Просмотр содержимого документа
«?йкеліс. ?йкеліс т?рлері. ?йкеліс к?ші мен кедергі к?ші. »
Сабақтың тақырыбы: Үйкеліс. Үйкеліс түрлері.
Үйкеліс күші мен кедергі күші.
Сабақтың мақсаты: Оқушылардың физика пәніне деген белсенділігін, қызығушылығын, оқуға ынтасын арттыру.
Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларды еңбек тәрбиесіне, ұлттық салт-
дәстүрге тез ойланып, өз ойларын
шапшаңдықпен тез тұжырымдауға тәрбиелеу.
Сабақ түрі: Аралас сабақ.
Сабақтың көрнекілігі: Үйкеліс күшіне байланысты салынған
суреттер, машина (ойыншық), шыны,
топырақ, домино карточкалары,
таблицалары, жұмыртқа, диктант сөздері
(басылған) жазылған мақал- мәтелдер ж/е т. б.
Сабақтың барысы:
І. Тақырыпты тақтаға жаза отырып 1- шіден кіріспе сұрақтарын қою.
ІІ. Жаңа сабақ түсіндіру. Тәжірибе көрсету.
ІІІ. Үйкеліс күшінің пайда болуы туралы түсінік беру.
IV. Үйкеліс кұшінің түрлеріне тоқталу.
V. Үйкеліс күшінің пайдасы мен зиянына тоқталу.
VI. Бекіту сұрақтарын беру.
VII. Домино ойнату. Таблица толтырту.
VIIІ. Таблица толтыру
IX. Диктант (Физикалық) жазу.
X. «Жұмыртқа»-ойынын ойнату.
XІ. Ұлттық салт-дәстүрге байланысты үйкеліс туралы мақал-мәтелдермен танысып, мағынасын түсіндіру.
XІІ. Сабақты бағалап, қорытындылау.
І. Кіріспе сұрақтар:
Күш дегеніміз не?
Қандай күштерді білесіңдер?
Ауырлық күші дегеніміз не?
Формуласы қандай?
Серпімділік күші дегеніміз не?
Күштің өлшем бірлігі?
Заттың тығыздығының формуласы қандай?
Жылдамдықтың формуласы қандай?
ІІ. Жаңа сабақты түсіндіре отырып, үйкеліс күші туралы, оның түрлері туралы
түсініктер беру.
«1 дене 2-ші бір дененің бетімен қозғалғанда пайда болатын және қозғалысқа қарама- қарсы бағытталған күш үйкеліс күші деп аталады және т.б тоқталу. (суреттерді көрсету)»
Тәжірибе көрсету:
«Ойыншық машинаны пайдаланып оны көлбеу жазықтықпен төмен қарай жіберу және орнын белгілейміз, сосын көлбеу жазықтықтың алдына топырақ себу арқылы машинаны төмен қарай жібіре отырып үйкеліс күшін бақылап, көз жеткізу»
ІІІ. Үйкеліс күшінің пайда болу себептеріне тоқталу:
Тіліскен беттердің кедір-бұдыр болуы.
Тіліскен денелердің молекулаларының өзара тартылысы салдарынан.
IV. Үйкеліс күшінің түрлеріне тоқталу.
Сырғанау үйкеліс күші – түсінік беру.
Домалау үйкеліс күші.
Тыныштық үйкеліс күші – мысалдар келтіру.
V.Үйкеліс күшінің пайдасы және зиянына тоқталу.
Пайдасы: Үйкеліссіз адамдар, жануарлар және т.б. жер бетімен қозғалып жүре
алмайтындындығы, тайғанай беретіндігі туралы және тағыда басқадай мысалдар
келтіре отырып дәлелдеу.
Зияны: Барлық тех.машиналардың озғалатын бөліктері уй- келіс салдарынан тозатындығы, қызатындығы, сондықтан оларды домалау үйкеліс күшімен алмастыратындығы және т.б. туралы түсініктерін қалыптастыру.
VI.Бекіту сұрақтарын беру:
Үйкеліс күші дегеніміз не?
Үйкеліс күшінің түрлері және тағыда басқадай сұрақтар беру арқылы бекіту.
VII."Домино"-ойыны:
Шарты: Оқушылардың алдарына өткен тақырыптар бойынша домино тастары тәрізді формулалар жазылған карточкалар таратылып оларды дұрыстап құрастыру, өлшем бірліктерін дұрыс анықтау керек.
Мысалы:
VIIІ. Таблица толтыру: Оқушылардың алдарына таблица таратылады, оқушылар ондағы физикалық шаманы, белгіленуі, өлшем бірлігі, өлшейтін құралдарын дұрыс ойланып толтыру керек..
Мысалы:
Физикалық шама
Күш
Белгіленуі
F
Өлшем бірлігі
H
Өлшейтін құралы
Динамометр
IX. Диктант жазу (физикалық)
Әрбір оқушының алдына алдын ала бастырылып дайындалған диктант тексі таратылады. Сондағы сөздер арасында бос тасталған көп нүктенің орынына қандай сөз керектігін дұрыс тауып қою керек. Мысалы мынадай:
1. Шана таудан төмен қарай .... күшінің әсерінен қозғалады және ..... күшінің әсерінен тоқтайды.
А. үйкеліс, ауырлық.
Б. серпімділік, үйкеліс.
В. ауырлық, үйкеліс.
2. Майлау кезінде үйкеліс ....
А. өзгермейді.
Б. артады.
В. азаяды.
3. Екі соқтығысқан биллиард шары ..... күшінің әсерінен бір- бірінен тебіледі де ..... әсерінен тоқтайды.
А. үйкеліс, ауырлық.
Б. серпімділік, үйкеліс.
В. үйкеліс, серпімділік
X. "Жұмыртқа " – ойыны.
Мақсаты: Ортаға 2 оқушы шығады, 1-нің қолына шыны, 2- ң қолына ағаш тақтай беріп, үстілеріне жұмыртқа қойып жарыстырамыз. Сонда осы екеуінің қайсысы белгіленген мәреге бұрын жететіндігін анықтап, яғни ағаш тақтайда жұмыртқасы бар оқушы бірінші жететіндігі, себебі ағаш тақтайдың үйкеліс күші шыныға қарағанда артық екені анықталып оқыушылардың көзі жетеді.
XІ. Ұлттық салт – дәстүрге байланысты үйкеліс туралы мақал – мәтелдерді оқушыларға оқыттырып мағынасын түсіндіру.