық жерлерде ойналып, кейін халық қалаға қарай үдере көш кенде ләңгі ойынының да дәурені тарқай бастапты. Себебі, ләңгі ойыны асфальтта емес, топырақта өскен ойын баласына арналған болатын. Қазір ләңгі ойнамақ түгілі, шыбықты ат қылып мінбейтін қала баласын тек «counter strike» қызықтырады.
Совет үкіметінің балалардың оқу үлгеріміне әсер еткен ләңгінің білім жүйесіне әсер ететінін жылдам байқап, мұғалімдерге ләңгіден шап жарығының (грыжа) пайда болатыны туралы қауесетті сіңіруге тырысқан.
Енді «Ләңгі қайдан шықты?» деген сұраққа келейік. Білгіш Уйкипедиа ләңгінің Орта Азия елдері балаларының арасында кеңінен таралған ойын екенін айтады және ойынның Қазақстандағы ойналу тәртібі, ережелері жайында жазады. Ғаламтор кеңістігін шарлағанымыз да ләңгі ойыны туралы аздаған деректерге жолықтық. Бұл ойын ежелгі Орта Азия жеріндегі көшпенді тайпалар арасында пайда болыпты. Ат құлағында ойнаған дала баһадүрлері үшін аяқ пен қолдан асқан қару жоқ. Тақым мен тізе мықтылығын шынықтыруға арналған арнайы жаттығу ретінде пайда болған ләңгі кейін балалар ойынына айналған. Ләңгінің қысқаша тарихы осындай. Ол қалай болғанда да, қазаққа етене жақын ежелгі ойын. Көкпар, асық сынды ұлттық ойындарымыздың қатарында. – Ләңгіні де сол қатарға алып, қазақ баласына қайта ұсынсақ, ұлттық мәдениетіміз байи түспесе, кедейленіп қалмас. Онсыз да қымызыңа неміс, айтысыңа армян жиендік етіп жатқан уақытта өз ұлттық құндылықтарымызға аса сақ және құрметпен қараған жөн.
Бағдарлама
Апталық сағаты-1, жылдық сағаты-34
Кіріспе. Балаларға арналған ұлттық ойын түрлері. -1 сағат
Ләңгі көшпенділер ойыны ма? Ләңгі туралы қосымша мәліметтер -1 сағат
Ләңгі несімен пайдалы? Ойынның бала денсаулығына әсері туралы . -1 сағат
Ләңгі қалай жасалады? Теориялық және практикалық сабақтар -2-сағат
Ләңгі тебу әдістері бөлімі -20 сағат
Ләңгі қалай тебіледі, оның тебілу әдістері .«Аяқ ұшы» әдісі . 4 - сағат
«Қосаяқ» әдісі – 4 сағат
«Қайыру» әдісі – 4 сағат
«Шанжыр» әдісі – 4 сағат
«Теуіп беру» әдісі – 4
Практикалық сабақтар – 5 сағат
«Озық ойыншы» сайысын ұйымдастыру – 2 сағат
Жылдық қорытулар -2 сағат
Авторлық бағдарлама
Негізгі білім беру мекемелерінің
5-6-сыныптарына арналған үйірме бағдарламасы
Алматы облысы Қаратал ауданы «Жылыбұлақ орта мектебі» КММ
