§4.5.6 Астрономия – аспан денелері туралы ?ылым Орта Азия ?алымдарыны? ?ылымды дамыту?а ?ос?ан ?лестері.Ерте д?ниедегі халы? астрономиясы
Сілтеме
Жоспар
Жалпы ма?саты
Астрономия – аспан денелері туралы ?ылым Орта Азия ?алымдарыны? ?ылымды дамыту?а ?ос?ан ?лестері.Ерте д?ниедегі халы? астрономиясы жайлы ма?л?мат беру
Астрономия – аспан денелері туралы ?ылым Орта Азия ?алымдарыны? ?ылымды дамыту?а ?ос?ан ?лестері.Ерте д?ниедегі халы? астрономиясын к?нделікті ?мірде ?олдана білуге ?йрету
топта ба?алау?а баулу
К?тілетін н?тиже
Астрономия – аспан денелері туралы ?ылым Орта Азия ?алымдарыны? ?ылымды дамыту?а ?ос?ан ?лестері.Ерте д?ниедегі халы? астрономиясы жайлы ма?л?мат алады
Астрономия – аспан денелері туралы ?ылым Орта Азия ?алымдарыны? ?ылымды дамыту?а ?ос?ан ?лестері.Ерте д?ниедегі халы? астрономиясын к?нделікті ?мірде ?олдану?а ?йренеді
топта ба?алай алатын болады
Негізгі идеялар
Берілетін т?сініктер: асторномияны? пайда болуына себеп бол?ан ?ажеттіліктер, бізді? ?алам, астрономия мен физиканы? байланысы, космонавтика, космология, космогония, Орта Азия ?алымдары ж?не оларды? е?бектері, ерте д?ниедегі халы? астрономиясы.
«Астрон» - ж?лдыз, «номос» - за?.
Галактикалар – ж?лдыздар ж?йесі мен оларды? шо?ырлары.
Бізді? ?алам – шексіз ?лемні? біздер орналас?ан б?лігі.
Космонавтика ?лем ке?істігіндегі ?арыш аппараттарыны? ?оз?алысын талдап, зерттейді.
Космогония аспан денелеріні? пайда болуын ж?не дамуын зерттейді.
Космология - б?кіл ?лем туралы, оны? жалпы ?асиеттері туралы ілім.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
§1,2,3 Табиғат және адам. Физика –табиғат туралы ғылым. Физика және техника.
Табиғат және адам. Физика –табиғат туралы ғылым. Физика және техника жайлы мағлұмат беру
Табиғат және адам. Физика –табиғат туралы ғылым. Физика және техника жайлы күнделікті өмірмен байланыстыра білуге үйрету
өзін-өзі бағалауға баулу
Миға шабуыл;
Топтық жұмыс
АКТ(электронды окулық);
Жұптық жұмыс;
Жеке тапсырма (тест тапсырма)
тест тапсырма,
кері байланыс
Табиғат және адам. Физика –табиғат туралы ғылым. Физика және техника жайлы мағлұмат алады
Табиғат және адам. Физика –табиғат туралы ғылым. Физика және техника жайлы күнделікті өмірмен байланыстыра білуге үйренеді
өзін-өзі бағалай алатын болады
Мадақтау,
Критерий арқылы бағалау,
Бағдаршам ;
Екі жұлдыз бір ұсыныс;
Рефлексия
Ашық-жабық сұрақтар, тест тапсырма
Р.Башарүлы «Атамұра» 2003ж
7-сынып тест жинақтары
интернет
2
§4,5,6 Астрономия – аспан денелері туралы ғылым Орта Азия ғалымдарының ғылымды дамытуға қосқан үлестері.Ерте дүниедегі халық астрономиясы
Астрономия – аспан денелері туралы ғылым Орта Азия ғалымдарының ғылымды дамытуға қосқан үлестері.Ерте дүниедегі халық астрономиясы жайлы мағлұмат беру
Астрономия – аспан денелері туралы ғылым Орта Азия ғалымдарының ғылымды дамытуға қосқан үлестері.Ерте дүниедегі халық астрономиясын күнделікті өмірде қолдана білуге үйрету
топта бағалауға баулу
Миға шабуыл;
Топтық жұмыс
АКТ(электронды окулық);
Жұптық жұмыс;
Жеке тапсырма (тест тапсырма)
тест тапсырма,
кері байланыс
Астрономия – аспан денелері туралы ғылым Орта Азия ғалымдарының ғылымды дамытуға қосқан үлестері.Ерте дүниедегі халық астрономиясы жайлы мағлұмат алады
Астрономия – аспан денелері туралы ғылым Орта Азия ғалымдарының ғылымды дамытуға қосқан үлестері.Ерте дүниедегі халық астрономиясын күнделікті өмірде қолдануға үйренеді
топта бағалай алатын болады
Мадақтау,
Критерий арқылы бағалау,
Бағдаршам ;
Екі жұлдыз бір ұсыныс;
Рефлексия
Ашық-жабық сұрақтар, тест тапсырма
Р.Башарүлы «Атамұра» 2003ж
7-сынып тест жинақтары
интернет
«Бекітемін»
Мектеп директорының оқу ісі жөніндегі орынбасары: А.Иманғазиева
Күні:
Сыныбы: 7
Пәні:физика
Сабақтың аты
§4.5.6 Астрономия – аспан денелері туралы ғылым Орта Азия ғалымдарының ғылымды дамытуға қосқан үлестері.Ерте дүниедегі халық астрономиясы
Сілтеме
Жоспар
Жалпы мақсаты
Астрономия – аспан денелері туралы ғылым Орта Азия ғалымдарының ғылымды дамытуға қосқан үлестері.Ерте дүниедегі халық астрономиясы жайлы мағлұмат беру
Астрономия – аспан денелері туралы ғылым Орта Азия ғалымдарының ғылымды дамытуға қосқан үлестері.Ерте дүниедегі халық астрономиясын күнделікті өмірде қолдана білуге үйрету
топта бағалауға баулу
Күтілетін нәтиже
Астрономия – аспан денелері туралы ғылым Орта Азия ғалымдарының ғылымды дамытуға қосқан үлестері.Ерте дүниедегі халық астрономиясы жайлы мағлұмат алады
Астрономия – аспан денелері туралы ғылым Орта Азия ғалымдарының ғылымды дамытуға қосқан үлестері.Ерте дүниедегі халық астрономиясын күнделікті өмірде қолдануға үйренеді
топта бағалай алатын болады
Негізгі идеялар
Берілетін түсініктер: асторномияның пайда болуына себеп болған қажеттіліктер, біздің ғалам, астрономия мен физиканың байланысы, космонавтика, космология, космогония, Орта Азия ғалымдары және олардың еңбектері, ерте дүниедегі халық астрономиясы.
«Астрон» - жұлдыз, «номос» - заң.
Галактикалар – жұлдыздар жүйесі мен олардың шоғырлары.
Біздің ғалам – шексіз әлемнің біздер орналасқан бөлігі.
Космонавтика әлем кеңістігіндегі ғарыш аппараттарының қозғалысын талдап, зерттейді.
Космогония аспан денелерінің пайда болуын және дамуын зерттейді.
Космология - бүкіл әлем туралы, оның жалпы қасиеттері туралы ілім.
Тапсырмалар
Топтық жұмыс «Жигсо»
Тапсырмалар
Жұптық жұмыс
Тапсырмалар
Жеке жұмыс «»
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады)
І.Ұйымдастыру (2 минут)
Сәлемдесу
Сынып оқушыларына жағымды ахуал туғызу
Түгелдеу
1.2. Топқа бөлу (жұлдыз, галактика, жер сөздері арқылы 3 топқа бөлінеді)
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау (4 минут)
Табиғат деген сөздің мағынасын түсіндіріңдер?
Табиғат пен адамның бірлігін білдіретін қандай нақыл сөздер, мақал-мәтелдер білесіңдер?
Табиғат құбылыстары деп нені айтамыз?
Қандай табиғат құбылыстары физикалық құбылыстарға жатады?
Физикаың мақсаты не?
Физика заңдары қалай ашылады?
ІІІ. Талқылау үшін сұрақтар беріледі (3 минут)
Астрономия қандай ғылым деп ойлайсыздар?
Космонавтиканың қазіргі таңда алатын орны қаншалықты маңызды?
Ертедегі орталық азия елдері ғалымдарынан кімдерді білесіңдер?
ІҮ. Топтық жұмыс «Жигсо» (15 минут)
Сіздің тобыңызда 5 рөлді: лидер, баяндамашы, хатшы, уақыт сақшысы және бақылаушыларды анықтаңыз. Жұмыс төмендегідей жоспармен жүреді:
Берілген мәтінді оқып, топпен бірлесе отырып, талқылайды және әр топтың бақылаушысы жасаған жұмыстарға сәйкес бақылау парағын жүргізеді.
Бақылаушының бағалау парағы
№
Бағалау өлшемдері
Көш
басшы
Хатшы
Баяндамашы
Уақыт сақшысы
1
Тақырыптың ашылуына үлес қосу
2
Міндетін атқару
3
Топтық жұмысқа атсалысуы
Әр оқушы өзіне жүктелген рөлдің міндеттерін атқарады.
Топ пікірлерін тыңдау.
Ү. Жұптық жұмыс (5 минут)
Берілген сөздерден шағын эссе жазу
Галактикалар
Біздің ғалам
Космонавтика
Жұптың пікірлерін тыңдау,барлық айтылған ой-пікірлерді бағалаудың мақсатына сәйкестендіру
V. сергіту сәті (3 минут) (видео)
VІ. Жеке жұмыс «жалғасын тап» (10 минут)
Астрономия------
Астрономия ғарыш кеңістігіндегі----------------------
Біздің ғалам..........................
Орта азия ғалымдары:......................................................
Күнге ең жақын планета...................
Жасаған жұмыстарын 2 жұлдыз, 1 ұсыныспен бағалау.
ҮІ. Кері байланыс (не үйрендім, не қиын болды, сұрақ.) (3 минут)
Кейінгі тапсырмалар
Күнделікті өмірде тапсырмаға байланысты өзің байқаған құбылыстар жайлы шағын эссе жазу.
Кейінгі оқу
§4.5.6 Астрономия – аспан денелері туралы ғылым Орта Азия ғалымдарының ғылымды дамытуға қосқан үлестері.Ерте дүниедегі халық астрономиясы
«Бекітемін»
Мектеп директорының оқу ісі жөніндегі орынбасары: А.Иманғазиева
Күні:
Сыныбы: 8
Пәні: физика
Сабақтың аты
§5 Жылу берілу түрлері. Жылу өткізгіштік
Сілтеме
Жоспар
Жалпы мақсаты
Жылу берілу түрлерімен жылу өткізгіштік жайлы түсініктеме беру
Жылу берілу түрлерін, жылу өткізгіштікті күнделікті тұрмыста қолдана білуге үйрету
Топпен жұмыс істеуге, бағалай білуге үйрету.
Күтілетін нәтиже
Жылу берілу түрлерімен жылу өткізгіштік жайлы түсініктеме алады
Жылу берілу түрлерін, жылу өткізгіштікті күнделікті өмірде қолдана білуге үйренеді
Топтық жұмысқа бейімделеді, бір-бірін бағалай алатын болады
Негізгі идеялар
Жылу берілу түрлері: жылу өткізгіштік, конвекция, сәуле шығару.
Ішкі энергияның дененің көбірек қызған бөлігінен дененің азырақ қызған
бөлігіне тікелей байланыс арқылы немесе аралық денелер арқылы көбірек
ІV. ДК. Жаңа материалды қабылдауға Әзірлік, мақсат қою.
Бүгінгі сабағымыздың негізгі мақсаты физика нені зерттейтінімен таныстыру.
Физика нені зерттейді
Өздерің ашып отырған оқулық “Физика“ деп аталады. Бұл жаңа ғылымды сендер мектепті бітіргенше оқып игересіңдер. Физикамен таныстық мектепте аяқталмайды. Ғалым-физиктерді дайындайтын арнайы институттар бар. Бірақ физика тек ғалымдарға ғана емес, ол барлығымызға: жұмысшыларға, дәрігерлерге, инженерлерге, конструкторларға да керек. Физика ілімі адамды аса ақылды және күшті етеді, ол табиғат апатының алдында әлсіз болмауға үйретеді, өзің өмір сүріп отырған әлемді таныта бастайды. Тек физиканы біле отырып, үйлерді, зауыттарды, машиналарды, электр станцияларын жобалауға болады. Радиоқабылдағышты, автомобильді, ғарыштық аппараттарды, тіпті киімдер мен қоректік азық-түлікті дайындау үшін де физиканы білу керек. Мысалы, физиктер жарықтың ауа мен шыныда қалай тарайтынын оқып үйренгендіктен ғана көзәйнектер, телескоптар, фотоаппараттар мен бейнекамераларды жасау мүмкін болды. Кемелерді, ұшақтарды, ауа шарларын құрастыру мен жасау сұйықтықтар мен газдарды және оларда қозғалатын денелер бағынатын заңдылықтарды білуге негізделген. Физика ілімінсіз сағатты да, телефонды да, шаңсорғышты да, теледидарды да жасауға болмас еді, сондай-ақ асты дайындауға және сақтауға, бөлмені тазалауға, әуенді тыңдауға және т.б. көмектесетін көптеген пайдалы заттардан құралақан болар едік.
Физика нені зерттейді?
Физика – табиғат туралы ғылым. Бірақ табиғатта көптеген алуан түрлі өзгерістер немесе құбылыстар болады. Физика олардың қайсысын зерттейді? Физикалық құбылыстарға жататындар:
1) механикалық құбылыстар (мысалы, ұшақтар мен автомобильдердің қозғалысы, маятниктердің тербелісі мен құбыр бойынша сұйықтықтардың ағысы, Жердің Күн айналасында және орбиталық станциялардың Жер айналасында айналуы);
2) электрлік құбылыстар (мысалы, электрленген денелердің тартылуы мен тебілуі, электр тогы және т.б.);
3) магниттік құбылыстар (мысалы, магниттердің темірге әсері, токтардың магниттік өзара әрекеті, Жердің компас тіліне әсері және т.б.);
4) оптикалық құбылыстар (жарықтың әр түрлі орталарда таралуы, айналардан жарықтың шағылуы, әр түрлі жарық көздерінің жарық шығаруы және т.б.);
5) жылу құбылыстары (мұздың еруі, судың қайнауы, қардың түзілуі, металдардың жылулық ұлғаюы, электрлік жылытқыш аспаптардың әрекеті және т.б.);
6) атомдық құбылыстар (мысалы, атом бомбаларының жарылысы мен жұлдыздардың қойнауындағы болатын процестер және т.б.)
Барлық осы құбылыстар өлі табиғатқа тән. Бірақ олардың көпшілігі тірі организмдердің ішінде де болады. Мысалы, ылғал өсімдіктің сабағы арқылы жерден оның масағына көтеріледі, қан адам мен жануардың денесіндегі тамырлар арқылы ағады, нерв талшықтары арқылы мидан сигнал беріледі. Қалайша бір ғана ғылым – физика – осыншалық көп құбылыстарды талдайды? Оның себебі ғылымның ғажайып қасиеттеріне байланысты – яғни қарапайым құбылыстарды зерттеу негізінде жалпы заңдылықтардың ашылуы. Мысалы, әр түрлі биіктіктен мөлшері әр түрлі шариктердің еркін құлап түсуін зерттеу арқылы басқа денелердің құлап түсуі кезінде орындалатын заңдарды тағайындауға болады. Осы кітап бойынша сендер осындай қарапайым құбылыстарды оқып үйренуді бастайсыңдар және олардағы маңызды заңдылықтарды анықтауды біртіндеп үйренесіңдер.
Физиканың басты міндеті – табиғатта болатын алуан түрлі құбылыстарды өзара байланыстыратын заңдарды ашу, құбылыстардың байланысы мен себептерін табу. Мысалы, Күн жүйесі центрінің айналасында планеталардың дөңгелек бойынша айналу себебі оларды Күннің өзіне тартуынан болады; күн мен түннің алмасу себебі күн сәулесімен жарықталынатын Жердің өз өсінен айналуынан болады (1-сурет); желдің пайда болу себептерінің бірі ауаның бірқалыпты жылынбауынан болады және т.б.
Табиғатты зерттеумен тек физика ғана айналыспайды, басқа да ғылымдар бар, мысалы, география, биология, химия. Әрбір ғылымның өз мақсаттары мен табиғатты зерттеу тәсілдері бар. Физиканы оқып үйрену арқылы сендер біртіндеп бір ғылымның екінші ғылымнан немен ерекшеленетінін және сонымен бірге олар өзара қалай тығыз байланыста екенін білесіңдер. Табиғат туралы ғылым өте ертеде пайда болған. Табиғатта байқалатын құбылыстарды түсіндіруге бірінші болып ежелгі Қытай, Үнді және көне Грек ғалымдары талпыныс жасаған. Біздің дәуірімізге дейінгі IV ғасырда өмір сүрген ежелгі грек ғалымы Аристотельдің шығармаларында “физика“ деген сөз (“фюзис“ – табиғат деген грек сөзінен алынған) кездеседі. Бұл сөзді XVIII ғасырда алғаш рет Ресейде неміс тілінен орыс тіліне физика оқулығын аударғанда М. В. Ломоносов енгізген. Қазіргі уақытта табиғатты зерттеу әр түрлі елдер мен халықтардың көптеген ғалымдарының табанды еңбек етуін талап етеді. Олардың бірлескен жұмыстары адамзат баласына қоршаған әлемдегі заңдар мен құбылыстарды зерттеуде ілгері жылжуға мүмкіндік береді және қоғам прогресін қамтамасыз етеді.
VI. ДК. Оқытылып отырған оқу материалын қабылдаудағы оқушы түсінігін тексеру:
“Табиғат” деген сөздің мағынасын қалай үсінесіңдер?
Аталған құбылыстардың қайсысы механикалық құбылысқа жатады?
Аталған құбылыстардың қайсысы электрлік құбылысқа жатады?
Аталған құбылыстардың қайсысы магниттік құбылысқа жатады?
Аталған құбылыстардың қайсысы оптикалық құбылысқа жатады?
Аталған құбылыстардың қайсысы жылулық құбылысқа жатады?
VII. ДК.Оқытылып отырған оқу материалын бекіту немесе дағдыландыру жұмыстарын жүргізу: 1 тапсырма 1, 2
VIII.ДК. Үй тапсырмасын беру: § 1.IX. ДК. Баға қою.8 сынып
Сабақтың тақырыбы:Температура.Температураны өлшеу әдістері.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік мақсаты:дененің жылулық күйін сипаттайтын негізгі физикалық шама ретінде температураны енгізу,температураны өлшеу әдістерімен таныстыру, Цельций және Кельвин шкаласын енгізу; оқушылардың таным белсенділіктерінарттыру;
Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың білім деңгейін және білім мазмұнының тұрақтылығы мен оны игерудегі іскерлік пен дағдыны бақылау.
4. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру (жұмыс орны, отырыстары, сыртқы түрлері);
5. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
ІІ. ДК. Үй тапсырмасын тексеру, қайталау.
А) теориялық білімдерін тексеру.
Ә) практикалық тапсырмаларын тексеру.
Б) есептерін тексеру.
ІІІ.ДК Білімді жан-жақты тексеру./ ІV. ДК. Жаңа материалды қабылдауға әзірлік, мақсат қою.
1)Жылулык қозғалыс дегеніміз не? Оның механикалық қозғалыстан айырмашылығы неде? Неге жылулық деп аталады?
2) Броундық козғалыс деп нені айтады? Оның себебі неде?
3) Диффузия дегеніміз не? Қаггы денелер, сұйықтар және газдарда диффузия қалай жүреді?
4) Диффузияның жылдамдығы дененің температурасына, тығыздығына қалай тәуелді?
V. ДК.Жаңа материалды меңгерту:
Сабақтағы негізгі материал:
Бізді қоршаған ортадағы жылулық құбылыстар-температураның өзгеріне байланысты құбылыстар.Салқын және жылы денелер. Температура-дененің жылулық күйін сипаттайтын физикалық шама. Температура дене бөлшектерінің орташа кинетикалық энергиясының өлшеуіші.Температура скаляр шама. Жылу алмасу- екі дене жанасқанда, жылу берілу жолымен энергияның қатты қыздырылған денеден азырақ қыздырылған денеге өту процесі.
Жылулық тепе теңдік.
Жылу алмасу денелер арасында жылулық тепе-теңдік орнағанға дейін жүреді.
Дененің температурасын өлшеуге арналған құрал-термометр.Оның жұмыс істеуі денелердің жылулық ұлғаюына негізделген.
Термометр-температурасы өлшенетін денемен жылулық байланыста болатын дене.
Термометрлердін түрлері. I .Сұйық термометрлер.
а) сынапты, өлшеу шегі -38°С-тан 260 °С-ка дейін;
б) спиртгі термометр, өлшеу шегі
в) термопара (-269 °С-тан 2300 °С-қа дейін)
г)термисторлар кедергісі температураның өзгеруіне негізделген құралдар. 2. Газды термометрлер.
Цельций шкаласы-негізгі екі нүктесі ретінде мұздың еру(0°С) және судың қайнау(100°С) температуралары алынған шкала.
Абсолют нөл температура- табиғаттағы ең төменгі шекті температура ол -273,15 0°С-қа тең.
Кельвин шкаласы-халықаралык бірліктер жүйесі бойынша қабылданған температураның абсолюттік термодинамикалық шкаласы. Бұл шкала бойынша есептеу -273 ОаС-қа тең абсолют нөлден басталады.
1 Кельвин -Цельций шкаласы бойынша температура бірлігіне, яғни 1 градусқа тең:
1 К =1 °С.
Цельций шкаласы бойынша температура 1°(С) мен абсолюттік температураның Т(К) арасындағы байланыс:
Т = (1+273) К немесе 1 = (Т-273) °С.
Ремюр, Фарангейт шкалалары.
Температураны өлшеу эдістері (тәжірибе көрсету)
Термометрді қолда ұстап тұрып, ондағы сынап (спирт) бағанасының көтерілуін бақылау. Сынап (спирт) бағанасының көтерілу себебін айқындау. Сынап (спирт) бағанасы көтерілуін қашан тоқтатады? Термометр нені өлшейді? Термометрді температурасы өлшенетін ортадан алып қарауға бола ма? Неліктен? Түтікше бойымен көтерілген кезде сынап (спирт) молекулаларының орташа кинетикалық энергиясы жөнінде не айтуға болады?
VІ. ДК. Оқытылып отырған оқу материалын қабылдаудағы оқушы түсінігін тексеру.
§2 сұрақтарын талдау.
Молекулалық теория негізінде жылы су мен салқын судың айырмашылығы неде екенін түсіндіріңдер.
Абай болмаған жағдайда медициналық термометрді сындырып алуғаболады. Неліктен бұл жағдайда төгіліп қалған сынапты бір түйір тамшысы қалмастай жинап алу қажет?
Қандай да бір уақыт мезетінде ауадағы отгегінің бір молекуласы 900м/с жылдамдықпен, ал екінші молекула 1200 м/с жылдамдықпен қозғалады. Екінші молекуланың температурасы жоғары деген ұйғарым дұрыс бола ма?
VІІ. ДК. Оқытылып отырған оқу материалын бекіту немесе дағдыландыру жұмыстарын жүргізу.
Сабақтың мақсаты: 1. Жұғу және жұқпау құбылыстарына мысалдар арқылы түсіндіру және қылтүтіктік құбылыстар қандай жағдайларда байқалатындығын түсіндіру.
2. өмірмен байланыстырып, ойлау қабілеттерін дамыту.
Өсімдік жапырақтарының, клеенканың, ағаштан және металдан жасалған әр түрлі денелердің қайсысына судың жұғатынын немесе жұқпайтынын анықтаңдар. Осындай тәжірибені су орнына сұйық май алып қайталаңдар. Тәжірибеден қорытынды жасаңдар.
6. «Миға шабуыл» сұрақ –жауап.
Қ-Па-мен өрнектелетін шама ? (қысым)
ы- күш түрі (ығыстырушы күш)
л- ХХ-ғасырдың ең ірі ғылыми-техникалық жетістіктері ? (лазер)
т- аспан денелерін көруге арналған аспап ? (телескоп)
ү- күш түрі (үйкеліс)
т- атмосфералық қысымға тәжірибе жасаған ғалым ? (Торричелли)
і- деформация түрі (серпімді)
к- «гелиос» сөзінің аудармасы (күн)
т- тығыздықтың формуланы жаз.
і- қазақтың ұшқыш ғарышкері ?( Әубәкіров)
к- Оңтүстік Африкадан табылған таза алмаздың аты (Куллинан)
қ- р –аталуы (қысым)
ұ- Самарқанда астрономия саласында өшпес із қалдырған ғұлама ғалым ? (Ұлықбек)
б- атмосфералық қысымды өлшеуге арналған құрал (барометр)
ы- қатынас ....( ыдыстар)
л- физика сөзін орыс тіліне енгізген ғалым ? (Ломоносов)
с- ғарыш кемесінде болатын күй (салмақсыздық)
т- диффузия сөзінің аудармасы (таралу)
а- күш түрі (ауырлық)
р- домалақ найзағайдан қайтыс болған кім ? (Рихман)
7. Жаңа сабақтың тақырыбы: « Қылтүтіктік құбылыстар»
Қылтүтік
Тұрмыс,табиғат
өсімдік,жануар
Латын сөзі
Адам
шаш
капилляр
Қылтүтік бойымен сұйықтың көтерілуі немесе төмен түсуі кезінде байқалатын беттік құбылыстар қылтүтіктік құбылыстар деп аталады .
h = 2 δ / g ρ r - сұйықты беттік көтерілу биіктігін анықтайтын формула.
Мұндағы: δ – қылтүтік жасалған заттың және сұйықтың тегіне байланысты болатын беттік керілу коэффициенті;
ρ – сұйықтың тығыздығы,
r- қылтүтік радиусы.
8. Жаңа сабақтарды «кубизм» әдісі бойынша бекіту сұрақтары:
анықтама – қылтүтіктік құбылыстар дегеніміз не ?
термин сөз –капилляр сөзінің аудармасы ?
мысал – жұғу
формула – сұйықтың қылтүтіктік көтерілу биіктігінің формуласы.
суретті сөйлет 154-сурет.
неліктен – қайықтардың түбіне, темір жол шпалдарына неліктен шайыр (смола) жағады ? (желімдеу үшін) .
Үйге: 61,62 пар, Венн диаграмасын жазып келу. Оқушыларды бағалау.
Өлшем бірлігі 
Табиғатты зерттеумен тек физика ғана айналыспайды, басқа да ғылымдар бар, мысалы, география, биология, химия. Әрбір ғылымның өз мақсаттары мен табиғатты зерттеу тәсілдері бар. Физиканы оқып үйрену арқылы сендер біртіндеп бір ғылымның екінші ғылымнан немен ерекшеленетінін және сонымен бірге олар өзара қалай тығыз байланыста екенін білесіңдер. Табиғат туралы ғылым өте ертеде пайда болған. Табиғатта байқалатын құбылыстарды түсіндіруге бірінші болып ежелгі Қытай, Үнді және көне Грек ғалымдары талпыныс жасаған. Біздің дәуірімізге дейінгі IV ғасырда өмір сүрген ежелгі грек ғалымы Аристотельдің шығармаларында “физика“ деген сөз (“фюзис“ – табиғат деген грек сөзінен алынған) кездеседі. Бұл сөзді XVIII ғасырда алғаш рет Ресейде неміс тілінен орыс тіліне физика оқулығын аударғанда М. В. Ломоносов енгізген. Қазіргі уақытта табиғатты зерттеу әр түрлі елдер мен халықтардың көптеген ғалымдарының табанды еңбек етуін талап етеді. Олардың бірлескен жұмыстары адамзат баласына қоршаған әлемдегі заңдар мен құбылыстарды зерттеуде ілгері жылжуға мүмкіндік береді және қоғам прогресін қамтамасыз етеді.
