Электр ?рісінде заряд орын ауыстыр?анда?ы істелетін ж?мыс

Заряд орын ауыстыр?анда электр ?рісіні? жасайтын ж?мысы заряд траекториясыны? пішініне т?уелсіз болады. Ол тек траекторияны? бастап?ы ж?не со??ы н?ктелеріні? орналасу ?алпымен ?ана аны?талады. Т?йы?тал?ан траектория бойымен зарядты ?оз?а?анда?ы ж?мыс н?лге те?.

О? заряд орын ауыстыр?анда, электр ?рісіні? ат?аратын ж?мысыны? осы заряд шамасына ?атынасымен ?лшенетін физикалы? шаманы потенциалдар айырымы деп атайды.

Потенциалдар айырымы вольтпен ?лшенеді ж?не ол скаляр шама болып табылады.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Электр ?рісінде заряд орын ауыстыр?анда?ы істелетін ж?мыс»

Ф.219

№20. Сабақтың технологиялық картасы (жоспары)

Топ	Күні
1 негізгі ИС
1 негізгі ФО-1	07.11

Пән: Физика

7 бөлім. Электр құбылыстары

Курс тақырыбы: №7.3 Электр өрісінде заряд орын ауыстырғандағы атқарылатын жұмыс. Потенциал

Сабақ тақырыбы: №20. Электр өрісінде заряд орын ауыстырғандағы істелетін жұмыс. Потенциал

Сабақтың типі: аралас

Сабақтың түрі: дәріс

Оқушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
Базалық құзыреттілік		электр өрісін; металдардағы, электролиттердегі, газдардағы, вакуумдегі және жартылай өткізгіштердегі эектр тогын; магниит өрісін; электромагниттік индукцияны;
Кәсіптік құзыреттілік		Электромагниттік өрісің, кернеуліктің және потенциалдар айырмасының, электр қозғаушы күштің, өзіндік индукцияның, индуктивтіліктің мәнін білу. Электр, магнит және электромагниттік өрістердің, тұрақты токтың, электромагниттік индукцияның, айнымалы токтың, электромагниттік толқынның анықтамаларын айта алу; Электр және магнит өрістерін күш сызықтарымен кескіндеу;

Сабақ мақсаттары	оқытушылық		Электр өрісінде заряд орын ауыстырғандағы істелетін жұмыс. Потенциал туралы түснік қалыптастыру
	тәрбиелік		Студенттерді оқытушыны мұқият тыңдай білуге, ой қорытуға тәрбиелеу
	дамытушылық		Студенттердің таным белсенділіктерін арттыру

Пәнаралық байланыс

Қамтамасыз ететін	Физика (К.т.: №7.1 Электр заряды. Электр зарядының сақталу заңы)
Қамтамасыз етілетін	Физика (К.т.: №7.3 Электр өрісінде заряд орын ауыстырғандағы атқарылатын жұмыс. Потенциал)

Сабақтың жабдықталуы

Көрнекілік құралдар
Таратпа материалдар
Оқытудың техникалық құралдары
Әдебиет: негізгі	Р.Башарұлы Г. Байжасарова У. Тоқбергенова «Физика» Қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10 сынып оқулығы. С. Тұяқбаев, Ш. Насохова. Б. Кронгарт, В. Кем, В. Загайнова. Жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10 сынып оқулығы.
Қосымша	Ж.Абдулаев «Физика курсы»

Сабақ мазмұны

Эле-мент№	Сабақ элементі, қарастырылатың сұрақтар, оқытудың әдістері мен тәсілдері	Қосымшалар, өзгерістер
1.	Ұйымдастыру (2 мин) амандасу аудиторияның сабаққа дайындығын тексеру (таза тақта, бос тұрған орындықтардың түп-түзу тұруы, еденге арналған және тақта сүртуге арналған шүберектің суланып салынуы) және оқушылардың (оқушылардың сыртқы киім киістерін, оқу құралдарының түгел бар болуы) сабаққа дайындығын тексеру; мәлімдеме бойынша сабақта бар оқушылардың түгел бар болуын тексеру; оқу сабақтарының журналына бүгінгі күнді, «жоқ» белгісін қойып, сабақтың тақырыбын жазу; сабақтың жұмыс жоспарын хабарлау.
2.	Сабақтың мақсаты мен міндеттерін хабарлау (2 мин)
3.	Үй тапсырмасын сұрау (20 мин) Электр зарядының неше түрі болады? Электр зарядын қандай құралмен өлшейді? Зарядтың өлшем бірлігі Кулон заңы қалай анықталады? k деген не? Пропорционалдық коэффициентінің мәні нешеге тең? Электростатикалық өріс дегеніміз қандай өріс? Электростатикалық өрістің электродинамикалық өрістен айырмашылығы неде? Электростатикалық өрістің кернеулігі дегеніміз не? Кернеулік сызықтары дегеніміз не?
4	Жаңа сабақ (30 мин) Курс тақырыбы: №7.3 Электр өрісінде заряд орын ауыстырғандағы атқарылатын жұмыс. Потенциал Сабақ тақырыбы: №20. Электр өрісінде заряд орын ауыстырғандағы істелетін жұмыс. Потенциал Электр өрісінде заряд орын ауыстырғандағы істелетін жұмыс. Потенциал
5.	Жаңа сабақты бекіту (22 мин) Электр өрісінде заряд орын ауыстырғандағы істелетін жұмыс қалай анықталады? Потенциал дегеніміз не? Есептер шығару
6.	Сабақты қорытындылау, оқушыларды бағалау (2 мин) 1) сабақтың қорытындысын айту; 2) белсенді оқушыларды айту; 3) белсенді түрде сабаққа қатыспайтын оқушыларға ұсыныстар жасау.
7.	Үй тапсырмасы (2 мин) Б.Кронгарт Физика 10 сынып, 16-21 беттер. 2-жаттығу 4.2-7.1 к.т. қайталау

Оқытушы _________ Г.К.Мукушова

Дәріс №20

Курс тақырыбы: №7.3 Электр өрісінде заряд орын ауыстырғандағы атқарылатын жұмыс. Потенциал

Сабақ тақырыбы: №20. Электр өрісінде заряд орын ауыстырғандағы істелетін жұмыс. Потенциал

Заряд орын ауыстырғанда электр өрісінің жасайтын жұмысы заряд траекториясының пішініне тәуелсіз болады. Ол тек траекторияның бастапқы және соңғы нүктелерінің орналасу қалпымен ғана анықталады.

Егер В нүктесіне q оң зарядты орналастырсақ, онда өріс оған күшпен әрекет етеді. Осы күштің әрекетінен заряд өріс бағыты бойынша С нүктесіне орын ауыстырғанда оң жұмыс жасалады:

Мұндағы d - пластиналардың ара қашықтығы.

Егер басқа бір тұрақты күш оң зарядты С нүктесінен В нүктесіне кері бағытта қозғалысқа келтірсе, онда теріс таңбалы нақ сондай жұмыс жасалады:

Кез келген тұйық траекториядағы жұмыстардың қосындысын анықтайық:

Бұдан шығатын қорытынды: тұйықталған траектория бойымен зарядты қозғағандағы жұмыс нөлге тең.

Нүктелік q зарядтың элетр өрісінің кернеулігін анықтау үшін одан r қашықтыққа сынақ зарядын орналастырамыз. Кулон заңы бойынша зарядтар өзара мынадай күшпен әрекеттеседі:

Ендеше q нүктелік заряд өрісінің кернеулігі мынаған тең:

Электр өрісінің q зарядты d қашықтыққа тасымалдағанда жасайтын жұмысы формула бойынша анықталатыны белгілі. Суреттегі өріске т.с.с. оң зарядтарды енгізгенде өріс тарапынан , жұмыстары жасалады. Бұдан екеніне көз жеткіземіз. Олай болса, түріндегі қатынас өрістің тағы бір сипаттамасы болып табылады. Оны өрістің потенциалдар айырымы деп атап, таңбасымен белгілейді:

Оң заряд орын ауыстырғанда, электр өрісінің атқаратын жұмысының осы заряд шамасына қатынасымен өлшенетін физикалық шаманы потенциалдар айырымы деп атайды.

Потенциалдар айырымы вольтпен өлшенеді және ол скаляр шама болып табылады.

Біртекті электр өрісінің жұмысы бір жағынан өрнегімен, екінші жағынан өрнегімен анықталады. Оларды теңестірсек, мына теңдеулер шығады: