Ядролы? к?штер

Саба?ты? та?ырыбы: Ядролы? к?штер. Саба?ты? ма?саты: 1. Білімділік ма?саты: О?ушы білімін, іскерлігін, да?ды де?гейін ба?ылау, ба?алау. Ядролы? к?штермен таныстырып солар туралы т?сінік ?алыптастыру. 2. Дамытушылы? ма?саты: О?ушыларды? білім де?гейін ж?не білім мазм?ныны? т?ра?тылы?ы мен оны игерудегі іскерлік пен да?дыны ба?ылау. 3. Т?рбиелік ма?саты: Адамгершілікке, ??ыптылы??а, ал?ырлы??а, отанс?йгіштікке, таби?атты аялау?а, сыйласты? пен ?дептілікке баулу. Саба?ты? т?рі: жа?а білімді ?алыптастыру, жалпылау Саба?ты? ?діс-т?сілдері: ??гіме, лекция, дискуссия, кітаппен ж?мыс. Саба?ты? к?рнекіліктері: плакаттар, суреттер, Саба?ты? барысы: І.ДК.?йымдастыру кезе?і: С?лемдесу; О?ушыларды т?гендеу;О?ушыларды? назарын саба??а аудару. ІІ. ДК. ?й тапсырмасын тексеру, ?айталау. А)теориялы? білімдерін тексеру. ?)практикалы? тапсырмаларын тексеру. Б)есептерін тексеру. ІІІ.ДК Білімді жан-жа?ты тексеру./ ІV. ДК. Жа?а материалды ?абылдау?а ?зірлік, ма?сат ?ою. Б?гінгі негізгі ма?сатымыз о?улы? бойынша ядролы? к?штермен танысамыз. 1. Радиактивті с?улелер тірі организмдерге ?андай ?ауіп ту?ызады? 2. Ж?тыл?андоза деп нені айтады? 3. Эквивалентті доза дегеніміз не? 4. Таби?и радиациялы? фон с?уле ауруын ту?ыза ма? 5. Радиациядан ?алай ?ор?ану?а болады? V. ДК.Жа?а материалды ме?герту: Ядролы? к?штер Ядролар ?те орны?ты бол?анды?тан, протондар мен нейтрондарды ядро ішінде белгісіз ж?не ?те ?лкен к?штер ?стап т?руы тиіс. Б?л нендей к?ш? Б?л ?те ?лсіз гравитациялы? к?ш емес екендігін алдын ала айту?а болады. Ядроны? орны?тылы?ын электромагниттік к?штермен т?сіндіру м?мкін емес, себебі аттас зарядтал?ан протондарды? арасында электрлік тебілу бар, ал нейтрондарды? электр заряды жо?. Ендеше, ядролы? б?лшектерді? - протондар мен нейтрондарды? (к?бінесе оларды нуклондар деп атайды) арасында ерекше к?штер ?сер етеді. Оларды? ядролы? к?штер деген аты ?зінен-?зі табылады. Ядролы? к?штерді? негізгі ?асиеттері ?андай? Ядролы? к?штер электрлік (нуклонды?) к?штерден 100 есеге жуы? арты?. Б?л таби?атта кездесетін к?штерді? е? ?уаттысы. Сонды?тан ядролы? б?лшектерді? ?зара ?серін к?бінесе к?шті ?зара ?серлер деп атайды. Сонымен бірге, к?шті ?зара ?серлер тек ядроларда?ы нуклондарды? ?зара ?сері ?ана емес. Б?л электромагниттік ?зара ?сермен ?атар, к?птеген элементар б?лшектерге т?н ?зара ?серді? ерекше т?рі. Ядролы? к?штерді? бас?а ма?ызды ерекшелігі - б?л оларды? ?ыс?а мерзімді ?сер ету сипаты. Электромагниттік к?штер ара ?ашы?ты??а байланысты біршама баяу кемиді. Ядролы? к?штер шамасы ж?нінен ядроны? ?лшемдеріне те? (10-12 - 10-13см) ара ?ашы?тарда ед?уір біліне бастайды. М?ны атом ядроларыны? -б?лшектерді шашыратуы ж?нінен Резерфорд жаса?ан т?жірибелер к?рсетті. Ядролы? к?штер бейнелеп айтса?, “?те ?ыс?а ?олды батыр». Ядролы? к?штерді? д?йекті санды? теориясы ?лі де болса ??рыла ?ой?ан жо?. Б?л теорияны? ??рылуы жолында?ы айтарлы?тай табыстар?а жа?ында ?ана, со??ы 10-15 жылда ?ол жетті. Атомдарды? ядросы протондар мен нейтрондардан ??ралады. Б?л б?лшектерді ядроны? ішінде ядролы? к?штер ?стап т?рады. VІ. ДК. О?ытылып отыр?ан о?у материалын ?абылдауда?ы о?ушы т?сінігін тексеру. §9.2. дайынды? с?ра?тарын талдау. VІІ. ДК. О?ытылып отыр?ан о?у материалын бекіту немесе да?дыландыру ж?мыстарын ж?ргізу. Есептер шы?ару. VIІI.ДК. Ба?алау. ?й тапсырмасын беру: §9.2.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Ядролы? к?штер »

11 сынып

Сабақтың тақырыбы: Ядролық күштер.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік мақсаты: Оқушы білімін, іскерлігін, дағды деңгейін бақылау, бағалау. Ядролық күштермен таныстырып солар туралы түсінік қалыптастыру.
Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың білім деңгейін және білім мазмұнының тұрақтылығы мен оны игерудегі іскерлік пен дағдыны бақылау.
Тәрбиелік мақсаты: Адамгершілікке, ұқыптылыққа, алғырлыққа, отансүйгіштікке, табиғатты аялауға, сыйластық пен әдептілікке баулу.

Сабақтың түрі: жаңа білімді қалыптастыру, жалпылау

Сабақтың әдіс-тәсілдері: Әңгіме, лекция, дискуссия, кітаппен жұмыс.

Сабақтың көрнекіліктері: плакаттар, суреттер,

Сабақтың барысы:

І.ДК.Ұйымдастыру кезеңі:

Сәлемдесу; Оқушыларды түгендеу;Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

ІІ. ДК. Үй тапсырмасын тексеру, қайталау.

А)теориялық білімдерін тексеру. Ә)практикалық тапсырмаларын тексеру. Б)есептерін тексеру.

ІІІ.ДК Білімді жан-жақты тексеру./ ІV. ДК. Жаңа материалды қабылдауға әзірлік, мақсат қою.

Бүгінгі негізгі мақсатымыз оқулық бойынша ядролық күштермен танысамыз.

Радиактивті сәулелер тірі организмдерге қандай қауіп туғызады?
Жұтылғандоза деп нені айтады?
Эквивалентті доза дегеніміз не?
Табиғи радиациялық фон сәуле ауруын туғыза ма?
Радиациядан қалай қорғануға болады?

V. ДК.Жаңа материалды меңгерту:

Ядролық күштер

Ядролар өте орнықты болғандықтан, протондар мен нейтрондарды ядро ішінде белгісіз және өте үлкен күштер ұстап тұруы тиіс. Бұл нендей күш? Бұл өте әлсіз гравитациялық күш емес екендігін алдын ала айтуға болады. Ядроның орнықтылығын электромагниттік күштермен түсіндіру мүмкін емес, себебі аттас зарядталған протондардың арасында электрлік тебілу бар, ал нейтрондардың электр заряды жоқ.

Ендеше, ядролық бөлшектердің - протондар мен нейтрондардың (көбінесе оларды нуклондар деп атайды) арасында ерекше күштер әсер етеді. Олардың ядролық күштер деген аты өзінен-өзі табылады. Ядролық күштердің негізгі қасиеттері қандай?

Ядролық күштер электрлік (нуклондық) күштерден 100 есеге жуық артық. Бұл табиғатта кездесетін күштердің ең қуаттысы. Сондықтан ядролық бөлшектердің өзара әсерін көбінесе күшті өзара әсерлер деп атайды.

Сонымен бірге, күшті өзара әсерлер тек ядролардағы нуклондардың өзара әсері ғана емес. Бұл электромагниттік өзара әсермен қатар, көптеген элементар бөлшектерге тән өзара әсердің ерекше түрі.

Ядролық күштердің басқа маңызды ерекшелігі - бұл олардың қысқа мерзімді әсер ету сипаты. Электромагниттік күштер ара қашықтыққа байланысты біршама баяу кемиді. Ядролық күштер шамасы жөнінен ядроның өлшемдеріне тең (10^-12- 10^-13см) ара қашықтарда едәуір біліне бастайды. Мұны атом ядроларының -бөлшектерді шашыратуы жөнінен Резерфорд жасаған тәжірибелер көрсетті. Ядролық күштер бейнелеп айтсақ, “өте қысқа қолды батыр». Ядролық күштердің дәйекті сандық теориясы әлі де болса құрыла қойған жоқ. Бұл теорияның құрылуы жолындағы айтарлықтай табыстарға жақында ғана, соңғы 10-15 жылда қол жетті.