Термодинамические параметры.Температура и способы ее измерения.

ФИЗИКА

10 сынып

.

Психологиялық ахуал

• Табиғат адамзатқа аманат( бейнематериал)

Үй тапсырмасын тексеру.

• 1. Массасы 60 т танктың Жерге түсіретін қысымын анықта,оның шынжыр табанының ауданы 1,5 м2. A) 2·104 Па. B) 2·106 Па. C) 2·108 Па. D) 2·103 Па. E) 2·105 Па. 2. Ауданы 50 см2 цилиндр пішінді 2 л су құйылған ыдыстың түбіне түсіретін судың қысымын анықта. Судың тығыздығы 1000 кг/м3. A) 5·102 Па. B) 5·103 Па. C) 4·102 Па. D) 4·104 Па. E) 4·103 Па. 3. Столда сіріңке қорабы жатыр.Оны аударып қырынан қойды.Осы кезде қораптың беттескен ауданы 2,2 есе кемиді.Оның столға түсіретін қысымы өзгерді ме? Өзгерсе,қалай? A) Өзгермейді. B) 2,2 есе кемиді. C) 2,2 есе артады. D) 22 есе кемиді. E) 22 есе артады. 4. Бөлменің еденіне түсетін атмосфералық қысым 400 кПа.Бөлменің төбесі мен қабырғасына түсіретін атмосфералық қысым.... A) 400 кПа қабырға мен төбеге. B) 400 кПа қабырғаға, 0 кПа төбеге. C) 0 кПа қабырғаға, 400 кПа төбеге. D) 0 кПа қабырғаға және 200 кПа төбеге. E) 200 кПа қабырғаға, 0 кПа төбеге. 5. Тығыздығы 1000 кг/м3 сұйықтықтың ішіндегі, 200 мм тереңдіктегі қысымы... A) 196 Па. B) 19,6 Па. C) 1960 Па. D) 19600 Па. E) 1,96 Па

«Білемісің сен мұны?»

28.10.2016ж. Сабақтың тақырыбы: Термодинамикалық параметрлер. Температура және оны өлшеу тәсілдері.

Микроденелердің сипаттамасы( микропараметрлер)

Белгіленуі

Көлемі

V0

Массасы

m0

Жылдамдығы

Ű0

концентрациясы

n0

• Физикалық шаманың белгілі информация беретінін, яғни оның физикалық мағынасы болады. Мысалы макродененің массасы-  денеде заттың қандай мөлшері бар екенін, көлем-дененің кеңістікте қандай орын алатынын білдіреді, газ қысымы-газдың бірлік ауданға қандай күшпен әрекет ететінін сипаттайды.
•  

• Термометрлер және температуралық шкалалар.
• Температураны өлшеу үшін денелердің кейбір қасиеттеріні температураға тәуелді өзгеріп отыратыны пайдаланылады.
• Термометрлік дененің температурамен бірге үйлесімді өзгеріп отыратыны белгілі бір сипаттамасын, мысалы,газдың көлемін немесе қысымын алып, қайталануы жеңіл, бірқатар тұрақты температуралық нүктеледі тағайындайды. (судың қайнау,  қатаю
• нүктелері) . Бұл нүктелер реперлік нүктелер деп аталады. Реперлік нүктелерді таңдау арқылы түрліше температуралық  шкалаларды алады.

• Фаренгейт шкаласы .1724 ж. Ұлыбританияда және Голландияда жұмыс істеген неміс физигі Фарангейт ұсынған. Реперлік нүктелер:
• 0 F -1709 ж. ерекше суық қыстың температурасы  32 гр F – мұздың   еру температурасы 98 гр. F .  бұл шкала  бойынша судың қайнау  температурасы 212 гр F . Фаренгейт шкаласын АҚШ-та пайдалана- ды.
• Реомюр шкаласы . 1730 ж.француз жаратылыстанушысы Реомюр жасаған. Реперлік нүктелері : 0 гр. Р –мұздың еру температурасы:100 гр С-судың қайнау температурасы.
• Цельсий шкаласы . 1742ж. швед астрономы және физигі Цельсий жасаған. Реперлік нүктелері: 0 гр С –мұздың еру температурасы; 100 гр С- судың қайнау температурасы.

«Ой қозғау»

• 1-тапсырма: Постер қорғау.

Термодинамикалық параметрлер. Температура және оны өлшеу тәсілдері тақырыбын ашу.

• 2. тапсырма . Есеп шығару. 11,12 тапсырма 137 бет оқулықтан.
• 3-тапсырма :Тәжірибелік тапсырма: Ыдыстағы судың температурасын анықтау.

- Мына температураларды Кельвин шкаласы арқылы өрнектеңдер: 27ºС; 175ºС; 100ºС; 0ºС .

• - Мына температураларды ºС–та өрнектеңдер: :    4 К;  180 К; 310 К; 420 К .

Физикалық диктант.Термодинамика негіздері

• Жұмыс атқармай, энергияның бір денеден екінші бір денеге берілу процесін ...алмасу немесе жылудың берілуі деп аталады.(жылу)
• Тұрақты температурада 1 кг сұйықты буға айналдыруға кететін жылу мөлшерін...жылуы деп атайды.(меншікті булану)
• Балқу температурасы 1 кг кристалл затты сол температурада сұйыққа айналдыруға кететін 1 кг жылу мөлшерін меншікті ... деп атайды. (балқу жылуы.)
• Жылу алмасуда ... 1 түрден 2-ші түрге айналуы болмайды, ыстық денедегі ішкі.... біразы суық денеге беріледі.(энергияның)
• Жылудан оқшауланған жүйедегі процесс....деп аталады.(адиабаталық)
• Ішкі энергияның белгіленуі мынаған тең...? ( U )
• Газ ұлғайғанда...жұмыс жасайды (оң)
• Жылу әрқашанда ыстық денелерден суыққа беріледі, ал макроскопиялық денелердің механикалық энергиясы - ... айналады. (ішкі энергия)

Қызықты сұрақтар

• 1.Көсеу ұзын болса қол күймес – қандай физикалық құбылыс жасырылған?
• ( жылу өтгізгіштік)
• 2.Темірді қызғанда соқ – мақалында қандай физикалық құбылыс көрсетілген
• (қатты дененің балқуы)
• 3.Тоңған тонын мақтайды – неліктен (тон жылуды нашар өткізеді)
• 4.Уайым түбі теңіз батасыңда кетесің, тәуекел түбі қайық мінесің де кетесің – қандай физикалық құбылыс (Архимед заңы)
• 5.Жақсы кісінің ашуы шайы орамал кепкенше – (кебу)
• 6.Терек қисайған жағына жығылады (күштің әсері)
• 7. Қазан отпен, адал әрекетпен қызады – (жылулық қозғалыс, ішкі энергияның өгеруі)
• 8.Тонның жылуы тігісінен емес жүнінен (жылу өткізгіштік)
• 9.Ескі мұз ерігіш, жаңа дос жерігіш – (жылу берілу)
• 10. Қармен бір жүргенде неге сықырлайды? (Қар қатты дене. сынады)
• 11.Шындықты іздеген табады (отын энергиясы)
• 12.Азықсыз адам алысқа бармас (энергияның сақталу

Эссе жазу.

• «Адам денесінің қалыпты температурасы қандай және оны білу қаншалықты маңызды?»

• Презентация орындау.