"Денелердің электрленуі, электр заряды, өткізгіштер мен диэлектриктер" (ашық сабақ)

Ұзақ мерзімді жоспардың тарауы:8.4

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 8

Қатысқандар:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы

Денелердің электрленуі , электр заряды, өткізгіштер мен диэлектриктер.

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

8.4.1.1 – Электр зарядын сипаттау

8.4.1.2 – Үйкеліс және индукция арқылы электрлену құбылысын түсіндіру

Оң және теріс зарядтарды ажырату, мысал келтіру

Сабақтың мақсаты

1.Электр зарядтары туралы түсінік қалыптастыру

2.Оң және теріс зарядтарды ажырату, мысал келтіру

3.Үйкеліс және индукция құбылысы арқылы денелерді электрлендіруді сипаттау және практика жүзінде тексеру.

Бағалау критерийі

1.Электр заряды, белгіленуі, өлшем бірлігі туралы біледі.

2.Оң және теріс зарядтарды ажыратады және мысал келтіреді.

3. Үйкеліс және индукция құбылысы арқылы денелерді электрлендіруді түсіндереді және практика жүзінде тексереді.

Тілдік мақсаттар

Пәндік лексика және терминология: электрлену, эбонит үйкеліс, индукция, электр заряды, электроскоп, электрик, диэлектрик және т.б. тақырыпта кездесетін жаңа терминдерге ауызша талқылау жүргізіледі.

Құндылықтарға баулу

Индустрияландыру мен инновацияларға негізделген экономикалық өсуге бағыттау үшін өндірісте денелердің электрленуін және өткізгіштердің қолдануын меңгереді.

Пәнаралық байланыс

Электроскоп құрылғысының шығу тарихын қарастыруда тарих пәнімен байланыстырамын.Электр зарядының сандық мәнін қарастыруда математикамен байланыстырамын.

Алдыңғы білім

Өмірде электр құралдарын пайдалануды біледі.

Шаш кептіргіш,теледидар,электр пештері,телефон,үтік және т.б. электр құралдары.

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың

басы

5 мин

Сабақтың ортасы

Ұйымдастыру кезеңі

1.Сәлемдесу

2.Сыныпты түгелдеу

3.Психологиялық ахуал қалыптастыру:

3 минут

-Сәлем достым! (амандасады)

-Сен қалайсың? (иықтарынан қағады)

-Қайда болдың? (құлақтарынан тартады)

-Мен сені сағындым! (қолдарын жүректеріне қояды)

-Сен келдің! (қолдарын жаяды)

-Жақсы болды! (құшақтайды)

Өткенге шолу, тақырыпқа байланысты «Серпілген сауал» доп лақтыру арқылы үй тапсырмасын сұрау.

1.қысымы тұрақты көлемі мен температурасы өзгеретін термодинамикалық процесті қалай атаймыз? (Изобаралық процесс).

2.Изобаралық процесс үшін термодинамиканың бірінші заңы қалай өрнектеледі заңы? (Q= U+A) 3. Жылу мөлшерінің өлшем бірлігі ?(Джоуль)

4.Сұйықтың буға айналуы?(Булану)

5.Жылу берілудің неше түрі бар? (жылуөткізгіштік, конвекция, сәулелену)

6.Заттың күйлерін атаңдар? (Газды сұйық қатты)

7.Ішкі энергияны өзгерту тәсілдері? (жылу беру, жұмыс)

8.Жылу берілу кезінде дененің алған немес е жоғалтқан энергиясы? (Жылу мөлшері)

9.Будың сұйыққа айналу процесі? (Конденсация)

10. Мұздың балқу температурасы (0 градус)

«Ой қозғау»

Оқушыларға тақырыпқа байланысты әртүрлі мысалдар келтіре отырып сұрақтар қоямын.

а)  Құрғақ шүберекпен айнаны сүрткенде қандай құбылыс болады? (шыны мен пластинка тозаңды және басқа ұсақ бөлшектерді өзіне тартады)

ә) Синтетикалық киімді шешекенде нені байқайсыңдар?( шытырлаған дыбыс ести аласыңдар, ал қараңғы бөлмеде тіпті жарқылды да байқайсыңдар)

б)  Мысықты сипағанда? (шытырлаған дыбыстар естіледі)

в) тарақты алып құрғақ шашты тарағанда, содан кейін кішкене қағазды жақындатқанда нені байқадыңдар? (ұсақ қағаз қиындыларын өзіне тартатынын көресіңдер)

Оқушылар заттар неден тұрады?Молекулалардан тұрады.

Молекуладан кейінгі кішкентай бөлінбейтін бөлшек атом.Бірақ 20 ғасырдың аяғында атомның өзі 3 бөлшекке бөлінеді деп дәлелдеді.

Электрон, протон, нейтрон.

Түрлі түсті қағаздар, стикерлер.

«Ой қозғау»

«Джигсо» әдісі

15 мин

«Ойлан, жұптас, бөліс»

10 минут

Сөздікпен жұмыс

ағылшын-қазақша

Сергіту сәті

Тест жұмысы

5 мин

.

Оқушылар сендер бұл құбылысты қалай түсінесіңдер?

«Джигсо» әдісі арқылы жаңа сабақтың материалын жұппен талқылайды.

1. Янтарь дегеніміз не? Оның қасиеті қандай?

2. Электр зарядының түрлерін ата және әсерлесуін түсіндір.

3.Электроскоп дегеніміз не? Электр өткізгіштердің қандай екі түрі болды? өткізгіштер және диэлектриктер

Оқушылар берілген сұрақтар бойынша жауапа беру үшін постер қорғайды.

Қалыптастырушы бағалау: смайликтер беру.

Дескриптор

• Электр заряды туралы біледі.

• Электроскоп қандай құрал екенін біледі.

• Заряд таңбаларын атайды.

• Зарядтар өзара қалай әсерлесетінін түсінеді.

• Денелердің электрленуіне мысалдар келтіреді.

• Денелердің оң және теріс зарядталатынын біледі.

«Ойлан, жұптас, бөліс» (тәжірибелік тапсырма)

Денелердің электрлену құбылысын тәжірибе жүзінде анықта.

Құрал-жабдықтар: қағаз қиындылары, қалам, шар, жібек мата, пластмасса сызғыш, қағаз, тарақ және т.б.

Берілген құралдарды пайдаланып денелерді электрлендіруді тәжірибе жүзінде көрсетіңіз және тәжірибе барысын түсіндіріңіз.

1. Құрғақ бөлмеде үрленген шарды малақайға үйкелеп, терезенің шынысына жақындат. Не байқайсың? Жауабын түсіндіріңдер.

2. Пластмасса сызғышты құрғақ қағазға үйкеп электрлеңдер. Тәжірибе жүзінде сызғыштың электрленгенін дәлелдеңдер.

1. Пластмасса тарақты құрғақ жүнге үйкеп электрлеңдер. Тәжірибе жүзінде тарақтың электрленгенін дәлелдеңдер.

«Электроскоп»

Электроскопқа қажетті құрал-жабдықтар:

мыс сым, фольга, литрлік банка,капрон қақпақ,жүн, пластмасс қалам.Оқушылар екі электроскоп тілшесінің қозғалатынын қөрсетеді.Тарақтағы теріс заряд мыс сым арқылы екі фольга тілшелерге беріледі олар аттас зарядтар екі жаққа тебіледі.

Осыны оқушылар тәжірибе жүзінде көрсетеді.

Индукция арқылы зарядтауды тәжірибе жүзінде көрсетіңдер

Charge-заряд

Insulator-диэлектриктер

Cunductor-өткізгіштер

Қара жорға биінің элементтерін билеп көрсету.

«Иә және Жоқ» жедел сұрақтар.

1.Аттас зарядтар бір - бірімен тартылады ма? (жоқ)
2. Заттар үш күйде болады ма? (иә)
3. Желді күні асфальт беті тез кебеді ме? (иә)
4. Жолдың өлшем бірлігі секунд па? (жоқ)
5. Кулон заңын ашқан ғалым Ампер ме? (жоқ)
6. Жылдамдық бірлігі м/с (иә)
7. Температураны өлшейтін құрал динамометр ме? (жоқ)
8. Джоульмен өлшейтін физикалық шама энергия. (иә)
9. Уақытты сағатпен өлшейді ме? (иә)
10. Газға немесе сұйыққа түсірілген қысым сол сұйықтың немесе газдың әрбір нүктесіне өзгеріссіз беріледі. Паскаль заңы ма? (иә)

Физикалық жұмбақтар

1.Суға салсан батпайды, отқа салсан жанбайды. (мұз)

2.Аяғы жоқ, қолы жоқ. Бірақ үйге кіреді. (Жылу мен суық)

3.Жай көзге көрінбейді, қозғалуға ерінбейді. (моллекула)

4.Аса қажет өмірге халық үшін,

Пайдаланам күн сайын жарық үшін       (Электр тоғы)

5. Қозғалысқа келтіріп,

Жылдамдығын береді.

Өлшемдерін қарасақ,

Ньютонға ол келеді. (Күш)

6. Өзі затты құрайды,

Теңесуге таразыны сұрайды  (Масса)

7. Үстінде орманы, суы бар,

Сені де, мені де

Көтерген, алыпты тауып ал? (Жер-өткізгіш)

  «Кім жылдам?» (жеке жұмыс )

1. Үйкелген дененің басқа денені тарту құбылысы алғаш қай жерде белгілі болды?

   А.  Англия В.  Греция С.  Ресей

1. Янтарь грек тілінен аударғанда қандай мағана білдіреді?

                  А. Элементар

                  В. Электрон

                  С. Эбонит

1. Бір-бірімен жанасқанда денелердің өзара әсерлесу құбылысы не деп атайды?

                  А. Денелердің электрленуі

                  В. Денелердің әсерлесуі

                  С. Денелердің беттесуі

1. Аттас зарядтар бірін-бірі

                  А. Тартады

                  В. Тебеді

                  С. Еш әрекет болмайды

1. Электр зарядының неше тегі бар?

                  А. Екі. Оң заряд

                  В. Бір. Теріс

                  С. Екі. Оң және теріс

6. .Денелердің электрленгендігін білуге арналған прибор

                  А. Динамометр

                  В. Калориметр

                  С. Электроскоп

       7.Электр заряды еркін қозғала алатын заттар не деп аталады?

                  А. Өткізгіштер

                  В. Жартылай өткізгіштер

                  С. Диэлектриктер

8 Электр заряды еркін қозғала алмайтын заттар не деп аталады?

                  А. Өткізгіштер

                  В. Жартылай өткізгіштер

                  С. Диэлектриктер

9. Жүнге үйкелген янтарьда болатын заряд.

А. Оң заряд                   В. Теріс                   С. Оң және теріс

10. Электрді өткізбейтін дене? А. Резенке В. Графит С. Адамның денесі

Дескриптор

• Шыны, эбонит таяқшаларының электрлену жағдайларын ажыратады.

• Тегі әр түрлі зарядтардың әсерлесуін ажыратады.

• Дененің электрленуін түсіндіру жолында еңбек еткен ғалымды айта алады. Ең кіші электр зарядының шамасын айта алады.

А4 парақтары,үлестірме материалдар

маркерлер, стикерлер

постер

Интер белсенді тақта

слайдтар

Сызғыш, құрғақ қағаз,эбонит таяқшасы,тарақ,электроскоп

Қара жорға биі

Үлестірмелі материалдар

Сабақтың соңы

5 мин

Кері байланыс

«Білім ағашы» әдісі арқылы

Үйге тапсырма: параграф 18.Эксперименттік тапсырма 93 бет

Алма пішінді стикерлер

Саралау – Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз?

Бағалау – Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау

Тапсырмалар қарапайымнан күрделіге қарай бағытталады. Тапсырмаларды орындау барысында оқушыларды дереккөздермен қамтамасыз ете отырып, өз бетінше ізденіп білім алуларына бағыттаймын.Тапсырманы орындауда қарқыны жоғары оқушыларды өз әріптестерімен жұпта, топта талқылауға бағыттай отырып, тапсырманы орындауда қиналатын оқушылар үшін ЖАДА аймағын ұйымдастырамын.

Қалыптастырушы бағалау сабақтың өне бойында жүргізіледі. Оқушылардың тапсырмаларды орындаудағы жеткен жетістіктері бағалау критерийлеріне сәйкес өлшеніп, тиімді және уақытылы ұсынылатын кері байланыс арқылы бағаланады

Денсаулық сақтау технологиялары.

Осы сабақта қолданылатын

Қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары