Ядролық әрекеттесуі.Физикалық шамалар

Ядролық әректтесу. Ядролық күш. Физикалық шамалардың ядролық шамалардағы өлшем бірліктері.Масса ақауы.

Бір –бірінен тебілетін оң зарядталған протондарды ядрода қандай күш ұстап тұрады?

Ядролық әректтесу электрлік және графитациялық әректтесулердің заңдарына бағынбайтын табиғаты мүлдем өзгеше құбылыс болып табылады.

• Ядрода нуклондарды берік байланыста ұстап тұрған күшті ядролық күш деп атайды.
• қысқа әрекетті

зарядттарға тәуелсіз

• қаныққыш күштер

Ядролық күштердің қасиеттері

Ядролық физикада БХЖ – мен ( SI ) қоса арнайы бірліктер де қолданылады.

• Оларға ұзындық, масса және энергия бірліктері жатады.
• Ұзындық бірлігі ретінде фемтометр (фм) алынды.
• Массаның бірлігі ретінде массаның атомдық бірілігі (м.а.б.) қолданылады.

Атом физикасында энергия бірлігі ретінде электрон- вольт(эВ) алынды.

1905 жылы А.Эйнштейн массасы бөлшектің және оның тыныштық энергиясының арасындағы тура пропорционалдықты ашты:

Ядролар түрленгенде нуклондар жүйесіндегі энергия өзгерісі үлкен шамаға жетеді.

• Сондықтан олардың масса өзгерісі де үлкен болады.
• Ядроны құрайтын жекеленген нуклондар массаларының қосындысы ядроның массасынан артық болатынын эксперимент нәтижесінен белгілі болды
• Онда өзгерісін мына өрнекпен табамыз:

мұндағы,

• Жеке бөлшектер массаларының қосындысынан сол бөлшектерден құралған ядро массасын алып тастасақ, қалған қалдық ядроның масса ақауы деп аталады.

45- жаттығу

• Үйге: § 56,57.