Саба?ты? та?ырыбы: Жылу м?лшері. Жылу м?лшеріні? бірліктері. Затты? меншікті жылу сыйымдылы?ы. Денені ?ыздыру?а ?ажетті немесе ол суы?анда б?лінетін жылу м?лшерін есептеу.
Саба?ты? ма?саты:
- Білімділік ма?саты: жылу м?лшері ??ымын беру ж?не оны? ?андай шамалар?а т?уелді екенін ай?ындау;жа?а физикалы? шама затты? меншікті жылу сыйымдылы?ы ж?не оны? ?лшем бірліктеріи енгізу.
- Дамытушылы? ма?саты: О?ушыларды? білім де?гейін ж?не білім мазм?ныны? т?ра?тылы?ы мен оны игерудегі іскерлік пен да?дыны ба?ылау.
- Т?рбиелік ма?саты: Адамгершілікке, ??ыптылы??а, ал?ырлы??а, отанс?йгіштікке, таби?атты аялау?а, сыйласты? пен ?дептілікке баулу.
Саба?ты? т?рі:жа?а білімді ?алыптастыру, жалпылау
Саба?ты? ?діс-т?сілдері: ??гіме, лекция, дискуссия, кітаппен ж?мыс.
Саба?ты? к?рнекіліктері: плакаттар, суреттер,
Саба?ты? барысы:
І. ДК. ?йымдастыру кезе?і:
1. С?лемдесу;
2. О?ушыларды т?гендеу;
3. Сынып болмесіні? тазалы?ын тексеру;
4. О?ушыларды? саба??а дайынды?ын тексеру (ж?мыс орны, отырыстары, сырт?ы т?рлері);
5. О?ушыларды? назарын саба??а аудару.
ІІ. ДК. ?й тапсырмасын тексеру, ?айталау.
А) теориялы? білімдерін тексеру.
?) практикалы? тапсырмаларын тексеру.
Б) есептерін тексеру.
ІІІ.ДК Білімді жан-жа?ты тексеру./ ІV. ДК. Жа?а материалды ?абылдау?а ?зірлік, ма?сат ?ою.
- Денені? ішкі энергиясы дегеніміз не?
- Денені? ішкі энергиясын ?згерту ?дістері.
- Жылу берілу т?рлері.
4)
5)Ішкі энерын салыстыр:
а) т1 > т2
б)t1>t г
В) r1 > r2
V. ДК.Жа?а материалды ме?герту:
Саба?та?ы негізгі ??ымдар.
Жылу берілу (жьшу ?ткізгіштік, конвекция жэне сэулслену) кезінде бір денеден екінші денеге энергияны? берілуі. Жылу м?лшері-жылу берілу кезінде денені? ал?ан немесе жо?алт?ан энергиясы.
Денеге берілетін энергияны? ?андай шамалар?а тэуелді болатынын ай?ындау (т?жірибелер к?рсету) Денеге берілетін жылу м?лшері: дене температурасыны? ?згеру шамасына, денені? массасына, затгьщ тегіне т?уелді болады.
Сал?ында?ан денені? ?орша?ан орта?а жылуын беруі.
Жылу м?лшеріні? ?лшем бірліктері-джоуль (Дж), килоджоуль (кДж). Жылу м?лшеріні? тарихи ?лшем бірлігі-1 калория (1 кал=4,19Дж =*4,2Дж) 1 ккал =1000 кал = 4190 Дж «4200 Дж т 4,2 кДж. 1кг затты? температурасын 10С-?а ?згерту ?шін ?ажетті жылу м?лшеріні? затты? тегіне т?уелділігі.
с- затты? меншікті жылу сыйымдылы?ы, я?ни массасы 1 кг затты? температурасын 1°С-?а ?згерту ?шін ?ажетті жылу м?лшері. ?лшем бірлігі -ДЖ/кг* 0С
Затты? меншікті жылу сыйымдылы?ыны? физикалык м?нін ашып к?рсету (мысалы, ?ор?асынны? жылу сыйымдылы?ы 140 ДЖ/кг* 0С Б?л массасы 1кг ?ор?асынны? температурасын 1°С-?а ?згерту ?шін 140Дж жылу м?лшері кажет дегенді білдіреді.
?рт?рлі заттарды? меншікті жылу сыйымдылы?тарын салыстыру (№1 кесте бойынша).
?рт?рлі агрегатты? к?йлерде затты? жылу сыйымдылы?ыны? м?ніні? ?рт?рлі болуы (мысал ретінде, су мен му.з, ?атты ж?не с?йы? к?йдегі алюминий ), м?зды? меншікті жылу сыйымдылы?ы 2100 ДЖ/кг* 0С, ал суды? меншікті жылусыйымдылы?ы 4200 ДЖ/кг* 0С. Суды? меншікті жылу сыйымдылы?ыны? ?лкен болуы жылыту ж?йелерінде пайдаланылады; жергілікті жердін климатына ?сер етеді.
Денені ?ыздыру?а ?ажетті немесе ол суы?анда б?лінетін жылу м?лшерін есептеу Q=cm(t2 -t1)
М?нда?ы t1 -денені? бастапкы, t г -денені? со??ы температурасы.
VІ. ДК. О?ытылып отыр?ан о?у материалын ?абылдауда?ы о?ушы т?сінігін тексеру.
- §9,10 с?ра?тарын талдау.
- ?ыс?аша тест.
1) Ыдыста?ы суы? су?а ?ыздырыл?ан шар салынды. К?рсетілген физикалы? шамаларды? ?айсысы шарды сал?аннан кейін артады, ?айсысы азаяды
немесе ?згермейді?
I. Шарды? массасы 1. Артады
II. Суды? массасы 2.Кемиді
Ш.Шарды? к?лемІ 3. ?згермейді
ІV.Суды? к?лемі
V.Су молекулаларыны? ?оз?алысынын орташа жылдамды?ы
VІІ. ДК. О?ытылып отыр?ан о?у материалын бекіту немесе да?дыландыру ж?мыстарын ж?ргізу.
5,6-жатты?уларды орындау
VIІI.ДК. Ба?алау. ?й тапсырмасын беру:
лшеуіш цилиндрдің бөліктерінің құнын анықтаңдар. Ол үшін §4–тегі ережені пайдаланыңдар:
) Өлшеуіш цилиндрге қатты дене толық бататындай етіп (26-сурет) су құйып, денені сұйыққа толық батырыңдар. Сонда мензурқадағы судың соңғы және алғашқы деңгейлерінің айырмасы қатты дененщ келемше тец болады;
