Барлық денелер молекулалардан тұрады. Молекулалар атомдарға бөлінеді. Тұтас алғанда, атомдар мен молекулалар электрлік бейтарап болады. Электр заряды –физикалық шама. Электрометр арқылы зарядтарлың бөлінетіндігі туралы тәжірибе көрсету. Электр зарядының бөліну шегі бар. Әрі қарай бөлінбейтін ең аз теріс заряды бар бөлшек электрон деп аталады. Электронның электр заряды элементар заряд деп аталады. е=-1,6ּ10-19Кл. Электрон заряды qe≈-1,6▪10-19Кл. Электрон массасы me≈9,1▪10-31кг. Кез келген бөлшектің не дененің зарядтарының модулі электрон зарядының модуліне тең: |q|=Ne N – бүтін сан. е-электрон заряды. Атомның планетарлық моделі (Резерфорд). Атомның центрінде оң зарядталған ядро болады. Ядроның төңірегінде одан алыс қашықтықта үлкен жылдамдықпен теріс зарядты электрондар қозғалып жүреді. Атом мөлшері ≈10-10м. Ядро құрамы: Оң зарядталған – бөлшек –протон. Протон заряды электрон зарядына тең. Протон массасы электрон массасынан 1840 есе үлкен. Бейтарап бөлшектер – нейтрондар. Ядро заряды: qя=+Ze. Z-Менделеевтің периодтық жүйесіндегі элементтің реттік номері. Егер атомнан элеткрондардың бір бөлігі шығарылса, атом оң ион деп аталады. Егер атомға жаңа электрондар келіп қосылса, онда атом теріс зарядқа ие болып, теріс ион деп аталады. Өлшемдері өзара әрекеттесетін денелердің ара қашықтығынан бірнеше есе кіші болатын денеде орналасқан зарядты нүктелік заряд деп атайды. Кулон тәжірибесі: SI жүйесінде Кулон заңы былай жазылады: Зарядтың өзара әрекеттесу күштерінің ортаға байланыстылығын көрсететін Кулон заңы: ~~~ - Кулон заңы. |