О?т?стік ?аза?стан облысы
Сарыа?аш ауданы
№78 «?ызыл ту» жалпы орта мектебі
Физика п?ніні? м??алімі:
Бабахан Мейірхан Аймахан?лы
8-сынып
Саба?ты? та?ырыбы: Жылу ??былыстары (?айталау саба?ы)
Саба?ты? ма?саты: О?ушыларды? п?нге ?ызы?ушылы?ын арттыру, п?н бойынша ал?ан білімдерін ?орытындылау, т?лім-т?рбиесін, танымды? ?абілетін, белсенділігін арттыру. Білімді, дарынды, озы? о?ушы болу?а т?рбиелеу.
Саба?ты? міндеттері:
1. О?ушыларды? шы?армашылы? ?абілеттерін, ізденістерін дамыту.
2. ?з беттерінше, топпен ж?мыс жасау?а да?дыландыру.
3. Д?ст?рлі емес с?ра?тар?а на?ты жауап беруге ?йрету.
Саба?ты? к?рнекілігі: карточкалар, формулалар.
Саба?ты? барысы: ?йымдастыру кезе?і.
О?ушылар?а саба?ты? ма?сатын т?сіндіру. Ба?алау кестесімен ж?мыс істеуді т?сіндіру.
Р/с
Аты-ж?ні
Физикалы? диктант
Формула ж?не кесте
Бинго ойыны
Есеп
Жалпы ?пай
?р о?ушыны? алдына кілтті? суретін ж?не келесі с?ра?тар ?ойылады. (Осы кілт ар?ылы о?ушылар білім еліні? ?а?паларын ашады.)
- Затты? с?йы? к?йден газ к?йіне ?ту процесі ?алай аталады? (Жауапты? бірінші ?рпін алып, кілтті? бірінші тор к?зіне ?ой.)
- Денені? температурасына т?уелді энергияны? т?рі? (Жауапты? т?ртінші ?рпі оны кілтті? екінші ж?не т?ртінші тор к?зіне ?ой).
- Затты? ?атты к?йден с?йы? к?йге ауысу процесі ?алай аталады?(бал?у) (Жауапты? ?шінші ?рпін ?шінші тор к?зіне ?ой).
- Денені? температурасын ?лшейтін ??рал? (Жауапты? т?ртінші ?рпін бесінші тор к?зіне ?ой).
Бірінші б?лімде интерактивті та?тада а?ашты? суреті т?рады. О?ушылар с?ра?тар?а жауап беру ар?ылы а?аш жапыра?тарын толтырады.
І топ с?ра?тары
1. Затты? к?йлерін ата?дар? (С?йы?, ?атты, газ)
2. Суды? ?айнау температурасы? (1000С)
3. Ішкі энергияны ?згерту т?сілдері? (Ж?мыс, жылу беру)
4. Жылу берілу кезінде денені? ал?ан немесе жо?алт?ан энергиясы? (Жылу м?лшері)
5. Ішкі энергияны? ?лшем бірлігі? (Джоуль)
6. Буды? с?йы??а айналу процесі? (Конденсация)
7. ?атты к?йден с?йы??а айналу процесі? (бал?у)
ІІ топ с?ра?тары
1. Жылу м?лшеріні? ?лшем бірлігі? «Джоуль)
2. Денені ??райтын б?лшектерді? ?оз?алыс энергиясы мен оларды? ?зара ?серлесу энергиясы? (ішкі энергия)
3. С?йы?ты? бу?а айналу ??былысы? (Булану)
4. ?з с?йы?ымен динамикалы? тепе-те?дікте болатын бу? (?аны??ан бу)
5. Жылу берілуді? неше т?рі бар? (жылу?ткізгіштік, конвекция, с?улелену)
6. М?зды? бал?у температурасы (0 градус)
7. С?йы? к?йден ?атты ?атты к?йге ауысу процесі? (?атаю)
2 б?лімде о?ушылар?а есептер беріледі. Та?та?а шы?арады.
1. Температурасы 46,5 0С-?а дейін ?ыздырыл?ан 200 г шай ішкен адам, егер ?зіні? температурасы 36,5 0С болса, ?анша энергия алады? (жауабы:8400Дж)
2. 3 кг бензин мен 2 кг керосинді араластырады. Осы ?оспа толы? жан?анда ?анша жылу м?лшерін шы?арады? (23*107 Дж)
3. 440*107Дж энергияны алу ?шін ?арашы?ана?та ?ндірілетін таби?и газды? ?андай м?лшерін жа?у керек? Таби?а газды? меншікті жану жылуы 4,4*107 Дж/кг. (100 кг)
4. 1,89*107 Дж пайдалы ж?мысты орындау ?шін трактор?а 4,2*107Дж/кг меншікті жану жылуы бар 1,5 кг отынды ?ажет ететін трактор ?оз?алт?ышыны? П?К-ін табы?дар? Жауабы: 30%
3 б?лімде физикалы? шамаларды? с?йкестігін тауып орындарына орналастыру ?ажет.
t
с
Уа?ыт
Q
Дж
Жылу м?лшері
V
м 3
К?лем
m
кг
Масса
c
Дж/кг0С
Меншікті жылу сыйымдылы?ы
λ
Дж/кг
Меншікті бал?у жылуы
4 б?лімде «?ажайып ?яшы?» б?лімінде ?яшы?тарды та?дай отырып, с?ра?тарына жауап беру. Д?рыс жауап берсе, та?да?ан ?яшы?ты? ?пайы ?осылады.
5 ?пай: Денені? ж?мыс істеу ?абілеті (Энергия)
Жылуды? ауа ж?не с?йы? а?ыны ар?ылы берілуі (Конвекция)
Механикалы? энергияны? т?рлері (Потенциалды? ж?не кинетикалы?)
Денені? температурасы арт?ан сайын оны? ішкі энергиясы ?алай ?згереді ?
(ішкі энергиясы артады)
10 ?пай: С?уле шы?ару дегеніміз не? (электромагниттік тол?ындар к?мегімен бір денеден екінші денеге энергияны? берілу процесі)
Жаздыг?ні ?андай к?йлек киген д?рыс: а? т?сті немесе ?ара т?сті? (а? т?сті, себебі:ол к?н с?улесін нашар ж?тады.)
15 ?пай: суретті с?ра?
5 б?лімде о?ушылар?а с?ра?тар жазыл?ан карточкалар беріледі.
1. Шикі ж?мырт?аны пыс?ан ж?мырт?адан ?алай ажырату?а болады? Т?жірибе жасап к?рсет. Берілген ??ралдар: Тарелка, 2 ж?мырт?а, сыз?ыш
(ж?мырт?аны айналдыру керек, пыс?ан тез айналады)
2. Конверт ішінде кілт жатыр. Осы кілтті конвертке ?ол тигізбей ?алай алу?а болады? Берілген ??ралдар: КІлті бар конверт, ?айшы, су, сірі?ке.
(конвертті жа?ып жіберу керек)
Есептерді шы?арып, та?тада?ы жауаптарымен с?йкестендіргенде т?мендегідей Астананы? символы «Б?йтерек» монументі к?рінеді.
«Б?йтерек» монументі Есіл ?зеніні? жа?асында?ы Астана ?аласында орналас?ан. Металлдан, ?йнек пен бетоннан жасал?ан б?л «терек» с?улеттік ма?ынасы жа?ынан да, жасалуы жа?ынан да бірегей: ?лемде бірінші рет диаметрі 22 метрлік ж?не салма?ы 300 тоннадан т?ратын к?нні? т?суіне ?арай т?сін ?згертетін «хамелеон» ?йнегінен жасалын?ан шар биіктігі жа?ынан рекорд?а ие болды. Ал 97 метр биіктікте орналасуы 1997 жылды к?рсететін Астананы? мемлекетті? жа?а астана бол?анын ж?не осы?ан с?йкес ел тарихында?ы жа?а кезе? н?ктесі.
Есептер шы?ару
- 108, (450 МДж).
2. 139 (2,2 кДж).
3. 161(6,52 кг).
Саба?ты ?орытындылау: Не білдім? Не ?йрендім?
Саба?ты ба?алау: 30 – 27 «5»
26 – 23 «4»
22 – 19 «3»
О?ушыларды? ?пайларын санап, тиісті ба?аларын ?ою.
?й тапсырмасы: I, II тарауларды ?айталау. Ба?ылау ж?мысына дайындалу.