Tekis va notekis harakat

.

Tekis va notekis harakat

Qo’shrabot tuman 2-umumta’lim maktabi o’qituvchisi Duvlayev K.A.

Mexanik harakat - vaqt o’tishi bilan fazoda jism vaziyatining boshqa jismlarga nisbatan o’zgarishidir .

TAQQOSLASH

Tekis harakat

Tekis o’zgaruvchan harakat

Grafik

Formula

Formula

Grafik

TAQQOSLASH

3

ga nisbatan tinch

larga nisbatan harakatda

1-topshiriq . Quyida sanab o’tilgab jismlar qaysi jismlarga nisbatan tinch, qaysi jismlarga nisbatan harakatda: haraktdagi yuk mashinasidagi yo’lovchi; yuk mashinasidan doimiy bir xil masofada oldinda ketayotgan yengil avtomobil; yuk mashinasidagi yuk.

2-topshiriq. Yo’l chetida turgan odam qaysi jismlarga nisbatan tinch, qaysi jismlarga nisbatan harakatda?

trayektoriya

Harakat trayektoriyasining uzunligiga yo’l deyiladi

Yo’l –S harfi bilan belgilanadi .

XBS: metr (m)

Qo’shimcha birliklari: km;sm; mm va boshqalar.

Topshiriq.

Mexanik harakat turi bilan trayektoriya turini mos qo’ying.

MEXANIK HARAKAT TRAYEKTORIYA

А) Meteoritning tushishi 1)aylana

Б) Sekundomer strelkasi harakati 2) egri chiziq

В) Tinch havoda yomg’ir tomchisining tushishi 3) to’g’ri chiziq

Masala.

Yo’lni metrlarda ifodalang.

65 km

0,54 km

4 km 300m

2300sm

4m 10 sm

Mexanik harakat

tekis

notekis

Jism bir xil vaqt oraliqlarida bir xil masofalarni o’tadi

Jism bir xil vaqt oraliqlarida turlicha masofalarni o’tadi

S 2

S 4

S 1

S 3

S 3

S 4

S 2

S 1

t 3

t 4

t 1

t 2

t 2

t 4

t 3

t 1

tekis

tekis

Jism bir xil vaqt oraliqlarida bir xil masofalarni o’tadi

S 3

S 4

S 2

S 1

t 2

t 4

t 3

t 1

Tekis harakat

Jism bir xil vaqt oraliqlarida

bir xil masofalarni o’tadi

trayektoriya

trayektoriya

Tekis harakatda

tezlik o’zgarmaydi

24

notekis

notekis

Jism bir xil vaqt oraliqlarida turlicha masofalarni o’tadi

S 2

S 4

S 1

S 3

t 3

t 4

t 1

t 2

NOTEKIS HARAKAT

Jism bir xil vaqt oraliqlarida turlicha masofalarni o’tadi.

Tezlik o’zgaradi

15 km

10 km

30 km

20 km

15 min

15 min

15 min

15 min

O’rt

υ o’rt – o’rtacha tezlik

s – yo’l

t – harakat vaqti

O’rt

32

E‘tiboringiz uchun raxmat!