Айналамыз физика
Та?ырыбы: Айналамыз физика
Ма?саты: Физика п?ніне деген ?ызы?ушылы?тарын дамыту ар?ылы іскерлі, ізденгіш, шы?армашыл, интеллектуалды ?абілеті дамы?ан жеке т?л?аны ?алыптастыру. Физика п?нінен ал?ан білімдерін ?мірде д?рыс ?олдана алу?а баулу.
Сайыс кезе?дері:
І тур – « Б?йге »
ІІ тур – « Физикалы? аспаптар »
ІІІ тур – « ?ызы?ты т?жірибе »
IV тур – « Формулалар с?йлейді »
V тур – Бейне с?ра? « Физика ?мірімде »
Сайыс?а 3 о?ушыдан т?ратын екі топ ?атысады.
Мен ?аза?пын мы? ?ліп, мы? тірілген,
Ж?ргегімде таныстым м?? – тілімен
Жыла?анда ж?регім к?н т?тылып
?уан?анда к?лкімен т?н тірілген.
?за? ?йы?тап т?мса т?з бесігінде,
Естімеппін Архимед есімін де
Жерді ?оз?ау ?иялы былай т?рсын
Жемісі де тимепті несібеме
Кім білмес Сиракузы а?са?алын
Кун с?йіп, жел желпіген а? са?алын
Ол – орта? адамзат?а жатты?ы жо?
Белгісі адамшылы? жа?сы атаны?
Бірі ?шіп, кітаптарды? бірі тоз?ан
?ай ж?йрік Архимедті басып оз?ан?
Жалынды патриот, батыр – ?алым,
?асырлар т?кпірінен ?олын соз?ан, - дей отырып ал?аш?ы б?ліміміз « Б?йгеге » кезек берейік.
І тур Б?йге
( Б?йге кезе?інде о?ушылар?а жеке с?ра?тар ?ойылады, бір с?ра? бір ?пай. )
1. Энергияны? ?лшем бірлігі? ( Дж )
2. Маятникті? т?рлері? ( Серіппелі маятник, математикалы? маятник )
3. Период?а кері шама? ( жиілік )
4. Астрономияда пайдаланылатын е? басты ??рал? (телескоп)
5. К?шті? ?лшем бірлігі? (Ньютон)
6. Ет, балы?, банкілерді т?здау ?андай ??былыс?а негізделген? (диффузия)
7. Массаны ?лшейтін ??рал? (таразы)
8. Кім барлы? тілде с?йлейді? ( жа??ыры? )
9. Ашы? ыдыста?ы су неге азаяды? ( буланады )
10. ?андай жолмен еш уа?ытта адам ж?рмейді? ( ??с жолымен )
11. Те?ізде ?андай тастар табылмайды? ( ??р?а? )
12. К?н ж?йесіндегі е? ірі планета (юпитер)
13. К?кке ?ара?ан ж?лдыз сана?ан (телескоп )
14. Инерция ??былысын кім ашты? ( Галилей)
15. Санды??а нені ты?ып ?ою?а болмайды? ( жары? )
16. К?н к?ркірегенде е? алдымен найза?айды к?реміз бе, ?лде к?ркіреген дауысты естиміз бе? ( найза?айды )
17. Термометрді кім жасады? ( Швед астрономы, физигі Цельсий)
18. Импульс т?рлерін ата?дар? ( дене импульсі, к?ш импульсі)
Келер ?рпа? даналар?а ??сап туса,
Омар Хаям, ?л Фараби жолын ?уса
Елімні? болаша?ы г?лденеді
?ылымны? шамшыра?ы жанып т?рса – дей отырып екінші кезе?ге ?тейік.
ІІ тур Физикалы? аспаптар
Б?л б?лімде о?ушыларды? физикалы? аспаптарды ?аншалы?ты танитынын ж?не оларды ?айда ?олданатынын айтып беруі тиіс. Д?рыс айтыл?ан жауап 5 ?пай.
1. Динамометр
2. Мензурка
3. Электроскоп
4. Амперметр
5. Вольтметр
6. Барометр
7. Штатив
8. Таразы
9. Камертон
10. Термометр
?ылымда Архимедті тірі десе?
С?йікті ?стаздарды? бірі десе?.
Б?ріне адамзатты? ?ылымы орта?,
Білім ?у?ан жастарды? пірі десе?.
Архимед та? ?алдырып адамзатты,
Таби?ат сырларыны? б?рін ашты.
Архимедті? керемет сол рычагы
Кемелерді ?асы?тай домалатты.
Кімде кім к?рем десе кереметті,
Ол рычаг физиканы? за?ы депті.
Тіреу н?ктесін берсе?дер ?олыма егер,
Жер шарын да т??керіп берем депті.
К?н мен Ай ?оз?алысые ол зерттеді.
Ж?лдыздарды? ?оз?алысын мол зерттеді,
Сол ?оз?алыс д?лдікпен к?рсетілген
Аспан сферасы моделін жасап берді.
Архимед Отаны ?шін ??рбан бол?ан
Артында ?лан?айыр м?ра ?ар?ан – деп, сол м?раны жал?астырушы б?гінгі жастар дейміз. Ендеше келесі б?лім « ?ызы?ты т?жірибе »
ІІІ тур ?ызы?ты т?жірибе
- «Тарелкада?ы тиынды ?олды суламай ?алай алу?а болады?»
?ажетті ??ралдар: тарелка, су, тиын, сірі?ке, ?а?аз.
Жауабы: ?а?азды жа?ып стакан ішіне саламыз Стаканды тезірек тиынны? жанына тарелка ішіне т??керіп ?оямыз. Сонда ?а?аз с?ніп, стакан а? т?тінге толады да, тарелкада?ы су оны? ішіне жиналып,тиын б?рын?ы орнында ??р?а?шылы?та ?алады. М?ны? себебі, жану кезіндегі стаканда?ы ауа ?ысымы артып, оны? бір?атар б?лігі сырт?а шы?ады, ішіндегі ауа ?ысымы атмосфералы? ?ысымнан азаяды. Н?тижесінде тарелкада?ы су ауа ?ысымы аз стакан ішіне ?арай ба?ытталады.
- «Піскен ?рі аршыл?ан ж?мырт?аны б?тіндей б?телкеге ?алай салу?а болады?»
?ажетті ??ралдар: б?телке, піскен ж?мырт?а, сірі?ке, ?а?аз.
Жауабы: Жан?ан ?а?аз жалыны шыныда?ы ауаны ?ыздырады. ?ыз?ан ауаны? к?лемі ?л?айып, оны? бір?атар б?лігі сырт?а шы?ып кетеді. Шыны аузын ж?мырт?амен жап?ан кезде, жалын с?ніп онда?ы ауа суиды. Шыныны? ішіндегі ауа мен сыртында?ы ?ысымы те? болма?анды?тан, ж?мырт?а ыдыс т?біне т?седі.
???ан?а таби?атты? сыры тере?,
Дегенге о?ып, зерттеп, к?рем, білем.
Демесе? болсын егер е?бегім еш,
?уелі физиканы о?ы дер ем
Б?гінде физика барлы? жерде.
??рылыста, техникада, ?ндірісте
Сырларын б?л ?ылымны? игері?дер
Ш?кірттер, ынта ?ойып ?йрені?дер!
Білім деген биік шы?,
Ба?ыт?а сені жеткізер
Білім деген биік шы?
Ба?ыт?а сені жеткізер
Білім деген а?ылшы?
?иынды?тан ?ткізер
V тур – Бейне с?ра? « Физика ?мірімде »
