Серпімді ж?не созымды деформациялар туралы т?сінік
Серпімді ж?не созымды деформациялар туралы т?сінік
Та?ырып:Серпімді ж?не созымды деформациялар туралы т?сінік
Серпімді деформация дегеніміз
К?ш ?рекеті то?та?ан со? бастап?ы ?алпына ?айтып келсе серпімді деформация деп аталады. Мысалы Серіппені соз?анда, немесе жиыр?анда, ауа шарын ?ргенде. (видео)
Созымды деформация
Шамасы жа?ынан те?, ба?ыттары жа?ынан ?арама-?арсы к?штерді? ?серінен болатын деформация
Серіппені штативке іліп, о?ан массасы белгілі ж?ктерді іліп созылуын ба?ылаймыз. ?рбір ж?кті ілген сайын созылуын сыз?ышпен ?лшеп, белгілеп алып отырамыз.
?орытынды жасаймыз:«серіппеге не??рлым к?бірек ж?к ілсек ол к?бірек созылады.» Серпімділік к?ші денені? абсалют ?заруына (созылуына) тура пропорциональ
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: «Деформация туралы түсінік» айту. Сұрақ жауап
Деформация дегеніміз не?
Жауабы:
Сыртқы күштер, температура, фазалық түрленуі және ылғалдылықтың т.б. әсерінен пішіні мен өлшемдерінің өзгеруі барысында дене бөлшектерінің орнын ауыстыруына алып келетін үдеріс.
Деформацияның түрлері
Жауабы:
1. Созылу деформациясы;
2. Сығылу деформациясы;
3. Ығысу деформациясы ( немесе кесу);
4. Бұрау деформациясы;
5. Майыстыру деформациясы.
Деформация ненің әсерінен пайда болады?
Жауабы:
Деформация сыртқы күштер әсерінен пайда болады
Сүретте қандай деформация түрі көрсетілген?
Жауабы:
Сүретте иілу деформациясы көрініп тұр
пластикалық деформация дегеніміз не?
Жауабы:
Күш әрекеті тоқтаған соң, бастапқы пішіні мен өлшемін өзгертетін болса, пластикалық деформация деп аталады.
1 тапсырма. «Ойлан, тап»-ойыны
Ойынның шарты: Берілген кестедегі формуланың атауын сәйкесінше сол формуланың жанына тиісті жауабы бойынша орналастыру керек.
Формула
Жауабы
Формуланың атауы
F=mg
Ә
А)Ньютондың 2 заңы
F1.2 =- F2.1
Д
Ә) Ауырлық күшінің формуласы
=
Ж
Б)Уақыт
F=
Е
В)Күш
a=
А
Г)Үйкеліс күшінің формуласы
t=
Б
Д) Ньтонның 3 ші заңының формуласы
F=ma
В
Е)Гук заңы серпінділік күші
F=
Г
Ж) Жылдамдық
2-тапсырма
«Сәйкесінтап»ойыны.
Жол ә а) m – кг
Жылдамдық б ә) s – м
Уақыт в б) υ – м/с
Масса а в)t – c
Көлем е г) Ғ- Н
Салмақ д д)V – м3
Күш г е) Р – Н
3-тапсырма
2. Перф-ұяшық. Тест сұрақтар
1)Күш әрекеті тоқтаған соң, бастапқы пішіні мен өлшемін өзгертетін болса, бұл қандай деформация?
а)Сығылу деформация
б)Пластикалық деформация
c) бүгілу деформациясы
2) Күштің өлшем бірлігі?
а)Ньютон (Н)
б)Ом
c)Жоуль
3) Серпімді күш дегеніміз не?
а). Серпімділік күші деп дененің пішіні мен көлемі өзгерген кезде пайда болатын күшті айтады
б) «Серпімді күш» деп денелер тікелей жанасқанда пайда болатын күшті айтады
с) Денелердің жерге тартылу күші Серпімділік күші деп аталады
4.Инерция сөзінің мағынасы?
а) Қатаю тұралы заң
б) әсер және кері әсер тұралы заң
с) Әрекетсіздік
5. Ньютонның неше заңы бар?
а) 3
б)2
с)1
6. Механиканың бөлімдері
а)Кинематика, статика
б) Кинематика,деформация
с)Кинематика, статика, динамика
7.Күштің түрлері
а) ауырлық күші, үйкеліс күші, тартылу күші
б) ауырлық күші, үйкеліс күші, тартылу күші,серпімділік күш, ішкі күш, сыртқы күш
с) серпімділік күш, ішкі күш, сыртқы күш
8. Вектордың түрлері?
а) тұрақты,еркін, сырғанақ
б) сырғанақ
с)еркін , тұрақты
9.Паралеллограмм дегеніміз не?
а) Параллелограмм– қарама-қарсы қабырғаларыпараллельболатын, яғни параллель түзулердің бойында орналасқантөртбұрыш.
б)Денеге әсер ететін күш жүйелерінің әсеріне тең эквивалентті күшті параллелограмм дейміз
с) Бас нүктесінен бастап екінші-соңғы нүктесіне дейінгі түзу бойындағы нүктелер жиыны
10.4 ші аксиома не туралы заң.
а) қатаю туралы заң
б) әсер және кері әсер туралы заң
с) күштер параллелограмның заңы
11. Механика сөзі қай тілден алынып қандай мағынаны береді
а) Механика«латынша»тілден алынып,денелердің тепе теңдігін зерттейтін ғылым
б)Механика «латынша» тілден алынып,қатты денелерді зерттейтін ғылым
с) Механика «грекше» тілден алынып машина және машина жасау өнері деген мағынаны береді
12. Қос күш дегеніміз не?
а) Қос күш-қатты денеге әсер ететін, шамалары тең, бағыттары қарама қарсы, өзара параллель екі күштің жүйесі
б) Қос күш деп бас нүктесінен бастап екінші-соңғы нүктесіне дейінгі түзу бойындағы нүктелер жиыны
с) Кез келген екі нүктенің ара қашықтығы
13.Кинематиканың мағынасы
а) «латынша-әрекетсіздік
б) жылдамдық
с)«гр- қозғалыс»
14.3ші аксиома не тұралы заң?
а) Күштер параллелограмның заңы
б) Әсер және кері әсер тұралы заң
с) Қатаю туралы заң
15. Механиканың дамуына үлкен ықпал жасаған ғалымдар?
а) Поляк ғалымы Н. Коперник пен неміс астрономы И. Кеплер итальян ғалымы Г.Галилей
б) Аристотель мен И.Ньютон
с) Г.Галилей
16.Вектор дегеніміз не?
а) Кеңістікте белгілі бір бағыты болмайтын, тек сандық мәнімен ғана сипатталатын шамаға айтылады
б) Өзінің сандық мәнімен қоса кеңістіктегі бағыты мен сипатталатын шамалар веторлық шамалар немесе векторлар деп аталады
с) Бір түзудің бойында жатқан немесе бір біріне параллель болған шамаға айтылады
4-тапсырма Сен –маған, мен саған ойыныОйынның шарты: Әр топ қарсы тобына 3 сұрақ қояды. (Сұрақ дайындауға 2 минут уақыт беріледі).
Үй тапсырмасын қорытындылау және жаңа тақырыппен байланыстырулогикалық сұрақтар арқылы.
ІІІ. Жаңа тақырыпты меңгерту:
Тақырып:Серпімді және созымды деформациялар туралы түсінік
Серпімді деформация дегеніміз
Күш әрекеті тоқтаған соң бастапқы қалпына қайтып келсе серпімді деформация деп аталады. Мысалы Серіппені созғанда, немесе жиырғанда, ауа шарын үргенде. (видео)
Созымды деформация
Шамасы жағынан тең, бағыттары жағынан қарама-қарсы күштердің әсерінен болатын деформация
Серіппені штативке іліп, оған массасы белгілі жүктерді іліп созылуын бақылаймыз. Әрбір жүкті ілген сайын созылуын сызғышпен өлшеп, белгілеп алып отырамыз.
Қорытынды жасаймыз:«серіппеге неғұрлым көбірек жүк ілсек ол көбірек созылады.» Серпімділік күші дененің абсалют ұзаруына (созылуына) тура пропорциональ
IV. Сергіту сәті
V.Шығармашылық кезең. Логикалық тапсырмалармен жұмыс:
Айдынның Асқардан бойы ұзын, бірақ Жанаттан кіші. Кім ұзын? Шешімі: Жанат – ұзын
Менің атым Медет Менің тәтемнің бір ғана інісі бар. Менің тәтемнің інісінің аты кім? Жауабы: Медет
Термометр аяз болғасын – үш градус көрсетіп тұр. Осындай екі термометр неше градус көрсетеді? Жауабы: үш
Бөлмедегі әр бұрышта бір мысықтан жәнеоған қарама-қарсы үш мысықтан отырса, бөлмеде неше мысық бар? Жауабы: 4 мысық
Суға қай кезде қолды кесіп алуға болады? Жауабы: егер оны мұз етіп қатырса
Допты лақтырғанда, доп сол ізімен кері қайту үшін оны қалай лақтыру керек? Жауабы: жоғары
VI.Бекіту сұрақтары: «Кім жүйрік ойыны»
VII.Қорытындылау
VIII. Оқушыларды бағалау:
ІХ.Үйге тапсырма: Әр оқушы, әр бір деформация түріне сүреттер табып соны қорғап береді
