?йкеліс к?ші (7 сынып)

Үйкеліс күші (7 сынып)

Үйкеліс күші (7 сынып).
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға үйкеліс күші туралы ұғымның күнделікті өмірде қолданылып жүрген ұғым екенін, оны өлшеуге болатандығын, формуласын, өлшем бірлігін меңгерту,
Алған білімін мазмұнды есептер шығаруға пайдалана алу іскерлігін жетілдіру.
Тәрбиелілік: Күнделікті өмірде үйкелістің түрлері пайда болатындығын ескере отырып, өз қажетіне жарата білуге тәрбиелеу.
Дамытушылық: Жаңа ұғыммен таныстыра отырып, оны практикада қолдана алу дағдысын қалыптастыру.
Сабақтың типі: Жаңа сабақ.
Әдісі.Теорияларды, ұғымдарды, ережелерді қорыту,өзін-өзі бақылау.
Пәнаралық байланыс: Математика, әдебиет пәндерімен байланыстыра оқыту.
Көрнекілігі: Суреттер, тірек сызбалар.
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі
ІІ Үй тапсырмасыншолу.
ІІІ Жаңа сабақ.
ІV. Сабақты бекіту.
V.Оқушыларды бағалау.
VІ.Үйге тапсырма беру.
Үй тапсырмасын сұрау. Тірек сызба бойынша түсінік алу.
Үйкелістің пайда болуы.1.Беттердің кедір-бұдыр болуы
2.Молекулалардың өзара тартылысы
Үйкеліс түрлері:1.Сырғанау 2.Домалау 3.Тыныштық
1.Сырғанау – бір дене екінші дененің бетімен сырғанайды.
2.Домалау – бір дене екінші дененің бетімен домалайды.
3.Тыныштық – денелер бір-біріне қатысты тыныштық қалпын сақтайды.
Салмақсыздық
Тірек немесе аспа денемен бірге еркін түскенде, құла
Дене тірекке әсер етпейді
Тірек дененің қозғалысына бөгет болмайды
Салмақ нөлге тең
Негізгі бөлім: Оқушыларға тақырыпқа байланысты әр түрлі суреттер мен сұрақтар қою арқылы түсінік аламын.
Үйкеліс күші
Нормаль қысым күші μ-үйкеліс коэффиценті
Ауырлық күші Үйкелістің материалдар тегіне
Ғ=μ*N
Ұшқыр ойдан – ұтымды жауап (сұрақ-жауап жұмысы)
1-сұрақ: Не үшін дене шынықтыру сабағында кейбір снарядтарда жаттығу жасау кезінде алақанды магнезиямен, ал шаңғының табанын конифольямен сүртеді?
Жауап: Үйкеліс күшін арттыру үшін, сырғанауды азайту үшін.
2 – сұрақ: Оқу шеберханасында саймандарды қайрау кезінде қандай физикалық құбылыс пен заңдылық қолданылады?
Жауап: Қысым, катты денелер арасындағы үйкеліс.
3 – сұрақ: Балық суда қозғалған кезде, желбезектерінің күйі өзгере ме?
Жауап: Ия, балық өз желбезектерінің сумен әсерлесуі арқылы суда қозғалады. Балықтар қарсы кедергіні азайту үшін өз желбезектерін жиырып алады.
4 – сұрақ: Неге судан шыққын балықты қолда ұстау қиын?
Жауап: Өйткені, балықтың денесі үйкелісті азайтатын сілекейлі ?қабықшамен қапталған.
Сен білесің бе? (мақалды физикалық тілмен түсіндіру)
1. «Тасты тауға сүйрейді, ал төмен ол өзі құлайды». (Қазақ мақалы)
2. «Қолды қол жуады». (Қазақ мақалы)
3. «Майланбаған арба жүрмес». (Тәжік мақалы)
4. «Майланбаған доңғалақ білікті қажайды». Өзбек мақалы)
Есептер шығару. (Оқулықтағы 18-жаттығудың есептері)
1.Жалпы массасы 1 т болатын жүгі бар шананы ат мұзбен сүйретіп келеді. Шана табаны мен мұз арасындағы үйкеліс коэффициенті – 0,05. Ал арбаны қандай күшпен тартып келеді?
Берілгені: m=1 т =1000 кг
m=0,05
q=9,8Н/кг
Табу керек: Ғ = ? Шешуі: F=μN
N=mq F=μmq
Ғ=0,05*1000 кг*9,8Н/кг=500 Н
2.Массасы 70 кг шкафты орнынан жылжыту үшін қандай күш жұмсау керек? Үйкеліс коэффициенті – 0,3.
Берілгені: m=70 кг
μ=0,3
q=9,8 Н/кг
Табу керек: Ғ=? Шешуі: Ғ =μN
N=mq
F=μmq
F=0.3*70кг*9,8Н/кг=210 Н
3.Массасы 50 кг дене 200 Н күштің әрекетінен жазық бетте бірқалыпты қозғалып келеді. Үйкеліс коэффициенті неге тең?
Берілгені: m=500 кг
Ғ=200 Н
q = 9,8 Н/кг
Табу керек:μ = ? Шешуі:Ғ=μN
N=mq
m=F/mq
μ=200 Н/50кг*9,8Н/кг=0,4
Жаңа сабақты бекіту. (Кубизм әдісі бойынша)
1.Қандай күшті үйкеліс күші деп айтамыз?
2.Үйкеліс не себептен пайда болады?
3.Үйкелісті қалай азайтуға болады?
4.Күнделікті қалай азайтуға болады?
5.Үйкелістің қандай түрлері бар?
6.Үйкеліс күшін қалай өлшеуге болады?
Үйге тапсырма. § 41 Үйкеліс күші (Тақырыпты оқу, түсінгенін айту, тест тапсырмасын орындау)
Тест
1.Массасы 20 кг ағаш білеушені үйкеліс коэффициенті 0,25 тақтай еденнің бетіде тұрақты жылдамдықпен қозғалу үшін жұмсалатын күш (g=10 м/с)
А) 60 Н
В) 20)
С) 25 Н
Д) 50Н
Е) 45 Н
2. Массасы 5 кг дене 150 Н күштің әрекетінен жазық бетте бірқалыпты қозғалып келеді? Үйкеліс коэффициенті неге тең?
А) 0.2
В) 0.3
С) 0.4
Д) 0.5
Е) 0.6

Жаңа сабақты қорытындылау (Ой шақыру әдісі бойынша)