kopilkaurokov.ru - сайт для учителей

Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей

Баяндама. Физика п?нінде о?ушыларды? білім жетістіктерін ба?алауда критериалды? ж?йені ?олдану

Нажмите, чтобы узнать подробности

 ?азіргі  кезде Республикамызда білім беру ісін жа?артуды? демократияландыру мен ?станымдары ретінде, оларды? талабы бойынша о?ытуды? басты ма?саты – ?здігінен білім алып дами алатын жеке т?л?аны ?алыптастыру. Ол ?шін, ?рине, б??ан дейінгі білім мен ?ылым бойынша ат?арыл?ан іс шараларды, жеткен жетістіктерді ж?йелі дамытып, ?лтты? мектепті? о?ыту ж?йесіндегі ?лгілі ?рдіс, озат та озы? т?жірибелерді ?алы? к?пке ке?інен насихаттап, осы ба?ытта?ы т?йінді де келелі м?селелерді д?рыс жол?а ?ою – сауапты істерді?, басты талаптарды? ?атарына жататынын білеміз. М?ны? ?зі сайып келгенде, ?о?амды? ?мірдегі ?скеле? ?згерістерді жіті таразылап, ?азіргі кезе?дегі о?у ж?йесіне, т?лім-т?рбие ісіне сергек ?арауды ?ажетсінеді.Елімізді? білім беру ж?йесінде т?бірлі ?згерістер мен жа?ашылды?  Д?ниеж?зілік білім стандарты ке?істігі де?гейіне жету жолында ?адамдар жасалуда. О?ан  д?лел  2011 - 2020 жыл?ы Білім беруді дамыту ба?дарламасына с?йкес, Кембридж университеті мамандары мен Назарбаев Зияткерлік мектебіні? ?йымдастыруымен елімізде, ?аза?станда, ?ш айлы? курсты? ?ткізіліп жат?аны.Осы біліктілікті арттыру курсында о?ып-?йренгендерді? ішінен, мені ?атты тол?андыр?ан – о?уды ба?алау ж?не о?ыту ?шін ба?алау болды.Осы уа?ыт?а дейін жазбаша, ауызша т?рде ба?а ?ою жолымен ба?алап келдік. Ал курстан со? сыныпта?ы ба?алау тек техникалы? т?сіл емес екенін т?сіндім.

Ба?алау дегеніміз не? «Ба?алау» термині «жа?ын отыру» дегенді білдіретін латын с?зінен шы??анды?ы кездейсо? емес, себебі ба?алауды? негізгі сипаты бір адам бас?а адамны? не айтып, не істегенін немесе ?зін-?зі ба?ылау жа?дайында ?зіні? дербес ойлауын, т?сінігін немесе т?ртібін м??ият ба?ылауы болып табылады.

Ба?алау формативтік (?алыптастырушы) ж?не жиынты? болып екіге б?лінеді. Б?л екі т?рлі ба?алауды? айырмашылы?ы 1960 жылдардан бастап белгіленген, біра? берілген екі терминні? м?ні на?ты аны?талма?анды?тан, о?уды ба?алау ж?не о?ыту ?шін ба?алау арасында ?арастырыл?ан. О?ытуды ж?не осы м?мкіндіктерді іске асыру т?рлерін жа?сарту м?мкіндіктерін аны?тау?а ба?ыттал?ан ба?алау формативті немесе о?ыту ?шін ба?алау (О?Б) болып табылады.

О?ыту  ?шін ба?алау – о?ушылар о?ыту ?дерісіні? ?андай кезе?інде екенін, ?сіресе, оларды? мы?ты ж?не ?лсіз жа?тарыны? сипаты мен себептері ?андай екендігі туралы алын?ан м?ліметтерге басты назар аудартады.

Осы ба?алауды? артында обьективті немесе жеткілікті д?режеде обьективті емес нормалар мен стандарттар ?ана емес, сондай-а? баланы? дамуы, о?уы ж?не ынтасы туралы т?сінік, сонымен ?атар ?зін-?зі ба?алау, ?абілеттілік ж?не к?ш-жігер сия?ты ??ымдар?а ?атысты ??ндылы?тар жататынын Александер [«О?ыту ?шін ба?алау: 10 ?станым», 2001ж., 56-бет] айт?ан болатын.

О?уды ба?алау – керісінше, о?ушы ?азіргі уа?ытта не о?ып білгенін жина?тау болып табылады. Негізінен, келешек о?ыту?а ?лес ?осу?а ба?ытталма?ан, біра? ма?ызды м?ні бар тестілеу о?ыту ?дерісіне кері ?серін тигізуі м?мкін [Assessment Reform Group, 2002б].

О?уды ба?алау кезінде бір о?ушыны? жетістіктеріні? белгіленген нормаларымен немесе бірдей жаста?ы о?ушылар тобыны? ?ол жеткізген де?гейімен ара?атынасы салыстырыл?ан со? ?орытынды жасалады. М?ндай ?орытындылар ?детте, стандарт?а, балл немесе де?гей т?рде келтірілген межелікке «с?йкес/с?йкес емес» деген нысанда жасалады. [6, б-56]

Критериалды ба?алау – б?л білім беруді? ма?саты мен мазм?нына негізделген о?ушыны? о?у-танымды? ??зырлы?ын ?алыптастыруда алдын-ала белгіленген жетістіктермен салыстыру ?рдісі.   Критериалды ба?алауды енгізуді? ма?саты:

  • Мектепте о?ыту сапасын жо?арлату;
  • Мектеп бітірушілерді? білімін халы?аралы? стандарт?а с?йкестендіру;

Критериалды  ба?алауды?  басты ерекшелігі:

  • Критериалды ж?йе ар?ылы ба?аны? ?ойылуы;
  • Алдын-ала ?сыныл?ан ба?алау шкаласыны? дайындалуы;
  • Ба?аны? аны?, ?діл, ай?ындылы?ы;
  • О?ушыны?  ?зін ба?алауына м?мкіндікті? берілуі;
  • Бай?ал?ан  кемшіліктерді о?ушыны? ?зі т?зетуіне м?мкіндікті? берілуі;
  • О?ушыны? ?зін-?зі  ж?не бас?аны  ба?ылауы  ж?не ба?алауы;
  • Критериалды  ба?алауды? ?рбір  баланы?  о?у ?лгеріміні?  жо?арылауына, к??іл-к?йіні? жа?сы болуына к?мектесуі;
  • Ба?алауды? негізгі дидактикалы? ?ызметі м??алім мен о?ушы арасында?ы кері байланысты ?амтамасыз етуі;
  • О?ушыларды? материалды ?алай т?сінгендігі туралы м??алімні? к?нделікті  ?ада?алап  отыруы. 

Критерий ар?ылы ба?ала?анда о?ушыны? о?у жетістіктері п?н бойынша де?гейлі белгіленеді. ?рбір критерий бойынша дескриптор дайындалып, баллмен ба?аланады. Ба?алау ж?йесінде критериалды ба?алауды? екі т?рі де ?олданылады. [1,б-54]

Жиынты? ба?алау ж?мысында барлы? критерий толы? ?олданылады. Критерий бекітілген норма?а сай алынады. Жиынты? ба?алау?а дейін о?ушы алдын-ала дайындал?ан дескриптормаен танысуы керек. Жиынты? ба?алау ж?мысыны? негізінде о?ушыны? то?сан со?ында ба?аланады. Орташа баллды? ж?йе есептелінеді.[2, б-32]

Ба?алауды? негізгі ?ызметі – о?ыту, т?рбиелеу, дамыту, ынталандыру. Ба?алауды? ма?саты – о?ушыларды? білім де?гейін, оны? сапасын, о?у е?бегіні? к?лемін аны?тау.

Александерді?  2001 жылы шы??ан е?бегінде  «Сыныпта?ы ба?алау тек ?ана техникалы? т?сіл емес. М??алімдер жазбаша немесе ауызша т?рде ба?а ?ою жолымен ба?алайды. Олар ?олданатын кез-келген нысанны? артында тек ?ана объективті немесе жеткілікті д?режеде объективті емес нормалар мен стандарттар ?ана емес, сондай-а? баланы? дамуы, о?уы ж?не у?жі туралы т?сінік, сонымен ?атар ?зін-?зі ба?алау, ?абілеттілік ж?не к?ш-жігер сия?ты ??ымдар?а ?атысты ??ндылы?тар жатады» деп  айтыл?ан.

О?ыту ?шін ба?алау,  о?ытуды ба?алау  болмасын  екеуіде  ал?аш?ы  пайдалан?анымда  же?іл болмады. ?р?ашан  саба?ты?  со?ында  тек   баланы? саба?ты   ?алай  ме?гергені    туралы  ж?не  саба??а  белсенді  ?атысып отыр?анын  ?орытып, біра? – а?  «5» , «4», «3»  деген  ба?алауды ?ойып  ж?рген  мен  ?шін  б?л  ба?алау   т?рі   басында  ?иындау  со??аны  рас.

Сонымен, саба?ымны?   ал?аш?ы   кезе?інен   бастап, сол   саба??а   негізделген ба?алау   критерийін  ??рып  бастадым. Ол  критерий сол  саба?ты  жа?сы  ме?гергендігін, саба??а  ?алай  ?атысып отыр?анын, с?ра?ты  д?рыс  ?оя  білу, ма?ынаны  аша  білу  сия?ты  саба?ты  ме?геру  ?ажеттіліктеріне  негізделді. Балаларды?  ?зін – ?зі  ба?алауында  к?бірек  к??іл  б?лдім  ж?не  ж?бын, тобын  ба?алауды да   ?ада?алап  отырдым. Формативті ба?алауды?:  «?зін  ?зі  ба?алау», «ж?бынды  ба?алау», «блобты?  бейнесіне  ?арап  отырып,  ?зіні?   бейнесін  табу», «жазбаша  т?сініктеме», «бір  жолды  эссені ж?не  екі  ж?лдыз, бір  ?алау»   сия?ты    т?рлерін пайдаландым.Ал?ашында  ба?алау?а   уа?ыт  жетпей  ?алып  жатты, біра?  балаларды? ба?алау?а  ?ызы?ушылы?ыны?  ар?асында   ?зіліс  уа?ытында  ба?алауды  ?орытындылап  алып жаттым. ?зін  ?зі    ба?алау   бол?анменде   о?ушылар  ?зіндік  критерийлерге  с?йене  отырып  жасап отырды. Олар   ?здеріні?  шын, на?ыз ба?аларын  ?ою?а  тырысып  жатты. «Мысалы: осы?ан  дейін   1 саба?та   7  немесе  8  о?ушыны   ба?алай  алатын  болсам, енді   толы?  сыныпты?   о?ушыларына ?з  ба?алауларымды  ?амтыдым. «Тізбек  б?лігі ?шін Ом за?ы » деген  та?ырыпта жа?а  саба?ты  игеруі  ?шін, ББ?   кестесі  ар?ылы   ж?мыс  ж?ргіздім.

ББ?  кестесі  бойынша ба?алау  критерийлерін  былай деп  алдым:

  • Барлы?  ба?анда?ы  карточкаларды  толтыру   -  1  балл
  • Кем  дегенде    жо?ар?ы  де?гейдегі  2 с?ра?ты?  ?ойылуы   – 4 балл
  • О?ушыны?  к?з?арас  айтуы  ж?не оны д?лелдер  келтіру  шеберлігі -  5 балл

Осы  т?р?ыда балалар?а   ж?птарын  ба?алауды ?сындым, ж?не  ?здерінен «осы критерийлерге   алып  ?осарлары?ыз барма?», – деп  с?радым. Сонда  олар: Топта?ы  сыйласты?   ?шін   – 1 балл, топты?   ережесін  са?тау балл  – 1 балл  ?осатындарын айтып  кетті. Мен  оларды?  ?тінішін ?абылдап, ая?ында  12 балды?  критерий  ?ылып  алдым. Сонда о?ушыны? жина?ан  ?пайлары т?мендегі шкаламен бес  балды?  ж?йеге   асады.

«5»  – 10 - 12  балл;

«4»  -  8 - 10 балл;     

«3»  –5 - 7 балл;

«2» - 1-4 балл  осылай  жаса?ан   сыныпты  ба?алауымда   ал?аш?ы  кезде  ?иынды?тар  туындады, ?йткені  уа?ытты?  ?ыс?алы  ж?не  ба?алауды тек  осы?ан  дейін  м??алім  ж?ргізіп  келсе,  енді  балаларды?   ?здері   ?атысып ?здеріні?  ж?мыстарын  ба?ала?ан  олар?а  ед?уір   ауырлау  тиді. Сонымен   ?орытындысында  20  о?ушыны?  8 – і  «4» деген  ба?а  алып,   10 -  ы  « 3» ке  ?ор?ады,  ал  2  о?ушы    «2» ба?асыны? д?режесін  к?рсетіп  берді.

Кейбір саба?ымда « ж?бынды ба?ала » «деген ?иындыларын таратып отырдым. Ол ?иындыларда: «Б?гінгі  саба?тан не т?сінді?із?» , Б?гінгі   т?сінігі?ізді ?анша?а  ба?алар еді?із? (?те жа?сы, жа?сы, орташа, т?мен) Осы  ба?аны   неліктен та?да?ыз?»  деген с?ра?тар берілді.Ба?алау  пара?тарын  толтырар  алдында   о?ушылар?а  шыншыл болу?а, ж?не  на?ыз ойында?ы  ?діл ба?аны  ?ою?а  ша?ырдым, ж?не  олар жазып жатыр?анда  ?зімні?   о?ушыларды  ба?алау ?а?аздарын толтырып отырдым.

Кері байланыс жасау – о?ушыны? о?уын жа?сарту ?шін ?ажет н?рсе.Сонды?тан ?р саба?ымда ?тілген саба? бойынша   о?ушыларды? не ?йренгенін, о?ан ?алай ?ол жеткізгенін,нені дамыту ?ажет екендігін,?андай с?ра?ы бар екенін стикерге  жазуын да?ды?а айналдыру?а тырыстым. Та?ы бір ескеретін ж?йт критериалды ба?алауды тек м??алімні? ?зі ?ана емес, о?ушылармен а?ылдасып жасауларына да болады. Сол кезде о?ушыларды? білімдеріні? ?ай жерден «а?са?дап» т?р?анын м??алім а??ара алады.

О?ушыларды? о?у?а белсенділіктерін арттыру ма?сатында саба? басталмас б?рын ба?алау критерийімен таныстырып отыру ?ажет, себебі о?ушылар алдын-ала орындалатын тапсырмаларды білу керек. ?андай тапсырмалар орындау керек екенін алдын-ала біліп отыр?ан о?ушылар уа?ытты ?немдеуге тырысып, жылдам ойлап, тез жауап беруге тырысады

Римдік  философ  Сенека  Луций былай  деген  екен: «Бас?аларды ?йрете ж?ріп біз ?зіміз ?йренеміз» . Менде  о?ушыларыма ?йрете  ж?ріп, ?зімде  ?йренемін деп білем…  М??алім  жан -жа?ты т?л?а!

?азіргі  та?да беріліп отыр?ан, т?рлі ба?дарламаларды?  о?ушы бойына д?рыс таралуы  на?ыз ?стазды?  ?олынан  келетін  іс  деп білем…

  ?орыта  айт?анда, м??алімдер  жал?ыз ба?алаушы т?л?а болмайтынды?ына  назар  аударылады. ?зін-?зі ба?алауды? тиімділігі – ынталандыру, ?з-?зіне сенімділігін арттыру, жаса?ан е?бегіні? жемісін к?рсетуге  септігін  тигізеді  деп  ойлаймын.

                                                

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Наладить дисциплину на своих уроках.
Получить возможность работать творчески.

Просмотр содержимого документа
«Баяндама. Физика п?нінде о?ушыларды? білім жетістіктерін ба?алауда критериалды? ж?йені ?олдану »














Мазмұны:


1. Білім мен дағдыны бақылау мен бағалаудың маңызы мен

міндеттері.


2. Критерий арқылы бағалау мектепте оқыту сапасын жақсартады.


3. Оқыту үшін бағалау –оқушының өзіне сенімділігін арттырады.


4. Қорытынды.



















Аннотация


Бағалау – оқу сапасы туралы қорытынды қабылдау үшін оқу куәліктері жоспарлы және жүйелі жинақталған кез – келген қызмет түрлеріне қатысты санат. Осы санат бағалаудың екі аспектісін көздейді : оқуды бағалау (жиынтық бағалау) және оқыту үшін бағалау ( формативті бағалау).

Бұл модуль мұғалімдерге бағалаудың формальды және формальды емес жүйелерін анықтауға және негіздеуге, әрбір мұғалімнің оқыту мен оқу сапасын жақсарта алатын /жақсарта алмайтынын түсіндіруге көмектеседі.

Бағалаудың мақсаты - оқушыларға өз-өздерін бағалауға мүмкіндік беру, басты бағыты – білім алушының тәуелсіз болуына мүмкіндік беру. Сондықтан мұғалім оқушының білім сапасын көтеру үшін бағалаудың екі түрін сабақта үнемі қолданып отыруға дағдылануы қажет екенін білдім.



Аннотация


Оценивание – категория, касающаяся любого вида деятельности, в которой планомерно и систематично собраны свидетельство обучения, используемые для принятия заключения о качестве обучения. Данная категория предполагает два аспекта оценивания: оценивание обучения (суммативное оценивание) и оценивание обучения (формативное оценивание).

Этот модуль содействует учителям : в определении/оценивании формальных и неформальных систем оценивания; в разъяснении, каким образом каждый из учителей может/ не может улучшить качество преподования и обучения.

Цель оценивания – дать возможность ученикам оценить самого себя, а основное направление – дать возможность ученикам быть независимым. Поэтому я осознала то что учитель должен использовать обо вида оценивания.

Аbstract


     Rating - category , relating to any activity in which planned and systematically collected evidence of training, used to make conclusions about the quality of education . This category involves two aspects of assessment : assessment of learning ( summative assessment ) and assessment of learning ( formative assessment) .

This module helps teachers : in determining / evaluating formal and informal assessment systems , in explaining how each of the teachers may / may not improve the quality of teaching and learning.

    Objective assessment - to enable students to evaluate themselves somogo and mainstream - to give students the opportunity to be independent. So I realized then that the teacher should use the notation of the form of assessment.



Оқушының физика пәніне ынтасын арттырудағы оқыту үшін

және оқуды бағалаудың маңызы


Елеусинова М.Ж ( Жалағаш ауданы, № 202 орта мектеп)


«Сабақ беру үйреншікті жай ғана шеберлік емес,

     ол – жаңадан жаңаны табатын өнер»  

Ж. Аймауытов.


Қазіргі кезде Республикамызда білім беру ісін жаңартудың демократияландыру мен ұстанымдары ретінде, олардың талабы бойынша оқытудың басты мақсаты – өздігінен білім алып дами алатын жеке тұлғаны қалыптастыру. Ол үшін, әрине, бұған дейінгі білім мен ғылым бойынша атқарылған іс шараларды, жеткен жетістіктерді жүйелі дамытып, ұлттық мектептің оқыту жүйесіндегі үлгілі үрдіс, озат та озық тәжірибелерді қалың көпке кеңінен насихаттап, осы бағыттағы түйінді де келелі мәселелерді дұрыс жолға қою – сауапты істердің, басты талаптардың қатарына жататынын білеміз. Мұның өзі сайып келгенде, қоғамдық өмірдегі өскелең өзгерістерді жіті таразылап, қазіргі кезеңдегі оқу жүйесіне, тәлім-тәрбие ісіне сергек қарауды қажетсінеді.

Еліміздің білім беру жүйесінде түбірлі өзгерістер мен жаңашылдық Дүниежүзілік білім стандарты кеңістігі деңгейіне жету жолында қадамдар жасалуда. Оған дәлел 2011 - 2020 жылғы Білім беруді дамыту бағдарламасына сәйкес, Кембридж университеті мамандары мен Назарбаев Зияткерлік мектебінің ұйымдастыруымен елімізде, Қазақстанда, үш айлық курстың өткізіліп жатқаны.

Осы біліктілікті арттыру курсында оқып-үйренгендердің ішінен, мені қатты толғандырған – оқуды бағалау және оқыту үшін бағалау болды.

Осы уақытқа дейін жазбаша, ауызша түрде баға қою жолымен бағалап келдік. Ал курстан соң сыныптағы бағалау тек техникалық тәсіл емес екенін түсіндім.

Бағалау дегеніміз не?

«Бағалау» термині «жақын отыру» дегенді білдіретін латын сөзінен шыққандығы кездейсоқ емес, себебі бағалаудың негізгі сипаты бір адам басқа адамның не айтып, не істегенін немесе өзін-өзі бақылау жағдайында өзінің дербес ойлауын, түсінігін немесе тәртібін мұқият бақылауы болып табылады.

Бағалау формативтік (қалыптастырушы) және жиынтық болып екіге бөлінеді. Бұл екі түрлі бағалаудың айырмашылығы 1960 жылдардан бастап белгіленген, бірақ берілген екі терминнің мәні нақты анықталмағандықтан, оқуды бағалау және оқыту үшін бағалау арасында қарастырылған.

Оқытуды және осы мүмкіндіктерді іске асыру түрлерін жақсарту мүмкіндіктерін анықтауға бағытталған бағалау формативті немесе оқыту үшін бағалау (ОүБ) болып табылады.

Оқыту үшін бағалау – оқушылар оқыту үдерісінің қандай кезеңінде екенін, әсіресе, олардың мықты және әлсіз жақтарының сипаты мен себептері қандай екендігі туралы алынған мәліметтерге басты назар аудартады.

Осы бағалаудың артында обьективті немесе жеткілікті дәрежеде обьективті емес нормалар мен стандарттар ғана емес, сондай-ақ баланың дамуы, оқуы және ынтасы туралы түсінік, сонымен қатар өзін-өзі бағалау, қабілеттілік және күш-жігер сияқты ұғымдарға қатысты құндылықтар жататынын Александер [«Оқыту үшін бағалау: 10 ұстаным», 2001ж., 56-бет] айтқан болатын.

Оқуды бағалау – керісінше, оқушы қазіргі уақытта не оқып білгенін жинақтау болып табылады. Негізінен, келешек оқытуға үлес қосуға бағытталмаған, бірақ маңызды мәні бар тестілеу оқыту үдерісіне кері әсерін тигізуі мүмкін [Assessment Reform Group, 2002б].

Оқуды бағалау кезінде бір оқушының жетістіктерінің белгіленген нормаларымен немесе бірдей жастағы оқушылар тобының қол жеткізген деңгейімен арақатынасы салыстырылған соң қорытынды жасалады. Мұндай қорытындылар әдетте, стандартқа, балл немесе деңгей түрде келтірілген межелікке «сәйкес/сәйкес емес» деген нысанда жасалады. [6, б-56]

Осы талаптарды негізге алына отыра заман талабына сай, 2011-2012 оқу жылынан бастап Назарбаев Зияткерлік мектептерінде оқушының білімін критериалды бағалаудың жаңа жобалық жүйесі енгізілді. Қазіргі кезде жалпы орта білім беретін мектептер де жекелеген мұғалімдер сабақтарында критериалды бағалауды қолдануда.

Критериалды бағалау – бұл білім берудің мақсаты мен мазмұнына негізделген оқушының оқу-танымдық құзырлығын қалыптастыруда алдын-ала белгіленген жетістіктермен салыстыру үрдісі.

Критериалды бағалауды енгізудің мақсаты:

  • Мектепте оқыту сапасын жоғарлату;

  • Мектеп бітірушілердің білімін халықаралық стандартқа сәйкестендіру;

Критериалды бағалаудың басты ерекшелігі:

  • Критериалды жүйе арқылы бағаның қойылуы;

  • Алдын-ала ұсынылған бағалау шкаласының дайындалуы;

  • Бағаның анық, әділ, айқындылығы;

  • Оқушының өзін бағалауына мүмкіндіктің берілуі;

  • Байқалған кемшіліктерді оқушының өзі түзетуіне мүмкіндіктің берілуі;

  • Оқушының өзін-өзі және басқаны бақылауы және бағалауы;

  • Критериалды бағалаудың әрбір баланың оқу үлгерімінің жоғарылауына, көңіл-күйінің жақсы болуына көмектесуі;

  • Бағалаудың негізгі дидактикалық қызметі мұғалім мен оқушы арасындағы кері байланысты қамтамасыз етуі;

  • Оқушылардың материалды қалай түсінгендігі туралы мұғалімнің күнделікті қадағалап отыруы.

Критерий арқылы бағалағанда оқушының оқу жетістіктері пән бойынша деңгейлі белгіленеді. Әрбір критерий бойынша дескриптор дайындалып, баллмен бағаланады. Бағалау жүйесінде критериалды бағалаудың екі түрі де қолданылады. [1,б-54]

Жиынтық бағалау жұмысында барлық критерий толық қолданылады. Критерий бекітілген нормаға сай алынады. Жиынтық бағалауға дейін оқушы алдын-ала дайындалған дескриптормаен танысуы керек. Жиынтық бағалау жұмысының негізінде оқушының тоқсан соңында бағаланады. Орташа баллдық жүйе есептелінеді.[2, б-32]

Бағалаудың негізгі қызметі – оқыту, тәрбиелеу, дамыту, ынталандыру. Бағалаудың мақсаты – оқушылардың білім деңгейін, оның сапасын, оқу еңбегінің көлемін анықтау.

Александердің  2001 жылы шыққан еңбегінде  «Сыныптағы бағалау тек қана техникалық тәсіл емес. Мұғалімдер жазбаша немесе ауызша түрде баға қою жолымен бағалайды. Олар қолданатын кез-келген нысанның артында тек қана объективті немесе жеткілікті дәрежеде объективті емес нормалар мен стандарттар ғана емес, сондай-ақ баланың дамуы, оқуы және уәжі туралы түсінік, сонымен қатар өзін-өзі бағалау, қабілеттілік және күш-жігер сияқты ұғымдарға қатысты құндылықтар жатады» деп  айтылған.

Бұл жердегі айтылған  тұжырымдамада  бағалаудың  тек  қана    оқушының  игеріп  алған   білімдерін  саралау  ғана  емес, оның  қалай  дамып  келе  жатырғанын,өзінің  оқу  сатысының  қай  баспалдағында тұрғанын  анықтау  мақсатында  екені   айтылған  деп  білемін.

Оқыту үшін бағалау,  оқытуды бағалау  болмасын  екеуіде  алғашқы  пайдаланғанымда  жеңіл болмады. Әрқашан  сабақтың  соңында  тек   баланың сабақты   қалай  меңгергені    туралы  және  сабаққа  белсенді  қатысып отырғанын  қорытып, бірақ – ақ  «5» , «4», «3»  деген  бағалауды қойып  жүрген  мен  үшін  бұл  бағалау   түрі   басында  қиындау  соққаны  рас.

Сонымен, сабағымның   алғашқы   кезеңінен   бастап, сол   сабаққа   негізделген бағалау   критерийін  құрып  бастадым. Ол  критерий сол  сабақты  жақсы  меңгергендігін, сабаққа  қалай  қатысып отырғанын, сұрақты  дұрыс  қоя  білу, мағынаны  аша  білу  сияқты  сабақты  меңгеру  қажеттіліктеріне  негізделді. Балалардың  өзін – өзі  бағалауында  көбірек  көңіл  бөлдім  және  жұбын, тобын  бағалауды да   қадағалап  отырдым.

Формативті бағалаудың:  «өзін  өзі  бағалау», «жұбынды  бағалау», «блобтың  бейнесіне  қарап  отырып,  өзінің   бейнесін  табу», «жазбаша  түсініктеме», «бір  жолды  эссені және  екі  жұлдыз, бір  қалау»   сияқты    түрлерін пайдаландым.Алғашында  бағалауға   уақыт  жетпей  қалып  жатты, бірақ  балалардың бағалауға  қызығушылығының  арқасында   үзіліс  уақытында  бағалауды  қорытындылап  алып жаттым. Өзін  өзі    бағалау   болғанменде   оқушылар  өзіндік  критерийлерге  сүйене  отырып  жасап отырды. Олар   өздерінің  шын, нағыз бағаларын  қоюға  тырысып  жатты. Және де  жаңа  сабақтан  қандай  дүниелерді  ұқпай  қалғандарын, ашып  көрсетті.

Мен  оқушылардың  түсінбеген  жерлерін  аңдап  жатсам, сол  бойынша  үйге  тапсырма  беріп  отырдым.

Ал, жалпы  сыныптың  «сабақты  меңгергенін  қалай  бағаладым?»,

«Ол сыныптың   барлығын  толық  бағалап  шығуыма   өз  мүмкіндігін  тигізді ме?»  деген  сұраққа  келер  болсам, шынында да  сыныпты   бағалауда  көп  жақсы  әсерлері  болды. Мысалы: осыған  дейін   1 сабақта   7  немесе  8  оқушыны   бағалай  алатын  болсам, енді   толық  сыныптың   оқушыларына өз  бағалауларымды  қамтыдым. «Тізбек бөлігі үшін Ом заңы » деген  тақырыпта жаңа  сабақты  игеруі  үшін, ББҮ   кестесі  арқылы   жұмыс  жүргіздім.

ББҮ  кестесі  бойынша бағалау  критерийлерін  былай деп  алдым:

  • Барлық бағандағы карточкаларды  толтыру   -  1  балл

  • Кем  дегенде    жоғарғы  деңгейдегі  2 сұрақтың  қойылуы   – 4 балл

  • Оқушының  көзқарас  айтуы  және оны дәлелдер  келтіру  шеберлігі -  5 балл

Осы  тұрғыда балаларға   жұптарын  бағалауды ұсындым, және  өздерінен «осы критерийлерге   алып  қосарларыңыз барма?», – деп  сұрадым. Сонда  олар: Топтағы  сыйластық   үшін   – 1 балл, топтың   ережесін  сақтау балл  – 1 балл  қосатындарын айтып  кетті. Мен  олардың  өтінішін қабылдап, аяғында  12 балдық  критерий  қылып  алдым. Сонда оқушының жинаған  ұпайлары төмендегі шкаламен бес  балдық  жүйеге   асады.

«5»  – 10 - 12  балл;

«4»  -  8 - 10 балл;     

«3»  –5 - 7 балл;

«2» - 1-4 балл  осылай  жасаған   сыныпты  бағалауымда   алғашқы  кезде  қиындықтар  туындады, өйткені  уақыттың  қысқалы  және  бағалауды тек  осыған  дейін  мұғалім  жүргізіп  келсе,  енді  балалардың   өздері   қатысып өздерінің  жұмыстарын  бағалаған  оларға  едәуір   ауырлау  тиді. Сонымен   қорытындысында 20  оқушының  8 – і  «4» деген  баға  алып,   10 -  ы  « 3» ке  қорғады,  ал 2  оқушы    «2» бағасының дәрежесін  көрсетіп  берді.

Кейбір сабағымда « жұбынды бағала » «деген қиындыларын таратып отырдым. Ол қиындыларда: «Бүгінгі  сабақтан не түсіндіңіз?» , Бүгінгі   түсінігіңізді қаншаға  бағалар едіңіз? (Өте жақсы, жақсы, орташа, төмен) Осы  бағаны   неліктен таңдаңыз?»  деген сұрақтар берілді.Бағалау  парақтарын  толтырар  алдында   оқушыларға  шыншыл болуға, және  нағыз ойындағы  әділ бағаны  қоюға  шақырдым, және  олар жазып жатырғанда  өзімнің   оқушыларды  бағалау қағаздарын толтырып отырдым.

Мен өз тәжірибемде қалыптастырушы бағалаудың бірнеше түрін қолданамын.Әрине қалыптастырушы бағалаудың нақты түрлері жоқ,сондықтан қалай түрлендіремін десе де, ол – мұғалімнің өз шеберлігі.Алғашқы сабақтар топтамасынан-ақ мен оқушыларды бір-бірін  «Екі  жұлдыз,бір тілек» арқылы бағалауын ұсындым.Бұл бағалауды қолданғандағы менің ең негізгі мақсатым-өзгені бағалау арқылы өзінде жоқты табу немесе өзгенің жетістігі арқылы өз кемшілігін тауып, оны түзетуге бағыттау.Бұл-оқушылардың алға жылжуы үшін жасалатын алғашқы қадам.Сабақ барысында оқушылардың айтқан пікірі мен үшін құнды.Ал оның сондай құнды екендігін ұғындыру және қолдау көрсету мақсатында мен үш шапалақ тәсілін де тиімді қолдандым.Бұл – оқушыларды ынталандыратын бірден-бір тәсіл екендігіне көз жеткіздім.Оқушының жетістігін қолдау оның өзіңе деген сенімділігін арттыра түседі.

Кері байланыс жасау – оқушының оқуын жақсарту үшін қажет нәрсе.Сондықтан әр сабағымда өтілген сабақ бойынша   оқушылардың не үйренгенін, оған қалай қол жеткізгенін,нені дамыту қажет екендігін,қандай сұрағы бар екенін стикерге  жазуын дағдыға айналдыруға тырыстым. 

Мен оқушылардың жаңа сабақты түсінген немесе түсінбегенін бағдаршам арқылы бағалауды қолданған ыңғайлы деп таптым. Әр оқушыда үш түс болады. Мұғалім оқушының түсінгенін, не түсінбегенін осы түстермен көрсетуді сұрайды. Түсіндім -жасыл, сенімді емеспін – сары, түсінбедім – қызыл белгілерімен көрсетіледі. Осыдан оқушының сабақты қаншалықты меңгергенін, түсінбеген оқушылардан «сендерге не түсініксіз болды? Енді оны қалай түсініп аласың?»- деп жетелеу сұрақтарын қою арқылы оқушылардың алға қарай жылжуына ықпал жасадым. Мен сабақты бағдаршам арқылы бағалауда оқушы бойына сенімділік ұялатады және әр сабақта белсенді, ықыласпен қатысады деп ойлаймын.

Қазіргі кезде физика сабағында бағалау критерийлерінің дескрипторын ауыстырып қолданып жүрмін және оқушыларды білім алуға ынталандыру мақсатында көбінесе төмендегідей бағалауды қолданамын. Мысалы:

а) Топты бағалау кестесі:

Топ нөмірі

Топпен байланысы (міндеттерді бөліп алуы және орындауы)

Тәртібі (басқа топқа кедергі келтірмеуі, ереже тобына бағыну)

Тақырыпты ашуы, жаттығу жұмыстарын орындауы

Басқа топтың пікірін тыңдай білуі, сұрақ қоя алуы

Ерекше пікір айтуы

Жалпы ұпай

І

 

 

 

 

 

 

ІІ

 

 

 

 

 

 

ІІІ

 

 

 

 

 

 

ІY

 

 

 

 

 

 

ә) топтағы оқушыларды жеке-жеке бағалау кестесі:

Р№

Оқушының аты-жөні

Топта бөлінген, жүктелген міндеттерді атқаруы

Идея тастауы

Топтағы талқылауға белсенді қатысуы

Топ мүшелеріне көмектесуі

Қорғауда өзін ұстай алуы (сыпайы жауап беруі, туындаған сұраққа нақты жауап бере алуы

Жалпы ұпай

1.

 

 

 

 

 

 

 

б)

Топ нөмірі

Берілген тапсырманы орындауы

(үй тапсырмасы)

Тәртібі (басқа топқа кедергі келтірмеуі, ереже тобына бағыну)

Тақырыпты ашуы

Басқа топтың пікірін тыңдай білуі, сұрақ қоя алуы

Қосымша сұраққа жауап бере алуы

Жалпы ұпай

І

 

 

 

 

 

 

ІІ

 

 

 

 

 

 

ІІІ

 

 

 

 

 

 

ІY

 

 

 

 

 

 

в)

Топ нөмірі

Оқушы аты-жөні

Үй тапсырмасы

Өзін-өзі реттеу негіздемесі

Түсінгенін мазмұндай алуы Тақырыптың идеясын аша алуы

Тілдік-көркемдік ерекшелігі

Жағдаятты сұраққа жауап беруі

І

 

 

 

 

 

 

ІІ

 

 

 

 

 

 

ІІІ

 

 

 

 

 

 

ІҮ

 

 

 

 

 

 

Қосымша:

Сабаққа қатысқан оқушылардың аты-жөні топқа бөлінуіне байланысты жазылады.

а)

Оқушының аты-жөні

Өз бетімен ізденіс жұмыстарын жүргізуі

Есепті шығара алуы

Деңгейлік тапсырманы орындай алуы

Қосымша сұрақтарға жауабы

Сұрақ қоя білуі

1

 

 

 

 

 

 

ә)

Реті

Оқушылардың аты-жөні

Үй тапсырмасын орындауы

Есеп шығару

Сұраққа жауабы

Деңгейлік тапсырмалар

Тест жауабы

1

 

 

 

 

 

 

1,2,3,4,6-тапсырмалар бойынша оқушылар жеке бағаланады; 5-тапсырма бойынша оқушылар өзін-өзі бағалайды т.с.с. Өзін-өзі бағалау өзін-өзі реттеуге жетелейді.

Ұпайларды мектеп бағасына айналдыру шкаласы бойынша былай есептеп көрсетуге болады:

Әр сұрақтың дұрыс жауабына 5 балл беріледі.

«5» – 21-25 ұпай

«4» – 14-20 ұпай

«3» – 5-13 ұпай

«2» – 0-4 ұпай

Тағы бір ескеретін жәйт критериалды бағалауды тек мұғалімнің өзі ғана емес, оқушылармен ақылдасып жасауларына да болады. Сол кезде оқушылардың білімдерінің қай жерден «ақсаңдап» тұрғанын мұғалім аңғара алады.

Оқушылардың оқуға белсенділіктерін арттыру мақсатында сабақ басталмас бұрын бағалау критерийімен таныстырып отыру қажет, себебі оқушылар алдын-ала орындалатын тапсырмаларды білу керек. Қандай тапсырмалар орындау керек екенін алдын-ала біліп отырған оқушылар уақытты үнемдеуге тырысып, жылдам ойлап, тез жауап беруге тырысады

Римдік философ Сенека Луций былай деген  екен: «Басқаларды үйрете жүріп біз өзіміз үйренеміз» . Менде  оқушыларыма үйрете  жүріп, өзімде үйренемін деп білем…  Мұғалім  жан -жақты тұлға!

Қазіргі  таңда беріліп отырған, түрлі бағдарламалардың  оқушы бойына дұрыс таралуы  нағыз ұстаздың қолынан  келетін  іс  деп білем…

  Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау –білім сапасының нәтижесі, яғни көрсеткіші.

 Қорыта айтқанда, мұғалімдер жалғыз бағалаушы тұлға болмайтындығына назар аударылады. Өзін-өзі бағалаудың тиімділігі – ынталандыру, өз-өзіне сенімділігін арттыру, жасаған еңбегінің жемісін көрсетуге септігін тигізеді деп ойлаймын.









Пайдаланылған әдебиеттер:



[1]  ҚР жалпы білім беретін мектептер мұғалімдерінің біліктіліктерін арттыру курстарының бағдарламасы. Астана, 2012 ж.

[2] Халперн Д. Психология критического мышления.— СПб.: Питер, 2000.— 512 c.

[3] С. Мерсеитова Оқыту ізденіс ретінде және ізденіс оқыту ретінде. Қарағанды, 2011ж. 201 б. 




Мекен-жайы

Жалағаш кенті, Қазыбек би көшесі 64/15


Байланыс телефоны

87715432267


Электрондық почта

Mira_6710 @ bk.ru


Жұмыс орны

№ 202 орта мектеп


Қызметі

Физика пәнінің жоғары санатты мұғалімі,

2 –деңгей сертификатының иегері





а) Топты бағалау кестесі:


Топ нөмірі

Топпен байланысы (міндеттерді бөліп алуы және орындауы)

Тәртібі (басқа топқа кедергі келтірмеуі, ереже тобына бағыну)

Тақырыпты ашуы, жаттығу жұмыстарын орындауы

Басқа топтың пікірін тыңдай білуі, сұрақ қоя алуы

Ерекше пікір айтуы

Жалпы ұпай

І

 

 

 

 

 

 

ІІ

 

 

 

 

 

 

ІІІ

 

 

 

 

 

 

ІY

 

 

 

 

 

 


ә) топтағы оқушыларды жеке-жеке бағалау кестесі:


Р№

Оқушының аты-жөні

Топта бөлінген, жүктелген міндеттерді атқаруы

Идея тастауы

Топтағы талқылауға белсенді қатысуы

Топ мүшелеріне көмектесуі

Қорғауда өзін ұстай алуы (сыпайы жауап беруі, туындаған сұраққа нақты жауап бере алуы

Жалпы ұпай

1.

 

 

 

 

 

 

 








б)

Топ нөмірі

Берілген тапсырманы орындауы

(үй тапсырмасы)

Тәртібі (басқа топқа кедергі келтірмеуі, ереже тобына бағыну)

Тақырыпты ашуы

Басқа топтың пікірін тыңдай білуі, сұрақ қоя алуы

Қосымша сұраққа жауап бере алуы

Жалпы ұпай

І

 

 

 

 

 

 

ІІ

 

 

 

 

 

 

ІІІ

 

 

 

 

 

 

ІY

 

 

 

 

 

 

в)

Топ нөмірі

Оқушы аты-жөні

Үй тапсырмасы

Өзін-өзі реттеу негіздемесі

Түсінгенін мазмұндай алуы Тақырыптың идеясын аша алуы

Тілдік-көркемдік ерекшелігі

Жағдаятты сұраққа жауап беруі

І

 

 

 

 

 

 

ІІ

 

 

 

 

 

 

ІІІ

 

 

 

 

 

 

ІҮ

 

 

 

 

 

 

Қосымша:

Сабаққа қатысқан оқушылардың аты-жөні топқа бөлінуіне байланысты жазылады.

а)

Оқушының аты-жөні

Өз бетімен ізденіс жұмыстарын жүргізуі

Есепті шығара алуы

Деңгейлік тапсырманы орындай алуы

Қосымша сұрақтарға жауабы

Сұрақ қоя білуі

1

 

 

 

 

 

 

ә)

Реті

Оқушылардың аты-жөні

Үй тапсырмасын орындауы

Есеп шығару

Сұраққа жауабы

Деңгейлік тапсырмалар

Тест жауабы

1

 

 

 

 

 

 

1,2,3,4,6-тапсырмалар бойынша оқушылар жеке бағаланады; 5-тапсырма бойынша оқушылар өзін-өзі бағалайды т.с.с. Өзін-өзі бағалау өзін-өзі реттеуге жетелейді.

Ұпайларды мектеп бағасына айналдыру шкаласы бойынша былай есептеп көрсетуге болады:

Әр сұрақтың дұрыс жауабына 5 балл беріледі.

«5» – 21-25 ұпай

«4» – 14-20 ұпай

«3» – 5-13 ұпай

«2» – 0-4 ұпай

Тағы бір ескеретін жәйт критериалды бағалауды тек мұғалімнің өзі





Получите в подарок сайт учителя

Предмет: Физика

Категория: Прочее

Целевая аудитория: Прочее

Автор: Елеусінова Мирамк?л Жаксылы??ызы

Дата: 21.11.2014

Номер свидетельства: 133775


Получите в подарок сайт учителя

Видеоуроки для учителей

Курсы для учителей

ПОЛУЧИТЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО МГНОВЕННО

Добавить свою работу

* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт

Удобный поиск материалов для учителей

Проверка свидетельства