Т?зусызы?ты те?айнымалы ?оз?алыс. ?деу

Сабақтың тақырыбы: §4. Түзусызықты теңайнымалы қозғалыс. Үдеу.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: оқушыларға тең айнымалы қозғалыс туралы түсінік беру, «үдеу» ұғымымен таныстыру;

Дамытушылық: оқушылардың алған білімдерін есеп шығаруда қолдана білу дағдыларын қалыптастыру, дамыту;

Тәрбиелік: іздемпаздыққа, ұқыптылыққа, тездікке баулу.

Сабақтың көрнекілігі: сызбалар, плакат

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдіс-тәсілдері: жаңа тақырыппен таныстыру

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру.

ІІ. Оқушылардың үй тапсырмасын қалай меңгергендерін тексеру:

1. Векторлық шамалар дегеніміз не?

2. Скаляр шамалар дегеніміз не?

3. Векторларға амалдарды қалай қолданамыз?

4. Векторлар проекциясы дегеніміз не?

5. Есептердің шығарылуын тексеру.

ІІІ. Жаңа сабақ.

Теңайнымалы қозғалыс деп дененің жылдамдығы кез келген бірдей уақыт аралығында бірдей шамаға өзгеріп отыратын қозғалысты айтады.

Үдеу дегеніміз – жылдамдықтың өзгеру шапшаңдығын сипаттайтын шама; ал жылдамдық өзгерісінің осы өзгеріс болған уақыт аралығына қатынасына тең.

ХБЖ-да үдеу бірлігі 1м/с².

IV. Жаңа сабақты бекіту

а) §4 сұрақтарын талдау

- тең айнымалы қозғалыс деп қандай қозғалысты айтады?

- тең айнымалы қозғалыс кезінде жылдамдық қалай өзгереді?

- үдеу дегеніміз қандай физикалық шама?

- үдеу қандай формуламен өрнектеледі және оның өлшем бірлігі қандай?

- үдемелі қозғалыстың баяулайтын қозғалыстан айырмашылығы неде?

-Үдеумен қозғалатын дененің жылдамдығы нөлге тең бола ала ма?

- Үдеу нөлге тең болғанда (а=0), қозғалыс қандай сипат алады?

ә) Есептер шығару. 3-жаттығу

№1. Бер: a=1.5 м/с² Шешуі: ; Есептелуі:

v=54км/сағ=15 м/с t =15:1,5=10 с;

Табу керек: t=?

№2. Бер:v=36 км/сағ=10м/с Шешуі: Есептелуі:

t=4 с м/с²;

Табу керек: a=?

№3. Бер: a=0,3 м/с² Шешуі: Есептелуі:

v₀=4 м/с v=v₀ + at v=4+0.3·20 = 10 м/с

t= 20 с

Табу керек: v=?

№4. Бер: a=0,8м/с² Шешуі: Есептелуі:

v₀ = 2 м/с v=v₀ + at v=2 + 0,8·10=10 м/с.

t =10с

Табу керек: v = ?

V. Жекелеген оқушыларға қосымша тапсырмалар беру (Ж.Терлікбаев, С.Тілеубай. «Механика

деңгейлік есептері «Алматы» 2008)

№33. Автомобиль жылдамдық алып қозғала бастаған кезіндегі жылдамдықтың уақытқа тәуелділігі v_x=0.8t теңдеуімен берілген. Жылдамдықтың графигін салыңдар және автомобильдің бесінші секундтың аяғындағы жылдамдығын табыңдар. v (м/с)

Шығарылуы: 100

Берілгені: v_x =0,8 t; t_o = 5с Шешуі: v_x(t_o )=0,8·5=4 м/с

Табу керек: v_x(t_o ) - ? 5

t(с)

Жауабы: v_x(t_o )=4 м/с 20 40 60 80 100 120

№34. Поездың жылдамдығы 20 с ішінде 72-ден 54 км/сағ –қа дейін кеміді. Жылдамдықтың уақытқа тәуелділігінің формуласын жазыңдар және осы тәуелділіктің графигін салыңдар.

v(м/с)

t(с)

№35.

Суреттегі жылдамдық графигін пайдаланып бастапқы жылдамдықты, төртінші секундтың бас кезіндегі және алтыншы секундтың аяқ кезіндегі жылдамдықты табыңдар. Үдеуді есептеп шығарыңдар және

v_x = v_x(t) тәуелділігінің теңдеуін жазыңдар.

Шығарылуы:

VІ. Бағалау.

VІІ. Үйге тапсырма:§4. 3- жаттығу. №4. Рымкевич: №50, № 52, №53.