Урок на тему:"С?йы??а батырыл?ан денеге кері итеруші к?шті аны?тау"

Ақтөбе облысы Мұғалжар ауданы Қандыағаш қалалық №3мектеп-гимназиясының физика пәні мұғалімі Сидағалиева Сара Мұханбетярқызы

САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫБЫ: Сұйыққа батырылған денеге кері итеруші күшті анықтау.

САБАҚТЫҢ МАҚСАТЫ: Сұйыққа батырылған денеге әсер ететін ығыстырушы күшін тәжірибе жүзінде анықтау.

ОҚЫТУ МІНДЕТІ: Паскаль заңымен, Архимед заңдарының теориялық тұжырымдарын нығайту. Ығыстырушы күштің дененің көлемімен тығыздығына тәлелділігін одан әрі ұғындыру,

ТӘРБИЕЛІК МІНДЕТІ: Оқушының танымдылық қасиеттерін жетілдіру, логикалық пайымдауды дамыту, таныс дүниеден жаңа проблема тудыра білу. Алған білімді еңбекпен ұштастыру.

ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС МІНДЕТІ:Оқушылардың физикалық заңдары неғұрлым тереңірек меңгеруіне ықпалын тигізеді. Физикалық приборлардың құрылысын және жұмыс принципін оқып үйренуге бағыштайды.

ҚАЙТАЛАУ МІНДЕТІ:"Қысым " , "Паскаль заңы","Архимед күші" тақырыптарын қайталай отырып, алған білімді одан әрі тереңдету.

Сабақтың түрі:

Сабақтың тиімділігі: Слайдтар, электрондық оқулық, Архимед иелігі, мензурка, штатив,динамометр, су бар ыдыс,жүктер,тұзды су, жұмыртқа.

Техникалық жағдайы:Кадаскоп, видеопроектор, компьютер.

Сабақтың барысы:

I.Ұйымдастыру.

II.Өткен тақырыптарды қайталау:

а) Физикалық тест тапсырмалары

ә)Тәжірибе№1

б)Архимед күшін қайталау/слайд

в)Тәжірибе№2

г)Тәжірибе№3

д)Тәжірибе№4

з)Денелердің түзу шарттары

В) Тәжірибе№2

Алдыңғы тәжірибе бойынша динамометрдің ауадағы көрсетуі F₁=0.3H енді осы көрсетуге келгенше ыдысқа су құямын. Қандай қорытынды айта аласыздар.

Шелекке құйылған судың салмағы ығыстырушы күшіне тең болды. Себебі: Сұйыққа батырылған денеге оның өзі ығыстырған сұйықтың салмағына тең тік жоғары бағытталған ығыстырушы күш әсер етеді.

Г)Тәжірибе №3.

1литр көлемдегі 2 ыдыс аламыз, оған биіктігі бірдей су құямыз. 1-уі тұзды су, 2-шісі таза су. V₁=V₂ тең, жұмыртқа суға саламыз. 2-ыдыстағы ығыстырушы күштерді салыстырамыз Р_тұз Р_с , сондықтан F_{А тұз}F_{А таза}

з)Тәжірибе №4.

Денелердің түзу шарттарын слайд арқылы түсіндіру. Көлемдерді бірдей парфин тығын , ағаш ыдыстағы суға салынады.

V₁=V₂=V₃

P₁P₂P₂

F=P*Vq*q жүзу шарттары.

1. Егер Р_q=P_c дене сұйық ішінде жүзіп жүреді.

2.P_qP_c болса, дене сұйыққа батады.

3.P_qP_c болса, дене сұйық бетіне көтеріледі.

III. Зертханалық жұмыс .\слайдпен\

Судағы денеге әсер ететін кері итеруші күшті өлшеу.

Жұмыстың орындалу реті.

1.Өлшегіш цилиндрдің көмегімен дененің көмегін өлшейміз.

2. Штативке динамометрді бекітеміз.

3. Жіптің көмегімен денені динамометрдің ілмегіне ілеміз және дененің ауадағы салмағын табамыз.

4. Дененің астына ішінде суы бар стакан қоямыз және дененің барлығы толық суға түскенше динаметр мен қысқышы бар муфтаны түсіреміз. Судағы дененің салмағын табамыз және кері итеруші күштің мәнін есептейміз.

Тәжірибені басқа денемен жасаймыз және кестеге тәжірибенің нәтижелерін жазамыз.

Қорытынды жасаңдар

IY. Қорытынды.

III.Зертханалық жұмыс.

IY.Қорытынды

А. Физикалық тест

1. Қандай күйде газ көбірек қысым түсіреді?

А.) қыздырған күйде ә.) суық күйде б.) еш жағдайда

2.Сұйыққа немесе газға түсірілген қысым сол сұйықтың немесе газдың әрбір нүктесіне өзгеріссіз беріледі.

а.) архимед заңы ә.) паскаль заңы б.) торричелли заңы

3.Атмосфералық қысымды алғашқы рет бақылаған кім?

а.)Ломоносов ә.)Архимед б.)Торричелли

4. Бәтеңкенің ұлтаны тозуына қандай күш әсер етеді?

а.) үйкеліс күші ә.) ауырлық күші б.) серпімділік күші

5. Рюкзак бауларын неліктен жалпақ етіп жасайды?

а.) үзіліп кетпеу үшін ә.) көп жүк салуға б.)қысым,салмақ азырақ түссін деп

6.200см² ауданға 50Н күш әрекет етеді. Қысымды тап.

а.) 2500Па ә.) 250па б.)0,250па

7.Су астындағы тасты көтеру неліктен жеңіл болады?

а.) архимед күші әрекет етеді ә.) тастың тығыздығы б.) паскаль заңы

8. Егер ауырлық күші архимед күшінен артық болса

а.) жүзіп жүреді ә.) батып кетеді б.) өзгеріс болмайды

9. Дененің тығыздығы сұйықтың тығыздығынан кем болса,дене сұйықта...

а.) жүзіп жүреді ә. )батып кетеді б.) өзгеріс болмайды

10. Егер ауырлық күші Архимед күшінен кем , яғни болса F_{a A}, онда дене...

А)сұйықтың бетіне көтеріледі ә) сұйыққа батып кетеді б) тепе-теңдік қалпын сақтайды в) өзгермейді

№1. Тәжірибе. Динамометр ілгегіне қандайда бір жүк ілеміз. Шкаланың көрсетуі бойынша ауырлық күшінің мәнін белгілеп алайық. Одан кейін денені толық суға батырамыз. Динамометр көрсетуі өзгереді. Неліктен? Дененің массасын өзгерткеніміз жоқ. Бұл жағдайда денеге ауырлық күшінен басқа оны судан ығыстыратын күш әрекет етеді.

F₁=0.3H F₂=0.1H

Ол күш қалай пайда болды?

Б) Архимед күшін түсіндіру. Сұйықтың қысымы туралы білімге сүйеніп, сұйыққа батырылған денеге қандай әрекет ететінін қарастырамыз. Дененің үстіңгі жағын биіктігі h₁₂ F₂F₁ F_ы=F₂-F₁

Сұйыққа батырылған денеге осы денені сұйықтың ығыстыратын күш әрекет етеді. Ол күштің шамасы F=p*q*V