Шала?ткізгішті диод

Пәні: Физика Сыныбы: 8 «Ә» Күні: 04.03.2016 жыл.

Сабақтың тақырыбы: Шалаөткізгішті диод

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:Шалаөткізгішті диод және оның қолданылуы туралы түсінік.

Электр тоғының әртүрлі ортадағы, яғни металдардағы

сұйықтардағы, газдардағы табиғаты туралы қайталау

Дамытушылық:Оқушылардың ойлау қабілеттерін дамыта отырып, әр

түрлі ғылыми деректерді пайдаланып, алған білімдерінің

тұрмыста, техникада қолданылуымен салыстыра отырып,

шығармашылық жұмысқа баулу.

Тәрбиелік:Оқушыларды ізденімпаздыққа, белсенділікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Жалпылау

Оқыту әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап,тапсырмалар

Сабақтың көрнекіліктері: суреттер,карточкалар,электронды оқулық

Пәнаралық байланыс: химия,математика

Сабақтың барысы:

I.Ұйымдастыру кезеңі :

1.Сәлемдесу;

2.Оқушыларды түгендеу;

3.Сынып бөлмесінің тазалығын тексеру;

4. Оқушының сабаққа дайындығын тексеру(жұмыс орны,отырыстары,сыртқы түрлері)

5.Оқушыларды топқа бөлу:

n-типті;

p-типті;

II. Үй тапсырмасын тексеру;

Ролдік ойын»

  Әр командаға ат қойылады өз капитандарын тағайындайды.

Бұл ойынды үй жумысын тексергенде пайдаланады.Топтарға бөлінген сынып тақтадағы ұяшықтардың бірін таңдайды:

Сенім		Делегат
Таңдау		Бәрі

Әрбір топтан бір оқушы келіп тандайды.Таңдаған ұяшықтарының атауларына байланысты тиісті тапсырмаларға жауап береді:

1. «Сенім» : Мұғалімнің сөзі

Мен сендерге сенімен, уй тапсырмасын сұрамаймын, сендерге сұрақ қоюға болады.

1. «Делегат» : Топтан бір оқушы өкіл ретінде шығып жауап береді.

2. «Таңдау» : Мұғалім өзі таңдап сұрайды.

4. «Бәрі» : Топ оқушылары түгелдей жауап беруге тиіс.

Екі топтан бір-бір оқушылардан шығып, суреттегі өткізгіштерді түсіндіру керек:

Ток көзінің оң полюсін шала өткізгіштің элктрондық өткізгіштігі бар бөлігімен, ал теріс полюсін шала өткізгіштің кемтіктік өткізгіштігі бар бөлігімен жалғасақ, диод арқылы ток өтпейді. Диодты осылай қосу кері қосу деп аталады

Диодтың р-типті шалаөткізгіші ток көзінің оң полюсімен, ал п-типті шалаөткізгіш –осы ток көзінің теріс полюсімен жалғанса, ток көзінің электр өрісі р-п ауысудың жапқыш өрісін әлсіретеді.

Осының нәтижесінде кемтіктер мен электрондар бір жақтан екіншісіне өтеді және тізбекпен электр тогы жүреді. Диодты осылай қосу тіке қосу деп аталады.

III. Білімдерін жан-жақты тексеру,тарауды қайталау;

« Әр түрлі ортадағы электр тоғы » тарауы бойынша «Бақытты сәт» ойын сабағы.

Ойын барысы

1. «Теңге алу».

Ойынға қатысушылар қоржыннан нөмірленген шарлар алады. Мұғалім әр нөмірге сәйкес сұрақты оқиды. Өзара талдаудан кейін капитандар жауап береді.

1.Металдардағы электр тогы дегеніміз не?

2.Қандай құбылыс электролиз деп аталады?

3.Газдардағы электр тогы дегеніміз не?

4.Плазма дегеніміз не?

5.Қандай құбылыс термоэлектрондық эммиссия деп аталады?

6.Шалаөткізгіштердегі электр тогы дегеніміз не?

7.Шалаөткізгіштердің қандай өткізгіштігін қоспалық деп атайды?

8.Қандай жағдайда газдар өткізгіштерге айналады?

9.Электролиттерге қандай заттарды жатқызуға болады?

10.Металдарда токты тасымалдайтын қандай бөлшектер?

2. « Кім жылдам».

Карточкалар сұрағына бұрын жауап берген топ озады. 2 сұрақ қойылды.

3. «Сергіту сәті»

Қызықты анаграмма.

4. «Сен-маган, мен- саган».

Әр топ бір-бірлеріне 2 сұрақтан қойып, жауаптары тындалады.

5. «Бос орынды толтыр» кестедегі бос орындарды оқушылар есептеп толтыруы керек.

I ,A	1.5	4	5
t, с	300	1200	900	50
m, кг	137*	1.5*		0,006
k, кг\Кл			1,118*	3,94*

VI. Қорытынды:

Осы тарау бойынша оқушылардың алған білімін тест бойынша қорытындылау

V.Оқушылардың білімін бағалау.

VI.Үйге тапсырма : Қайталау

Металдардағы электр тоғы.

Электролит ерітінділеріндегі электр тоғы. Электролиз заңы

Газдардағы электр тоғы.

Газдар электр тоғын өткізбейді, себебі онда еркін электр зарядын тасымалдаушылар жоқ. Атмосфералық қысымда, ол өте жақсы оқшаулағыш бола алады. Себебі газдар электрлік бейтарап атамдар мен молекулалардан тұрады.

Газдың иондалуы.

Плазма:

Әлем заттарының 99% -і - плазма.

Вакуумдегі электр тоғы.

- бұл екі электродты ( А- анод и К - катод ) электр шамы.
шыны баллон ішінде қысым өте төмен болады:

Электронды-сәулелік түтікше (ЭСТ)
- электр сигналдарын көрінетін кесіндіге айналдыратын вакуумді электрондық құрал.

Шалаөткізгіштердегі электр тогы

Меншікті кедергісі:

10^-5 – 10⁸ Ом м

Кемтіктік-қоспалық өткізгіш(p-типті)

Электрондық қоспалық өткізгіш(n-типті)

Шалаөткізгішті диод.

Әр түрлі ортадағы электр тогы

І-нұсқа

1. Металдардағы еркін электр зарядын тасымалдаушылар:

а) электрондар; ә) оң иондар;

б) теріс иондар; в) кемтіктер;

2. Газдардағы электр зарядтарын тасымалдаушылар:

а) оң иондар; ә) электрондар;

б) теріс иондар; в) оң және теріс иондар;

г) электрондар мен оң және теріс зарядталған ион­дар.

3. Электролит арқылы электр тогы өткенде, электродтарда зат бөліну процесі:

а) Электролиттік диссоциация;
ә) электролиз;

б) рекомбинация;

в) газдың иондалуы;

г) а-в жауаптар ішінде дұрысы жоқ.

4. Металл бұйымдардың бетін басқа металдың жұқа қабатымен жабу:

а) гальванопластика;

ә) аккумуляторды зарядтау;

б) гальваностегия;

в) гальваникалык элементтер;

г) а-в жауаптар ішінде дұрысы жоқ.

5. Шала өткізгішке қандай қоспа қосылғанда кемтіктік өткізгішке ие болады?

а) егер 3 валентті элементке 4 валентгі элементтің коспасын енгізсе;

ә) егер 4 валентті элементке 4 валентті элементтің қоспасын енгізсе;

б) егер 4 валентті элементке 3 валентті элементтің қоспасын енгізсе;

в) егер 3 валентті элементке 3 валентті элементтің коспасын енгізсе;

г) егер 4 валентті элементқе 5 валентті элементтің қоспасын енгізсе.

6. Шала өткізгіштің температурасы артқанда, кедергісі:

а) өзгермейді; ә) артады; б) 2 есе артады; в) кемиді; г) а-в жауаптар ішінде дұрысы жоқ.

7. Электролит арқылы 0,5 А ток күші өткенде, 20 минут ішінде катодта 236 мг мыс жиналды. Мыстың электрохимиялық эквиваленті:

а) 0,394 мг/Кл; ә) 0,207 мг/Кл; б) 0,126 мг/Кл; в) 0,238мг/Kл; r) 0,112 мг/Kл.

8. Катодтан 4 А ток өткенде 30 мин ішінде массасы қандай никель бөлінді? Ниқельдің электрохимиялық эквиваленті 2,03*10^-7кг/Кл.

а) =2 г; ә) =1,5 г; б) =0,5 г; в) =2,5 г; г) =3 г;

9. Электролиздеуде 50 мин ішінде 9,7 г қорғасын бөлінсе, онда жүріп өтқен токтың күші қандай? Қорғасынның элеқтрохимиялық эквиваленті 1,074* 10^-6 кг/Кл..

а) 6А; ә)4A; б) 5А; в) 3А; г) 4,5A

10. Соққы иондалу нәтижесінде тізбектегі ток:

а) кемиді: ә) артады;

б)аздап артады; в) аздап кемиді;
г) а-в жауаптар ішінде дұрысы жок.

VІ-тарау. Әр түрлі ортадағы электр тогы

ІІ-нұсқа

1. Элеқтролиттерде зарядты тасымаддаушы қан­дай бөлшектер:

а) электрондар мен қемтіктер;
ә) электрондар;

б) оң және теріс иондар;

в) қемтіктер;

г) оң иондар.

2. Шала өткізгіштерде зарядты тасымалдаушы бөлшектер:

а) электрондар; ә) электрондар мен кемтіктер;

б) оң және теріс иондар; в) кемтіктер; г) теріс иондар.

3. Рельефті заттардың көшірмесін электролиттік жолмен дайындалуды:

а) гальванопластика;

ә) аккумуляторды зарядтау;

б) гальваностегия;

в) гальваниқалық элементтер;

г) а-в жауаптар ішінде дұрысы жоқ.

4. Электролиттерде әр аттас иондардың молекулаға бірігу процесі:

а) электролиз;

ә) рекомбинация;

б) электролиттік диссоциация;

в) термоэлектрондық эмиссия;

г) а-в жауаптар ішінде дұрысы жок.

5. Шала өткізгішке қандай қоспа қосылғанда электрондық өткізгішке ие болады?

а) жауаптардың ішінде дұрысы жок:

ә) егер 4 валентті элементке 4 валентті элементтің қоспасын енгізсе;

б) егер 4 валентті элементке 3 валентті элементгің қоспасын енгізсе;

в) егер 3 валентті элементке 3 валентті элементтің қоспасын енгізсе;

г) егер 4 валентті элементке 5 валентті элементтің қоспасын енгізсе.

6. Қандай жағдайларда шала өткізгіш диэлектр бола алады:

а) температура жоғарлағанда; ә) температура нольге тең болғанда;

б) температура өзгермеген жагдайда; в) темпера­тура төмендегенде;

г) а-в жауаптар ішінде дұрысы жоқ.

7. Электролит арқылы 2 А ток күші етқенде, 10 минут ішінде катодта 244 мг никель жиналды. Никельдің электро-химиялық эқвиваленті:

а) 0,304 мг/ Кл; ә) 0,238 мг/Кл; б) 0,126 мг/Кл; в) 0,394 мг/Кл; г) 0,203 мг/Kл.

8.Катодтан 5 А ток өткенде 50 мин ішінде массасы кандай қүміс белінеді? Күмістің электрохимиялық эквиваленті 1,118*10^-6кг/Кл.

а) 16,8 г; ә) 20,г; б) 10г; в) 8,4г; г) 33,6 г.

9. Тотияйын ерітіндісін электролиздеуде 40 мин ішінде 3,8 г мыс бөлінсе, онда жүріп өткен токтың күші қандай? Мыстың электрохимиялық эқвиваленті 3.94*10^-7кг/Kл

а) =5,4A; ә) = 4A; б) =3,8A; в) =4,6A; г) = 5 A

10. Жеткілікті жоғары температурада электрондардың металдан ұшып шығу құбылысы:

а) электролиз: ә) газ разряды;

б) термоэлеқтрондық эмиссия;

в) газдың иондалуы;

г) а-в жауаптар ішінде дұрысы жоқ.

Әр түрлі ортадағы электр тогы.

1-нұсқа		2-нұсқа
№	жауап	№	жауап
1	А	1	Б
2	Г	2	Ә
3	Ә	3	А
4	Б	4	Ә
5	Б	5	Г
6	В	6	В
7	А	7	Г
8	Ә	8	А
9	В	9	Ә
10	Ә	10	Б