Саба? та?ырыбы: §37. Ауырлы? к?шіні? ?рекетінен с?йы?тар мен газдарда болатын ?ысым.
1. О?ушылар?а ауырлы? к?ші ?рекетінен с?йы?тар мен газдарда болатын ?ысым, с?йы?ты? ыдыс т?біне ж?не ?абыр?аларына т?сіретін ?ысымын есептеу туралы т?сінік беру.
2. О?ушыларды ?ылыми ой ?орытындыларын жасай білуге да?дыландыру.
3. Жауапкершілікке, тияна?тылы??а, е?бек?орлы??а т?рбиелеу.
Саба? т?рі: аралас
Саба? ?дісі: баяндау, с?ра?-жауап
Саба??а ?ажетті ??ралдар: компьютер, слайдтар, видеопроектор.
Саба? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і.
ІІ. О?ушыларды? ?й тапсырмасын ?алай ме?гергендерін тексеру.
· Газдарды? ?атты денелер мен с?йы?тардан ?згеше ?андай ?асиеттері бар?
· Газ ?ысымы молекулаларыны? ?оз?алысы туралы ілім т?р?ысында ?алай т?сіндіріледі?
· Газды? ыдыс ?абыр?аларына т?сіретін ?ысымын ?андай т?жірибелер ар?ылы к?рсетуге болады?
ІІІ. Жа?а саба?.
С?йы? ?абаты не??рлым т?мен орналасса, онда?ы ауырлы? к?ші ?рекетінен болатын ?ысым со??рлым ?лкен болады.
1-кішкене ?орапша, 2-т?тік, 3-манометр
С?йы? ішіндегі ?ысым тере?дік арт?ан сайын ?л?аяды
С?йы?ты? ыдыс т?біне ж?не ?абыр?аларына т?сіретін ?ысымын есептеу жолдары
ІV. Пысы?тау.
- Сынапты? 0,6 м тере?діктегі ?ысымын табы?дар?
- Те?ізді? 10900 м болатын е? тере? жеріндегі су ?ысымын есепте?дер. Те?із суыны? ты?ызды?ы 1030 кг/м3.
- Адам суда 9 м тере?дікке дейін с??ги алады. Осы тере?діктегі адам?а ?рекет ететін су ?ысымын есептеп табы?дар. Те?із суыны? ты?ызды?ы 1030 кг/м3
АКШ
- Гидравликалы? машинаны? кіші поршеньны? ауданы 4 см2, ал ?лкенінікі 50 см2. Б?л машина к?штен ?андай ?тыс береді?
- Ыдыста?ы су ба?аныны? биіктігі 8 см. Су ыдысты? т?біне ?андай ?ысым т?сіреді?
- Сынап ба?аныны? ?ысымы Жермен салыстыр?анда Айда ж?не Марста ?алай ?згереді? gай = 1,6 Н/кг; gм=3,86 Н/кг.
- Барометр тау б?ктерінде 98642 Па, ал тау шы?ында 90317 Па ?ысымды к?рсетеді. Осы деректерді пайдаланып, тауды? биіктігін аны?та?дар.
ЖКШ
- Егер ты?ызды?ы 1800 кг/м3 с?йы?ты? цилиндр ыдыста?ы де?гейіні? биіктігі 10 см болса, онда оны? цилиндр т?біне жасайтын ?ысымын есепте?дер.
- Те?іздегі батискафты, оны? бетіне жасайтын суды? ?ысымы 6190 кПа-?а те? болу ?шін, ?андай тере?дікке батыру керек?
- Кемені? 85 см тере?дікке су?а батып т?р?ан б?лігінде тесікке ішінен жабыстырыл?ан пластырьды ?стап т?ратын к?шті аны?та?дар; тесікті? ауданы 160 см2.
- ?абыр?асы (?ыры) а=36 см куб т?різді ыдыс сумен толтырыл?ан. Осы ыдысты? ішіндегі суды? массасы 64 г болса, суды? ыдыс т?біне т?сіретін ?ысымы ?андай?
V. ?орытындылау.
VІІ. Ба?алау.
VІІІ. ?йге тапсырма: §37.