К?ш.Ньютонны? екінші за?ы. Масса.

Та?ырыбы

§11. К?ш.

§ 12 Ньютонны? екінші за?ы. Масса

Сыныбы

9 «Б»

Ма?саты

О?ушыларды біліммен хабардар етіп ?оймай ?з бетінше ойын, ?мірден к?ргенін т?жырымдау?а ?алыптастыру.К?ш,Ньютонны? екінші за?ы,масса жайлы т?сіндіру

Міндеті

1. Ньютонны? екіінші за?ы,к?ш,ауырлы? к?ші,серпімділік к?ші,?йкеліс к?ші,тіректі? реакция к?ші,масса,формуласы,?лшем бірлігін жайлы білу

2. Білгенін, ?йренгенін, к?ргенін сауатты ж?не ?ылыми негізде баяндай білуге, есеп шы?ару?а ?ойылатын талаптарды орындай білуге да?дыландыру.

3. О?ушыларды? п?нге ?ызы?ушылы?ы мен жауапкершілігін арттыру,топпен ж?мыс жаса?анда техника ?ауіпсіздігін ?олдану?а т?рбиелеу

К?тілетін н?тиже

Ньютонны? екінші за?ымен танысады,??рал-жабды?тар ?олдануды ?йренеді,т?жірибе жасай алады, де?гейлік есептер шы?арады,о?ушы ?з ойын еркін жеткізе алады, топ бірлесе отырып ынтыма?таса ж?мыс істеуге да?дыланады.

Саба?ты? типі

Жа?а саба?ты ме?геру

Саба?ты? т?рі

Аралас саба?

Ба?алау т?рлері

Формативті ба?алау

Пайдалан?ан ?діс-т?сілдер

Топтастыру, ысты? орынды?,ми?а шабуыл,ой ?оз?ау,идеялар жинау,

ойлан –ж?птас-б?ліс,галерея?а саяхат, «Физика» с?зж?мба?ы

Пайдалан?ан модульдер

О?ыту мен о?уда?ы жа?а т?сілдер,сыни т?р?ыдан ойлау,о?ыту ?шін ба?алау ж?не о?уды ба?алау,АКТ-ны пайдалану

Ресурстар,дерекк?здер

Power Point к?рсетілімі,электронды о?улы?,А.П.Рымкеевич«Есептер жина?ы». Алматы «Мектеп» 1996

Ж.О.Ба?ынов«Физикадан де?гейлік есептер мен тапсырмалар» Алматы 2008 ж.

К?рнекі ??ралдар

Интерактивті та?та,постер, маркер, смайликтер, А3 форматты ?а?аз,

Саба?ты? кезе?дері:

(Блум таксономиясы

бойынша)

Уа?ыты

М??алімні? іс-?рекеті

О?ушыны? іс-?рекеті

?олданыл?ан ?діс-т?сілдер

?йымдастыру кезе?і

?йымдастыру кезе?і

Тренинг ?йымдастыру

2 мин

С?лемдесу

Топтастыру ?дісін ?олдану

1.Ше?бер ??рады. 1,2,3 ке санайды.

Бірлер бір ?адам ал?а,екілер екі ?адам ал?а,?штер ?ш ?адам ал?а шы?ып,сол бойынша б?лініп,топтар?а отырады.

1-топ

Ауырлы? к?ші

2-топ

?йкеліс к?ші

3-топ

Ньютонны? екінші за?ы

Сергіту

Топтастыру

Білу

?й тапсырмасы

6 мин

1.Механиканы? динамика б?лімі нені зерттейді?

2. Инерция ??былысы дегеніміз не?

3. Инерциялы? сана? ж?йесіне не жатады?

4. Ньютонны? бірінші за?ын т?жырымдап айтып бері?дер.

5.Жалпы ал?анда ?ата? т?рдегі инерциялы? сана? ж?йесіне Жерді? жатпайтынын д?лелде?дер

Берілетін ??ымдар: сана? денесі, сана? ж?йесі,Ньютонны? бірінші за?ы бойынша с?зж?мба? ??растыру

С?ра?-жауап

?р топ постерге с?зж?мба? ??райды

Ми?а шабуыл

«Физика» с?зж?мба?ы

Т?сіну

Жа?а саба?

1.?ызы?ушылы?ты ояту

2.Ой ?оз?ау

10 мин

К?ш туралы ?андай ма?ал –м?телдер білесі?дер ?

1.К?нделікті ?мірде «к?ш» ??ымы ар?ылы нені сипаттаймыз ж?не оны ?алай т?сінеміз?

2.Денелерді? ж?не дене б?лшектерін лезде то?тату?а немесе лезде ?оз?алыс?а келтіруге болмайтыны неліктен?

«Біле бер ?анша білсе?, сонша тіле.

Жетерсі? м?раты?а біле, біле. » - деген Ж.Баласа??нны? ж?не

«Адам баласы бір-бірінен тек а?ыл, білімімен ?ана ерекшеленіп озады» деген Абай атамызды? с?здерін саба?ымны? бастамасы етіп ал?ым келіп отыр.

1-топ

Ауырлы? к?ші

Ауырлы? к?ші деп денелерді? Жерге тартылу к?шін айтады. Б?л к?ш ?рекетінен денелер Жерге ??лайды. Денені? ауырлы? к?ші ?рекетінен ?ана ?оз?алуын еркін т?су деп атайды.

Серпімділік к?ші

Серпімділік к?ші денені? пішіні мен к?лемі ?згерген кезде пайда болатын к?шті айтады. Б?л к?ш денелерді ?ысу, созу, майыстыру немесе б?рау кезінде пайда болады.

Гук за?ы: ?Fc?=k??

?йкеліс к?ші деп денелер тікелей жанас?анда пайда болатын к?шті айтады. Ол ?рдайым жанасу бетіні? бойымен ?оз?алыс ба?ытына ?арама-?арсы жа??а ?арай ба?ытталады.

2-топ

?йкеліс к?ші

?йкеліс к?ші екінші денені? бетін басып ?ысатын Р к?шке, ?йкелісетін беттерді? материалы мен ??делу сапасына байланысты олады.

Тіректі? реакция к?ші деп тіректі? денеге ?рекет ететін серпімділік к?шін айтады.

?F?йк.?=μN

К?ш деп денені? бас?а денелер тарапынан болатын ?рекетті? н?тижесінде ?деу алатынын сипаттайтын ж?не осы ?рекетті? ?лшемі болып табылатын физикалы? шаманы айтады.

Те??рекетті к?ш деп денеге бір мезгілде ?рекет ететін бірнеше к?шті? ?рекетіндей ?рекет жасайтын к?шті айтады

3-топ Ньютонны? екінші за?ы

Денеге туындайтын ?деу о?ан ?рекет етуші к?шке тура пропорционал, ал оны? массасына кері пропорционал:

a=F/m–динамиканы? негізгі те?деуі.

О?ушылар 7-сыныптан ?ткенді естеріне т?сіреді.

Ма?ал-м?телдер айтады.

О?ушылар ?ш топ?а б?лінеді.

Постер жасайды

Сал?ан постерлерін аралап,?з ойларын ?осады.

Ми?а шабуыл

Сыни т?р?ыдан ойлау

Топтастыру

Идеялар жинау

«Галерея?а саяхат»

?олдану

5 мин

Топта ж?мыс жасаймыз .

К?шті сан м?ні жа?ынан сипаттау ?шін, біз оны ?лшеуіміз керек.

Эксперимент жасау

Т?жірибе жасау

Талдау

10 мин

Берілген та?ырыпты топ ішінде талдау

С?ра?тар мен тапсырмалар ар?ылы ?з ойларын орта?тастыру

ІV. Есептер шы?ару:

№9.1. Есеп.

Бір денеге 8 Н ж?не 6 Н болатын екі к?ш ?рекет етеді. К?штер ба?ыттарыны? арасында?ы б?рыш 90°. Осы екі к?шті? те??рекетті к?ші неге те??

Берілгені: Шешуі:

F=8 H

F=6 H

j=90°F=ÖF²+F²

F=Ö8²+6²=Ö64+36=Ö100=10 Н

Жауабы: 10 Н.

т/к: F=?

№10.1. Есеп.

Массасы 1500 кг авток?лік 0,5 м/с² ?деумен горизонталь ба?ытта ?оз?ала бастады. ?оз?алыс?а кедергі жасайтын к?ш 500 Н-?а те?. ?оз?алт?ышты? ?ндіретін тарту к?шін аны?та?дар.

Берілгені: Шешуі:

m = 1500 кг

a = 0,5 м/с²

F = 500 НF = ma, F = 1500 кг · 0,5 м/с² = 750 Н

F = F + F = 750 Н + 500 Н = 1250 Н.

Жауабы: 1250 Н.

т/к: F=?

Пікір алмасады,тал?ы-лайды.

О?улы?пен ж?мыс.

Есептер шы?ару кезе?інде о?улы?та?ы есептер орындалады. ?ш о?ушы та?та?а орындайды. Барлы? о?ушылар д?птерлеріне б?гінгі к?нді жазып, жа?а та?ырыпты ж?не жа?а формулаларды жазады. Сонан со? о?улы?та?ы есептерді шы?арады.

Ойлан –ж?птас-б?ліс

Жина?тау

5 мин

Ал?ан білімдерін толы?тыру

Де?гейлік есептер шы?ару

Де?гейлік есептер.

Келесі кезекте о?ушылар де?гейлік есептерді орындайды. ?ш о?ушы есепті та?та?а шы?арады. ?ал?андары орындарында отырып орындайды.

1.60 Н к?ш денеге 2 м/с² ?деу береді. Осы денеге 5 м/с² ?деу беретін к?ш

?андай болады?

Берілгені: Шешуі:

F = 60 Н

a = 2 м/с²

a = 5 м/с² F/F = a/a, F = Fa/a .

F = 60 Н · 5 м/с² / 2 м/с² = 150 Н.

Жауабы: 150 Н.

т/к: F = ?

2. Реактивті ?ша?ты? массасы 60 т, двигателіні? тарту к?ші 90 кН болса, ол екпін ал?анда ?андай ?деумен ?оз?ал?ан?

Берілгені: БХЖ Шешуі:

m =60 т

F = 90 кН60 · 10³ кг

90 · 10³ Н a = F/m

a = 90 · 10³ Н / 60 · 10³ кг = 1,5 м/с²

Жауабы: 1,5 м/с²

т/к: a = ?

3.Массасы 1,5 т автобус орнынан 1,5 кН тарту к?шіні? ?рекетінен ?оз?алады. Егер автобус?а ?рекет ететін кедергі к?ш 450 Н болса, онда оны? ?деуі неге те??

?лгерімі т?мен о?ушылар?а жеке тапсырмалар беріледі.

Д?птерлеріне орындап к?рсетеді.

?лгерімі т?мен о?ушылармен ж?мыс:

1.Е?іске ?арай 0,8 м/с² ?деумен ?оз?алып келе жат?ан велосипедшіге ?рекет ететін к?шті аны?та?дар. Велосипедшіні? велосипедпен ?оса есептегендегі массасы 50 кг.

2.4 Н к?шті? ?рекетінен ?оз?ал?ан массасы 2 кг денені? ?деуін табы?дар?

3.12 Н к?шті? ?рекетінен 5 м/с² ?деумен ?оз?ал?ан денені? массасын есепте?дер.

?р топ де?гейлік есептер шы?арады

1-топ Ауырлы? к?ші

2-топ Серпімділік к?ші

3-топ ?йкеліс к?ші

4-топ Ньютонны? екінші за?ы

Талантты ж?не

дарынды

Ба?алау

3 мин

?зін –?зі ба?алау?а пара?шалар беремін

Формативті ба?алау.

Кері байланыс

?й тапсырмасы

2 мин

§11. К?ш.

§ 12 Ньютонны? екінші за?ы. Масса

10-жатты?у №4

Формулаларды жаттау

«Эссе» жазу

«Мен б?гінгі саба?тан не ?йрендім ?»

(50 с?з).

Ертегі ??растыру «Ньютонны? за?дарына»

К?нделікке жазып алады

Рефлексия

2 мин

О?ушылар стикерге б?гінгі саба? бойынша ?з ойларын жазып ?алдырады.

О?ушылар ?з ойларын стикерге жазды.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«К?ш.Ньютонны? екінші за?ы. Масса. »

Тақырыбы			§11. Күш. § 12 Ньютонның екінші заңы. Масса
Сыныбы			9 «Б»
Мақсаты			Оқушыларды біліммен хабардар етіп қоймай өз бетінше ойын, өмірден көргенін тұжырымдауға қалыптастыру.Күш,Ньютонның екінші заңы,масса жайлы түсіндіру
Міндеті			1. Ньютонның екіінші заңы,күш,ауырлық күші,серпімділік күші,үйкеліс күші,тіректің реакция күші,масса,формуласы,өлшем бірлігін жайлы білу 2. Білгенін, үйренгенін, көргенін сауатты және ғылыми негізде баяндай білуге, есеп шығаруға қойылатын талаптарды орындай білуге дағдыландыру. 3. Оқушылардың пәнге қызығушылығы мен жауапкершілігін арттыру,топпен жұмыс жасағанда техника қауіпсіздігін қолдануға тәрбиелеу
Күтілетін нәтиже			Ньютонның екінші заңымен танысады,құрал-жабдықтар қолдануды үйренеді,тәжірибе жасай алады, деңгейлік есептер шығарады,оқушы өз ойын еркін жеткізе алады, топ бірлесе отырып ынтымақтаса жұмыс істеуге дағдыланады.
Сабақтың типі			Жаңа сабақты меңгеру
Сабақтың түрі			Аралас сабақ
Бағалау түрлері			Формативті бағалау
Пайдаланған әдіс-тәсілдер			Топтастыру, ыстық орындық,миға шабуыл,ой қозғау,идеялар жинау, ойлан –жұптас-бөліс,галереяға саяхат, «Физика» сөзжұмбағы
Пайдаланған модульдер			Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер,сыни тұрғыдан ойлау,оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау,АКТ-ны пайдалану
Ресурстар,дереккөздер			Power Point көрсетілімі,электронды оқулық,А.П.Рымкеевич«Есептер жинағы». Алматы «Мектеп» 1996 Ж.О.Бақынов«Физикадан деңгейлік есептер мен тапсырмалар» Алматы 2008 ж.
Көрнекі құралдар			Интерактивті тақта,постер, маркер, смайликтер, А3 форматты қағаз,
Сабақтың кезеңдері: (Блум таксономиясы бойынша)	Уақыты	Мұғалімнің іс-әрекеті		Оқушының іс-әрекеті	Қолданылған әдіс-тәсілдер
Ұйымдастыру кезеңі Ұйымдастыру кезеңі Тренинг ұйымдастыру	2 мин	Сәлемдесу Топтастыру әдісін қолдану		1.Шеңбер құрады. 1,2,3 ке санайды. Бірлер бір қадам алға,екілер екі қадам алға,үштер үш қадам алға шығып,сол бойынша бөлініп,топтарға отырады. 1-топ Ауырлық күші 2-топ Үйкеліс күші 3-топ Ньютонның екінші заңы	Сергіту Топтастыру
Білу Үй тапсырмасы	6 мин	1.Механиканың динамика бөлімі нені зерттейді? 2. Инерция құбылысы дегеніміз не? 3. Инерциялық санақ жүйесіне не жатады? 4. Ньютонның бірінші заңын тұжырымдап айтып беріңдер. 5.Жалпы алғанда қатаң түрдегі инерциялық санақ жүйесіне Жердің жатпайтынын дәлелдеңдер Берілетін ұғымдар: санақ денесі, санақ жүйесі,Ньютонның бірінші заңы бойынша сөзжұмбақ құрастыру		Сұрақ-жауап Әр топ постерге сөзжұмбақ құрайды	Миға шабуыл «Физика» сөзжұмбағы
Түсіну Жаңа сабақ 1.Қызығушылықты ояту 2.Ой қозғау	10 мин	Күш туралы қандай мақал –мәтелдер білесіңдер ? 1.Күнделікті өмірде «күш» ұғымы арқылы нені сипаттаймыз және оны қалай түсінеміз? 2.Денелердің және дене бөлшектерін лезде тоқтатуға немесе лезде қозғалысқа келтіруге болмайтыны неліктен? «Біле бер қанша білсең, сонша тіле. Жетерсің мұратыңа біле, біле. » - деген Ж.Баласағұнның және «Адам баласы бір-бірінен тек ақыл, білімімен ғана ерекшеленіп озады» деген Абай атамыздың сөздерін сабағымның бастамасы етіп алғым келіп отыр. 1-топ Ауырлық күші Ауырлық күші деп денелердің Жерге тартылу күшін айтады. Бұл күш әрекетінен денелер Жерге құлайды. Дененің ауырлық күші әрекетінен ғана қозғалуын еркін түсу деп атайды. Серпімділік күші Серпімділік күші дененің пішіні мен көлемі өзгерген кезде пайда болатын күшті айтады. Бұл күш денелерді қысу, созу, майыстыру немесе бұрау кезінде пайда болады. Гук заңы: │F_c│=k∆ℓ Үйкеліс күші деп денелер тікелей жанасқанда пайда болатын күшті айтады. Ол әрдайым жанасу бетінің бойымен қозғалыс бағытына қарама-қарсы жаққа қарай бағытталады. 2-топ Үйкеліс күші Үйкеліс күші екінші дененің бетін басып қысатын Р күшке, үйкелісетін беттердің материалы мен өңделу сапасына байланысты олады. Тіректің реакция күші деп тіректің денеге әрекет ететін серпімділік күшін айтады. │F_үйк.│=μN Күш деп дененің басқа денелер тарапынан болатын әрекеттің нәтижесінде үдеу алатынын сипаттайтын және осы әрекеттің өлшемі болып табылатын физикалық шаманы айтады. Теңәрекетті күш деп денеге бір мезгілде әрекет ететін бірнеше күштің әрекетіндей әрекет жасайтын күшті айтады 3-топ Ньютонның екінші заңы Денеге туындайтын үдеу оған әрекет етуші күшке тура пропорционал, ал оның массасына кері пропорционал: a=F/m–динамиканың негізгі теңдеуі.		Оқушылар 7-сыныптан өткенді естеріне түсіреді. Мақал-мәтелдер айтады. Оқушылар үш топқа бөлінеді. Постер жасайды Салған постерлерін аралап,өз ойларын қосады.	Миға шабуыл Сыни тұрғыдан ойлау Топтастыру Идеялар жинау «Галереяға саяхат»
Қолдану	5 мин	Топта жұмыс жасаймыз . Күшті сан мәні жағынан сипаттау үшін, біз оны өлшеуіміз керек.		Эксперимент жасау	Тәжірибе жасау
Талдау	10 мин	Берілген тақырыпты топ ішінде талдау Сұрақтар мен тапсырмалар арқылы өз ойларын ортақтастыру ІV. Есептер шығару: №9.1. Есеп. Бір денеге 8 Н және 6 Н болатын екі күш әрекет етеді. Күштер бағыттарының арасындағы бұрыш 90°. Осы екі күштің теңәрекетті күші неге тең? Берілгені: Шешуі: F=8 H F=6 H =90°F=F²+F² F=8²+6²=64+36=100=10 Н Жауабы: 10 Н. т/к: F=? №10.1. Есеп. Массасы 1500 кг автокөлік 0,5 м/с² үдеумен горизонталь бағытта қозғала бастады. Қозғалысқа кедергі жасайтын күш 500 Н-ға тең. Қозғалтқыштың өндіретін тарту күшін анықтаңдар. Берілгені: Шешуі: m = 1500 кг a = 0,5 м/с² F = 500 НF = ma, F = 1500 кг · 0,5 м/с² = 750 Н F = F + F = 750 Н + 500 Н = 1250 Н. Жауабы: 1250 Н. т/к: F=?		Пікір алмасады,талқы-лайды. Оқулықпен жұмыс. Есептер шығару кезеңінде оқулықтағы есептер орындалады. Үш оқушы тақтаға орындайды. Барлық оқушылар дәптерлеріне бүгінгі күнді жазып, жаңа тақырыпты және жаңа формулаларды жазады. Сонан соң оқулықтағы есептерді шығарады.	Ойлан –жұптас-бөліс
Жинақтау	5 мин	Алған білімдерін толықтыру Деңгейлік есептер шығару Деңгейлік есептер. Келесі кезекте оқушылар деңгейлік есептерді орындайды. Үш оқушы есепті тақтаға шығарады. Қалғандары орындарында отырып орындайды. 1.60 Н күш денеге 2 м/с² үдеу береді. Осы денеге 5 м/с² үдеу беретін күш қандай болады? Берілгені: Шешуі: F = 60 Н a = 2 м/с² a = 5 м/с² F/F = a/a, F = Fa/a . F = 60 Н · 5 м/с² / 2 м/с² = 150 Н. Жауабы: 150 Н. т/к: F = ? 2. Реактивті ұшақтың массасы 60 т, двигателінің тарту күші 90 кН болса, ол екпін алғанда қандай үдеумен қозғалған? Берілгені: БХЖ Шешуі: m =60 т F = 90 кН60 · 10³ кг 90 · 10³ Н a = F/m a = 90 · 10³ Н / 60 · 10³ кг = 1,5 м/с² Жауабы: 1,5 м/с² т/к: a = ? 3.Массасы 1,5 т автобус орнынан 1,5 кН тарту күшінің әрекетінен қозғалады. Егер автобусқа әрекет ететін кедергі күш 450 Н болса, онда оның үдеуі неге тең? Үлгерімі төмен оқушыларға жеке тапсырмалар беріледі. Дәптерлеріне орындап көрсетеді. Үлгерімі төмен оқушылармен жұмыс: 1.Еңіске қарай 0,8 м/с² үдеумен қозғалып келе жатқан велосипедшіге әрекет ететін күшті анықтаңдар. Велосипедшінің велосипедпен қоса есептегендегі массасы 50 кг. 2.4 Н күштің әрекетінен қозғалған массасы 2 кг дененің үдеуін табыңдар? 3.12 Н күштің әрекетінен 5 м/с² үдеумен қозғалған дененің массасын есептеңдер.		Әр топ деңгейлік есептер шығарады 1-топ Ауырлық күші 2-топ Серпімділік күші 3-топ Үйкеліс күші 4-топ Ньютонның екінші заңы	Талантты және дарынды
Бағалау	3 мин	Өзін –өзі бағалауға парақшалар беремін			Формативті бағалау. Кері байланыс
Үй тапсырмасы	2 мин	§11. Күш. § 12 Ньютонның екінші заңы. Масса 10-жаттығу №4 Формулаларды жаттау «Эссе» жазу «Мен бүгінгі сабақтан не үйрендім ?» (50 сөз). Ертегі құрастыру «Ньютонның заңдарына»		Күнделікке жазып алады
Рефлексия	2 мин	Оқушылар стикерге бүгінгі сабақ бойынша өз ойларын жазып қалдырады.		Оқушылар өз ойларын стикерге жазды.