Жылу ?оз?алт?ыштарыны? П?К-і.

Саба? та?ырыбы: § 26.Жылу ?оз?алт?ыштарыны? П?К-і. Техниканы?

дамуында?ы жылу ?оз?алт?ыштарыны? р?лі. Жылу машиналарын пайдалануда?ы

экологиялы? м?селелер ж?не ?орша?ан ортаны ?ор?ау.

Саба? ма?саты:

Білімділік: Жылу ?оз?алт?ыштарыны? П?К-і туралы жа?а ??ымды е?гізу, техниканы? дамуында?ы жылу ?оз?алт?ыштарыны? р?лі туралы т?сінік беру.

Дамытушылы?: О?ушыларды? ?ылыми д?ниетанымын ?алыптастыру, ?з бетімен ?ылыми ой ?орытындыларын жасай білуге жетелеу.

Т?рбиелік: Жауапкершілікке, тияна?тылы??а т?рбиелеу,таби?атты ?ор?ау?а ?йрету;.

Саба? типі: жа?а саба?ты ме?герту

Саба? т?рі: д?ст?рлі саба?

Саба? ?дісі: баяндау, с?ра?-жауап.

Саба??а керекті ??рал-жабды?тар: карточкалар,суреттер,схемалар.

Пайдаланыл?ан ?дебиеттер: http://kk.wikipedia сайты, о?улы?, «Физика есеп

шы?аруды? жолдары» М.Б.Симакин

П?наралы? байланысы: математика, экология.

Саба? барысы:

І. ?йымдастыру кезе?і.

ІІ. ?й тапсырмасын с?рау.

ІІІ. Жа?а саба?.

IV. Пысы?тау.

V.?орытындылау.

VІ. Ба?алау.

VІІ. ?йге тапсырма:

І. ?йымдастыру кезе?і.

а/ Амандасу;

?/ О?ушыларды? саба??а дайынды?ын ?ада?алау;

б/ Керекті ??ралдарды шы?ару;

в/Сныпты? гигиеналы? талабын ?арау;

ІІ. ?й тапсырмасын с?рау.

Карточкалар ар?ылы /Сынып о?ушыларына карточкалар ?йлестіремін.

10 минут ішінде о?ушы жауап беруі тиіс./

О?ушы: ________________________________

Тапсырма-1 Жылу машиналарыны? тарихынан

С?йкестікті тап:

Х?ІІ ?. 90жылдары

Т.Ньюкомен

1711ж

Дж. Уатт

1765ж

Д. Папен

1774ж

Ленуар

1860ж

И.И. Ползунов

Тапсырма-2 ІЖ?

3? Цилиндр

1? ?а?па?ша

4? Шатун мен кривошип

6? Маховик

7? Т?тандыр?ыш шам

5? Иінді блок

2? ?а?па?ша

Тапсырма-3 ?оз?алт?ышты? бір толы? цикілі мынадай 4 тактісінен т?рады: Сору, сы?у, ж?мысты? ж?ріс, шы?ару

Тапсырма-4 То?азыт?ышты? ??рылысын жаз

1-вентиль;

2-кептіргіш;

3-то?азыту камерасы;

4-компрессор;

5-конденсатор.

С?ра?тар:.

Реактивті двигательдер дегеніміз не?
Оны? ?андай т?рлері бар?
То?азыт?ыш м?шинелеріні? т?рлері?

ІІІ. Жа?а саба?.

1. Біз ?ткен саба?та айтып ?ткеніміздей жылу м?шинелеріні? ішкі энергиясы механикалы? энергия?а айналады. О?ан к?нделікті ?мірдегі авток?лікті алайы?. Оны ?оз?алыс?а т?сіру ?шін е? алдымен отын пайдаланамыз. Т?тандыр?ан кезде бензин жанып ішкі энергия пайда болады, ал авток?лікті ?оз?алт?ан кезде ішкі энергия механикалы? энергия?а айналады. Осы процесс кезінде бізде - пайдалы ?рекет коэффициенті /П?К/ ??ымын пайдаланамыз. Оны сіздер 7 сыныпта ?тті?іздер. Барлы?ымыз есімізге т?сіріп жіберейік.

/Та?тамен ж?мыс/

Та?басы-η /этта/

?лшем бірлігі- [η]-%

Формуласы /1/

м?нда?ы

Aт- толы? ж?мыс /Дж/

Q- ?ыздыр?ышты? жылу м?лшері /Дж/

П?К-ті? формуласына ?арай отырып ережені д?птерімізге т?сірейік.

Пайдалы ?сер коэффициенті (П?К) дегеніміз- істелінген толы? ж?мысты?,

?ыздыр?ыштан ал?ын?ан жылу м?лшеріне ?атынынасына те?.

Ал, толы? ж?мыс

Ат=Q1-Q2 /2/

Q1- ?ыздыр?ышты? жылу м?лшері;

Q2-сал?ындат?ышты? жылу м?лшер;

/1/формуланы т?рлендіреміз.

/3/

М?шинені? П?К-і температурамен байланысты.Со?ан байланысты

/4/

T1-?ыздыр?ышты? температурасы

T2-сал?ындат?ышты? температурасы

Енді та?ырып?а байланысты есептерді? шы?ару жолы:

1 есеп

Авток?лікті ?ыздыру?а кеткен жылу м?лшері 200Дж,ал сал?ындат?ышты? жылу м?лшері 180 Дж болса,авток?лікті? П?К-ін пайызбен есептеп табы?дар.

Берілгені: Талдау шешуі:

Q1- 200Дж

Q2- 180Дж жауабы:

т /к :η

2-есеп

?ыздыр?ышты? температурасы 800 К, ал суыт?ыштыкі 270С. Жылу

двигателіні? П?К-ні? е? ?лкен м?ні /62,5%/

Берілгені: ХБЖ Талдау шешуі:

Т1- 800К

t2 -270С Т2- 270С +273-300К жауабы:

т /к :η

Бекіту. Есептер /карточкалар ар?ылы/

1. Жылу машинасы бір циклде 1 кДж жылу м?лшерін ж?тып 400 Дж ж?мыс

істеді.

Машинаны? б?ліп шы?аратын жылу м?лшері.

2.?ыздыр?ышты? температурасы 1270С,ал сал?ындат?ышты? температурасы 770С болса,жылу двигателіні? П?К-ін табы?дар.

С?ра?тар /карточкалар ар?ылы/

Жылу ?оз?алт?ышыны? П?К-і дегеніміз не?

П?К-ті? формуласы?

V.?орытындылау.

VІ. Ба?алау.

VІІ. ?йге тапсырма: §26. Жылу ?оз?алт?ыштарыны? П?К-і. Техниканы? дамуында?ы жылу ?оз?алт?ыштарыны? р?лі. Жылу машиналарын пайдалануда?ы экологиялы? м?селелер ж?не ?орша?ан ортаны ?ор?ау.13-ж. №4. №5

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Жылу ?оз?алт?ыштарыны? П?К-і.»

Сабақ тақырыбы: § 26.Жылу қозғалтқыштарының ПӘК-і. Техниканың

дамуындағы жылу қозғалтқыштарының рөлі. Жылу машиналарын пайдаланудағы

экологиялық мәселелер және қоршаған ортаны қорғау.

Сабақ мақсаты:

Білімділік: Жылу қозғалтқыштарының ПӘК-і туралы жаңа ұғымды еңгізу, техниканың дамуындағы жылу қозғалтқыштарының рөлі туралы түсінік беру.

Дамытушылық: Оқушылардың ғылыми дүниетанымын қалыптастыру, өз бетімен ғылыми ой қорытындыларын жасай білуге жетелеу.

Тәрбиелік: Жауапкершілікке, тиянақтылыққа тәрбиелеу,табиғатты қорғауға үйрету;.

Сабақ типі: жаңа сабақты меңгерту

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап.

Сабаққа керекті құрал-жабдықтар: карточкалар,суреттер,схемалар.

Пайдаланылған әдебиеттер: http://kk.wikipedia сайты, оқулық, «Физика есеп

шығарудың жолдары» М.Б.Симакин

Пәнаралық байланысы: математика, экология.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

IV. Пысықтау.

V.Қорытындылау.

VІ. Бағалау.

VІІ. Үйге тапсырма:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

а/ Амандасу;

ә/ Оқушылардың сабаққа дайындығын қадағалау;

б/ Керекті құралдарды шығару;

в/Сныптың гигиеналық талабын қарау;

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

Карточкалар арқылы /Сынып оқушыларына карточкалар үйлестіремін.

10 минут ішінде оқушы жауап беруі тиіс./

Оқушы: ________________________________

Тапсырма-1 Жылу машиналарының тарихынан

Сәйкестікті тап:

ХҮІІ ғ. 90жылдары	Т.Ньюкомен
1711ж	Дж. Уатт
1765ж	Д. Папен
1774ж	Ленуар
1860ж	И.И. Ползунов

Тапсырма-2 ІЖҚ

3□ Цилиндр

1□ қақпақша

4□ Шатун мен кривошип

6□ Маховик

7□ Тұтандырғыш шам

5□ Иінді блок

2□ Қақпақша

Тапсырма-3 Қозғалтқыштың бір толық цикілі мынадай 4 тактісінен тұрады: Сору, сығу, жұмыстық жүріс, шығару

Тапсырма-4 Тоңазытқыштың құрылысын жаз

1-вентиль;

2-кептіргіш;

3-тоңазыту камерасы;

4-компрессор;

5-конденсатор.

Сұрақтар:.

Реактивті двигательдер дегеніміз не?
Оның қандай түрлері бар?
Тоңазытқыш мәшинелерінің түрлері?

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Біз өткен сабақта айтып өткеніміздей жылу мәшинелерінің ішкі энергиясы механикалық энергияға айналады. Оған күнделікті өмірдегі автокөлікті алайық. Оны қозғалысқа түсіру үшін ең алдымен отын пайдаланамыз. Тұтандырған кезде бензин жанып ішкі энергия пайда болады, ал автокөлікті қозғалтқан кезде ішкі энергия механикалық энергияға айналады. Осы процесс кезінде бізде - пайдалы әрекет коэффициенті /ПӘК/ ұғымын пайдаланамыз. Оны сіздер 7 сыныпта өттіңіздер. Барлығымыз есімізге түсіріп жіберейік.

/Тақтамен жұмыс/

Таңбасы-η /этта/

Өлшем бірлігі- [η]-%

Формуласы /1/

мұндағы

Aт- толық жұмыс /Дж/

Q- қыздырғыштың жылу мөлшері /Дж/

ПӘК-тің формуласына қарай отырып ережені дәптерімізге түсірейік.

Пайдалы әсер коэффициенті (ПӘК) дегеніміз- істелінген толық жұмыстың,

қыздырғыштан алғынған жылу мөлшеріне қатынынасына тең.

Ал, толық жұмыс

Ат=Q1-Q2 /2/

Q1- қыздырғыштың жылу мөлшері;

Q2-салқындатқыштың жылу мөлшер;

/1/формуланы түрлендіреміз.

/3/

Мәшиненің ПӘК-і температурамен байланысты.Соған байланысты

/4/

T1-қыздырғыштың температурасы

T₂-салқындатқыштың температурасы

Енді тақырыпқа байланысты есептердің шығару жолы:

1 есеп

Автокөлікті қыздыруға кеткен жылу мөлшері 200Дж,ал салқындатқыштың жылу мөлшері 180 Дж болса,автокөліктің ПӘК-ін пайызбен есептеп табыңдар.

Берілгені: Талдау шешуі:

Q1- 200Дж

Q2- 180Дж жауабы:

т /к :η

2-есеп

Қыздырғыштың температурасы 800 К, ал суытқыштыкі 27⁰С. Жылу

двигателінің ПӘК-нің ең үлкен мәні /62,5%/

Берілгені: ХБЖ Талдау шешуі:

Т1- 800К

t2 -27⁰С Т2- 27⁰С +273-300К жауабы:

т /к :η

Бекіту. Есептер /карточкалар арқылы/

1. Жылу машинасы бір циклде 1 кДж жылу мөлшерін жұтып 400 Дж жұмыс

істеді.

Машинаның бөліп шығаратын жылу мөлшері.

2.Қыздырғыштың температурасы 127⁰С,ал салқындатқыштың температурасы 77⁰С болса,жылу двигателінің ПӘК-ін табыңдар.

Сұрақтар /карточкалар арқылы/

Жылу қозғалтқышының ПӘК-і дегеніміз не?

ПӘК-тің формуласы?

V.Қорытындылау.

VІ. Бағалау.

VІІ. Үйге тапсырма: §26. Жылу қозғалтқыштарының ПӘК-і. Техниканың дамуындағы жылу қозғалтқыштарының рөлі. Жылу машиналарын пайдаланудағы экологиялық мәселелер және қоршаған ортаны қорғау.13-ж. №4. №5