Саба?ты? та?ырыбы: Термодинамиканы? бірінші заны. Газ бен буды? ?л?аюында?ы ж?мысы.
Саба?ты? ма?саты:
Білімділік ма?саты: МКТ т?р?ысынан ішкі энергия ??ымын беру ж?не газбен буды? ?л?ай?анда?ы ж?мысы ??ымын енгізу, ж?йені? ішкі эиергиясы, ж?мыс ж?не ж?йеге берілген жылу м?лшері арасында?ы байланысты та?айындау, сонымен ?атар о?ушыларды білімнен хабардар етіп ?ана ?оймай, олар?а ты? м?ліметтер беріп ?алыптастыру.
Дамытушылы? ма?саты: О?ушыларды? жеке ?абілетін дамыту, білім де?гейін ж?не белсенділік пен ?ызы?ушылы?ын арттыру.
Т?рбиелік ма?саты: О?ушыларды? талдау ж?не та?дау тал?амын, білімге деген жауакершілігін ж?не ??ыптылы??а, ал?ырлы??а, отанс?йгіштікке, таби?атты аялау?а, сыйласты? пен ?дептілікке баулу.
Саба?ты? т?рі: аралас саба?
Саба?ты? ?діс-т?сілдері: т?сіндіру, есеп шы?арту, кітаппен ж?мыс.
Саба?ты? к?рнекіліктері: кестелі плакаттар, суреттер, интерактивті та?та, слайд ж?мыстары т.б.
?) Энергияны? ?андай айналу т?рлері бар ж?не оларды ?алай пайдалану?а болады?
2) практикалы? тапсырмаларын тексеру.
а) есептерін тексеру.
ІІІ. Жа?а материалды ме?герту:
Термодинамиканы? бірінші заны. Газ бен буды? ?л?аюында?ы ж?мысы.
Таби?атта?ы энергия жо?тан пайда болмайды ж?не жо?алмайды: энергияны? м?лшері
?згермейді. Ол тек бір т?рден екінші т?рге ?теді. Б?л т?жырымдама энергияны? са?талу ж?не т?рлену за?ы деп аталады.
Термодинамиканы? бірінші за?ы бойынша:
1. Ж?йені? бір к?йден екінші к?йге ?ткендегі оны? ішкі энергиясыны? ?згеруі сырт?ы к?штерді? ж?мысы мен ж?йеге берілген жылу м?лшеріні? ?осындысына те?:
DU = A + Q (1)
2. Ж?йеге берілген жылу м?лшері оны? ішкі энергиясын ?згертуге ж?не ж?йені? сырт?ы денелермен ж?мыс істелуіне ж?мсалады.
Q= DU + A (2)
Термодинамиканы? бірінші за?ы м??гі энергияны? ?згеру процесін сипаттайды ж?не осы ?згерісті? санды? ?лшеуіштері болып табылады.
Термодинамиканы? бірінші за?ын ?рт?рлі процестерге ?олдану
Изопроцестерді? аталуы
Т?ра?ты шама
?згеретін те?деу н?мері
Термодинамиканы? бірінші за?ы ?рнегіні? жазылуы
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Термодинамиканы? бірінші заны. Газ бен буды? ?л?аюында?ы ж?мысы.»
ФИЗИКА ПӘНІ БОЙЫНША
8 сынып № 19 сабақ Өткізілген күні_________________
Сабақтың тақырыбы: Термодинамиканың бірінші заны. Газ бен будың ұлғаюындағы жұмысы.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік мақсаты: МКТ тұрғысынан ішкі энергия ұғымын беру және газбен будың ұлғайғандағы жұмысы ұғымын енгізу, жүйенің ішкі эиергиясы, жұмыс және жүйеге берілген жылу мөлшері арасындағы байланысты тағайындау, сонымен қатар оқушыларды білімнен хабардар етіп қана қоймай, оларға тың мәліметтер беріп қалыптастыру.
Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың жеке қабілетін дамыту, білім деңгейін және белсенділік пен қызығушылығын арттыру.
Тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың талдау және таңдау талғамын, білімге деген жауакершілігін және ұқыптылыққа, алғырлыққа, отансүйгіштікке, табиғатты аялауға, сыйластық пен әдептілікке баулу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдіс-тәсілдері: түсіндіру, есеп шығарту, кітаппен жұмыс.
Сабақтың көрнекіліктері: кестелі плакаттар, суреттер, интерактивті тақта, слайд жұмыстары т.б.
Сабақтың барысы:
І. ДК. Ұйымдастыру кезеңі:
1. Сәлемдесу, оқушыларды түгендеу;
2. Сынып болмесінің тазалығын тексеру;
3. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру (жұмыс орны, отырыстары, сыртқы түрлері);
4. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
ІІ. ДК. Үй тапсырмасын тексеру, қайталау.
1) теориялық білімдерін тексеру.
а) Жылу құбылыстарының заңдылықтары қандай?
ә) Энергияның қандай айналу түрлері бар және оларды қалай пайдалануға болады?
2) практикалық тапсырмаларын тексеру.
а) есептерін тексеру.
ІІІ. Жаңа материалды меңгерту:
Термодинамиканың бірінші заны. Газ бен будың ұлғаюындағы жұмысы.
Табиғаттағы энергия жоқтан пайда болмайды және жоғалмайды: энергияның мөлшері
өзгермейді. Ол тек бір түрден екінші түрге өтеді. Бұл тұжырымдама энергияның сақталу және түрлену заңы деп аталады.
Термодинамиканың бірінші заңы бойынша:
1. Жүйенің бір күйден екінші күйге өткендегі оның ішкі энергиясының өзгеруі сыртқы күштердің жұмысы мен жүйеге берілген жылу мөлшерінің қосындысына тең:
U = A + Q (1)
2. Жүйеге берілген жылу мөлшері оның ішкі энергиясын өзгертуге және жүйенің сыртқы денелермен жұмыс істелуіне жұмсалады.
Q= U + A (2)
Термодинамиканың бірінші заңы мәңгі энергияның өзгеру процесін сипаттайды және осы өзгерістің сандық өлшеуіштері болып табылады.
Термодинамиканың бірінші заңын әртүрлі процестерге қолдану
Изопроцестердің аталуы
Тұрақты шама
Өзгеретін теңдеу нөмері
Термодинамиканың бірінші заңы өрнегінің жазылуы
Изохоралық
V=const
(2)
U = Q; A = 0; V = 0
Изотермиялық
Т=const
(2)
Q = A’ U = 0
Изобаралық
р=const
(2)
Q = U + A’; A = Q - U
Адиабатық
Q=const
(1)
U = A Q = 0
1) Изотермия процесі Бойл-Мариот р
Т=const; рV=const
р1V1= р2V2
2) Изобаралық процесі Гей-Люссак V
р=const; V/Т=const р1
V1 /Т1 =V2 / Т2 р2
3) Изохоралық процесі Шарль р
V =const; р/Т=const V1
р1 /Т1 = р2 / Т2 V2
Т
4) Адиабаталық процесс дегеніміз – жылудан оқшауланған жүйедегі процесс деп аталады.
Сонымен қатар, техниканың дамып жетілуі мен бүкіл адамзат прогресі жаңа энергия көздерінің ашылуымен, отындағы ішкі энергияның орасан мол қорын барынша толық пайдалана білуге байланысты. Отын жанғанда бөлініп шығатын энергия жылу алмасу арқылы басқа газға немесе буға беріледі. Газ немесе бу ұлғая отырып, сыртқы күштерге қарсы жұмыс атқарады, қандай да бір механизмді қозғалысқа келтіреді. Қандай жағдайда газ жұмыс атқара алады және газдың жұмысын қалай есептейміз?
Термодинамикалық жүйе ретінде цилиндрдің поршені астында орналасқан газды аламыз. Жылжымалы поршень цилиндр қабырғасын бойлай үйкеліссіз орын ауыстырады. Бастапқы күйде газдың температурасы қоршаған ортаның температурасына тең. Поршеньге түсетін ішкі және сыртқы қысым р бірдей болғандықтан, поршень тыныштықта тұрады. Газға біраз жылу мөлшерін берейік. Газ ұлғая бастайды және поршень Һ қашықтыққа жоғары көтеріледі.
ІV. Есептер шығару:
№1. Изотермиялық ұлғаю кезінде газ 50Дж жұмыс істеді. Оған қанша жылу мөлшері берілген.
Берілгені: Шешуі:
А = 50Дж Q = A = 50Дж
Т/к: Q=?
№2. Тұрақты қысымда газға 0,04 кДж жылу мөлшері берілді. Осының нәтижесінде газдың ішкі энергиясы 20 Дж артты. Газдың атқарған жұмысы неге тең?
Берілгені: Шешуі:
Q = 0,04 кДж= A = Q - U = 40-20 =20Дж
=40Дж
U=20 Дж
Т/к: A=?
№3. Адиабаталық процесс кезінде ішкі энергиясы 20 Дж-ға артқан газдың атқарған жұмысы неге тең?
Берілгені: Шешуі:
U=20 Дж U = A =20Дж
Т/к: A=?
№4. Изохоралық процесінде ішкі энергия 100 Дж тең болса, онда жұмыс неге тең?
Берілгені: Шешуі:
U=100 Дж A = 0
Т/к: A=?
№5. Автомобиль двигателінің цилиндріндегі газ көлемін 400 см3 – ден 50 см3 дейін сыққан кезде қысым 8*105 Па болды. Бастапқы қысым қандай болған?
Берілгені: Шешуі:
V1= 400 см3=400*10-6м3=4*10-4м3 р1V1= р2V2
V2= 50 см3=50*10-6м3=5*10-5м3 р1= р2V2 /V1=
р2= 8*103Па = 8*103*5*10-5/4*10-4 =
40 / 4*10-4=
=10*10-4=105Па=1атм
Т/к: р1=?
V. Оқытылып отырған оқу материалын қабылдаудағы оқушы түсінігін тексеру.
Алдын ала дайындаған тест сұрақтары (әр оқушының алдына беріледі жеке бетте)
1. 5 кг суды қайнау температурасында буға айналдыру үшін 11,5*106 Дж жылу мөлшері шығындалды. Судың меншікті булану жылуы қаншаға тең?
2. Жүйеге берілген жылу мөлшері оның ішкі энергиясын өзгертуге және жүйенің сыртқы денелермен жұмыс істелуіне жұмсалады.
1) Изотермия процесі Бойл-Мариот р
Т=const; рV=const
р=const; V/Т=const р1
V1 /Т1 = V2 / Т2 р2
