Энергия. Денелердің потенциалдық және кинетикалық энергиялары Энергия. Потенциал и кинетическая энергия тел Energy. Potential and kinetic energy of the body

Күні:

15.04.2016 ж

Сыныбы:

7 «а»

Сабақтың тақырыбы:

Энергия. Денелердің потенциалдық және кинетикалық энергиялары

Энергия. Потенциал и кинетическая энергия тел

Energy. Potential and kinetic energy of the body

Сабақтың мақсаты:

Энергия денелердің жұмыс істеу қабілетін нақты көрсететін физикалық шама екенін түсіндіру. Теориядан алған білімдерін есеп шығаруға қолдана білуге үйрету.

Күтілетін нәтиже:

Энергия денелердің жұмыс істеу қабілетін нақты көрсететін физикалық шама екенін түсінеді.Ойлау, есеп шығара білу қабілеттері артады.

Сабақтың көрнекілігі:

Оқулық, слайд, интербелсенді тақта

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі:

1. Амандасу

2. Оқушыларды түгендеу

3. Топтарға бөлу

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

1. Механикалық жұмыс дегеніміз не?

2. Істелген нақты жұмысты қандай формуламен есептейді? Формула қалай оқылады?

3. ХБ жүйесінде жұмыстың өлшем бірлігі қалай аталды?

4. Қуат дегеніміз не?

5. Қуатты қалай есептеуге болады?

6. Қуаттың ХБ жүйесіндегі өлшем бірлігі қандай?

Білу

«Энергия» сөзі туралы ойларын жинақтау

Түсіну

Энергия күрделі ұғымдардың бірі. Тек қозғалатын денелер ғана жұмыс істеуге қабілетті. Күнделікті тұрмыста механизмдер жұмыс жасау үшін оларға энергия керек. Мысалы: велосипедті жүргізу үшін оның педалін қозғау керек, автомобильді жүргізу үшін оған отын керек (бензин) электр қондырғылары жұмыс жасау үшін оларды ток көзіне қосу керек т.т. Адамдарды үздіксіз қозғалыста болу үшін өзінің тамақтану қорын энергия менен толықтыру керек. Біз энергияны тамақтан аламыз.

Энергия ұғымы «жұмыс», «қозғалыс» ұғымдарымен тікелей байланысты. Тек қозғалыстағы денелер ғана жұмыс істеуге қабілетті.

Энергия әрқашанда дененің жұмыс істеуге қабілеттілігінің өлшемі болып табылады.

Энергия дегеніміз материяның барлық түрлерінің өзара әрекеттесуінің және қозғалысының жалпы сандық өлшемі.

Механикада энергияның екі түрін қарастырады: потенциалдық энергия және кинетикалық энергия

Потенциалдық (латынша потенция - мүмкіншілік) энергия - деп әр түрлі денелердің (немесе бір дене бөліктерінің) өзара орналасуы бойынша анықталатын энергияны айтады.

Ауырлық күші әрекет ететін жоғары көтерілген дененің потенциалдық энергиясы сол дененің m массасына және h көтерілу биіктігіне тәуелді:

E_п=mgh

Кинетикалық энергия (грекше кинетос - қозғалыс)деп денелердің қозғалу салдарынан туындайтын энергияны айтады.

Дененің кинетикалық энергиясы оның массасына және жылдамдығының квадратына тура пропорционал:

E_k=mv² /2

Қолдану

Есептер шығару

1.Жер бетінен 3 м биіктікке көтерілген массасы 2 кг дененің потенциалдық энергиясы неге тең?

Бер: Шешуі: Есептелуі:

һ=3 м Е_п = mgh Е_п=2 кг·9,8Н/кг·3 м=58,8 Дж

m=2 кг

Т/к: Е_п-? Жауабы: 58,8 Дж

2.Массасы 80 кг, жылдамдығы 5 м/с велосипедшінің кинетикалық энергиясы неге тең?

Бер: Шешуі: Есептелуі:

m=80 кг Е_к=Е_к== =

=5 м/с =1000Дж= 1 кДж

Т/к: Е_к-?

4. Қуаты 25 Вт құралдың 100 Дж жұмыс жасау үшін кеткен уақыты? Жауабы: t=4 c

5. Шегені 3 м/с жылдамдықпен соққан массасы 0,4 кг балғаның кенетикалұы энергиясы неге тең? Жауабы: E=1,8 Дж

6. 20 Н күш әсерінен серіппе 0,4 м-ге созылса қатаңдығы неге тең?

Жауабы: k=50 Н/м

7. Ауданы 4 м² 50 Па қысым түсіретн көлемнің массасы?

Жауабы: m=12,5 м

8. 20 м/с жылдамдық қозғалған дененің кинетикалық энергиясы 400 Дж болса, масссасы неге тең? Жауабы: m=2 кг

9. Массасы 20 кг денені көтергенде 4000 Дж жұмыс жасалса, дене көтерілген биіктігі қандай болады? g = 10 Н/кг Жауабы: h=20 м

10. Массасы 12 кг денені 6 м биіктікке көтрілдегі потенциалдық энергиясы қандай болады? Жауабы: E=720 Дж

11. Дененің 4 м биіктіктегі потенциалдық энергиясы 120 Дж болса, массасы (g = 10м/с2 ). Жауабы: 3кг

12. Тік жоғары 10 м/с жылдамдықпен лақтырылған массасы 400 г дененің ең жоғарғы көтерілу нүктесіндегі кинетикалық энергиясы.

Жауабы: 20 м/с

13. Қайықтың желкенінің ауданы 60 м² болса, оған желдің қысымы 80 Па. Желкенге түсірілген күш. Жауабы: 4800Н

14. Қол шананы өрге қарай сүйреп шығарған кезде 16 с-та 800 Дж жұмыс істелінген. Шананың орын ауыстыруы кезінде өндірілетін қуаты еге тең? Жауабы: 50 Вт

15. Қандай биіктікте массасы 2 т жүктің потенциалдық энергиясы 10 кДж-ға тең? Жауабы: 2 м

Талдау

ВЕНН диаграммасы

Потенциалдық энергия

1.Әртүрлі денелердің өзара орналасуы бойынша анықталған энергия

2. E_п=mgh

3. Масса көтерілу биіктігіне тәуелді

Өлшем бірлігі, жер бетіндегі тіршілік көзі

Кинетикалық энергия

1.Денелердің қозғалу салдарынан туындайтын энергия

2.Ek=mv2 /2

3.Дене массасы жылдамдыққа тәуелді

Жинақтау

Бағалау

Бүгінгі сабақта нені үйрендіңіз, не оңай болды?

Үй тапсырмасы

§ 53 Энергия. Денелердің потенциалдық және кинетикалық энергиялары