Ашық сабақ"Ядролық реактор.Ядролық энергетика. Термоядролық реакциялар"

№5 мектеп-лицей

Сабақтың тақырыбы:

Ядролық реактор.Ядролық энергетика. Термоядролық реакциялар

Мұғалімі: Қадырбек Г.Қ.

Сынып: 11 «Б»

2018-2019 оқу жылы

Күні: 31.01.2019

Сабақтың тақырыбы:  Ядролық реактор.Ядролық энергетика. Термоядролық реакциялар

Сабақтың  мақсаты: Атом энергетикасының маңыздылығын, ядролық реактордың құрылысы мен жұмыс жасау принципін түсіндіру.Радиактивтік туралы ұғымды бекіту,ядролық энергияның пайдалы және зиянды жақтарын бағалау, Қазақстандағы ядролық энергетиканың даму келешегі туралы мәлімет беру ,оқушылардың физика пәніне қызығушылығын арттыру.                                                                         

Күтілетін нәтиже :   

• Атом энергиясының адамзат үшін тиімді пайдалануы қажеттілігін түсінеді;            

• Ядролық реактордың жұмыс жасау принципін , құрылысын өмірлік тәжірибеге сүйене отырып меңгереді                                                                                                    

• Ядролық реакцияларда энергия ауыр ядролардың бөлінуі кезінде ғана емес (АЭС ) , жеңіл атом ядроларының қосылуы есебіненде босайтынын өздері    дәлелдеуге дағдыланады (сутегі бомбасы , Күн );                                                                               

• Ядролық реактордың пайдасы мен зиянын ажырата білуге тырысады;                      

• Оқушылардың өз бетінше зерттеушілік жұмыс жүргізіп, тұжырым жасап, ойын айтып, баяндау дағдысы қалыптасады                                                                               

• Жеке, топпен жұмыс жасауға ; сыныптастарының ойын тыңдауға уйренеді.              

• Ақпаратпен идеяларды синтездеу қабілеті дамиды                                                        

• Интрепретацияларға (логикалық қорытынды) ашық болуға ұмтылады.        

Сабақтың типі:          Жаңа тақырыпты меңгеру сабағы                                   

Оқытуда қолданылатын модульдер : Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер;Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету;Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау;Оқыту мен    оқуда АКТ-ларды пайдалану,Талантты және дарынды балаларды оқыту;Оқушыларды жас ерекшеліктеріне сәйкес оқыту мен оқу; Оқытуды басқару және көшбасшылық.         

 Пән аралық байланыс:  Химия, математика, информатика.                          

 Көрнекіліктер:интерактивті тақта,  компьютер, электрондық  оқулық,         Менделеевтің  периодтық  кестесі,  карточкалар,  слайдтар, тест  сұрақтары.              

І. Ұйымдастыру                                                                                                     

 Мұғалім :

 «Атом бомбасының жарылуы.» видеокөрініс,

Оқушыларға сұрақ :

Осы екі көріністі біріктіретін оқиға

Екі көріністің айырмашылығы

Оқушылар видеокөріністі қарап, көрініс не жайлы екенін мағынасын ашады, сабаққа жауап береді :

Айырмашылығы :

ХХ ғасырдың ең үлкен жаңалығы немесе ХХ ғасырдың ең үлкен қатері : атом реакторының ойлап табылуы.

Жеңістің тойлануы

Ұқсастығы :Екі оқиғаға да биыл 70 жыл толды.

1945 жылы 9 мамырда Ұлы Отан соғысы аяқталған болатын,биыл біздер Ұлы Жеңістің 70 жылдығын тойлағалы отырмыз.

1945 жылы 6 тамыз және 9 тамызда АҚШ Японияның Херосимо- Нагасаки қалаларына атом бомбасын тастады.

Олай болса атом реакторының жұмысы қалай жүзеге асырылады , пайда болған жылу не үшін қолданады деген сұрақ бәрімізді мазалайды.

Бағалау парағын үлестіреді  ( қосымша № 1 )

ІІ. Білу.         

Жаңа сабаққа көшпес бұрын «Тарихқа шолу» жасаймыз,оқушыларға «жуан және жіңішке» сұрақтар қойылады  ,   Оқушылар топта отырып флипчартқа жауаптарын жазады, болған соң топтар флипчарттарымен алмасады да өзара тексереді:

1-Топ:

-Ядролық реакция дегеніміз не ?

— Тізбекті ядролық реакция дегеніміз не ?

— Адам баласының тарихында ядроларды жасанды түрлендіруді тұңғыш реет 1919 жылы жүзеге асырған ғалым?

-Беккерель 1896 жылы қандай құбылысты ашты, зерттеулер нәтижесі?

-Радиактивті құбылысты тереңірек кім зерттеді,

зерттеулер нәтижесі?

-1897 жылы қандай бөлшек ашылды, кім ашты?

-1911 жылы Резерфорд атомның моделін қалай атады?

-Ядроның ішінде протондармен нейтрондарды қандай күш ұстап тұрады?

-Байланыс энергиясының формуласын жаз.

-α ,β- ыдырауда ығысу ережесін жаз.

2- топ :

Атом құрылысының  «планетарлық»   моделін  ұсынған  ғалым  кім? Қай  жылы?

Атомның құрылысын кім  айтып  береді?

Электрон қалай  белгіленеді? Заряды қандай?

Протон қалай белгіленеді?  Заряды қандай? Массасы  нешеге тең?   )

Нейтрон қалай белгіленеді? Заряды қандай? Массасы  нешеге тең?

Массалық сан дегеніміз не? Қалай  белгіленеді, формуласы  қандай?

Нуклон дегеніміз не?

Химиялық  элементтің  ядросының  белгіленуі?

Изотоп  дегеніміз не?

Изобара  дегеніміз не?

ІІІ. Түсіну.

«Білім  шыңына  өрлейік»

1.Жаңа  сабақ

Міне,оқушылар,ғалымдар ядролық реактордың ашлуына бір қадам қалдырды. Енді реактордың жұмысы ,құрылысын түсіндірелік. «Ядролық реакторлар .Термоядролық реакциялар» тақырыбын талдау үшін,оқулықтағы материалды оқып, оқушыларға компьютерге слайд жасау тапсырылады.

Оқушылар топпен жұмыстана отырып слайд жасайды .Тақтаға шығып әр топтан бір оқушы қорғайды.

Топ : Ядролық реактор

2 – топ : Термоядролық реакциялар

Қолдану.

Деңгейлік тапсырмалар :   «Білгенімді  зердеме  тоқу»

І-Деңгей

Резерфорд тәжірибелерінен  тікелей  атомның  …  моделі  келіп  шығады. (планетарлық)

Центрінде массасы  түгелдей  жинақталған  …  зарядталған  атом  ядросы  орналасқан. (оң)

Ядроны айнала, белгілі  орбиталармен  …  қозғалып  жүреді. (электрондар)

Электрондардың мұндай қозғалысы ядро тарапынан болатын  … күштің  әсерінен  туады. (ядролық)

Протондар мен  нейтрондарды  жалпы түрде  … деп атауға келісілген.(нуклондар)

Протон – бұл заряды  оң  және  модулі бойынша  … зарядына  тең  бөлшек. (электронның)

Электрон – бұл заряды  теріс  және  модулі  бойынша  элементарлық  … Кл зарядқа,  ал  массасы  … кг – ға тең  бөлшек. (е=1,6*10-19, mе= 9,1*10-31)

ІІ -Деңгей

уран ядросы бір нейтронды жұтады да, одан екі жарықшық және төрт нейтрон босап шығады. Жарықшақтардың біреуі-ксенон  , ал екіншісі қандай жарықшақ? Реакция теңдеуін жазыңдар.

Натрий 11Na23 ядросының құрамы қандай?

Талдау. Синтез

ІІІ-Деңгей

Жартылай ыдырау периоды 27 жыл болатын, 8 кг радиактивті цезийден 135 жылдан кейінгі қалған атомдарының массасы қандай? (0,25 кг)

Радиактивті кобальттің жартылай ыдырау периоды 72 тәулік. Массасы 4г кобальттің 216 тәулікте ыдырайтын бөлігі қандай?(3,5 г).

уран ядросы бір нейтронды жұтады да, одан екі жарықшық және төрт нейтрон босап шығады. Жарықшақтардың біреуі- , ал екіншісі қандай жарықшақ? Реакция теңдеуін жазыңдар.

Оттек 8О16 ядросының  байланыс энергиясын табыңдар.

Магний 12Мg24     ядросының   меншікті  байланыс энергиясын  табыңдар.

Дебат-әңгіме: Ядролық реактор : «Ия» -«Жоқ».

Ядролық реактордың пайдасымен зияны туралы мәлімет берілу сұралады. Оқушылар «дебат-әңгіме арқылы» Ядролық реактордың пайдасымен зиянын анықтайды.

Жақтаушы: Қазақстандағы ядролық энергетиканың даму келешегі. Қазіргі адамдар ядролық энегияны тек бүгінгі күнмен өмір сүріп келешекті ойламағандықтан даттайды.Сол адамдарға мен мынадай сұрақ қойғым келеді:егер жер жүзіндегі отын,мұнай және газ қоры таусылатын болса ,адам энергияны қайдан алады?Күнделікті отын жанғанда ауаны ластап ,экологияны ластайды.Ойлап қарасақ еліміздің экономикасы дамыған сайын өркендеуіміз керек.  ( №3 қосымша )

Даттаушы: Қазіргі уақытта ешкім АЭС-тің қай уақытта ,қай жерде жарылатынын дөп басып айта алмайды.АЭС-тің экология,экономикаға және адам өміріне зияны мол .Еске Чернобыль, Фукусиманы алсақта болды,адамның жаны түшігеді.Мен,ядролық реактордың біздің елде салынуына қарсымын.

Мұғалім екі жақты тыңдап , сабаққа қорытынды жасайды:Екі жақтыда тыңдай отырып ,ядролық отынның зиянымен пайдасы қатар жүретініне көз жеткіздік. Егер адамзат жан-жақты жұмыстанса , тиімді пайдаланса ,ешқандай қатер болмайды деп сенеміз.

«Білгенімді дамыту»

Үйге тапсырма

Оқулықтан §8.3.  оқу,  8.3.4 — 8.3.9  есептерді  шығару

VІ.  Бағалау. Ой толғаныс  , рефлексия

Мұғалім жеке оқушының ұпайын жинақтайды және сыныпқа баға береді.

Оқушылар өз-өздерін және бүгінгі сабақтың жүрісін  бағалайды